5 Sposób finansowania komendy powiatowej Państwowej Straży Pożarnej przez jednostki samorządu terytorialnego

155

5 Sposób finansowania komendy powiatowej Państwowej Straży Pożarnej przez jednostki samorządu terytorialnego

Wstęp

Finansowanie Państwowej Straży Pożarnej przez jednostki samorządu terytorialne- go pomimo wielości orzeczeń Regionalnych Izb Obrachunkowych, kilku orzeczeń są- dów administracyjnych oraz wypowiedzi doktryny prawa, pozostaje nie rozstrzygnięte ostatecznie i rodzi pewne wątpliwości w praktyce. Chociaż w tym zakresie wydaje się, że Regionalne Izby Obrachunkowe przyjęły określone zapatrywanie prawne, brakuje jednak w systemie prawa rozstrzygającego judykatu Naczelnego Sądu Administracyj- nego, który mógłby ostatecznie ukształtować jednolitą praktykę.

Podstawowym źródłem prawa regulującym finansowanie Państwowej Straży Po- żarnej jest ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej². Dodatko- wym aktem prawnym dookreślającym finansowanie Państwowej Straży Pożarnej jest ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych³.

Najwięcej problemów praktycznych oraz sporów wśród specjalistów zrodziło fi- nansowanie komend powiatowych Państwowej Straży Pożarnych przez powiaty⁴. Stało się tak na skutek utworzenia Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej, który

1 Dr, Kancelaria Prawna „LexKała”.

2 T.j. Dz. U. 2018, poz. 1313 z późn. zm. – dalej jako u.PSP.

3 T.j. Dz. U. 2017, poz. 2077 z późn. zm. – dalej jako u.f.p.

4 Autor omówił bardzo wstępnie to zagadnienie w publikacji D. P. Kała, A. Michalec, Finansowanie Państwo- wej Straży Pożarnej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, [w]: A. Walasik (red.), A. Babczuk, A. Talik, Dotacje z budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Planowanie, udzielanie, rozliczanie, Warszawa 2013, s. 757–773; oraz w D. P. Kała, Finansowanie komend powiatowych PSP z budżetów powiatów, W Akcji 2014, nr 3, s. 15–17. W artykule tym omówiono zapadłe w tym przedmiocie orzeczenia sądów administracyjnych, które są także omawiane w tej publikacji.

powstał na skutek nowelizacji ustawy o Państwowej Straży Pożarnej⁵. Powstał istotny spór, czy powiat może finansować powiatową komendę PSP bezpośrednio ze swojego budżetu, czy wyłącznie za pośrednictwem Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej.

Kluczowe znaczenie dla rozwiązania tego zagadnienia mają regulacje zawarte w art. 19a ust. 2, 19b pkt 1 oraz 19g pkt 1–3 u.PSP. Zgodnie z tymi regulacjami kosz- ty funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej na obszarze powiatu są pokrywane z dotacji celowej budżetu państwa. W pokrywaniu części kosztów funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej mogą uczestniczyć gmina, powiat lub samorząd woje- wództwa. Środki finansowe uzyskane przez Państwową Straż Pożarną z wpływów uzy- skanych na zasadach określonych w art. 19b–19d, zgodnie z zawartymi umowami lub porozumieniami oraz na zasadach, o których mowa w art. 4a ust. 11 pkt 1 i 4 i art. 11d ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, przez:

1) Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej – są przychodami fundu- szu centralnego;

2) komendantów wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej lub nadzorowanych przez nich komendantów powiatowych (miejskich) Państwowej Straży Pożarnej – są przychodami funduszy wojewódzkich;

3) komendantów szkół Państwowej Straży Pożarnej – są przychodami funduszy szkół Państwowej Straży Pożarnej.

Regulacje te nie rozstrzygają wprost, w jaki sposób powiat może finansować ko- mendę powiatową Państwowej Straży Pożarnej. Dla rozwiązania tego zagadnienia konieczne jest więc przeprowadzenie pogłębionej wykładni prawa.

Wykładnia językowa

Zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 1 ust. 1 u.PSP przez Państwową Straż Po- żarną rozumie się zawodową, umundurowaną i wyposażoną w specjalistyczny sprzęt formację, przeznaczoną do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miej- scowymi zagrożeniami. Jednostkami organizacyjnymi Państwowej Straży Pożarnej są: Komenda Główna, 2) komenda wojewódzka, 3) komenda powiatowa (miejska), 4) Szkoła Główna Służby Pożarniczej oraz pozostałe szkoły, 5) instytuty badawcze, 6) Centralne Muzeum Pożarnictwa (art. 8 ust. 1 u.PSP).

Ustawa Państwowej Straży Pożarnej nie zawiera definicji kosztów funkcjonowania PSP. Przez koszty rozumie się „pewną ilość pieniędzy wydawaną na kupno lub opła-

5 Ustawa o zmianie ustawy o Państwowej Straży Pożarnej z dnia 29 października 2010 r. (Dz. U. Nr 239, poz. 1589), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2011 r.

cenie czegoś”⁶. Przez funkcjonowanie rozumie się „spełnianie swoich funkcji zgod- nie z przeznaczeniem”⁷. Ustawa nie zakreśla zakresu kosztów funkcjonowania PSP finansowanych z dotacji celowej z budżetu państwa. Należy więc uznać, że koszty te obejmują wszelkie koszty funkcjonowania PSP⁸.

Przez powiat rozumie się jednostkę trójstopniowego podziału terytorialnego pań- stwa (art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 24 lipca 1998 r. o wprowadzeniu zasadniczego trój- stopniowego podziału terytorialnego państwa⁹). Mieszkańcy powiatu tworzą z mocy prawa lokalną wspólnotę samorządową. Ilekroć w ustawie jest mowa o powiecie, nale- ży przez to rozumieć lokalną wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.

Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na wła- sną odpowiedzialność. Powiat ma osobowość prawną (art. 1 ust. 1–2 i art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym¹⁰).

Zgodnie z definicją legalną dotacje są to podlegające szczególnym zasadom rozli- czania środki z budżetu państwa, budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz z państwowych funduszy celowych, przeznaczone na podstawie niniejszej ustawy, od- rębnych ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych (art. 126 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych)¹¹. Pojęcie dotacji celowych został zamieszczone w art. 127 u.f.p. Kwoty dotacji celowych na zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zle- cone odrębnymi ustawami jednostkom samorządu terytorialnego, określane są przez dysponentów części budżetowych według zasad przyjętych w budżecie państwa do określenia wydatków podobnego rodzaju, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej (art. 129 u.f.p.).

Powiat może uczestniczyć w kosztach funkcjonowania PSP, ale tylko w części. Przy czym uczestnictwo to nie jest obowiązkowe, a dobrowolne i jest decyzją organów po- wiatu. Środki finansowe uzyskane przez Państwową Straż Pożarną od powiatu mogą stanowić przychody funduszu centralnego, funduszy wojewódzkich, przychody fun- duszy szkół Państwowej Straży Pożarnej, które wchodzą w skład Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej. Zgodnie z art. 19e w Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej nie ma funduszu powiatowego. Środki finansowe uzyskane przez ko-

6 Wielki Słownik Języka Polskiego (6.11.2018).

7 Ibidem.

8 Podobne stanowisko zostało wyrażone w publikacji A. Niezgoda, Konstrukcja dotacji na realizację zadań powiatowych straży i inspekcji, [w]: Podział zasobów publicznych miedzy administrację rządową i samorządo- wą, Warszawa 2012, dostęp: Lex, Rozdział IV, pkt 5.3.

9 Dz. U. Nr 96, poz. 603.

10 T.j. Dz. U. 2018, poz. 995 z późn. zm. – dalej jako u.s.p.

11 T.j. Dz. U. 2017, poz. 2077 z późn. zm. – dalej jako u.f.p.

, https://www.wsjp.pl/ (6.11.2018).

mendantów powiatowych (miejskich) Państwowej Straży Pożarnej są przychodami funduszy wojewódzkich (art. 19g pkt 2 u.PSP).

Środkami Funduszu dysponują: 1) Komendant Główny Państwowej Straży Pożar- nej – w zakresie funduszu centralnego, 2) komendanci wojewódzcy Państwowej Straży Pożarnej – w zakresie funduszy wojewódzkich obejmujących komendy wojewódzkie Państwowej Straży Pożarnej oraz nadzorowane komendy powiatowe (miejskie) Pań- stwowej Straży Pożarnej, 3) komendanci szkół Państwowej Straży Pożarnej – w zakre- sie funduszy szkół Państwowej Straży Pożarnej (art. 19i pkt 1–3 u.PSP).

W drodze wykładni językowej nie można ustalić jednoznacznie ,w jaki sposób powiat miałby przekazywać środki finansowe na komendy powiatowe Państwowej Straży Pożarnej. Konieczne jest więc przeprowadzenie wykładni systemowej.

Wykładnia systemowa

W drodze wykładni systemowej, wykładnię art. 19a ust. 2, 19b pkt 1 oraz 19g pkt 1–3 u.PSP należy wiązać z regulacjami prawnymi zawartymi w innych ustawach, które omawia się w dalszej części tego punktu.

Centralnym organem administracji rządowej w sprawach organizacji krajowe- go systemu ratowniczo-gaśniczego oraz ochrony przeciwpożarowej jest Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, podległy ministrowi właściwemu do spraw we- wnętrznych (art. 9 ust. 1 u.PSP). Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej kontroluje działania organów i jednostek organizacyjnych Państwowej Straży Pożar- nej. Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej jest przełożonym strażaków pełniących służbę w Państwowej Straży Pożarnej (art. 10 ust. 3–4 u.PSP).

Zadania i kompetencje Państwowej Straży Pożarnej na obszarze województwa wy- konują: 1) wojewoda przy pomocy komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej, jako kierownika straży wchodzącej w skład zespolonej administracji rządo- wej w województwie, 2) komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej.

Komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej wykonuje w imieniu woje- wody zadania i kompetencje określone w ustawach (art. 11 ust. 1–2 u.PSP). Komenda wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej na terenie województwa wchodzi w skład zespolonej administracji rządowej w województwie. Komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej powołuje, spośród oficerów Państwowej Straży Pożarnej, minister spraw wewnętrznych i administracji, na wniosek Komendanta Głównego Pań- stwowej Straży Pożarnej, złożony po uzyskaniu zgody wojewody (art. 12 ust. 1 u.PSP).

Zadania administracji rządowej w województwie wykonują m.in. 1) wojewoda, 2) organy rządowej administracji zespolonej w województwie, w tym kierownicy ze- spolonych służb, inspekcji i straży, 3) organy niezespolonej administracji rządowej (art. 2 pkt 1–3 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej

w województwie¹²). Wojewoda jest zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie (art. 3 ust. 1 pkt 2 u.w.a.r.).

Powiatową administrację zespoloną stanowią: 1) starostwo powiatowe, 2) powiato- wy urząd pracy, będący jednostką organizacyjną powiatu, 3) jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży (art. 33b pkt 1–3 u.s.p.). Komendy powiatowe Państwowej Straży Pożarnej stanowią więc powiatową administrację zespoloną.

Starosta jest kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbo- wym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu oraz zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji i straży. Starosta sprawując zwierzch- nictwo w stosunku do powiatowych służb, inspekcji i straży: 1) powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek, w uzgodnieniu z wojewodą, a także wykonuje wobec nich czynności w sprawach z zakresu prawa pracy, jeżeli przepisy szczególne nie sta- nowią inaczej, 2) zatwierdza programy ich działania, 3) uzgadnia wspólne działanie tych jednostek na obszarze powiatu, 4) w sytuacjach szczególnych kieruje wspólnymi działaniami tych jednostek, 5) zleca w uzasadnionych przypadkach przeprowadzenie kontroli (art. 35 ust. 2–3 u.s.p.).

Kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży wykonują określone w ustawach zadania i kompetencje przy pomocy jednostek organizacyjnych – komend i inspekto- ratów. Jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiato- wych służb, inspekcji i straży może tworzyć, przekształcać i likwidować wojewoda, na wniosek starosty, zaopiniowany przez właściwego kierownika zespolonej służby, in- spekcji lub straży wojewódzkiej, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Jednost- ki organizacyjne, o których mowa w ust. 2, z wyjątkiem jednostek organizacyjnych Policji, są powiatowymi jednostkami budżetowymi w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych. Szczególne warunki lub zasady powoływania, odwoływania oraz tryb zatrudniania i zwalniania kierowników i pracowników powiatowych służb, inspekcji i straży określają odrębne ustawy (art. 33a ust. 1–4 u.s.p.). Komenda po- wiatowa Państwowej Straży Pożarnej stanowi więc powiatową jednostkę budżetową w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych.

Komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej powołuje spośród oficerów Państwowej Straży Pożarnej komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej w porozumieniu ze starostą (art. 13 ust. 1 u.PSP).

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych, nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody

12 T.j. Dz. U. 2017, poz. 2234 z późn. zm. – dalej jako u.w.a.r.

odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego.

Należy zgodzić się ze stanowiskiem wyrażonym w doktrynie prawa, że zwierzch- nictwo starosty nad komendantem Państwowej Straży Pożarnej nie ma charakteru zwierzchnictwa służbowego. Komenda powiatowa PSP stanowi administrację rzą- dową i zespolenie osobowe ze starostą jest niepełne, a zespolenie kompetencyjne nie istnieje. Komenda powiatowa PSP nie jest jednostką organizacyjną powiatu, więc nie jest z nią zespolona organizacyjnie. Zespolenie finansowe komendy powiatowej PSP ze starostą wynika z faktu, że komenda powiatowa PSP jest powiatową jednostką budżetową i budżet komendy powiatowej PSP jest włączony do budżetu powiatu¹³.

Określenie pozycji ustrojowej komendy powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w strukturze administracji państwowej, w tym samorządowej, ma przesądzające zna- czenie dla rozstrzygnięcia dopuszczalności finansowania komend powiatowych PSP z budżetu powiatu.

Wykładnia celowościowa

W uzasadnieniu do projektu nowelizacji ustawy nie zamieszczono żadnych wy- tycznych lub argumentacji celowościowej czy funkcjonalnej związanej z funduszem wsparcia¹⁴. Kwestia funduszu pojawia się w sprawozdaniu Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, ale bez żadnych wytycznych lub argumentacji celowościowej czy funkcjonalnej, związanej z funduszem wsparcia¹⁵. Argumentowano, że zostanie uporządkowana gospodarka finansowa oraz możliwość dodatkowego wspierania Pań- stwowej Straży Pożarnej. Podnoszono argumenty, że Fundusz Wsparcia będzie działał podobnie jak Funduszu Wsparcia Policji¹⁶.

13 Por. M. Paczocha, Glosa do wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/Rz 35/12, Finanse Ko- munalne 2013, nr 5, s. 59–66, dostęp: Lex.

14 Druk nr 3433, http://orka.sejm.gov.pl/Druki6ka.nsf/0/32721788088AE2DDC12577AF0037042B?Open- Document (dostęp: 13.09.2018).

15 Druk nr 3513, dostęp: http://orka.sejm.gov.pl/Druki6ka.nsf/0/3CD4CAE3366DF470C12577C- 8003193D3/$file/3513.pdf (dostęp: 13.09.2018).

16 Cyt. za R. P. Krawczyk, Glosa krytyczna do wyroku WSA z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/Rz 35/12, Finanse Ko- munalne 2012/10/72-76: Wystąpienie podsekretarza stanu w MSWiA, [w:] Z. Sosnowski, Sprawozdanie steno- graficzne z 77 posiedzenia Sejmu RP z 27.10.2010 r., Warszawa 2010, s. 47–48; oraz Wystąpienie poseł K. Skow- rońskiej na 77 posiedzeniu Sejmu, [w:] Sprawozdanie stenograficzne z 77. posiedzenia Sejmu RP z 27.10.2010 r., s. 46, http://orka2.sejm.gov.pl/StenoInter6.nsf/0/9E8746BA15BEC732C12577C900821F80/$file/77_a_ksiaz- ka.pdf (dostęp: 13.09.2018).

Wykładnia doktrynalna

Stanowisko doktryny prawa jest zgodne. Wskazuje się jednoznacznie, że powiat nie może samodzielnie finansować komendy powiatowej PSP z własnego budżetu z pominięciem Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej. Jeżeli powiat zamie- rza wesprzeć finansowanie komendy powiatowej PSP, może to uczynić ale poprzez przekazanie środków na Fundusz Wsparcia PSP¹⁷.

Stanowisko to zasadza się na argumencie, że zadania wykonywane przez Państwo- wą Straż Pożarną na terenie powiatu są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej, co powoduje, że są one finansowane z dotacji celowej budżetu państwa.

W związku z tym powiat nie może poprzez swoje samodzielne decyzje zwiększać w swoim budżecie wydatków na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej, które wykonuje PSP na terenie powiatu. Wówczas dochodziłoby do ingerencji w wy- sokość finansowania zadań z zakresu administracji rządowej przez powiat, co jest nieuprawnione¹⁸.

Innym argumentem przeciwko wspieraniu komendy powiatowej PSP przez po- wiat z własnego budżetu jest wskazywanie na pozycję ustrojową Państwowej Straży Pożarnej w administracji państwowej oraz wykazywanie ograniczonego zespolenia komendy powiatowej PSP ze starostą¹⁹.

Wykładnia sądowa

W orzecznictwie sądowym występuje rozbieżność w zakresie sposobu finansowa- nia komendy powiatowej PSP przez powiat. W tym zakresie zapadły trzy orzeczenia wojewódzkich sądów administracyjnych, ale brak dotychczas orzeczenia Naczelne- go Sądu Administracyjnego, które wyraźnie przesądzałoby sprawę. Trudno uznać że dwa orzeczenia sądowe, które są zgodne w tej sprawie, stanowiły niepodważalną linię orzeczniczą, tym bardziej, że zostały one krytycznie ocenione przez naukę prawa i po- zostają w sprzeczności z jednoznacznie dominującym stanowiskiem Regionalnych Izb Obrachunkowych.

Jako pierwszy wypowiedział się w tej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie. W swoim rozstrzygnięciu uznał, że: „Zasada, że właściwą i wyłączną

17 R. P. Krawczyk, Glosa krytyczna do wyroku WSA z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/Rz 35/12, Finanse Komu- nalne 2012 nr 10, s. 72–76, dostęp: Lex; M. Paczocha, Glosa do wyroku WSA z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/

Rz 35/12, Finanse Komunalne 2013, nr 55, s. 59–66; dostęp Lex; M. Nagórek, Finansowanie straży pożarnej, http://www.wspolnota.org.pl/aktualnosci/aktualnosc/finansowanie-strazy-pozarnej/ (dostęp: 7.11.2018).

18 Por. R. P. Krawczyk, Glosa krytyczna do wyroku WSA z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/Rz 35/12, Finanse Ko- munalne 2012, nr 10, s. 72–76, dostęp: Lex.

19 Por. M. Paczocha, Glosa do wyroku WSA z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/Rz 35/12, Finanse Komunalne 2013, nr 55, s. 59–66, dostęp: Lex.

formą dofinansowania zadań przez jednostki samorządu terytorialnego jest wpłata środków na Fundusz Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej szczebla wojewódzkiego, poprzedzona zawarciem umowy (porozumienia) z komendantem wojewódzkim lub powiatowym Państwowej Straży Pożarnej, nie odnosi się do jednostek samorządu szczebla powiatowego, których jednostkami budżetowymi są właściwe komendy Pań- stwowej Straży Pożarnej, uczestniczące w pokrywaniu części kosztów ich funkcjo- nowania. Skoro komendy powiatowe są jednostkami budżetowymi powiatu, to uza- sadnione jest ich finansowanie w taki sam sposób, jaki dotyczy innych powiatowych jednostek budżetowych, czyli bezpośrednio z budżetu tego powiatu, bez konieczności zawierania umów (porozumień) z komendantami straży pożarnej”²⁰.

„W ocenie Sądu organ nadzoru nie uzasadnił w sposób dostateczny, na czym po- legało istotne naruszenie przez Radę Miasta K. przepisów art. 19a ust. 2 i art. 19b pkt 1 ŚtrPożU, uzasadniające stwierdzenie nieważności części badanej uchwały i nie wykazał, że środki finansowe dla komend Państwowej Straży Pożarnej mogą być prze- kazywane wyłącznie za pośrednictwem Funduszu Wsparcia PSP. Stosownie do tre- ści art. 33a ust. 2 i 3 SamPowiatU, komendy powiatowe Państwowej Straży Pożarnej są jednostkami budżetowymi powiatu, co oznacza, że pokrywają one swoje wydatki bezpośrednio z budżetu tej jednostki samorządu terytorialnego. Stosownie do treści art. 19a ŚtrPożU koszty funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej na obszarze po- wiatu są pokrywane z dotacji celowej budżetu państwa. Natomiast w myśl art. 19b, w pokrywaniu części kosztów funkcjonowania PSP mogą uczestniczyć gmina, powiat lub samorząd województwa. Wbrew stanowisku organu nadzoru, z powyższych prze- pisów nie wynika, aby wsparcie komendy powiatowej Państwowej Straży Pożarnej przez powiat mogło nastąpić wyłącznie za pośrednictwem Funduszu Wsparcia PSP”²¹.

„Należy zgodzić się ze Skarżącą, że skoro komendy powiatowe są jednostkami budżetowymi powiatu, to uzasadnione jest ich finansowanie w taki sam sposób, jaki dotyczy innych powiatowych jednostek budżetowych, czyli stosownie do treści art. 11 FinPubU – bezpośrednio z budżetu tego powiatu, bez konieczności zawierania umów (porozumień) z komendantami straży pożarnej. Obowiązujące w tym zakresie prze- pisy, stanowiące kompetencję rady gminy do zaplanowania powyższych wydatków w budżecie gminy, w części dotyczącej zadań powiatu, tj. art. 4 ust. 2, art. 33a ust. 1 i 3 oraz art. 92 ust. 1 i 2 SamPowiatU, art. 11 FinPubU oraz art. 19b pkt 1 ŚtrPożU, nie uległy zmianie od 1 stycznia 2011 r. Natomiast dodanie z tym dniem przepisów art.

20 Por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Rzeszowie z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/

Rz 35/12, Legalis nr 456462; Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Szczecinie z dnia 23 lipca 2013 r., I SA/Sz 587/13, Legalis nr 789502; O wyrokach wzmiankowano [w:] K. Kwapisz-Krygel, Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej. Komentarz, Warszawa 2014, s. 50–51.

21 Por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Rzeszowie z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/

Rz 35/12, Legalis nr 456462.

19e–19l ŚtrPożU i utworzenie Funduszu Wsparcia PSP umożliwia finansowanie straży przez inne jednostki samorządu terytorialnego niż własna i przez inne podmioty (or- ganizatorów imprez masowych czy osoby prawne, fizyczne – odnośnie kosztów budo- wy strażnic, ich wyposażenia i utrzymania). W takich sytuacjach właściwą formą dofi- nansowania jest przekazywanie środków za pośrednictwem Funduszu Wsparcia PSP na podstawie zawartych umów (porozumień). Słuszność prezentowanego stanowiska potwierdza brzmienie przepisów art. 19g ŚtrPożU, mówiącego wprawdzie o wpły- wach uzyskanych w trybie i na warunkach określonych art. 19b–19d, ale „zgodnie z zawartymi umowami lub porozumieniami” oraz §8 ust. 4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej (Dz.

U. Nr 159, poz. 952), który stanowi, że dysponent funduszu wojewódzkiego może ze środków finansowych, pozostających w jego dyspozycji, przekazać dotację powiatowi w celu realizacji postanowień wynikających z umów lub porozumień zawartych z in- nymi jednostkami samorządu terytorialnego, osobami prawnymi lub fizycznymi”²².

Powyższe stanowisko WSA w Rzeszowie zostało krytycznie ocenione przez dok- trynę prawa, która odrzuciła dopuszczalność finansowania komendy powiatowej PSP z budżetu powiatu z pominięciem Funduszu Wsparcia PSP²³.

Stanowisko WSA w Rzeszowie spotkało się z akceptacją Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie. Sąd ten uznał, że: „Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 16 SamPowiatU powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponad gminnym w zakresie między innymi ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciw- pożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska. Do zadań publicznych powiatu należy również zapewnienie wykony- wania określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży (ust. 2 art. 4 SamPowiatU)”. Zgodnie zaś z art. 33a ust. 2 i 3 Sam- PowiatU, jednostki organizacyjne, o których mowa w ust. 2, z wyjątkiem jednostek organizacyjnych Policji, są powiatowymi jednostkami budżetowymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. 2003, Nr 15, poz. 148, z późn. zm.). Przepis ten koresponduje z przepisami ustawy o finan- sach publicznych, a w szczególności:

• art. 9 pkt 3, zgodnie z którym sektor finansów publicznych tworzą jednostki budżetowe);

22 Por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Rzeszowie z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/

Rz 35/12, Legalis nr 456462.

23 R. P. Krawczyk, Glosa krytyczna do wyroku WSA z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/Rz 35/12, Finanse Komu- nalne 2012 nr 10, s. 72–76, dostęp: Lex; M. Paczocha, Glosa do wyroku WSA z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/

Rz 35/12, Finanse Komunalne 2013, nr 55, s. 59–66, dostęp: Lex.

• art. 11 ust. 1, zgodnie z którym, jednostkami budżetowymi są jednostki organi- zacyjne sektora finansów publicznych nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu, a pobrane dochody odpro- wadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan dochodów i wydatków, zwany dalej „planem finansowym jednostki budżetowej” (ust. 3);

• art. 216 ust. 1, w myśl którego źródła dochodów jednostek samorządu tery- torialnego określa odrębna ustawa (tutaj: ustawa z dnia 13 listopada 2003 r.

o dochodach jednostek samorządu terytorialnego). Wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na zadania własne jednostek samo- rządu terytorialnego (ust. 2 pkt 1).

W świetle wyżej przytoczonych obowiązujących regulacji prawnych nie budzi za- tem wątpliwości Sądu, że komendy powiatowe Państwowej Straży Pożarnej są jed- nostkami budżetowymi powiatu, co oznacza, że pokrywają one swoje wydatki bez- pośrednio z budżetu tej jednostki samorządu terytorialnego, tutaj budżetu Powiatu.

Regulacje te nie wykluczają możliwości stosowania innych form finansowania jedno- stek budżetowych powiatu, tutaj Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej, przewidzia- nych przepisami obowiązującego prawa²⁴.

Sąd szczeciński podzielił stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/RZ 35/12, że obowiązujące w tym zakresie przepisy stanowiące kompetencję rady gminy do zaplanowania powyższych wydatków w budżecie gminy, w części dotyczącej zadań powiatu, tj. art. 4 ust. 2, art. 33a ust. 1 i 3 oraz art. 92 ust. 1 i 2 SamPowiatU, art. 11 ustawy o finansach publicznych oraz art. 19b pkt 1 ustawy P.S.P. nie uległy zmianie od 1 stycznia 2011 r. Natomiast wprowadzenie w życie z tym dniem dodanych przepisów art. 19e–19l ustawy P.S.P., i utworzenie na ich mocy Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej, umożliwiło nie tylko fi- nansowanie straży przez inne jednostki samorządu terytorialnego niż własna i przez inne podmioty (organizatorów imprez masowych czy osoby prawne, fizyczne – od- nośnie kosztów budowy strażnic, ich wyposażenia i utrzymania), ale nadto, zdaniem Sądu, stanowią dodatkową podstawę prawną jako dodatkowego źródła finansowania jednostek budżetowych, jakimi są powiatowe Państwowe Straże Pożarne. Jednakże w takich sytuacjach, właściwą formą dofinansowania jest przekazywanie środków za pośrednictwem Funduszu Wsparcia PSP na podstawie uprzednio zawartych umów (porozumień). Obowiązujące od 1 stycznia 2011 r. dodane przepisy ustawy P.S.P. (art.

24 Por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Szczecinie z dnia 23 lipca 2013 r., I SA/

Sz 587/13, Legalis nr 789502.

19e–19g) nie wyłączają bowiem możliwości finansowania powiatowej Państwowej Straży Pożarnej bezpośrednio z budżetu Powiatu, co uzasadniają ww. powołane prze- pisy. Sąd podziela stanowisko strony skarżącej, że zmiana przepisów ustawy P.S.P. nie wyeliminowała udzielenia pomocy finansowej, jak i rzeczowej między jednostkami samorządu terytorialnego. Jest ona dalej dopuszczalna i zgodna z prawem²⁵.

Odmienne stanowisko od WSA w Rzeszowie i WSA w Szczecinie zajął Wojewódz- ki Sąd Administracyjny w Poznaniu. Sąd w Poznaniu, odwołując się do poglądów wyrażanych w doktrynie prawa uznał, że: „Jednostki samorządu terytorialnego mogą uczestniczyć w pokrywaniu części kosztów funkcjonowania Państwowej Straży Po- żarnej, jednakże gdy wsparcie to polega na przekazywaniu środków finansowych dla Komendy Powiatowej PSP, to środki te winny zostać przekazane przez tę jednost- kę za pośrednictwem Funduszu Wsparcia. Jednocześnie należy wskazać, że art. 19g, bez żadnych wyjątków, odnosi się do środków finansowych pozyskanych przez PSP na warunkach i w trybie określonym przepisami art. 19b–19d. Podczas prac legisla- cyjnych, których efektem było włączenie do ustawy o Państwowej Straży Pożarnej Funduszu Wsparcia, nikt nie argumentował, że celem tej nowelizacji jest stworzenie ścieżki dla przekazywania środków na rzecz jednostek Państwowej Straży Pożarnej, które nie są jednostkami budżetowymi danej jednostki samorządu terytorialnego.

Podnoszone argumenty wskazywały raczej na potrzebę uporządkowania gospodarki finansowej tych jednostek oraz stworzenie podstawy prawnej dla tych samorządów, osób prywatnych oraz innych instytucji, które chcą wspierać działania Państwowej Straży Pożarnej. Wyrażano nadzieje, że Fundusz Wsparcia będzie działał analogicznie do Funduszu Wsparcia Policji”²⁶.

Wykładnia Regionalnych Izb Obrachunkowych

W orzecznictwie Regionalnych Izb Obrachunkowych występuje jednolita linia orzecznicza. „Zgodnie z art. 19b ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz. U. 2013, poz. 1340) w pokrywaniu części kosztów funkcjonowania PSP mogą uczestniczyć gminy, powiaty lub samorządy województw. Od początku roku 2011 roku dotacje dla PSP z budżetów jednostki samorządu terytorialnego mogą być przekazywane tylko i wyłącznie za pośrednictwem Funduszu Wsparcia Państwo- wej Straży Pożarnej, składającego się z funduszy: centralnego, wojewódzkich i szkół PSP. Od 1.1.2011 r. wszelkie środki uzyskane (w trybie i na warunkach określonych w art. 19b–19d cyt. ustawy zgodnie z zawartymi umowami lub porozumieniami)

25 Ibidem.

26 Por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego siedziba w Poznaniu z dnia 18 grudnia 2012 r., I SA/

Po 834/12, Legalis nr 557173.

przez komendanta głównego PSP, komendantów wojewódzkich lub nadzorowanych przez nich komendantów powiatowych (miejskich) PSP oraz komendantów szkół PSP są przychodami odpowiednio funduszy: centralnego, wojewódzkich i szkół PSP (art. 19g). Od początku roku 2011 mogą być one przekazywane tylko i wyłącznie za pośrednictwem funduszu, czyli tak samo, jak są przekazywane dotacje dla policji czy służb granicznych²⁷.

Stanowisko to zostało poparte w szeroko uzasadnionym stanowisku Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych²⁸. KR RIO uznała, że jednostki samorządu te- rytorialnego mogą uczestniczyć w pokrywaniu części kosztów funkcjonowania PSP.

Jednakże w przypadku, gdy wsparcie polega na przekazywaniu środków finansowych dla Komendy PSP, to środki finansowe winny zostać przekazane przez tę jednostkę za pośrednictwem Funduszu Wsparcia PSP. Należy stosować paragrafy klasyfikacji bu- dżetowej: 300 – wpłaty od jednostek na państwowy fundusz celowy, 617 – wpłaty od jednostek na państwowy fundusz celowy na finansowanie lub dofinansowanie zadań inwestycyjnych z odpowiednią czwartą cyfrą. Fakt, że powiatowe PSP funkcjonują w formie powiatowych jednostek budżetowych, nie przesądza o źródłach finansowa- nia tych jednostek, a jedynie o formie przekazywania środków finansowych pozyska- nych z budżetu państwa przez powiat. Środki finansowe wpłacone przez powiat na Fundusz Wsparcia wrócą do budżetu powiatu w formie dotacji celowej przekazanej przez dysponenta Wojewódzkiego Funduszu Wsparcia PSP. W przypadku gdy jed- nostka samorządu terytorialnego chce uczestniczyć w pokrywaniu części kosztów

27 Por. Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia 15 maja 2012 r., 10.167.2012, Le- galis nr 1259962; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie z dnia 16 lutego 2012 r., 0102- 53/12, Legalis nr 1249669; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia 2 sierpnia 2011 r., 225/K/2011, Legalis nr 1249658; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze z dnia 11 lipca 2011 r., 343/2011, Legalis nr 387769; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku z dnia 3 li- stopada 2011 r., 4336/11, Legalis nr 457305; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie z dnia 29 listopada 2011 r., XXV/5734/2011, Legalis nr 509984; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w War- szawie z dnia 4 stycznia 2012 r., 1.9.2012, Lex nr 1727389; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w War- szawie z dnia 24 kwietnia 2012 r., 9.150.2012, Lex nr 1727372; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia 15 maja 2012 r., 10.167.2012, Lex nr 1727405; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia 4 czerwca 2013 r., 12.241.2013, Lex nr 1428210; Uchwała Regionalnej Izby Obrachun- kowej w Warszawie, z dnia 4 czerwca 2013 r., 12.242.2013, Lex nr 1728143; Uchwała Regionalnej Izby Ob- rachunkowej we Wrocławiu z dnia 28 września 2011 r., 82/2011, Lex nr 1726240; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia 2 sierpnia 2011 r., 222/K/2011, Lex nr 1726061; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia 2 sierpnia 2011 r., 223/K/2011, Lex nr 1726142; Uchwała Regio- nalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia 2 sierpnia 2011 r., 226/K/2011, Lex nr 1726060; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia 18 sierpnia 2011 r., 237/K/11, Lex nr 1726136; Uchwa- ła Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze z dnia 1 czerwca 2011 r., 291/2011, Lex nr 1727105;

Uchwała Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze z dnia 27 lipca 2011 r., 390/2011.

28 Por. Pismo Przewodniczącego Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych do Zastępcy Komen- danta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia 14 lipca 2011 r., KRRIO-WA-0100/37/Ł/11-2.

funkcjonowania Komendy Powiatowej PSP w drodze pomocy rzeczowej, to może dokonać zakupu i przekazać w drodze darowizny Komendzie Powiatowej PSP²⁹.

Ze przedstawionych stanowisk RIO „wyłamała” się jedynie Regionalna Izba Obrachunkowa w Kielcach, która poparła przytaczane powyżej stanowisko WSA w Rzeszowie³⁰.

W orzecznictwie Regionalnych Izb Obrachunkowych pojawiło się kilka orzeczeń, które bezpośrednio nie traktują o wsparciu komendy powiatowej PSP przez powiat, ale mają znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii finansowania Państwowej Straży Po- żarnej z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

Przyjąć zatem należy, że pomoc innej jednostce samorządu terytorialnego może być udzielona wyłącznie na dofinansowanie własnych zadań tej jednostki. Natomiast zadania z zakresu funkcjonowania Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej nie są zadaniami własnymi powiatu, lecz zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej. Stanowi o tym art. 19a ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwo- wej Straży Pożarnej (Dz. U. 2009, Nr 12, poz. 68 ze zm.), zgodnie z którym koszty związane z funkcjonowaniem Państwowej Straży Pożarnej są pokrywane z dotacji celowej z budżetu państwa. Wobec powyższego brak jest podstaw do udzielenia do- tacji celowej z budżetu Gminy i Miasta O. Powiatowi O. na zakup sprzętu z zakresu ratownictwa technicznego oraz chemiczno-ekologicznego dla Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w O. Kolegium Izby wskazuje, że stosownie do prze- pisów art. 19b ustawy o Państwowej Straży Pożarnej w pokrywaniu części kosztów funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej mogą uczestniczyć gminy, powiaty jak i samorząd województwa. Wysokość dofinansowania w formie dotacji celowej winna określać uchwała budżetowa³¹.

Kolegium Izby wskazuje, że stosownie do przepisów art. 19b ustawy o Państwowej Straży Pożarnej w pokrywaniu części kosztów funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej mogą uczestniczyć gminy, powiaty jak i samorząd województwa. Wysokość dofinansowania w formie dotacji celowej winna określać uchwała budżetowa. Zapla-

29 Por. Pismo Przewodniczącego Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych do Zastępcy Komen- danta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia 14 lipca 2011 r., KRRIO-WA-0100/37/Ł/11-2; R. P. Kraw- czyk, Glosa krytyczna do wyroku WSA z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/Rz 35/12, Finanse Komunalne 2012, nr 10, s. 72–76, dostęp: Lex; M. Paczocha, Glosa do wyroku WSA z dnia 28 lutego 2012 r., I SA/Rz 35/12, Fi- nanse Komunalne 2013, nr 5, s. 59–66, dostęp: Lex.

30 Zob. Pismo Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach z dnia 25 maja 2012 r., WI-44/2169/2012; Zob.

Jakie zasady obowiązują w zakresie finansowania PSP z budżetu powiatu, https://inforfk.pl/cykle tematycz- ne/tresc,inforfk,00,INF0000000000000691378, Jakie-zasady-obowiazuja-w-zakresie-finansowania-PSP-z- budzetu-powiatu.html (dostęp: 7.11.2018).

31 Por. Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 23 czerwca 2010 r., 12/887/2010, Legalis nr 288220; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 4 sierpnia 2010 r., 14/1272/2010, Legalis nr 291409; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie z dnia 11 października 2011 r., 274/K/11, Legalis nr 411262.

nowanie dotacji w budżecie jest wystarczające do przekazania środków finansowych do Powiatu K. Podejmowanie odrębnej uchwały w tej sprawie jest zbędne i nie ma oparcia w obowiązujących przepisach prawa³².

Jak wynika z art. 220 ustawy o finansach publicznych, z budżetu jednostki samo- rządu terytorialnego może być udzielona pomoc finansowa innym jednostkom samo- rządu terytorialnego w formie dotacji celowej lub pomoc rzeczowa. Pomoc rzeczowa lub finansowa może być udzielana po uprzednim podjęciu, w tym przypadku przez Radę Miasta, odrębnej uchwały, określając rodzaj pomocy i jej wysokość. W świetle powyższego jedyną formą finansowania kosztów działania powiatowej komendy PSP przez gminę będzie udzielona pomoc finansowa lub rzeczowa, a zatem wobec braku uchwały o tej pomocy należy stwierdzić, że zaplanowany wydatek niniejszą uchwałą w istotny sposób narusza art. 216 ust. 1 pkt 3 i art. 220 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych³³.

Przepisy ustawy o Państwowej Straży Pożarnej nie przewidują finansowania Pań- stwowej Straży Pożarnej, opartego o szczególną formę wydatku z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, tj. dotację. Jak bowiem wynika z przepisu art. 126 ustawy o finansach publicznych, dotacje są to podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki z budżetu jednostek samorządu terytorialnego, przeznaczone na podstawie ustawy o finansach publicznych, odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych. Wobec braku podstaw prawnych, Rada Miejska w B., podejmując uchwałę nr XXVII.298.2013 z dnia 15 listopada 2013 r. w sprawie udzielenia dotacji celowej na Fundusz Wsparcia Państwo- wej Straży Pożarnej z przeznaczeniem na pokrycie części kosztów funkcjonowania Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w P., istotnie naruszyła art. 18 ust.

2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, w związku z art. 19b pkt 1 ustawy o z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej³⁴.

Przepis art. 19b cytowanej ustawy nie stanowi jednak w ocenie Kolegium podsta- wy do przyznania dotacji podmiotowej Komendzie Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej. W myśl art. 126 ustawy o finansach publicznych dotacje, to podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki z budżetu jednostek samorządu terytorial- nego, przeznaczone na podstawie ustawy na finansowanie lub dofinansowanie zadań publicznych. Brak jest natomiast wyraźnej podstawy prawnej do przyznania Komen-

32 Por. Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 4 sierpnia 2010 r., 14/1272/2010, Le- galis nr 291409; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 13 maja 2009 r., 8/409/2009, Lex nr 523291.

33 Por. Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Rzeszowie z dnia 18 maja 2010 r., XI/2014/2010, Legalis nr 322862.

34 Por. Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu z dnia 11 grudnia 2013 r., 23/63/2013, Legalis nr 750425; Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach z dnia 8 lipca 2015 r., 58/15, Legalis nr 1325429.

dzie wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej dotacji podmiotowej z budżetu gmi- ny. W tym stanie Kolegium wskazuje, iż usunięcie nieprawidłowości winno nastąpić poprzez usunięcie dotacji podmiotowej dla Komendy Wojewódzkiej PSP w O. z wy- datków budżetu gminy D³⁵.

Przedmiotową uchwałą Rada Gminy i Miasta postanowiła przekazać z docho- dów własnych Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce środki finansowe na „Wojewódzki Fundusz Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej” Komendy Wojewódzkiej Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu w wysokości 10 000 zł z przeznaczeniem na dofinan- sowanie zakupu specjalistycznego, hydraulicznego zestawu ratownictwa drogowego, z przeznaczeniem na wyposażenie Specjalistycznej Grupy Ratownictwa Technicznego na bazie Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej Komendy Powiatowej PSP w Ostrowie Wiel- kopolskim. Jednocześnie Rada postanowiła, iż środki finansowe zostaną przekazane ze środków budżetu Gminy i Miasta Nowe Skalmierzyce za 2013 rok. Art. 19b pkt 1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, jedynie dopuszcza możliwość uczestniczenia przez gminę, powiat lub samorząd województwa w pokrywaniu części kosztów funk- cjonowania Państwowej Straży Pożarnej, lecz nie zawiera upoważnienia dla rady gmi- ny do uregulowania w uchwale zakresu tego uczestnictwa. Rada może zadecydować o przekazaniu środków z budżetu Gminy i Miasta na Fundusz Wsparcia Państwowej Staży Pożarnej, planując wysokość finansowego uczestnictwa w uchwale budżetowej³⁶.

Podsumowanie

Dokonując podsumowania wyżej przeprowadzonych tutaj wywodów należy po- przeć, jako dostatecznie uzasadnione, stanowisko doktryny prawa, Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu oraz jednoznaczne i dominujące stanowisko Regionalnych Izb Obrachunkowych.

Zadnia realizowane przez komendy powiatowe PSP na terenie powiatu są zada- niami zleconymi z zakresu administracji rządowej i z tego względu zgodnie z art. 19a ust. 2 u.PSP, koszty funkcjonowania Państwowej Straży Pożarnej na obszarze powiatu są pokrywane z dotacji celowej budżetu państwa. Zespolenie komendy powiatowej PSP ze starostą jest w zasadzie bardzo luźne, a sam fakt, że komenda powiatowa PSP jest powiatową jednostką budżetową, nie przesądza o sposobie jej finansowania. Ce- lem nowelizacji ustawy o PSP i wprowadzenie w życie Funduszu Wsparcia PSP miało na celu uporządkowanie finansowania Państwowej Straży Pożarnej.

35 Por. Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu z dnia 15 grudnia 2010 r., 27/75/2010, Legalis nr 291436.

36 Por. Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 21 sierpnia 2013 r., 18/1043/2013, Lex nr 1391491.

Spór, jaki zaistniał w zakresie finansowania komendy powiatowej PSP bezpośred- nio przez powiat, sprowadzał się w istocie do sporu o to, jaki podmiot ma decydować o dofinansowaniu danej komendy powiatowej PSP ponad te środki, które są przeka- zywane z budżetu państwa jako dotacje celowe – czy mają to być organy powiatu, czy komendant wojewódzki PSP?

Charakter zadań realizowanych przez komendy powiatowe PSP oraz ich pozycja ustrojowa w strukturze administracji samorządowej przemawia za przyjęciem sta- nowiska, że wsparcie komendy powiatowej PSP przez powiat powinno odbywać się wyłącznie za pośrednictwem Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej.

Zgodnie z §9 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 grudnia 2015 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej Fun- duszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej³⁷, środki finansowe pozyskane na podsta- wie umów lub porozumień zawartych przez komendantów powiatowych (miejskich) Państwowej Straży Pożarnej, właściwy komendant wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej, jako dysponent funduszu wojewódzkiego, jest zobowiązany przeznaczyć wyłącznie na realizację postanowień wynikających z tych umów lub porozumień. Ko- mendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej uzgadnia projekty umów lub porozumień z właściwym dysponentem funduszu wojewódzkiego. Dysponent funduszu wojewódzkiego może ze środków finansowych, pozostających w jego dys- pozycji, przekazać dotację powiatowi w celu realizacji postanowień wynikających z umów lub porozumień zawartych z jednostkami samorządu terytorialnego, osobami prawnymi lub fizycznymi.

Sposób finansowania komendy powiatowej PSP przez wszystkie jednostki samo- rządu terytorialnego powinien być taki sam. W uchwale budżetowej gminy, powia- tu, województwa powinien się znaleźć zapis o przekazaniu środków finansowych na Fundusz Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej. Następnie podpisywana jest umowa pomiędzy jednostką samorządu terytorialnego a komendantem powiatowym PSP.

Dalsze dysponowanie środkami odbywa się zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 23 grudnia 2015 r. w sprawie szczegóło- wych zasad gospodarki finansowej Funduszu Wsparcia Państwowej Straży Pożarnej.

37 Dz. U. 2016, poz. 6.