Czynniki kształtujące klimat Polski

Czynniki kształtujące klimat Polski

1. Cele lekcji

• zna czynniki mające wpływ na klimat Polski,

• wie, w jakiej strefie klimatycznej położona jest Polska,

• zna różnicę między klimatem morskim a kontynentalnym,

• zna termiczne pory roku w Polsce,

• rozumie fakt przejściowości klimatu Polski,

• rozumie przyczyny dużej zmienności stanów pogodowych w Polsce.

b) Umiejętności Uczeń potrafi:

• wyjaśnić wpływ poszczególnych czynników na klimat różnych regionów Polski,

• odczytywać z map klimatycznych wartości izoterm oraz izohiet,

• powiązać przebieg izoterm przedstawiających średnie temperatury lipca i stycznia oraz amplitudę roczną w Polsce z czynnikami na niego wpływającymi,

• powiązać przebieg izohiet przedstawiających średnie roczne opady w Polsce z czynnikami na niego wpływającymi,

• wyjaśnić przyczyny zróżnicowania długości okresu wegetacji w Polsce.

c) Postawy Uczeń:

• współpracuje w grupie.

2. Metoda i forma pracy

Nauczanie problemowe, burza mózgów, praca w grupach zróżnicowana.

3. Środki dydaktyczne

Podręcznik, atlas geograficzny, karteczki z wydrukowanymi zadaniami dla grup.

4. Przebieg lekcji

a) Faza przygotowawcza

1. Czynności organizacyjne – sprawdzenie listy obecności, zapisanie tematu lekcji na tablicy.

2. Podanie celu lekcji i omówienie sposobu jej przeprowadzenia.

b) Faza realizacyjna

1. Przedstawienie uczniom fragmentu opisu pogody, pokazującej różne stany w różnych rejonach Polski (np. na Nizinie Śląskiej i Poj. Mazurskim).

2. Burza mózgów – dlaczego w jednym kraju, tego samego dnia pogoda może się tak różnić ? 3. Podczas burzy mózgów uczniowie odpowiadając na powyższe pytanie wysuwają pośrednio

różne hipotezy dotyczące czynników wpływających na klimat Polski (załącznik 1).

4. Podział klasy na grupy, których zadaniem będzie znalezienie odpowiedzi na postawione pytania, w oparciu o analizę map klimatycznych Polski (załącznik 2).

5. Ocena wniosków uczniów i komentarz nauczyciela do nich.

6. Nauczyciel wprowadza wśród uczniów 6 termicznych pór roku w Polsce. Zwraca uwagę na konieczność odróżnienia ich od kalendarzowych pór roku.

c) Faza podsumowująca

Uzupełnienie przez uczniów tabelki zbierającej wnioski z lekcji (załącznik 3). Zwrócenie uczniom uwagi, że centralne położenie Polski decyduje o przemieszaniu i różnorodności czynników

kształtujących klimat w Polsce. Wyjaśnienie pojęcia przejściowości klimatu Polski i zasadności jego użycia.

5. Bibliografia

Czubla P., Papińska E., Geografia fizyczna. Podręcznik. Liceum ogólnokształcące – zakres rozszerzony, PWN, Warszawa 2003.

Stankowski W., Geografia fizyczna z geologią, WSiP, Warszawa 1997.

6. Załączniki

Załącznik 1.

położenie między Azją a Atlantykiem położenie nad Bałtykiem ukształtowanie powierzchni KLIMAT POLSKI masy powietrza

ośrodki baryczne wysokość n.p.m

Załącznik 2.

1. Jak położenie między wielkim kontynentem Azji a oceanem Atlantyckim wpływa na klimat Polski? Czy wpływy tych czynników są jednakowe w całej Polsce?

 grupa A – Przeanalizuj mapę przedstawiającą roczne wahania temperatury w Polsce?

Jak można opisać przebieg izoamplitud rocznych? Jaką wartość przyjmują one na wschodzie kraju, a jaką na zachodzie? Określ prawidłowość dotyczącą zmian wartości amplitudy rocznej w Polsce i zastanów się czy może być ona dowodem

potwierdzającym hipotezę.

 grupa B – Na podstawie mapy prezentującej okres wegetacji roślin, podaj regiony Polski, w których jest on najdłuższy i te, w których jest on najkrótszy. Jak są one położone wobec siebie? Jaka jest różnica w długości trwania okresu wegetacji między nimi?

 grupa C – Zapoznaj się z mapą temperatur powietrza w styczniu. W której części Polski temperatury są najniższe, a której najwyższe ? Jaki układ mają obszary o jednakowej średniej temperaturze stycznia? Czy latem można też zaobserwować tę prawidłowość?

Dlaczego zarówno na wschodzie, jak i zachodzie Polski są obszary o jednakowo wysokiej średniej temperaturze lipca? Przypomnij sobie, co jest charakterystyczne dla klimatu kontynentalnego?

2. Dlaczego ukształtowanie powierzchni w Polsce może mieć wpływ na klimat kraju?

 grupa D – Jaki układ mają pasy rzeźby w Polsce? Na podstawie map przedstawiającej opady w Polsce, określ jak rozmieszczone są obszary o podobnej wartości opadów ? Podaj

wysokość opadów w półroczu ciepłym dla Zielonej Góry i Białegostoku oraz Katowic i Kielc? Odczytaj z mapy fizycznej nazwy krain geograficznych, w których te miasta są położone. Wyjaśnij dlaczego miasta położone na wschodzie i zachodzie kraju mają zbliżone wielkości opadów?

3. Czy wraz ze wzrostem wysokości n.p.m. ilość opadów rośnie?

 grupa E – Przeanalizuj mapę przedstawiającą opady atmosferyczne w Polsce. Wymień obszary, w których 1200 mm w ciągu roku. Odczytaj z mapy fizycznej Polski wysokości bezwzględne tych obszarów.

4. Jak Bałtyk wpływa na klimat Polski i gdzie jego oddziaływanie jest widoczne?

 grupa F – Na podstawie mapy temperatur powietrza w styczniu, podaj jak przebiega izoterma stycznia -2 st. C. Dlaczego zarówno w zachodniej, jak i wschodniej części polskiego wybrzeża przybiera ona tę samą wartość? Na podstawie mapy temperatur powietrza lipca określ obszary, chłodniejsze niż większa część kraju. Przypomnij sobie, jaki wpływ ma obecność zbiornika wodnego na klimat.

5. Jakie masy powietrza wpływają na klimat Polski?

 grupa G – Odczytaj z mapy przedstawiającej układy baryczne i masy powietrza, nazwy mas powietrza napływających do Polski w styczniu i lipcu. Zwróć uwagę na rozkład wielkich układów barycznych i wyjaśnij ich wpływ na zmiany napływających mas powietrza. Jaki efekt może przynieść jednoczesne napływanie na Polskę przeciwstawnych mas powietrza?

Załącznik 3.

Czynnik Charakterystyka Następstwa

7. Czas trwania lekcji

45 minut

8. Uwagi do scenariusza

brak