ROCZNIKI GEOMATYKI 2008 m TOM VI m ZESZYT 4
REGIONALNE SYSTEMY INFORMACJI
PRZESTRZENNEJ W WOJEWÓDZTWIE
DOLNOL¥SKIM W KONTEKCIE WDRA¯ANIA
DYREKTYWY INSPIRE W POLSCE
REGIONAL SPATIAL INFORMATION SYSTEMS
IN THE DOLNOSLASKIE VOIVODESHIP IN VIEW
OF IMPLEMENTING THE INSPIRE DIRECTIVE IN POLAND
Jan Blachowski1,2, Przemys³aw Malczewski2, Iwona Nakonieczna3 1 Zak³ad Geodezji i Geoinformatyki, Instytut Górnictwa, Politechnika Wroc³awska
2 Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wroc³awiu,
3 Wydzia³ Geodezji i Kartografii, Urz¹d Marsza³kowski Województwa Dolnol¹skiego S³owa kluczowe: INSPIRE, Dolnol¹ski System Informacji Przestrzennej, internetowe portale mapowe, regionalne planowanie przestrzenne, metadane
Keywords: INSPIRE, Lower Silesia Spatial Information System, internet map portal, regional spatial planning, metadata
Wprowadzenie
Dolnol¹ski System Informacji Przestrzennej (DSIP) pe³ni funkcje regionalnego systemu informacji geograficznej dla województwa dolnol¹skiego. System dzia³a w strukturach Urzêdu Marsza³kowskiego Województwa Dolnol¹skiego. Za jego funkcjonowanie odpowiada Geo-deta Województwa, którego zadania obejmuj¹ m.in. zak³adanie i prowadzenie regionalnych zbiorów danych przestrzennych.
Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne w zwi¹zku z realizowanymi zadaniami z zakresu pla-nowania i zagospodarowania przestrzennego prowadzi odpowiednie dla tych celów tema-tyczne bazy danych dla obszaru Dolnego l¹ska. Zasoby te mog¹ byæ rozpatrywane jako dane przestrzenne zasilaj¹ce tematyczne bazy danych DSIP.
Funkcjonowanie regionalnych systemów informacji przestrzennej warto przeanalizowaæ w kontekcie polityki unijnej, wyra¿onej Dyrektyw¹ 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiaj¹c¹ infrastrukturê informacji przestrzennej we Wspól-nocie Europejskiej (INSPIRE) (Dyrektywa, 2007). W odniesieniu do Polski, przyjêcie dyrek-tywy INSPIRE oznacza utworzenie Polskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej (PIIP), inaczej mówi¹c zorganizowanie i udostêpnianie za pomoc¹ us³ug sieciowych krajowych
danych przestrzennych. Zatem dane zgromadzone w tworzonych czy te¿ dzia³aj¹cych regio-nalnych systemach informacji przestrzennej bêd¹ musia³y zostaæ zharmonizowane dosto-sowane do wspólnego zbioru danych przestrzennych w ramach Polskiej Infrastruktury Da-nych PrzestrzenDa-nych oraz Europejskiej Infrastruktury DaDa-nych PrzestrzenDa-nych. Zanim to jednak nast¹pi musi zakoñczyæ siê proces dostosowywania naszych przepisów prawnych i procedur administracyjnych do prawa unijnego. Zakoñczenie tego procesu zaplanowano na po³owê 2009 roku (Gadzicki, 2007).
Jak, w obliczu opisanych zmian, instytucje prowadz¹ce bazy danych o znaczeniu ponad-lokalnym czy regionalne systemy informacji przestrzennej realizuj¹ swoje zadania i jak przy-gotowuj¹ siê do nowej rzeczywistoci? W artykule omówiono powy¿sz¹ problematykê w odniesieniu do regionalnych zasobów informacyjnych tworzonych i gromadzonych przez Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wroc³awiu oraz w ramach Dolnol¹skiego Systemu Informacji Przestrzennej dzia³aj¹cego w Urzêdzie Marsza³kowskim Województwa Dolnol¹-skiego.
System informacji przestrzennej
województwa dolnol¹skiego
Dolnol¹ski System Informacji Przestrzennej
Po zakoñczeniu w 2002 roku prac studyjnych nad Dolnol¹skim Systemem Informacji Przestrzennej (DSIP) Za³o¿enia wstêpne do projektu generalnego wdro¿enia SIT/GIS oraz Projekt generalny wdro¿enia Dolnol¹skiego Systemu Informacji Przestrzennej - (Bi-progeo, 1999; Pajkert, 2000), Geodeta Województwa Dolnol¹skiego podj¹³ decyzjê o zak³a-daniu, gromadzeniu i integrowaniu w ramach DSIP baz danych przestrzennych. Jednocze-nie przy nierozwi¹zanych problemach niespójnoci prawa w zakresie geodezji, kartografii i baz danych, nie zdecydowa³ siê na publikacje internetow¹ zasobów bazodanowych. Dodat-kowym argumentem dla takiej decyzji by³y rokrocznie p³yn¹ce z GUGiK informacje o projek-tach przygotowywanych do realizacji (serwer klastrowy, dedykowane aplikacje), opraco-wywanych nowych przepisach prawnych reguluj¹cych dotychczasowe niecis³oci i luki prawne. Informacje o projektach (miêdzy innymi o przygotowaniach do zak³adania baz me-tadanych w ramach projektu geoportal.gov.pl), pracach nad nowymi wytycznymi, docho-dz¹ce z GUGiK wskazywa³y, i¿ najbardziej w³aciwym w sytuacji oczekiwania na tworzone standardy geodezyjno-kartograficzne jest skupienie siê na dalszym integrowaniu baz danych. Niestety czas oczekiwania na obiecane regulacje przekroczy³ ju¿ po³owê pierwszej dekady nowego stulecia. W tym czasie, w DSIP, za³o¿ono i zgromadzono szereg baz danych, któ-rych tematyka wynika³a z bie¿¹cych potrzeb regionu. Zasoby DSIP wykorzystywane s¹ obecnie na potrzeby zarz¹dzania województwem przez wojewódzkie samorz¹dowe jednost-ki organizacyjne. Najwa¿niejsze bazy danych wymieniono w tabeli 1.
W 2005 roku zapad³a decyzja o tym, i¿ rodowiskiem bazodanowym dla gromadzonych danych bêdzie relacyjno-opisowa baza Oracle. Zasoby DSIP zosta³y przeniesione do struktur Oracle w wersji 9, natomiast aplikacje do zarz¹dzania bazami, DSIP: TransDSIP i AdminD-SIP zosta³y zintegrowane z Oracle.
Tabela 1. Tematyczne bazy danych DSIP (UMWD, 2008) . p L Nazwa Zakrestematyczny Uwagi 1 Bazaewidencijwód ij c a r o il e m ñ e z d ¹ z r u i h c y w o w a t s d o p h c y n d o w ,i k ei c : e j u m j e b o a k y t a m e t j e r ó t k , h c y n a d a z a b a w o si p o i a n z ci f a r g h c y n d o w ij c a r o il e m ai n e z d ¹ z r u , e n d o w i k i n r o i b z , el b o r g ,y ³ a w h c y w o w a t s d o p a n a n a w o c a r p o a z a b o g ei k s ¹l o n l o D y b e z rt o p ij c a r o il e M u d ¹ z r a Z h c y n d o W ñ e z d ¹ z r U i u i w a³ c o r W e w 2 Mapaerozijweirtznej tematykamapyobejmuje:potencjaln¹erozjêweirtzn¹ mapostaæbazygrafcizno -j e w o si p o 3 Mapaerozijwodnej j e w o i n h c z r ei w o p tpeomdaattynkoaæmpaopsyzcozbeegjómlnuyjec:hegkastpuonzkyócwjêgteelrbennua(wspyamdykwiatenreeincuz¹,)stek ¹ w o i n h c z r ei w o p ¹ n d o w ¹ j z o r e b el g ei n e ¿ o r g a z e n l a j c n e t o p ,y b el g -o n z ci f a r g y z a b æ a t s o p a m j e w o si p o 4 Mapastanuizmain b el g i c o w i c a³ w o z ci n l o r h c y n a w o k t y ¿ u 0 0 0 5 2 : 1 il a k s w -k u d o r p i n e z rt s e z r p j e z ci n l o r ê j c a z y r o l a w : e j u m j e b o p a m a k y t a m e t -a w s y z r p i k i n d a³ k s w y b el g æ o n b o s a z , u n e r e t ei n a w o k t y ¿ u ,j e n j y c -z r ei w o p w y ci n h c ó r p æ o tr a w a z ,z e n g a m ,r o f s o f ,s a t o p : e n l a j y ci n h c ó r p i c o tr a w a z n ai m z ê z o n g o r p , b el g ei w t s r a w j e w o i n h c h c a t al w b el g ei n e z s a w k a z , b el g ei w t s r a w j e w o i n h c z r ei w o p w h c a t al w b el g u n y z c d o ê n ai m z , 6 0 0 2 4 0 0 2 z a r o 3 0 0 2 0 0 0 2 , ai n a w o n p a w æ o n li p , ai n a w o n p a w y b e z rt o p , 6 0 0 2 0 0 0 2 , m e m d a k :i m i k ¿ êi c i m al a t e m b el g ai n e z c z s y z c ei n a z ê j c a k if y s al k il a t e m æ o tr a w a z , ¹ k r ai s , m el k i n ¹i z d ei m , m ei k n y c , m ei w o ³ o b el g ei w t s r a w j e w o i n h c z r ei w o p w i k r ai s i h ci k ¿ êi c a n e n a w o c a r p o y p a m a w t z d ó w e j o w y b e z rt o p ,. r 7 0 0 2 w o g ei k s ¹l o n l o d -o n z ci f a r g z a b æ a t s o p ¹ j a m h c y w o si p o 5 Mapagelbowo-rolnciza 0 0 0 5 2 : 1 il a k s w tgeelmbaotwykoa-rmoalnpciyzoe,bleojkmauljziea:ctjyêpypriopifoildgtyelpbyowgyelcbh,,ksokma³pdelmkescyhancizny o g e w o b el g u li f o r p h c a m o i z o p h c y n l ó g e z c z s o p a n -o n z ci f a r g y z a b æ a t s o p a m j e w o si p o 6 Systemgeomertycznych h c y n n e z rt s e z r p ñ ei s ei n d o l ó p grafciznaiopsiowabazadanychpólopow.1km 2 zastosowaneidomode -e r p i zi l a n a , ai n a w o l k si w a j z h c y n z ci f a r g ij c a t n e z h c y n n e z rt s e z r p 7 Wojewódzkabazazestaweiñ w ó k n y d u b , w ó t n u r g ij c n e d i w e il a k o l i ; 7 0 0 2 0 0 0 2 t al z ) sl x .( j e w o si p o i c a t s o p w e n a d a n o a r ei w a z ñ ei w a t s e z h c y z c r o i b z ei w a t s d o p a n a n o z d a w o r p t s e j i j e n j y z e d o e g ij c a t n e m u k o d w ó k d o r o h c y w o t ai w o p z )i l a k o l i w ó k n y d u b , w ó t n u r g w ó z a k y w ( j e n z ci f a r g o tr a k el e b a t e n s a³ w y b e z rt o p a n -e z c z s o p g w ) h c y n a d y z a b ( -o z c ¹³ o p y ³ a ts o z h c e c h c y n l ó g -b o m i i m y c ¹ j a d ai w o p d o z e n æ a ts o p c ¹ z r o w t , n i m g i m a r a z s h c y n z ci f a r g h c y n a d y z a b . b a t ei c a m r o f w h c y w o si p o i 8 BazaTFOGR zaweiradanewpostacigrafciznejiopsiowejdotycz¹cezadañ o g e w o n e r e T w ó k d o r e z h c y n a w y w o s n a n if o d h c y n j y c a w y tl u k e r æ a t s o p a m a z a b ;) R O G F T ( h c y n l o R w ó t n u r G y n o r h c O u z s u d n u F i g o r d : y t a m e t e c ¹ j u p ê t s a n a n e j c a m r o f n i a r ei w a z i ¹ w o g o l a t a k ei n ai n y ¿ u ,i j c n e t e r j e³ a m i k i n r o i b z , h c y n l o r w ó t n u r g o d e w o d z a j o d w ó k t y ¿ u i h c y n l o r w ó t n u r g a j c a w y tl u k e r, ei n a w o n p a w z e z r p b el g ai n ei w e z r d a z , ei n a z c a z r k d o , ei n ai n ei m a k d o , h c y n o l ei z m y n z ci f a r g m ei k si w o d o r m a r g o r p t s e j ai n a w o c a r p o æ ê z c ;) b a t. ( o f n I p a M y p a m æ a t s o p a m a n z ci f a r g êi s j e c ¹ j a d a³ k s j e w o d y r b y h h c y w o r o t k e w w ó t k ei b o z -z ci f a r g o p o t u d a³ k d o p i 0 0 0 0 1 : 1 il a k s w o g e n " 2 9 9 1 " G W U P w 9 Palnyurz¹dzeniowo-rolne 0 0 0 5 2 : 1 il a k s w n i m g atedmmaintysikrtaacpyaljnnóe,wsueiræz¹ddrzóegn,iowwarou-nrokilnwycohdngemiingoosbpeojmdaurjke:êgwraondcine¹, ij c k u d o r p ñ e z ci n a r g o y f e rt s , u z a r b o j a r k ei n a w o t³ a t z s k i y r o l a w e n l o r -o w o i n e z d ¹ z r u e c a r p a n ai n a w o b e z rt o p a z ñ ei p o t s ,j e n l o r e n l o r -o w o i n e z d ¹ z r u y n al p e n a w y w o c a r p o ¹ s n i m g d ¹ t o d k a j ; u k o r 0 0 0 2 d o ,y n al p 3 6 o n a w o c a r p o t s e j 4 1 t s ai m o t a n ij c a zi l a e r ei c k a rt w 0 1 MapyKsztat³owanaigranciy -o w o i n r a d i j e n el -o n l o r o k a j h c a t e d u S w j e w o l o p ij c a m r o f s n a rt w a t s d o p i m ei z ai n a w o k t y ¿ u u b o s o p s e c ¹ j a z s k êi w z i e n l a n o j c a r a n : y m r o f e n z ci g o l o k e y b o s a z e n o l ei z i k t y ¿ u i y s al ³ ai z d o p ,y b el g , u n e r e t ei c y r k o p : e j u m j e b o y p a m a k y t a m e t y n ai m z e n a c el a z ( ¹ w o c ñ o k ê j c a z y r o l a w ,y n j y c a rt si n i m d a ,) h ci k s r ó g h c a r a z s b o a n w ó t n u r g ai n a w o k t y ¿ u ei b o s o p s w ) u n e r e t l e d o m y n z c y r e m u n ( T M N al d e n a n o k y w ei n a w o c a r p o -o ³ o p w ó t ai w o p w ó n e r e t w ó t e d u S ei n e r e t a n h c y n o ¿ o g ei k c e d u S a z r ó g d e z r P i
Obecnie dzia³ania Geodety Województwa skupiaj¹ siê na przygotowaniu do nowych roz-wi¹zañ prawnych. Odbywa siê równie¿ dalsza integracja baz danych. Zasoby informacyjne s¹ udostêpnianie w ramach realizacji zadañ w³asnych województwa.
Zasoby informacji przestrzennej WBU we Wroc³awiu
Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wroc³awiu jako samorz¹dowa jednostka organiza-cyjna województwa realizuje zadania z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzen-nego na poziomie regionalnym, a w szczególnoci sporz¹dza na rzecz samorz¹du wojewódz-twa plany zagospodarowania przestrzennego oraz opracowuje studia, analizy, koncepcje i programy. Biuro uczestniczy tak¿e w projektach miêdzynarodowych odnosz¹cych siê do zagadnieñ zwi¹zanych z zagospodarowaniem przestrzennym.
Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne wykonuj¹c powierzone zadania korzysta w szerokim zakresie z systemów informacji geograficznej. Na potrzeby sporz¹dzanych opracowañ przy-gotowuje w³asne oraz wykorzystuje zewnêtrzne tematyczne bazy danych. Zasób danych przestrzennych dla województwa dolnol¹skiego obejmuje m.in. zagadnienia: systemu osad-niczego i struktury funkcjonalno-przestrzennej, ochrony rodowiska przyrodosad-niczego, dzie-dzictwa kulturowego, turystyki i rekreacji, komunikacji, gospodarki i infrastruktury prze-strzennej. Dane dotycz¹ stanu istniej¹cego oraz projektowanego lub planowanego (kierun-ków rozwoju regionu). Wybrane warstwy tematyczne przedstawiono w tabeli 2.
Tabela 2. Charakterystyka wybranych baz danych przestrzennych w zasobie WBU . p L Charakterystykatematycznejbazydanych . 1 Systemosadncizyisrtukturafunkcjonalno-przesrtzenna w ó k d o r o a j c a zi h c r a r ei h w ó k d o r o e j c k n u f h c y n n e z rt s e z r p -o n l a n o j c k n u f ñ a z ¹i w o p ei s o e n w ó ³ g w ó k d o r o u j o w z o r i g êi s a z e n l a j c n e t o p j e z c r a d o p s o g i j e n z c e³ o p s ij c a zi w y t k a y r a z s b o j e n n e z rt s e z r p i k y ti l o p y f e rt s . 2 Sferagospodarcza j e z c r a d o p s o g i c o n w y t k a y r a z s b o i i k d o r o j e n l o r i k r a d o p s o g u j o w z o r i k n u r ei k u ³ s y m e z r p u j o w z o r i k n u r ei k . 3 Ochronadzeidzcitwakutlurowego,turystykairekreacja e n z c y t s y r u t y r a z s b o o g e n z c y t s y r u t u h c u r i g u ³ s b o y ³ z ê w h c y n z c y t s y r u t w ó k al z s i h c y w o z a r b o j a r k g ó r d a m s a p e n w ó ³ g ij c a zi l a ti w e r i ai n a w o h c a z o d e n o z c a n z e z r p e w o k t y b a z y ³ o p s e z i y t k ei b o . 4 Ochronarodowsikaprzyrodncizego y d o r y z r p y n o r h c o y r a z s b o e n a w o t k e j o r p i e c ¹ j ei n t si
Zbiory te, w istotnej czêci mog¹ stanowiæ dane uzupe³niaj¹ce DSIP w zakresie informa-cji dotycz¹cej planowania i zagospodarowania przestrzennego w województwie. Charakte-ryzuj¹c funkcje przestrzenne na terenie województwa oraz okrelaj¹c ich obecne i przysz³e przeznaczenie spo³eczno-gospodarcze zadbano o to aby by³y one zgodne z tematami danych przestrzennych wymienionymi w za³¹cznikach dyrektywy (Dyrektywa, 2007).
Internetowe portale mapowe
Zrealizowany w WBU przy wspó³udziale firmy GISPartner internetowy portal opracowa-nia ekofizjograficznego województwa dolnol¹skiego udostêpopracowa-nia mapê interaktywn¹ stano-wi¹c¹ przestrzenne rozszerzenie informacji o rodowisku przyrodniczym Dolnego l¹ska zawart¹ w opracowaniu (rys. 1). Serwis mapowy sk³ada siê z kilkudziesiêciu warstw GIS zorganizowanych w dwanacie grup tematycznych, takich jak: administracja, komunikacja, hydrografia, geologia, górnictwo, gleby, lasy, wody podziemne, zagro¿enia powodziowe, ochrona przyrody oraz diagnoza stanu i funkcjonowania rodowiska i ocena przydatnoci rodowiska (Blachowski, Malczewski, 2008).
Aplikacja umo¿liwia wyszukiwanie informacji charakteryzuj¹cej wskazany obszar w województwie (forma ochrony, stan rodowiska przyrodniczego, i inne) oraz wstêpn¹ iden-tyfikacjê potencjalnych konfliktów przestrzennych w skali województwa (najprostsza po-przez na³o¿enie warstw np. z grup: ochrona przyrody, z³o¿a czy komunikacja).
Portal mapowy oparto na oprogramowaniu ArcIMS (Internet Map Server) i ArcGIS Server ESRI. Dane przestrzenne i opisowe (tabelaryczne) przechowywane s¹ w systemie baz danych MySQL. Dostêp do map umo¿liwia aplikacja IMAP oparta na jêzyku Java po-przez ArcSDE (Spatial Data Engine) (GISPartner, 2007).
Mapa interaktywna udostêpnia podstawowe funkcje (zmiana skali i widoku, dodawanie/ usuwanie warstw), jak równie¿ zaawansowane funkcje (selekcja, identyfikacja wywietla-nie informacji atrybutowej, wyszukiwawywietla-nie). Pozwala na korzystawywietla-nie z serwisu zbiorczego lub wbudowanych serwisów tematycznych (np. zasoby naturalne), przygotowywania w³a-snych map, automatycznego generowania legend wywietlanych warstw, zapisywania i dru-kowania map.
Wed³ug metodyki oceny funkcjonalnoci portali internetowych przedstawionej przez Dukaczewskiego (2007) serwis opracowania ekofizjograficznego nie posiada opcji analiz s¹siedztwa obiektów (buforowanie), wyboru uk³adu wspó³rzêdnych, sortowania wg kate-gorii oraz przegl¹dania metadanych.
W sierpniu 2007 roku uruchomiono dwujêzyczny portal internetowy zawieraj¹cy in-formacje z zakresu zagospodarowania przestrzennego dla gmin powiatu zgorzeleckiego (rys. 2). W ramach projektu, przygotowanego na zlecenie Starostwa Powiatowego w Zgo-rzelcu, WBU wraz z GISPartner przygotowa³o portal mapowy, który ma byæ instrumentem pozwalaj¹cym lokalnym spo³ecznociom na bezporedni dostêp do precyzyjnej informacji z zakresu planowania przestrzennego. Serwis internetowy zawiera syntezê dokumentów, miej-scowych planów zagospodarowania przestrzennego (MPZP) oraz studiów uwarunkowañ i kierunków zagospodarowania przestrzennego (SUiKZP) gmin powiatu zgorzeleckiego. In-formacje przestrzenne przechowywane s¹ w zestandaryzowanych formatach i jednolitym uk³adzie wspó³rzêdnych (PUGW 1992). Bazy danych obejmuj¹ m.in.: przeznaczenie terenów okrelone w dokumentach MPZP oraz SUiKZP; dane rastrowe oraz opisowe wybrane z dokumentów planistycznych; podstawowe dane topograficzne oraz, w serwisie o ograni-czonym dostêpie, dane ewidencyjne. Funkcje systemu pozwalaj¹ m.in. na przegl¹danie, ze-stawianie i komponowanie wybranych elementów systemu.
Projekt ma w za³o¿eniu sprawdziæ funkcjonalnoæ serwisu jako narzêdzia dla w³adz lokal-nych do prowadzenia polityki przestrzennej, medium informacji z udostêpnionego zakresu dla spo³ecznoci lokalnej, jak równie¿ ród³a informacji o mo¿liwociach lokalizacyjnych w danym regionie dla inwestorów. Serwis internetowy ma przyczyniæ siê tak¿e do
upublicznie-nia informacji dotycz¹cych planowaupublicznie-nia zagospodarowaupublicznie-nia przestrzennego oraz harmonizacji rozwoju w regionie.
Dyskusja
O potrzebie prowadzenia spójnego regionalnego systemu informacji o terenie, przecho-wuj¹cego i udostêpniaj¹cego aktualne tematyczne dane przestrzenne dla ró¿nych samorz¹-dowych jednostek organizacyjnych oraz szerszego grona u¿ytkowników przekonaæ siê mo¿na realizuj¹c interdyscyplinarne projekty i opracowania analityczne.
Jako przyk³ad mo¿e pos³u¿yæ studium transportu drogowego i kolejowego kruszyw w województwie dolnol¹skim. Projekt wymaga³ wspó³pracy Wydzia³u Geodezji i Kartografii, Wydzia³u Geologii, Dolnol¹skiej S³u¿by Dróg i Kolei oraz Wojewódzkiego Biura Urbani-stycznego. Ka¿da z wymienionych jednostek posiada zbiory informacyjne (czêæ jeszcze w postaci papierowej, czêæ za w postaci zbiorów numerycznych) w zakresie odpowiadaj¹-cym wykonywanym przez nie zadaniom. S¹ to na przyk³ad informacje o sieciach dróg i linii kolejowych, eksploatowanych z³o¿ach kopalin, systemie obszarów ochrony przyrody. Z potrzeby wynika dzia³anie. Tak te¿ siê sta³o w omawianym przypadku. Informacje bran¿owe by³y do tej pory gromadzone w merytorycznych jednostkach. Dopiero koniecznoæ rozwi¹-zania problemu spowodowa³a, i¿ posiadane informacje zosta³y zebrane, zweryfikowane i zestandaryzowane. To ostatnie wspólne dowiadczenie potwierdzi³o, ¿e w pe³ni funkcjo-nalny DSIP, zasilany przez tematyczne bazy danych pochodz¹ce z poszczególnych jedno-stek, jest niezbêdnym narzêdziem dla planowania rozwoju województwa, przede wszystkim za dla rozwoju spo³eczeñstwa informacyjnego.
Aby pe³na funkcjonalnoæ i sprawnoæ systemu DSIP zosta³a osi¹gniêta, konieczne s¹ dzia³ania zmierzaj¹ce do zniwelowania niespójnoci prawnych i wprowadzenie przepisów nak³adaj¹cych obowi¹zek wymieniania siê posiadanymi zbiorami danych przestrzennych, bez koniecznoci ponoszenia dodatkowych nak³adów finansowych. Perspektywê tak¹ niesie samorz¹dom dyrektywa INSPIRE. Mamy zatem nadziejê, ¿e prace nad dostosowaniem na-szych przepisów prawnych do wspomnianej dyrektywy zakoñcz¹ siê o czasie oraz ¿e bêd¹ to tym razem przepisy spójne, likwiduj¹ce wszelkie bariery dla dzia³añ samorz¹dowców. Jest równie¿ nadzieja, i¿ na podstawie tych przepisów wypracujemy now¹ jakoæ w prowadze-niu i udostêpniaprowadze-niu danych w ramach systemów informacji przestrzennych. Ufamy, ¿e wraz z implementacj¹ tych przepisów skoñcz¹ siê dylematy: czy iæ z duchem czasu stosuj¹c nowe technologie w zakresie dostêpu do informacji (i w razie kontroli nara¿aæ siê na zarzuty podejmowania dzia³añ niezgodnych z obowi¹zuj¹cym prawem), czy dzia³aæ w zgodzie z niespójnym i nieprzystaj¹cym do czasów spo³eczeñstwa informacyjnego prawem.
Podsumowanie
1. W artykule przedstawiono aktualny stan prac nad Dolnol¹skim Systemem Informacji Przestrzennej i zwrócono uwagê na korzyci p³yn¹ce z funkcjonowania regionalnego systemu informacji o terenie na przyk³adzie prac z zakresu planowania zagospodarowania w regionie.
2. Scharakteryzowano zasób tematycznych baz danych Dolnol¹skiego Systemu Informa-cji Przestrzennej. Zwrócono uwagê na niecis³oci i luki w przepisach prawnych doty-cz¹cych prowadzenia baz danych i wymieniania siê informacj¹ przestrzenn¹.
3. Omówiono dowiadczenia z prac nad DSIP oraz regionalnymi internetowymi portalami mapowymi opracowania ekofizjograficznego i powiatu zgorzeleckiego. Mimo, pewnych ograniczeñ, wynikaj¹cych z nowego sposobu udostêpniania i prezentacji informacji prze-strzennej o regionie, portal opracowania ekofizjograficznego pozwoli³ na zebranie cen-nych dowiadczeñ, które mog¹ byæ wykorzystane w opracowaniu i realizacji funkcji udostêpniania zasobu baz danych DSIP u¿ytkownikom wewnêtrznym oraz zewnêtrz-nym.
4. Realizacja projektów zintegrowanych systemów informacji przestrzennej na poziomie regionalnym oraz zwi¹zanych z tym standardów wymiany danych mo¿e przyczyniæ siê do postêpu w kilku istotnych sferach zagadnieñ:
m opracowania jednolitych standardów danych oraz metadanych,
m wyeliminowania b¹d znacznego ograniczenia powielania danych przez ró¿ne
instytu-cje,
m prowadzenia zintegrowanej polityki przestrzennej na wielu poziomach decyzyjnych, m udostêpniania wiarygodnej informacji przestrzennej obejmuj¹cej szeroki zakres
tema-tów oraz wykonywanie analiz przestrzennych i relacji,
m udostêpnienia informacji przestrzennej dla szerokiego grona odbiorców bez
koniecz-noci uruchamiania cie¿ki formalnej. Literatura
BIPROGEO S.A., 1999: Za³o¿enia wstêpne do projektu generalnego wdro¿enia SIT/GIS, Wroc³aw. Blachowski J., Malczewski P., 2008: Cartographic Presentation of Environmental Information in the
Ecophy-siographical Study of the Dolnoslaskie Voivodeship, Proceeds. 8th Saxonian GIS Forum, Dresden 15-16 May 2008, IGN e.V. Special Issue, Dresden, pp. 20-24.
Dukaczewski D., 2007: Wojewódzkie portale informacji przestrzennej, Roczniki Geomatyki, t. V, z. 3, PTIP, Warszawa, s. 37-56.
Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiaj¹ca infrastruktu-rê informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE), Dziennik Urzêdowy Unii Europej-skiej, L 108, Vol. 50, 25.4.2007.
Gadzicki J., 2007: Aktualne problemy polityki geoinformacyjnej pañstwa w kontekcie INSPIRE, Roczniki Geomatyki, t V, z. 6, PTIP, Warszawa, s. 53-62.
GISPartner, 2007: Systemy informacji przestrzennej, Ekofizjografia Dolnego l¹ska, http://www.gispartner.pl/ wdrozenia/ekofizjografia.html, aktualizacja 2007.
Pajkert R., Wyrolak P., 2000: Dolnol¹ski System Informacji Terenowej (DISP), materia³y konf. Jakoæ i standaryzacja w geodezji i kartografii, Pogorzelica, 28-30 wrzenia 2000 r.
Abstract
Implementation of the INSPIRE Directive in Poland implies that the Polish Spatial Data Infrastructure must be developed to a specified date. The Polish SDI will constitute, after conversion and standardi-sation procedures, part of the European Spatial Data Infrastructure. Independently of work carried out at the national level and aimed at implementing the Directive to the Polish law, regional spatial information systems are being adapted at the voivodeship level, to function in accordance with the requirements of the INSPIRE Directive.
The Spatial Information System of the Dolnoslaskie Voivodeship (DSIP) functions in the Dolnoslaskie Voivodeship Marshal Office. Its main tasks include standardisation and elimination of thematic spatial data redundancy within organizational units of voivodeship level local administration.
In the paper work realized to this date within the scope of the Lower Silesian Spatial Information System are presented, as well as, elements that will be realized within the system frames in the near future when articles adjusting Polish Law to the INSPIRE Directive regulations come into effect, are also pointed out.
Spatial data sets and experiences in developing spatial information systems in the Regional Bureau of Spatial Planning in Wroclaw (WBU) have also been described. The Bureau is a self-government unit of the Loversilesian Voivodeship and carries out duties of the Voivodeship Board in the area of spatial planning and spatial development. For this purpose it produces and uses geospatial information covering a range of socio-economic, settlement, technical infrastructure, heritage, environmental protection and other issues that arise from current needs. Spatial and descriptive data are stored according to a specified thematic structure related to the tasks conducted and standards set. Spatial data sets in WBU can be used, after adaptation to the required specifications, as source thematic data bases for the DSIP in the field of regional spatial planning and corresponding to themes stated in the INSPIRE Directive.
Experiences gained during national and international geoinformation projects related to regional spatial planning, including development of a data exchange platform for the DP-PLIS Polish-German spatial information system, internet map portal of the Dolnoslaskie Voivodeship Ecographical Study or internet portal of the Poviat Zgorzelecki containing synthesis of local spatial development plans (mpzp) can be used in developing well defined methods of data exchange and sharing within the DSIP.
dr in¿. Jan Blachowski jan.blachowski@pwr.wroc.pl mgr in¿. Przemys³aw Malczewski pmalczewski@poczta.wbu.wroc.pl mgr Iwona Nakonieczna
iwona.nakonieczna@dolnyslask.pl tel. +48 71 782 92 57
27
Rys. 2.
