Roman Uździcki
"School education for road safety.
Polish-Slovakian comparative study",
Marek Rybakowski, Ján Stebila,
Zielona Góra 2010 : [recenzja]
Problemy Profesjologii nr 2, 209-211
UN IW ER SY TET ZIE LO N O G Ó R SK I • PO LSK IE T O W A R Z Y S T W O P R O FE SJO L O G IC ZN E
Problemy Profesjologii 2/2010
Rom an Uździcki
Recenzja książki: M are k R ybakow ski, J a n Stebila, School education fo r road
safety. Polish-Slovakian comparative study, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu
Zielonogórskiego, Zielona Góra 2010, ss. 214. ISBN 978-83-7481-321-1.
(M onografia anglojęzyczna)
W zrastająca ilość w ypadków drogowych z udzia łem dzieci i m łodzieży je st zjaw iskiem zw iązanym z szybkim rozw ojem m otoryzacji oraz brakiem dobrego przygotow ania tej grupy uczestników ru chu drogow ego do m ądrego, rozw ażnego, św iado m ego i kulturalnego w nim uczestnictwa. Po w szechnie wiadom o, że poziom bezpieczeństw a w ruchu drogow ym zależy od jakości i spraw ności działań edukacyjnych, legislacyjnych i technicz nych. Każdy z nas je s t uczestnikiem ruchu drogo wego. To uczestnictw o rozpoczynam y ja k o pasażer (w wózku dla dzieci), następnie kontynuujem y je ja k o pieszy, aby w przyszłości stać się kierującym pojazdem drogowym . Pasażer, pieszy i kierujący to trzy dom inujące form y uczestnictw a człow ieka w ruchu drogow ym . Stąd też każdy z nas pow inien starać się o to, aby nasze uczestnictw o w ruchu drogowym było bezpieczne dla nas sam ych i innych je g o uczestników. Szczególną uwagę należy zw racać na najm łodszych uczestników ruchu drogowego. M ożem y pow iedzieć nawet, że je st to naszym społecznym obow iązkiem .
Problem atyka książki - m onografii w kracza na szeroki i atrakcyjny, ale zarazem w ie loaspektowy obszar życia każdego człowieka. C zyniąc rozw ażania o edukacji dla bezpieczeń stwa w ruchu drogowym . A utorzy książki nie pom inęli istotnych elem entów szeroko pojm o wanego w ychow ania um ysłow ego, społeczno-m oralnego, estetycznego oraz zdrow otnego dzieci oraz m łodzieży szkolnej. W skazują zgodnie na istotne znaczenie i m ożliw ości oddzia ływań pedagogicznych w obec m łodego pokolenia poprzez celow e zajęcia lekcyjne, pozalek cyjne oraz zajęcia pozaszkolne - w idei bezpiecznego uczestnictw a w ruchu drogowym .
A utorzy recenzow anej książki przeprow adzają ew aluację przem ian w e w spółczesnym św iecie i we współczesnej szkole, a następnie w skazują na now e rozw iązania, które dość czę sto pow stają na drodze m odyfikacji rozw iązań w cześniej ju ż stosowanych. Jest to bardzo ra cjonalne podejście w tw orzeniu postępu pedagogicznego w dziedzinie edukacji dla bezpie
210
czeństw a na gruncie porów naw czym w dw u sąsiadujących z sobą krajach - w Polsce i w Słowacji. T reść i układ strukturalny książki to oryginalne podejście do studiów porów naw czych. A utorzy d ostarczają czytelnikom gruntow nych podstaw teoriopoznaw czych do edukacji, a szczególnie szkolnej edukacji dla bezpieczeństw a w ruchu drogowym .
C zytając książkę m ożna odnieść w rażenie, że jej autorzy oczekują od nas, dorosłych, a zw łaszcza rodziców i nauczycieli dobrego przygotow ania dzieci i m łodzieży do bezpieczne go poruszania się po drogach publicznych. W skazują, ja k zintensyfikow ać działania ośw iato w e oraz rów noległe (pozaszkolne), edukacyjno-w ychow aw cze, skierow ane na kulturalne i bezpieczne uczestnictw o w ruchu drogow ym dzieci, m łodzieży. O brazują aplikacyjne ujęcie w prow adzenia edukacji do bezpieczeństw a w ruchu drogow ym w szkołach podstaw owych i gim nazjach w Polsce i Słow acji. C ałość prowadzonych i opisanych w m onografii badań ogniskuje w okół wychowania komunikacyjnego, które je s t św iadom ą działalnością w ycho w aw czą i edukacyjną w system ie szkolnym oraz równoległym (planow a lub sam orzutna), m ającą na celu w yposażenie dzieci i m łodzieży w kw alifikacje i postaw y kształtujące kom pe tentnych i kulturalnych uczestników ruchu drogow ego1.
G łów nym celem m onograficznego opracow ania je s t przedstaw ienie czytelnikom (przede w szystkim studentom kierunków pedagogicznych i pedagogiczno - technicznych oraz pracownikom ośw iaty) dw óch system ów szkolnej edukacji dla bezpieczeństw a w ruchu dro gow ym n a etapie szkoły podstaw ow ej i gim nazjum . Uważny czytelnik z całą pew nością za uważy i w łaściw ie oceni funkcjonow anie tych system ów oraz m etod i sposobów kształcenia i w ychow ania w zakresie w ychow ania kom unikacyjnego w Polsce i R epublice Słowackiej. Autorzy książki zastosow ali m etody badań oparte na analizie i ocenie zebranego m ateriału faktograficznego i em pirycznego oraz porów nania terytorialnego. Zakres tem atyczny oraz płaszczyzny prow adzonych badań i analiz teoretyczno-badaw czych i porów naw czych, zde term inow ały głów nie zainteresow ania badaw cze autorów książki oraz przyjęte do badań ob szary tem atyczne, odpow iadające zagadnieniom w ychow ania kom unikacyjnego w edukacji szkolnej w Polsce i R epublice Słow ackiej. Stąd też treść książki podzielona została na dw ie części. C zęść pierw szą: Edukacja d o bezpieczeństw a w ruchu drogow ym w Polskim system ie
szkolnym i j e j realizacja, przygotow ał M arek Rybakow ski. C zęść drugą: Edukacja d o bezpie czeństw a w ruchu drogow ym w Słowckim system ie szkolnym i j e j realizacja, przygotow ał Jan
Stebila. K ażda z części składa się z czterech rozdziałów , podsum ow ania i bibliografii. Całość opatrzona została w prow adzeniem w problem atykę i zakończeniem podsum ow ującym pro w adzone analizy i badania.
Recenzow ana książka posiada sw oisty i zarazem w yrazisty kształt tem atyczny. C ha rakteryzuje się czytelną, k larow ną strukturą, problem ow ym i logicznym układem treści. W sw ej strukturze książka uw zględnia konstrukcję trzech w arstw: inform acyjno-teoretycznej, m etodologicznej oraz utylitarnej. T ytuły w szystkich rozdziałów w yrażają adekw atnie zakres tem atyczny zaw artych w nich treści. P oszczególne rozdziały i zaw arte w nich podtytuły na
1 M. Rybakowski, Bezpieczne uczestnictwo dzieci w ruchu drogowym, „Życie Szkoły” 2003, nr 7, s.
R EC EN ZJE 211
wzajem w iążą się i dopełniają. K siążka w całości prezentuje się ja k o praca s p ó jn a -m o n o g ra ficzna. N apisana je s t językiem prostym i bardzo przystępnym .
W części pierw szej autorzy um ieścili treści z zakresu bezpieczeństw a i w ychow ania do kom unikacji drogowej w polskiej szkole podstaw owej i gim nazjum . W ychow ania do ko munikacji drogowej na I etapie edukacji szkolnej (klasy I - III). W ychow ania do kom unikacji drogowej na II etapie edukacji szkolnej (klasy IV -V I). Problem atykę w ychow ania do kom u nikacji drogowej w szkole gim nazjalnej. Podsum ow anie, bibliografię do części pierw szej. W części drugiej treści z zakresu w ychow ania do kom unikacji drogowej ja k o składnik w ychow ania i kształcenia w szkole podstawowej w Słowackiej Republice. Stan obecny w ychow ania do kom unikacji drogowej w Słowacji i je g o porównanie z wybranym i krajam i unii europejskiej. Poszukiw anie innow acyjnych m etod i form nauczania w edukacji do bezpieczeństw a w ruchu drogow ym na drugim poziom ie kształcenia. Badania nad w pływ em m ultim edialnej pom ocy dydaktycznej na rozwój w ychow ania kom unikacyjnego w szkołach na Słowacji. Podsum ow anie i bibliografię do części drugiej. C ałość opatrzona zakończeniem .
A utorzy książki przypom inają nam w jej treści, że w ychow anie kom unikacyjne to nie tylko nauczanie przepisów i zasad ruchu drogow ego, ale przede w szystkim kształtow anie nawyku ich orzestrzegania, kształtow anie odpow iedzialności nie tylko za życie i zdrow ie w ła sne, ale także za życie i zdrow ie innych. R ecenzow ana książka, to znakom ity przyczynek do powszechnej dyskusji prowadzonej w kręgach ośw iatow ych i akadem ickich, dotyczącej kształcenia do uczestnictw a w ruchu drogow ym dzieci i m łodzieży a także przygotow yw ania nauczycieli do spraw ow ania roli nauczyciela w ychow ania kom unikacyjnego w szkole. K siąż ka ta sw oją treścią z ca łą pew nością w ypełnia lukę w ydaw niczą z zakresu szkolnego przygo tow ania dzieci i m łodzieży do bezpiecznego i kulturalnego uczestnictw a w ruchu drogowym zarów no w Polsce, ja k i Słowacji.
