HARMONIZACJA PODATKU AKCYZOWEGO W WARUNKACH JEDNOLITEGO RYNKU EUROPEJSKIEGO

(1)

Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach ISSN 2083-8611 Nr 271 · 2016

Edyta Sygut

Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wydział Finansów i Ubezpieczeń Katedra Finansów Publicznych edyta.sygut@ue.katowice.pl

HARMONIZACJA PODATKU AKCYZOWEGO W WARUNKACH JEDNOLITEGO

RYNKU EUROPEJSKIEGO

¹

Streszczenie: Globalizacja gospodarki jest zjawiskiem istotnym dla tworzenia i kreowania polityki podatkowej poszczególnych państw. Na szczególną uwagę w tym zakresie za- sługują działania podejmowane na terenie państw europejskich, które ukierunkowane są na doskonalenie funkcjonowania jednolitego rynku europejskiego. Jednym z elementów niezbędnych dla prawidłowego działania jednolitego rynku w Unii Europejskiej jest ni- welowanie bądź ograniczanie barier podatkowych w procesie wymiany gospodarczej, nie tylko w ramach współpracy państw członkowskich, lecz także w ich relacjach gospodarczych z państwami trzecimi. Podatek akcyzowy (akcyza) obok podatku od wartości dodanej to podstawowy ciężar fiskalny objęty harmonizacją ze względu na rolę w handlu międzynarodowym. Celem artykułu jest prezentacja i ocena działań oraz stopnia harmonizacji podatku akcyzowego w Unii Europejskiej.

Słowa kluczowe: harmonizacja podatków, podatek akcyzowy, jednolity rynek europejski.

Wprowadzenie

Globalizacja to zjawisko, w wyniku którego odrębne gospodarki krajowe funkcjonują w ramach jednej gospodarki światowej wskutek licznych strumieni handlowych i inwestycyjnych, a także rosnącej mobilności czynników produkcji oraz szybkiego transferu technologii. Otwieranie się gospodarek krajowych

1 Artykuł powstał w ramach projektu badawczego „Opodatkowanie przychodów i dochodów podmiotów gospodarczych w warunkach jednolitego rynku europejskiego” realizowanego w Ka- tedrze Finansów Publicznych w ramach działalności statutowej Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

(2)

prowadzi także do internacjonalizacji w gospodarce. Coraz częściej podmioty gospodarcze funkcjonują równocześnie na terytorium kilku państw, rozszerzając zakres terytorialny swojej działalności.

Uwzględniając rolę, jaką pełnią podatki w handlu międzynarodowym, a zwłaszcza podatki pośrednie, których cechą podstawową jest ich cenotwórczy charakter, dla zapewnienia prawidłowego działania jednolitego rynku europejskiego podjęto działania harmonizacyjne w tym zakresie. Na szczególną uwagę zasługuje podatek akcyzowy (akcyza). Celem artykułu jest prezentacja, analiza i ocena działań oraz stopnia harmonizacji podatku akcyzowego w Unii Europej- skiej. Analizą objęto głównie wspólnotowe akty prawne, tworzące stan prawny w zakresie opodatkowania akcyzą.

1. Jednolity rynek europejski

Globalizacja gospodarki nieustannie stawia nowe wyzwania właściwie przed każdym krajem, regionem, a nawet kontynentem. Państwa członkowskie Unii Europejskiej w odpowiedzi na te zmiany, chcąc dostosować się do nowych warunków rynkowych, aby móc skutecznie konkurować na rynku światowym nie tylko jako poszczególne państwa, lecz również jako Wspólnota, zainicjowały wiele działań. Jedną z istotniejszych reakcji na następujące procesy w gospodarce światowej jest podjęcie wysiłków zmierzających do powstania jednolitego rynku europejskiego. Zauważyć należy, że działania te wspierają i pogłębiają procesy internacjonalizacji w skali europejskiej, jak również światowej, bowiem kreują inte- gralne warunki działania podmiotów gospodarczych na terytorium Unii Europej- skiej oraz określają warunki kontaktów gospodarczych z państwami trzecimi.

Idea jednolitego rynku europejskiego polega na stworzeniu warunków, zwłasz- cza prawnych i organizacyjnych, umożliwiających swobodne prowadzenie dzia- łalności gospodarczej nie tylko na rynku krajowym, lecz również międzynarodo- wym. Filarami prawidłowego funkcjonowania wspólnego rynku są określone w prawie Unii Europejskiej swobody, a mianowicie: swoboda przepływu towa- rów, swoboda przepływu osób, swoboda przedsiębiorczości, swoboda świadcze- nia usług i swoboda przepływu kapitału [Traktat o Funkcjonowaniu Unii Euro- pejskiej, dalej TFUE].

Z uwagi na tematykę artykułu najistotniejsza jest swoboda przepływu towa- rów. Warunkiem wdrożenia tej swobody na wspólnym rynku europejskim było zniesienie ceł, jako istotnego czynnika ograniczającego międzynarodową wy- mianę handlową. Uznano, że odpowiednia polityka podatkowa może zapewnić

(3)

Edyta Sygut 234

skuteczną realizację celów, głównie fiskalnych, dotychczas osiąganych dzięki funkcjonowaniu ceł [Dzwonkowski, 2013, s. 382]. Równocześnie zakazano po- szczególnym państwom członkowskim Unii Europejskiej wprowadzanie zmian w krajowych systemach podatkowych, które w jakikolwiek sposób niekorzystnie wpływałyby na konkurencyjność podmiotów zagranicznych na europejskim rynku towarów i usług. Zasada zakazu dyskryminacji przedsiębiorców z innych państw członkowskich wynika z art. 28 TFUE. Ponadto zgodnie z art. 110 TFUE, że żadne państwo członkowskie nie nakłada bezpośrednio lub pośrednio na produkty innych państw członkowskich podatków wewnętrznych jakiegokolwiek rodzaju, wyższych od tych, które nakłada bezpośrednio lub pośrednio na podobne produkty krajowe.

2. Podstawy prawne harmonizacji podatku akcyzowego w Unii Europejskiej

Integracja gospodarcza i współzależność między jednostkami działającymi globalnie wymusiła na poszczególnych państwach dokonywanie zmian w obo- wiązujących na ich terenie regulacjach. Zmiany te polegały głównie na elimino- waniu rozwiązań, które odbiegały od rozwiązań stosowanych w większości pań- stwa i negatywnie wpływały na międzynarodową wymianę gospodarczą. Proces ten został określony jako niezorganizowana harmonizacja systemów podatkowych i podatków [Dolata, 2013, s. 59]. Dopiero później dostrzeżono potrzebę zorganizowanych działań, czyli zorganizowanej harmonizacji podatkowej opar- tej na umowach międzynarodowych czy wynikającej z przynależności do okre- ślonych organizacji gospodarczych [Dolata, 2013, s. 60]. Procesy harmonizacyjne podatków wiążą się zawsze z licznymi trudnościami, jednak są niezbędne dla zapewnienia warunków swobodnego oraz opartego na zasadach uczciwej konkurencji przepływu towarów i usług w ramach jednolitego rynku europejskiego.

Działania te uzasadnione są także potrzebą zagwarantowania bezpiecznego po- ziomu dochodów budżetom krajowym państw członkowskich [Pomorska, Szoł- no-Koguc, Wójtowicz, 2003, s. 32]. Akcyza jest bowiem bardzo efektywnym podatkiem oraz skutecznym narzędziem polityki rozwoju gospodarczego [Cnossen, 2005]. Zorganizowana i niezorganizowana harmonizacja systemów podatkowych i podatków mogą być podejmowane równocześnie. W ramach jednolitego rynku europejskiego zdecydowanie większą rolę pełni harmonizacja zorganizowana, jednak nie dąży ona do wyeliminowania krajowych systemów podatkowych [Brzeziński, Głuchowski, Kosikowski, 1998, s. 15]. W celu skutecznej re-

(4)

alizacji celów nakładanych na harmonizację powinna mieć ona charakter syste- matyczny i trwały z uwagi na nieustannie pojawiające się nowe potrzeby.

System podatku akcyzowego podlegał kształtowaniu od początku funkcjonowania Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Podatek akcyzowy jest podatkiem zharmonizowanym na szczeblu wspólnotowym. Rozumieć przez to należy, że w poszczególnych państwach członkowskich obowiązują zbliżone przepisy prawne dotyczące akcyzy. Harmonizacja systemów podatkowych poszczegól- nych państw członkowskich miała na celu zapewnienie swobodnego przepływu wyrobów akcyzowych w ramach wspólnego rynku. Zniesienie kontroli na granicach wymagało określenia przepisów prawnych, umożliwiających obrót wyrobami akcyzowymi, które nie zostały jeszcze podatkowane, jednocześnie zapewniając odpowiedni nadzór nad nimi, aby zapobiec uchylaniu się od opodatkowania [Jatzke, 2012, s. 3].

Harmonizacja podatku akcyzowego na terenie Unii Europejskiej wynika z licznych regulacji wspólnotowych. Podkreślenia wymaga fakt, że dyrektywa Rady Unii Europejskiej jest podstawowym narzędziem harmonizacji podatkowej w Unii Europejskiej. Dyrektywy wymagają implementacji do krajowego po- rządku prawnego, bowiem wiążą państwa członkowskie jedynie w zakresie wy- znaczonego w niej celu, pozostawiając władzom poszczególnych państw wybór form i środków [Mączyński, 2004, s. 225].

Tabela 1. Standardy Unii Europejskiej w zakresie podatku akcyzowego Akt

normatywny

Data wydania

Dziennik Urzędowy

Status aktu

normatywnego Tytuł aktu Dyrektywa Rady

92/12/EWG

z 25 lutego 1992 r.

Dz. Urz. UE

L 76 str. 1 Nieobowiązujący

W sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów objętych podatkiem akcyzowym, ich przechowywania, przepływu oraz kontrolowania Dyrektywa Rady

2008/118/WE

z 16 grudnia 2008 r.

Dz. Urz. UE

L 9 str. 12 Obowiązujący

W sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylająca dyrektywę

92/12/EWG Źródło: Opracowanie własne.

W tabeli 1 została przedstawiona historia zmian dyrektywy określanej dy- rektywą horyzontalną [Lasiński-Sulecki, 2014, s. 15], która ma zastosowanie we wszystkich podlegających harmonizacji akcyzach.

Należy jednak pamiętać, że podatek akcyzowy jest podatkiem selektywnym, co oznacza, że opodatkowaniu podlegają ściśle oznaczone wyroby [Kałka, Ksieniewicz, 2013, s. 34]. Do wyrobów objętych harmonizacją w ramach podatku akcyzowego na terytorium Unii Europejskiej zalicza się: wyroby tytoniowe,

(5)

Edyta Sygut 236

alkohol i napoje alkoholowe oraz produkty energetyczne i energię elektryczną.

Regulacje prawne dla poszczególnych grup wyrobów stanowiące podstawę harmonizacji w tym zakresie zostały zawarte w odrębnych dyrektywach dla każdej z grup (por. tabela 2).

Tabela 2. Standardy Unii Europejskiej w zakresie podatku akcyzowego, dotyczące poszczególnych grup wyrobów akcyzowych

Grupa wyro-

bów

Akt nor- matywny

Data wydania

Dziennik Urzędowy

Status aktu norma- tywnego

Tytuł aktu

Alkohol i napoje alkoho-

lowe

Dyrektywa Rady 92/83/EWG

z 19 paździer- nika 1992 r.

Dz. Urz. WE L 316 str. 21

Obowiązu- jący

W sprawie harmonizacji struktury podatku akcyzowego od alkoholu i napojów alkoholowych Dyrektywa

Rady 92/84/EWG

Obowiązu- jący

W sprawie zbliżenia stawek podatku dla alkoholu i napojów alkoholowych

Wyroby tytonio-

we

Nieobowią- zujący

W sprawie zbliżenia podatków od papierosów

z 19 paździer-

nika 1992 r. Dz. Urz. WE L

316 str. 10 Nieobowią- zujący

W sprawie zbliżenia podatków od wyrobów tytoniowych innych niż papierosy

Dyrektywa Rady 95/59/WE

z 27 listopada

1995 r. Dz. Urz. UE L

291 str. 40 . Nieobowią- zujący

W sprawie podatków innych niż podatki obrotowe, wpływających na spożycie wyrobów tytoniowych Dyrektywa

Rady 2011/64/U

E

z 21 czerwca 2011 r.

Dz. Urz. UE L 176 str. 24

Obowiązu- jący

W sprawie struktury oraz stawek akcyzy stosowanych do wyrobów tytoniowych

Produkty energe-

tyczne i energia

elek- tryczna

Nieobowią- zujący

W sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od olejów mineralnych

Nieobowią- zujący

W sprawie zbliżenia stawek podatków akcyzowych dla olejów mineralnych

Dyrektywa Rady 2003/96/WE

Dz. Urz. UE L 283 str. 51

Obowiązu- jący

W sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej

Źródło: Opracowanie własne.

Wśród źródeł prawa wspólnotowego, na podstawie których następuje harmonizacja systemów podatkowych państw członkowskich, wskazać należy także rozporządzenia. Jednak w odróżnieniu do dyrektyw, rozporządzenia są stosowane bezpośrednio, co oznacza, że obowiązują organy i obywateli państw członkow- skich, a także mają pierwszeństwo przed prawem wewnętrznym. Jednym z istot-

(6)

niejszych rozporządzeń, z uwagi na swobodny obrót wyrobami akcyzowymi, jest rozporządzenie Komisji (WE) cnr 684/2009 z 24 lipca 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2008/118/WE w odniesieniu do skomputeryzowanych procedur przemieszczania wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy [Dz. Urz. UE 2009 L 197, s. 24].

Zdecydowanie mniejsze znaczenie w procesie harmonizacji odgrywają decy- zje. Wprawdzie wiążą one całkowicie stronę (jednostkę, państwo członkowskie), do której zostały wydane, jednak stosowane są najczęściej w sytuacjach ustalania preferencji podatkowych dla państw członkowskich [Mączyński, 2004, s. 227].

3. Zakres harmonizacji podatku akcyzowego w Unii Europejskiej

Podatek akcyzowy jest selektywnym podatkiem od sprzedaży lub wykorzy- stania określonych towarów i usług [Hines, 2007, s. 1]. Jednym z działań har- monizacyjnych jest ujednolicenie podstawowych elementów technicznych podatku akcyzowego takich jak przedmiot, podstawa opodatkowania czy stawki podatkowe. W chwili obecnej prawo wspólnotowe wskazuje zakres wyrobów objętych akcyzą, sposób ustalania podstawy opodatkowania oraz minimalny poziom opodatkowania dla poszczególnych wyrobów akcyzowych. Harmonizacja podatków ma na celu wykluczenie zakłóceń warunków konkurencji między przedsiębiorcami z krajów członkowskich [Oręziak, 2007, s. 142]. Obecnie wska- zanie jedynie minimalnych stawek podatkowych nie zapewnia jednolitego po- ziomu opodatkowania danego wyrobu akcyzowego w Unii Europejskiej. W związ- ku z tym działania te należy uznać za niewystarczające. Zróżnicowanie stawek na terenie Wspólnoty jest bardzo szerokie. Przykładem może być wysokość obowiązujących stawek podatkowych w zakresie opodatkowania alkoholu ety- lowego za 1 hektolitr czystego alkoholu (por. wykres 1).

(7)

2

W

Ź

z a k d k n p p a s Z k w i u 238

Wy

Źród

zan akc kon datk kow na p pod pań a na się Zjed kow wys isto ujed

8

kre

dło: O r

N ie j yzo nkur kow wsk

poz datk ństw awe na dno wyc

sok otne H dno

es 1.

Opra rage

Na p jedy owy

renc wyc kie r iom kow wach

et p po oczo ch i kość e są Harm

olice . Sta

w p na acow es, Ju

pods ynie ych

cji ch.

real mie wych

h b poz

zio ony stot ć ce dzi mon enia

awk pos tle wanie uly 2

staw e m nie pod Zau lizu

550 h po bard

iom mie ym

tnie eny

iała niza a po

ki po szcz

staw e wła 2015]

wie mini e pr datk uwa ują

0 EU owo dzo mu

e 17 Kró e w

, kt ania acja ods

odat zegó wki asne ].

dan ima row kow aży

obo UR odu m śred 781 óle wpły tóre a ha a naj

staw tku ólny i mi na p

nyc alne wadz wej, yć n owi R. Je uje, ocn dni 1 E stw ywa ej p arm ajcz w op

akc ych p

nim pods

ch z ego zi d

, w nale iąze edn

że no

ego UR wie.

a na pod oni ęśc pod

cyzo pań maln stawi

zaw po do uj wyni

eży, ek m

ak b op odb o op R ja

W a ko datek

zac ciej datk

owe ństw nej

ie [K

wart ozio ujed ikaj , że min brak oda bieg pod ak n Warto onsu k a cyjn uto kow

Ed

ego wach Komi

ych omu dnol jące e w nim kuj atko ga datk

na p o p ump akcy ne w ożsa wani

dyta

na a h czł isja E

h na u op lice ej z w ch maln

e ok owa

od kow przy

odk pcj yzo w ty ami ia o

a Sy

alko łonk Euro

a w pod enia ze z hwi nego

kre anie

mi wani ykł kreś

ę p owy ym iana oraz

ygut

ohol kow opejs

wykr datk a wa

zróż ili o o op ślen e w inim ia t

ad ślić posz y je zak a je z w t

l ety wski

ska, E

resi kow arun żnic obe

pod nia wyro maln

tej g w I ć, że zcze st i kres est z wyso

ylow ich (

Exci

ie 1 wani nkó cow ecne datk ma obów

neg gru

Irla e zr egó inte sie.

z dz oko

wy z (EU ise D

stw ia p ów r wan

ej w kow aksy w a go p upy

andi róż ólny egra

ział ości

za 1 UR, Duty

wie posz

ryn nego

wsz wani yma akcy

poz wy ii, F żnic ych alną

łani sta

1hl c stan Tabl

erdz zcz nkow

o po zyst

ia a alne yzo ziom yrob

Fin cow wy ą cz

iam awe

czys n na les. P

zić n zegó wyc ozio

kie alko ego owy mu bów

lan wani yrob

zęśc

mi zm ek p

steg a 1.0 Part

nale ólny ch i

omu pa oho poz ych

op w, k

dii, ie s bów

cią,

mie pod

go w 07.2 t I Al

eży ych i og u s ańst olu

ziom w n poda kszt

, Sz staw w, z

, st

erza atk

wyro 2015 lcoh

y, że h wy gran

staw twa

ety mu niek atko tałtu zwe wek z uw

tąd

ając owy

obu 5)

olic

e w yro nicz wek a cz ylow

sta któr owa ując ecji k po wag też

cym ych

Beve

wska bów zeni k po złon weg awe ryc ania ceg

cz odat gi n ż ta

mi d h dl

e-

a- w ia o- n- go ek ch a, go zy t- na ak do la

(8)

akcyzy. Jednak z punktu widzenia procesów internacjonalizacji dla podmiotów gospodarczych równie ważne są działania ukierunkowane na stworzenie nie tylko optymalnych, ale przede wszystkim transparentnych i jednolitych warunków w zakresie obrotu wyrobami akcyzowymi.

Akcyza jest podatkiem jednofazowym, co oznacza, że wyrób akcyzowy powinien być opodatkowany tylko jeden raz [Matarewicz, 2014, s. 35]. Dlatego też zgodnie z art. 7 dyrektywy horyzontalnej podatek akcyzowy staje się wyma- galny w momencie dopuszczenia do konsumpcji w państwie członkowskim dopuszczenia do konsumpcji. Artykuł ten nie tylko określa moment powstania obowiązku podatkowego, lecz również przesądza o właściwej dla danej czynności jurysdykcji podatkowej [Lasiński-Sulecki, 2014, s. 78]. Ponadto, dyrektywa ho- ryzontalna² określiła warunki i sposób poboru akcyzy w odniesieniu do towarów wytworzonych w krajach członkowskich oraz pochodzących z importu z krajów trzecich w ramach procedury zawieszonego poboru akcyzy. Rozwiązaniem uła- twiającym obsługę przemieszczania wyrobów akcyzowych z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy jest wprowadzenie na obszarze Wspólnoty Europejskiej elektronicznego systemu przemieszczania wyrobów akcyzowych³. Sprawne wdrożenie systemu EMCS było możliwe dzięki zastąpieniu papiero- wych dokumentów towarzyszących przesyłce wyrobów (dokumentów ADT) do- kumentami elektronicznych e-AD⁴ [Parulski, 2010, s. 29]. Celem tych zmian była chęć zmniejszenia obciążeń administracyjnych i finansowych po stronie podat- ników oraz pobudzenie wymiany handlowej wewnątrz Wspólnoty Europejskiej oraz pomiędzy Wspólnotą Europejską a państwami trzecimi przy jednoczesnej poprawie bezpieczeństwa fiskalnego obrotu wyrobami akcyzowymi [Liptak, Zawadzki, 2012, s. 130]. W organizacji obrotu wyrobami akcyzowymi istotny jest także sposób ich identyfikacji, czyli oznakowania. Na terenie Wspólnoty w tym celu stosuje się układ odpowiadający Nomenklaturze Scalonej (CN) [Sowa, 2014, s. 469].

Podsumowanie

Procesy internacjonalizacji mają istotny wpływ na podejmowanie działań poprawiających i pogłębiających funkcjonowanie jednolitego rynku europejskiego. Szczególnie ważne jest kreowanie warunków zapewniających niezakłó-

2 Szczegółowe przepisy w tym zakresie, dotyczące głównie technicznych zasad funkcjonowania systemu uregulowane zostały w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 684/2009.

3 Exise Movement and Control System, tj. System Przemieszczania oraz Nadzoru Wyrobów Ak- cyzowych.

4 e-AD, tj. elektroniczny administracyjny dokument.

(9)

Edyta Sygut 240

coną wymianę gospodarczą między państwami członkowskimi oraz regulacje w zakresie ich relacji gospodarczych z państwami trzecimi. Zadanie to realizo- wane jest poprzez harmonizację prawa, również prawa podatkowego, pełniącego szczególną rolę w międzynarodowej wymianie gospodarczej.

Poziom obciążeń podatkami pośrednimi, których ciężar przerzucany jest na konsumenta dóbr, wpływa na ich cenę, a tym samym na ich konkurencyjność na rynku wewnętrznym jak i międzynarodowym. Stąd też tak ważne jest elimino- wanie barier i tworzenie jednolitych warunków funkcjonowania podmiotów gospodarczych poprzez harmonizację prawa podatkowego.

Harmonizacja podatku akcyzowego obejmowała wiele działań, których skut- ki mają zróżnicowane znaczenie. Pozytywnie ocenić należy w ramach harmonizacji ujednolicenie: katalogu wyrobów objętych akcyzą, sposobu ustalania podstawy opodatkowania, katalogu zwolnień czy obrotu w odniesieniu do przemieszczania wyrobów akcyzowych na jednolitym rynku europejskim. Natomiast oczekiwa- nia, że dzięki wprowadzeniu minimalnych stawek podatku akcyzowego stawki stosowane przez poszczególne państwa członkowskie ulegną zbliżeniu okazały się nietrafione. Rozpiętość stawek w przypadku poszczególnych wyrobów jest nadal bardzo duża, dlatego też te działania należy uznać za niewystarczające.

Problematyka harmonizacji podatku akcyzowego ma duże znaczenie dla funkcjonowania jednolitego rynku europejskiego, jak również z uwagi na fakt, że stanowi on istotne źródło dochodów budżetowych krajów członkowskich.

Literatura

Brzeziński B., Głuchowski J., Kosikowski C. (1998), Harmonizacja prawa podatkowego Unii Europejskiej i Polski, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.

Cnossen S. (2005), Theory and Practice of Excise Taxation. Smoking, Drinking, Gam- bling, Polluting and Drivin, Oxford University Press, Oxford.

Dolata S. (2013), Podstawy wiedzy o polskim systemie podatkowym, Wolters Kluwer SA, Warszawa.

Dyrektywa Rady 92/79/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie zbliżenia podat- ków od papierosów, Dz. U. WE L 316, s. 8.

Dyrektywa Rady 92/80/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie zbliżenia podat- ków od wyrobów tytoniowych innych niż papierosy, Dz. Urz. WE L 316, s. 10.

Dyrektywa Rady 92/81/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie harmonizacji struktury podatku akcyzowego od olejów mineralnych, Dz. Urz. WE 316, s. 12.

Dyrektywa Rady 92/82 z dnia 19 października 1992 r. w sprawie zbliżenia stawek podatku akcyzowego od olejów mineralnych, Dz. Urz. EWG nr L 316, s. 19.

(10)

Dyrektywa Rady 92/83/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie harmonizacji struktury podatku akcyzowego od alkoholu i napojów alkoholowych, Dz. Urz. WE L 316, s. 21.

Dyrektywa Rady 92/84/EWG z dnia 19 października 1992 r., w sprawie zbliżenia stawek podatku dla alkoholu i napojów alkoholowych, Dz. U. UE L 316, s. 29.

Dyrektywa Rady 95/59/WE z dnia 27 listopada 1995 r. w sprawie podatków innych niż podatki obrotowe, wpływających na spożycie wyrobów tytoniowych, Dz. U. UE L 291, s. 40.

Dyrektywa Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej, Dz. U. UE L 283, s. 51.

Dyrektywa Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad do- tyczących podatku akcyzowego, uchylająca dyrektywę 92/12/EWG, Dz. Urz. UE L 9, s. 12.

Dyrektywa Rady 2011/64/UE z dnia 21 czerwca 2011 r. w sprawie struktury oraz stawek akcyzy stosowanych do wyrobów tytoniowych, Dz. Urz. UE L 176, s. 24.

Dzwonkowski H. (red.), (2013), Prawo podatkowe, Wydawnictwo Beck, Warszawa.

Hines J.R. Jr. (2007), Excise Taxes, University of Michigan and National Bureau of Economic Research, Michigan.

Jatzke H., (2012), Production, Holding and Movement of Excise Foods Under Duty Su- spension within the European Union, World Customs Journal, No. 2.

Kałka M., Ksieniewicz U. (2013), Podatek akcyzowy. Leksykon 2013, Oficyna Wydaw- nicza UNIMEX, Wrocław.

Komisja Europejska, Excise Duty Tables. Part I Alcoholic Beverages, July 2015, (http://ec.europa.eu/taxation_customs/resources/documents/taxation/excise_duties/

alcoholic_beverages/rates/excise_duties-part_i_alcohol_en.pdf).

Lasiński-Sulecki K. (red.) (2014), Akcyza w prawie Unii Europejskiej. Komentarz, Wol- ters Kluwer SA, Warszawa.

Liptak Z., Zawadzki M. (2012), EMCS (Excise Movement and Control System) – zagro- żenie czy szansa? [w:] P. Stanisławiszyn, T. Nowak (red.), Regulacje w zakresie prawa celnego i podatku akcyzowego po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej.

Doświadczenia i perspektywy, LEX a Wolters Kluwer business, Warszawa.

Mączyński D. (2004), Podatek akcyzowy w prawie polskim i europejskim. Komentarz, Warszawa.

Parulski S. (2010), Akcyza. Komentarz, Wolters Kluwer Polska, Kraków.

Matarewicz J. (2014), Ustawa o podatku akcyzowym. Komentarz, Lexis Nexis, Warszawa.

Oręziak L. (2007), Konkurencja podatkowa i harmonizacja podatków w ramach Unii Europejskiej. Implikacje dla Polski, Wyższa Szkoła Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie, Warszawa.

(11)

Edyta Sygut 242

Pomorska A., Szołno-Koguc J., Wójtowicz K. (2003), Proces dostosowywania polskich podatków pośrednich do standardów Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersy- tetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 684/2009 z 24 lipca 2009 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2008/118/WE w odniesieniu do skomputeryzowanych procedur przemieszczania wyrobów akcyzowych w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, Dz. Urz. UE 2009 L 197, s. 24.

Sowa B. (2014), Harmonizacja podatku akcyzowego jako istotny czynnik integracji go- spodarczej [w:] Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy, z. nr 37 (1/2014) Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.

Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE C 326, s. 37.

HARMONISATION OF EXCISE TAX IN THE CONTEXT OF SINGLE EUROPEAN MARKET

Summary: Globalization of the economy is an important phenomenon for developing taxation policy of individual countries. Special attention in this regards should be paid to activities undertaken in European countries, aimed at improving operation of the Single European Market. One the elements required to provide correct operation of the single market in the European Union is eliminating or reducing tax barriers in the process of economic exchange, not only under cooperation between the member states, but also in their economic relations with third countries. Beside the value-added tax, the excise tax is a basic fiscal burden covered by harmonisation due to its specific role played in inter- national trade. The objective of this paper is to present and evaluate the actions and the level of harmonisation of excise tax in the European Union.

Keywords: harmonization of taxes, excise tax, Single European Market.