Rys. 35.18. a) Zasada działania te- leskopu (refraktora astronomicznego).
Dla uproszczenia założono, że soczewki są cienkie. Do obiektywu dociera od odległego źródła światła (przedmiotu) wiązka prawie równoległych promieni, które po przejściu przez obiektyw two- rzą obraz rzeczywisty O. (Zakładamy, że jeden koniec przedmiotu leży na osi optycznej obiektywu). Obraz O, który powstaje we wspólnym punkcie ognisk F2 i F10, jest przedmiotem dla okularu, który z kolei wytwarza końcowy ob- raz pozorny O0 w dalszej odległości od obserwatora. Ogniskowa obiektywu jest równa fob; ogniskowa okularu jest równa fok. b) Obraz O ma wysokość h0 i jego kąt widzenia przez obiektyw jest równy θob, a przez okular θok
35.18b, przy ograniczeniu się do promieni przyosiowych, możemy napisać, że θob= h0/fob oraz θok= h0/fok, co prowadzi do równania
mθ = −fob
fok (teleskop); (35.15)
tutaj znak minus wskazuje, że obraz O0jest obrazem odwróconym. Jednym sło- wem miarą powiększenia kątowego teleskopu jest stosunek kąta, pod jakim wi- dziany jest obraz wytwarzany przez teleskop, do kąta widzenia odległego przed- miotu przez nieuzbrojone oko.
Powiększenie jest tylko jednym z parametrów konstrukcyjnych teleskopu (lu- nety astronomicznej), którego dużą wartość stosunkowo łatwo można osiągnąć.
Dobry teleskop musi mieć również odpowiednią zdolność zbierania światła, która decyduje o jasności obrazu. Jest ona ważna dla obserwacji słabo widocznych obiektów astronomicznych, takich jak odległe galaktyki. Zdolność zbierania świa- tła można zwiększyć przez wykonywanie obiektywów o możliwie jak najwięk- szych średnicach. Teleskop powinien również charakteryzować się dużą zdolno- ścią rozdzielczą umożliwiającą odróżnienie od siebie dwóch odległych obiek- tów (np. gwiazd), których odległość kątowa jest mała. Innym ważnym parame- trem konstrukcyjnym teleskopu jest pole widzenia. Teleskop przeznaczony do
35.7. Przyrządy optyczne 63
