Kazimierz Szymonik
25 lat Chóru Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie
Saeculum Christianum : pismo historyczno-społeczne 1/1, 272-275
1994
25 LAT CHÓRU AKADEMII TEOLOGII KATOLICKIEJ W WARSZAWIE
„M uzyka i śpiew zajm ują w kulturze narodów wszystkich czasów miejsce naczelne.
To niewątpliwe stanowisko dostrzegane było także przez tych, którzy p od n a tchnieniem Boga pisali święte księgi Biblii, ja k i przez tych, którzy ustalili, ja k pełnić służbę przed Bogiem w obrzędach liturgicznych.
A właściwie to cały świat jest m uzyką i śpiewem. I piękne ćwierkanie świerszczy, rechotanie żab na wiosnę, kwilenie piskląt, kląskanie słowików, pianie kogutów , ryczenie zwierząt, szum m orza i drzew w lesie, a naw et zgrzyty i piski, które zapełniają naszą ziemię w różnorakiej harm onii i dysharmonii.
Pragniem y to wszystko mieć jednak uporządkow ane, przedłożone w harm onii, możliwe w odbiorze. Śpiew, m uzyka, rządzić się m uszą takim i praw am i, które przyswajają pozytywnie nasze uszy.
W dysharm oniii, ja k a nas otacza, zgiełku, który dokucza i obciąża nerwy, szukamy harm onii, melodii, śpiewu. D latego cieszymy się wszyscy i jesteśm y dum ni, że A TK z założenia swego zmierzająca do porządkow ania myślenia i działania, posiada wspaniały C hór A kademicki, który właśnie przyczynia się w sposób istotny do wprow adzenia harm onii w k ontaktach z Bogiem i ludźmi.
Z adanie to spełnia chór przez 25 lat swego istnienia. Jest am basadorem harm onii i łagodzenia. A czyni to wręcz perfekcyjnie i dlatego słuchają go chętnie ludzie w kraju i za granicą.
W ładze uczelni cieszą się tymi niewątpliwymi sukcesami na polu modlitewnego kierow ania w melodii swych uczuć do Tego, który jest i ułatw iania porozum iew ania się między ludźm i” .
Tymi słowami zwrócił się do C hóru A TK z okazji srebrnego Jubileuszu Jego M agnificencja ks, prof. Jan Łach - rektor A kadem i Teologii Katolickiej.
Dziś najstarsi chórzyści m ają po 25 lat, zrozumiałe jest więc, że nie m ogą pam iętać ja k wyglądały początki działalności tego Zespołu, czyli roku 1968 kiedy to z inicjatywy księdza Zbigniewa Piaseckiego pow stał C hór A kadem ii Teologii Katolickiej.
Przez ten czas wyrosło nowe pokolenie studentów -chórzystów , którzy kontynuują prace założycieli i nie zapom inając o nich, bogatsi o ich doświadczenia zapisują nowe karty kroniki Zespołu i Uczelni.
25 lat to wiek, k tó ry zobow iązuje. D zisiaj Jubilat, to w pełni dojrzafy Zespół, 0 ukształtow anym profilu artystycznym i wykonawczym , m ający na swym koncie wiele n agród i w yróżnień n a festiw alach i k onkursach w kraju i za granicą. W ystarczy wspom nieć o nagrodzie M inistra Edukacji N arodow ej (1968), G ran d Prix na festiw alu w K raśn ik u ( 1987), złotym m edalu oraz nagrodzie specjalnej i dyrygenckiej n a festiw alu w K atow icach (1988), nagrodzie Błogosławionego B rata A lberta (1988), II miejsce na festiw alu w Rum ii oraz na k onkursach w L oreto, Barcelonie, P ordenone, M irepoix, M iędzyzdrojach, K am ieniu Pom orskim , Tyńcu, W rocławiu 1 W arszawie.
C hór m a w swoim dorobku wiele nagrań radiowych i telewizyjnych, odbył 30 tournées artystycznych goszcząc w niemalże wszystkich krajach Europy. D la wielu chórzystów była to możliwość zetknięcia się z kulturą krajów zachodnich, architekturą i historią chrześcijańskich narodów Europy. Szczególnie przed rokiem 1989 były to cenne doświadczenia. Owocowały one późniejszymi kontaktam i które - pielęgnowane - pozw alają dzisiejszym członkom Zespołu mieć przyjaciół we Francji, Niemczech, W łoszech czy Belgii.
Jednym z najcenniejszych dla chóru kontaktów jest serdeczna przyjaźń z C hórem M aitrise Saint Evode z katedry w R ouen (Francja).- C hór A T K przebyw ał w stolicy N orm andii ju ż osiem razy, uczestnicząc poprzez śpiew m.in. w Liturgii Wielkiego Tygodnia sprawowanej przez przewodniczącego E piskopatu Francji A rcybiskupa Joseph’a D uval.
W Niemczech zespół znalazł oddanych przyjaciół w Blom bergu (N adrenia-W est
falia), gdzie czterokrotnie daw ał koncerty kolędowe, oraz uczestniczył w spotkaniach ekumenicznych, a także w ostatnim czasie w O berkochen (Szwabia), uczestnicząc w uroczystościach 650-lecia Parafii św. P iotra i Paw ła oraz w podpisaniu układu o w spółpracy partnerskiej między m iastam i O berkochen a M ontebelłuną (Włochy).
K o n tak t ten był możliwy dzięki wcześniejszym spotkaniom w Loreto C hóru A TK , K irchenchor St. Peter und P aul z O berkochen oraz C oro de) D uom o z M ontebelluny.
W Belgii z kolei C hór A T K uczestniczył w uroczystej inauguracji roku akadem ickiego U niw ersytetu Katolickiego w Louvain oraz odbył dw ukrotne tournee po całym kraju.
W czasie wakacji, po całorocznej pracy i pomyślnie zdanej sesji egzaminacyjnej, studenci zazwyczaj wypoczywają. C hór jednak pracuje dalej; odbyw ają się obozy szkoleniowe, kursy wokajne i dyrygenckie, a przede wszystkim - najczęściej miesięczne - tournées artystyczne. Śpiew zespołu m ożna było usłyszeć w ostatnich latach m.in.
w Paryżu, Lyonie, wysokich A lpach niedaleko Abertville, na Lazurow ym W ybrzeżu, w M onaco, na wyspie Ile de Ré, w R ocam adour, Pirenejach, A ndorze, we F ryburgu w Szwajcarii, Asyżu czy Rzymie. Rzym! T am na Placu Św. P iotra w papieskich apartam entach czy w ogrodach w atykańskich chór czterokrotnie spotykał się z Ojcem Świętym, papieżem Janem Pawłem II.
N ajwiększym jed n ak przeżyciem było spotkanie z Ojcem Św. w C astel G andolfo w 1982 r. O godzinie 7 rano w pryw atnej kaplicy księża chórzyści i dyrygent koncelebrowali Mszę św. z Ojcem Św. a chór śpiewał części stałe i zmienne liturgii. Po dziękczynieniu wszyscy przeszli do salonu, gdzie przez godzinę chórzyści śpiewali Ojcu Św. cały repertuar od polifonii renesansu po piosenki ludowe. P o tym zaim prow izowanym koncercie wyszli z salonu z podarunkiem od Ojca Św. w postaci m iliona lirów, które bardzo się przydały na zakupienie zdjęć zrobionych w czasie tego szczególnego spotkania.
O statnio wraz z delegacją Senatu A T K chór brał udział w uroczystościach beatyfikacyjnych s. Faustyny Kowalskiej, Anieli Truszkowskiej i Stanisława Kazimie- rczyka (18 kwiecień 1993). Przy tej okazji chór dokonał nagrań archiwalnych dla R adio V aticana i telewizji katolickiej „R eteblu” .
D ziałalność C hóru A TK to przede wszystkim liturgiczna służba Kościołowi w Polsce. Stąd uczestnictwo w procesjach Bożego Ciała, mszach św. z okazji świąt narodow ych i kościelnych, konsekracjach kościołów i innych ważnych wydarzeniach.
D o takich z pewnością należą pielgrzymki Ojca Św. do Ojczyzny. W czasie II pielgrzymki wydawało się chórzystofn, że nie zaśpiewają papieżowi „b o nikt ich nie najął” . I oto przychodzi w spaniała propozycja od księdza prym asa Józefa G lem pa, by zaśpiewać Ojcu Św. podczas śniadania w siedzibie Prym asa Polski. Przeżycie tym głębsze, że niespodziewane. Później dalszy ciąg uroczystości na Jasnej G órze z udziałem zespołu.
W czasie III pielgrzymki, na Placu Defilad chór w ykonał po raz pierwszy „T otus T uus” H enryka M ikołaja G óreckiego, a w czasie IV na A grykoli śpiewał w połączo
nych chórach.
Bardzo ważnm w ydarzeniem było przygotowanie śpiewów liturgicznych, wraz z orkiestrą Filharm onii Częstochowskiej, na VI Światowy Dzień M łodzieży. Z o r
ganizowany przez ks. K azim ierza Szymonika 150-osobowy chór złożony z chórzystów A T K i delegacji innych polskich chórów akadem ickich, przez 2 tygodnie wspólnie pracow ał i m odlił się z młodzieżą całego świata strzegąc tradycji rzymskiej i polskiej.
N a szczególną uwagę zasługuje stała w spółpraca z O rkiestrą K oncertow ą W ojska Polskiego im. Stanisława M oniuszki. O ba zespoły m ają na swym koncie praw ykonanie
„M szy Polskiej” Juliusza Łuciuka podczas Festiw alu M uzyki Sakralnej „G audę M ater” w Częstochowie, utw oru skom ponow anego specjalnie dla tych wykonawców.
W spólna działalność koncertow a zaow ocowała w ykonaniam i II i IV „Litanii O stro
bram skiej” St. M oniuszki, „G lorii” A. Vivaldiego oraz wielu kolęd w kościołach warszawskich.
K oncery C hóru A T K to przede wszystkim polska, religijna m uzyka współczesna:
„M agnificat” Juliusza Łuciuka, „Przybądź D uchu Święty” H enryka M ikołaja G óreckiego, „G loria Tibi T rinitas” M ariana Sawy, „Ave Regina caelorum ” Tadeusza Pacionrkiewicza, „Ave M aria” Paw ła Łukaszewskiego, a także „E xodus” W ojciecha K ilara, „M ała Liturgia Praw osław na” Rom ualda^ Twardowskiego, „Beatus V ir”
H .M . Góreckiego, „O ratorium Legnickie” Józefa Świdra, „S tabat M ater” K arola Szymanowskiego, to tylko niektóre pozycje z bogatego repertuaru Jubilata.
W ażnym elementem działalności zespołu jest udział w życiu uczelni. C hór uczest
niczy corocznie w inauguracji R oku A kademickiego, bierze udział w licznych okolicznościowych mszach świętych i uroczystościach nadania tytułów D oktora H onoris Causa. Tradycją stało się już coroczne spotkanie opłatkow e, połączone z koncertem kolęd, w rezydencji Prym asa Polski, Wielkiego K anclerze ATK .
Cenną dla chórzystów jest możliwość śpiewu w klasztorze Ojców Franciszkanów w N iepokalanow ie, gdzie w roku 1993 chór wystąpił dw ukrotnie, a w 1994 r.
zainaugurow ał obchody R oku K olbiańskiego.
W artym podkreślenia jest fakt, że ożywiona działalność artystyczna, bogaty program im prez i olbrzymia ilość w ykonywanych utw orów to efekt ciężkiej, bezin
teresownej pracy studentów -chórzystów , którzy swój wolny czas poświęcają p ro p ag o w aniu polskiej kultury.
K ażdy koncert wymaga przygotowań. Próby zespołu to czterogodzinne intensywne, wymagające ogrom nego zaangażow ania emocjonalnego i fizycznego, spotkania w siedzibie C hóru, w kościele M atki Boskiej Częstochowskiej przy ul. Zagórnej.
Zwykle zaczynają się czterdziestom inutow ym i ćwiczeniami emisji głosu, prow adzony
mi od wielu ju ż lat przez panią Alicję O grodzińską. Jej pracy nad techniką w okalną zawdzięcza chór piękną barwę, dynam ikę i kondycję.
K oncert, to nie tylko śpiew. T ransport, miejsce w hotelu, zorganizowanie wyżywienia, przygotowanie miejsca koncertu, dbałość o stronę finansową przedsięwzięcia, stroje dla chórzystów, prowadzenie korespondencji i dokumentacji - to obowiązki Zarządu.
Z jego to inicjatywy w 1992 roku pow stało Stowarzyszenie M iłośników M uzyki Sakralnej, pragnące propagow ać polską muzykę w kraju i za granicą. Poprzez organizację koncertów, festiwali, konkursów , seminariów, w ydając nuty i płyty, SM M S w spiera organizacyjnie C hór A kadem ii Teologii Katolickiej. Jest współ- wydawcą pierwszej płyty kom paktowej C hóru, na której zarejestrowane zostały utw ory religijne polskich kom pozytorów współczesnych. Płyta ta stała się jednym z elem entów zorganizowanych przy współudziale ŚM M S obchodów Jubileuszu 25-lecia istnienia zespołu. Uroczystości jubileuszowe, które odbyły się w dniach 11-14 listopada 1993, poprzedzone zostały wielkim wydarzeniem kulturalnym , jakim było nadanie tytułu D ok to ra H onoris C ausa wybitnem u kom pozytorow i - H enrykow i M ikołajowi G óreckiem u przez A kadem ię Teologii K atolickiej podczas inauguracji roku akadem ickiego 1993/94. Praw ykonanie z tej okazji utw oru „Przybądź D uchu Święty” H .M . Góreckiego oraz pierwsza prezentacja płyty C D , na której został ten utw ór zarejestrowany, była w tym wielkim dniu sukcesem także i zespołu; tym bardziej że ta właśnie kom pozycja została w ykorzystana przez Telewizję Polską w filmie biograficznym poświęconym kom pozytorow i. O bchody Jublileuszu przybrały formę czterodniowego święta muzyki chóralnej. W warszawskiej K atedrze, w kościele prosem inaryjnym na K rakow skim Przedmieściu, w siedzibie chóru przy ul. Zagórnej odbywały się koncerty, sympozja i spotkania praw ie trzystu zaproszonych z tej okazji gości. W ykład inauguracyjny wygłosił prof. Juliusz Łuciuk z K rakow a, wywołując dyskusję na tem at stanu polskiej muzyki religijnej. W obchodach uczestniczył także zaproszone przez C hór A TK oraz SM M S zaprzyjaźnione chóry: W arszawski Zespół Chorałow y, C hór SG G W , W arszawski C hór M iędzyuczelniany, Pueri C antores Tarnovienses oraz M aîtrise Saint Evode z Rouen. Wzięły one udział w „K oncercie Przyjaciół” zakończonym szczególnie wzruszającym m om entem jakim było wspólne odśpiewanie hym nu „G audę M ater P olonia” .
Najważniejszym punktem Jubileuszu była uroczysta M sza św. odpraw iona pod przewodnictwem Jego Magnificencji ks. prof. Jan a Ł acha w kościele św. Józefa O blubieńca oraz koncert C hóru A T K z towarzyszeniem O rkiestry K oncertowej W ojska Polskiego im. St. M oniuszki, który uświetnił swoją obecnością Prym as Polski Ksiądz K ardynał Józef Glemp. W śród przybyłych gości znaleźli się: Senat A TK , przedstawiciele am basad, M inisterstw a K ultury i Sztuki, kom pozytorzy, m uzykologo
wie, dyrygenci, krytycy oraz trzydziestoosobow a grupa przyjaciół z Blom bergu (z burm istrzem Dieterem M achentanz), a także delegacje z O berkochen (Niemcy) z burm istrzem H araldem Gentsch, im presario chóru z Francji G uy Chevet z m ałżon
ką, przedstawicielki Stowarzyszenia „Solidarité au Service des Echanges” z Paryża - panie M arie Bénédicte i A nne de Bournoville, Thérèse i Christiane van den Bulcke oraz Państw o Edith i Eric D elbrouck z Belgii.
O bchodom towarzyszyły także koncetry w warszawskiej K atedrze w w ykonaniu zaproszonych gości.
Zam ierzenia C hóru A TK na 1994 rok obejmują: przyjęcie w m aju b.r. chóru z O berkochen oraz trzy tournées - w czerwcu krótki wyjazd do D rezna na K atholikentag, wrzesień to miesięczny pobyt we Francji, natom iast na przełomie października i listopada koncerty w Grecji, gdzie naw iązano ostatnio współpracę w chórem U niw ersytetu w A tenach. Obecnie zespół jest w trakcie przygotow ań kolejnych płyt kom paktow ych.
Problem em pozostaje spraw a możliwości finansowych. Zła kondycja instytucji kulturalnych ogranicza pole działania takich zespołów ja k C hór A TK , który polskiej kulturze może zaofiarow ać nie środki m aterialne lecz pracę, zdolności, zaangażow anie i wiarę w sens pełnionej misji. A jednak „ten świat potrzebuje piękna, by nie pogrążyć się w rozpaczy” - z w ykładu inauguracyjnego H .M . Góreckiego.
Ks. K A Z IM IE R Z SZY M O N IK
SPRAW OZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI KOŁA NAUKOWEGO HISTORYKÓW KOŚCIOŁA
PRZY AKADEMII TEOLOGII KATOLICKIEJ W WARSZAWIE Pod koniec 1992 r., dzięki inicjatywie ks. prof. Józefa M andziuka, zainicjowało swoją działalność K oło N aukow e H istoryków K ościoła przy Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. W dniu 16 X II 1992 r. odbyły się wybory władz K oła.
Prezesem został o. D ariusz Cichor^ OSPPE, wiceprezesem - M ichał G ajow nik, sekretarzem - A dam D ziurok, skarbnikiem - Janusz Potocki. Opiekę nad działalnoś
cią naukow o-organizacyjną K oła z ram ienia W ydziału K N H iS sprawuje ks. prof. J.
M andziuk.
W trakcie wielu spotkań i dyskusji n ad program em działania K oła wykrystalizowały się form y jego przyszłej aktywności na polu naukow ym . Postanow iono, że pójdą one w dwóch kierunkach: 1) organizacji wyjazdów naukow ych do archiwów i bibliotek polskich, oraz 2) urządzaniu comiesięcznych spotkań z wykładem i dyskusją.
Pierwsza wyprawa o charakterze naukow ym nastąpiła w dniu 19 V 1993 r. P onad dwudziestu studentów H istorii Kościoła przybyło na Jasną G órę w Częstochowie w celu zapoznania się z zasobem archiwalnym i bibliotecznym miejscowego sank
tuarium . Rolę przew odnika pełnił o. D ariusz Cichor, paulin. Po zapoznaniu się z dziejami klasztoru paulinów zaprezentow ano studentom najcenniejsze eksponaty ze zbiorów Archiwum klasztoru: średniowieczne dyplomy pergam inowe, kodeksy ręko
piśmienne, będące produktam i skryptorów paulińskich w XV w., oraz kodeksy luksusowe z jasnogórskim M szałem Jagiellonów (XVI w.) na czele. Kolejnym punktem spotkania, odbywającego się w pomieszczeniu Starej Biblioteki konw entu,
