Rocz. AR Pozn. CCCLXXXIII, Ogrodn. 41: 655-659
© Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, Poznań 2007 PL ISSN 0137-1738
SYLWIA WINIARSKA, EUGENIUSZ KOŁOTA
PORÓWNANIE PLONOWANIA I WARTOŚCI ODŻYWCZEJ WYBRANYCH ODMIAN POMIDORA
W UPRAWIE PRZY PALIKACH W TUNELU FOLIOWYM
Z Katedry Ogrodnictwa
Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
ABSTRACT. The evaluation of yielding and nutritional value of eight tomato cultivars grown in plastic tunnel by the stakes were carried out in 2003-2005. The highest marketable and Ist grade fruit yields were obtained from ‘Atletico F1’ followed by ‘Frisby F1’ and ‘WS 4028’ cvs. ‘At- letico F1’ contained the highest amount of dry matter, while ‘Delfine F1’ – total and reducing sugars. Fruit of ‘Merkury F1’ and ‘Climaks F1’ cvs. can be appreciated for the high level of vita- min C content.
Key words: staked tomatoes, cultivars, plastic tunnel
Wstęp
W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania odmianami pomidora o owocach dobrej jakości do bezpośredniej konsumpcji – dużych, kształtnych, ładnie wybarwionych, o wysokich walorach smakowych i odżywczych (Gajc-Wolska i Skąp- ski 1999). Wśród producentów coraz bardziej popularna i opłacalna staje się uprawa pomidorów przy palikach, dzięki czemu zbierane owoce są ładnie i równomiernie wy- barwione, nie ulegają zabrudzeniu i gniciu (Rimal i in. 1996, Jauron 1997). Zastoso- wanie wysokiego, nie ogrzewanego tunelu foliowego zapewnia korzystniejsze warunki termiczne wzrostu i rozwoju roślin w początkowym okresie uprawy, co przyczynia się także do uzyskania wcześniejszych zbiorów i lepszych plonów owoców. Do tego typu uprawy nadaje się wiele odmian szklarniowych. Dlatego celem badań było porównanie plonowania i wartości odżywczej owoców kilku krajowych i zagranicznych odmian pomidora uprawianego w nie ogrzewanym tunelu foliowym przy palikach.
Materiał i metody
Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2003-2005 w Stacji Badawczo- -Dydaktycznej Roślin Warzywnych i Ozdobnych w Piastowie, należącej do Katedry Ogrodnictwa Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu. Oceniano wartość gospo- darczą następujących odmian pomidora szklarniowego: ‘Delfine F1’ z firmy Syngenta Seeds, ‘Merkury F1’ z PHRO Krzeszowice, ‘Atletico F1’ z De Ruiter Seeds oraz ‘Cli- maks F1’, ‘Durinta F1’, ‘Frisby F1’, ‘Lasso F1’, ‘WS 4028’ z firmy Western Seeds.
Nasiona pomidora wysiewano w końcu marca w mnożarce do skrzynek z substratem torfowym. Siewki przepikowano do doniczek o średnicy 10 cm, z takim samym podło- żem, zasilając je dwukrotnie 0,3-procentowym roztworem Florovitu.
Glebę pod uprawę pomidora w nie ogrzewanym tunelu foliowym nawieziono saletrą amonową w ilości 100 kg N·ha-1. Zawartość fosforu w glebie wynosiła 90 mg·dm-3, a potasu 200 mg·dm-3. Po posadzeniu rozsady powierzchnię gleby w rzędach roślin przykryto ściółką z kory sosnowej.
Doświadczenie w układzie jednoczynnikowym założono w czterech powtórzeniach.
Rozsadę posadzono w I dekadzie maja w rozstawie 50 × 50 cm na poletkach o po- wierzchni 1,5 m2 (sześć roślin na poletku). Rośliny prowadzono na jeden pęd przy pali- kach, a w I dekadzie sierpnia ogławiano nad szóstym gronem. W czasie uprawy stoso- wano regularne nawadnianie kroplowe roślin, utrzymując wilgotność gleby na poziomie 70-80% ppw. W czerwcu i na początku lipca wykonywano opryski przeciwko choro- bom grzybowym preparatami Amistar 250 SC i Bravo 50 SC w dawkach zgodnych z zaleceniami zawartymi w aktualnym Programie Ochrony Roślin Warzywnych.
Zbiory owoców prowadzono od połowy lipca do końca września w miarę ich doj- rzewania. Oceniano plon handlowy, udział owoców pierwszego wyboru w plonie han- dlowym (o średnicy > 4,5 cm), a także masę jednostkową owoców.
W pełni owocowania (na początku sierpnia) z każdego powtórzenia pobrano próby 20 zdrowych i dojrzałych owoców, w celu oznaczenia zawartości suchej masy (metodą suszarkowo-wagową), cukrów ogółem i prostych (metodą Lane-Eynona) oraz witaminy C (metodą Tillmansa).
Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej z wykorzystaniem testu Duncana na poziomie istotności α = 0,05.
Wyniki i dyskusja
Spośród ośmiu badanych odmian największym plonem owoców przeznaczonych do sprzedaży charakteryzowała się ‘Atletico F1’, z której zebrano średnio 23,20 kg·m-2 owoców, z czego 94,4% stanowiły owoce pierwszego wyboru o intensywnie wybar- wionej i gładkiej skórce (tab. 1). Na dużą wartość gospodarczą i zdolność przechowal- niczą owoców tej odmiany wskazują w swoich badaniach Gajc-Wolska i Skąpski (1999) oraz Gajewski (2000).
Plon handlowy pozostałych odmian był zdecydowanie mniejszy. Rośliny odmian
‘Frisby F1’ i ‘WS 4028’ plonowały na podobnym poziomie – średnio z lat badań uzy- skano z nich odpowiednio 17,27 kg·m-2 i 17,10 kg·m-2 owoców. Charakteryzowały się one twardymi i błyszczącymi owocami średniej wielkości.
Tabela 1 Plonowanie i średnia masa owocu badanych odmian pomidora (średnio z lat 2003-2005)
Yielding and mean fruit weight of tested tomato cultivars (mean for 2003-2005)
Odmiana Cultivar
Plon handlowy Marketable yield
(kg·m-2)
Średnia masa owocu Mean fruit weight
(g)
Udział owoców pierwszego wyboru w plonie handlowym Participation of first grade fruit
in marketable yield (%) Atletico F1
Climaks F1 Delfine F1
Durinta F1 Frisby F1
Lasso F1 Merkury F1
WS 4028
23,20 15,07 15,70 15,03 17,27 13,32 14,43 17,10
132 121 137 115 124 115 161 122
94,4 91,8 93,4 90,0 91,1 88,6 93,5 90,6 NIRα = 0,05
LSDα = 0.05
0,65 2,33
Nieco mniejszy plon owoców o wartości handlowej zebrano z roślin znanej i cenio- nej od wielu lat odmiany ‘Delfine F1’ (15,70 kg·m-2), a także nowych odmian ‘Climaks F1’ i ‘Durinta F1’ (odpowiednio 15,07 kg·m-2 i 15,03 kg·m-2). Ponadto odmiana ‘Delfine F1’ wyróżniała się wieloma kształtnymi i dużymi owocami (93,4%).
Najmniejszy plon handlowy owoców uzyskano z roślin odmian ‘Merkury F1’ (14,43 kg·m-2) oraz ‘Lasso F1’ (13,32 kg·m-2). Jednakże u pierwszej z tych odmian zanotowano duży udział owoców pierwszego wyboru – 93,5%, a średnia masa jednostkowa dojrza- łych owoców była największa wśród testowanych odmian i wynosiła średnio 161 g.
W analizie laboratoryjnej najwięcej suchej masy (tab. 2) oznaczono w owocach od- mian ‘Atletico F1’ (6,42%) oraz ‘Frisby F1’ i ‘WS 4028’ (odpowiednio 6,15 i 6,03%).
Owoce odmian ‘Lasso F1’ i ‘Climaks F1’ zawierały najmniej suchej masy (odpowiednio 5,38 i 5,22%).
Owoce tej ostatniej odmiany, a także odmiany ‘Merkury F1’ okazały się najbogatsze w witaminę C (średnio 20,58 i 20,65 mg·100 g-1 św.m.). Z kolei w owocach odmian
‘WS 4028’ oraz ‘Lasso F1’ oznaczono najmniej tej witaminy – odpowiednio 14,73 i 14,44 mg·100 g-1 św.m.
Owoce odmiany ‘Delfine F1’ zawierały najwięcej cukrów ogółem (3,30%) oraz re- dukujących (2,99%), natomiast w owocach odmiany ‘Frisby F1’ stwierdzono ich naj- mniej – odpowiednio 2,93% i 2,70%.
Tabela 2 Zawartość suchej masy, witaminy C, cukrów ogółem i redukujących w owocach badanych
odmian pomidora (średnio z lat 2003-2005)
Content of dry matter, vitamin C, total and reducing sugars in fruit of tested tomato cultivars (mean for 2003-2005)
Odmiana Cultivar
Sucha masa Dry matter
(%)
Witamina C (mg·100 g-1 św.m.)
Vitamin C (mg·100 g-1 f.m.)
Cukry ogółem Total sugars
(%)
Cukry redukujące Reducing sugars
(%) Atletico F1
Climaks F1
Delfine F1 Durinta F1
Frisby F1 Lasso F1
Merkury F1 WS 4028
6,42 5,22 5,90 5,43 6,15 5,38 5,78 6,03
15,15 20,58 17,06 15,13 16,23 14,44 20,65 14,73
3,20 3,02 3,30 3,16 2,93 2,98 3,21 3,09
2,94 2,80 2,99 2,87 2,70 2,75 2,88 2,78 NIRα = 0,05
LSDα = 0.05
0,11 0,40 0,10 0,08
Wnioski
1. Największą przydatność do uprawy w nie ogrzewanym tunelu foliowym przy pa- likach wykazała odmiana ‘Atletico F1’, odznaczająca się największym plonem handlo- wym i plonem owoców pierwszego wyboru, a w dalszej kolejności ‘Frisby F1’ i ‘WS 4028’.
2. Najsłabszym plonowaniem wśród badanych charakteryzowały się odmiany ‘Mer- kury F1’ i ‘Lasso F1’.
3. Owoce odmiany ‘Atletico F1’ charakteryzowały się największą zawartością su- chej masy, zaś ‘Delfine F1’ – cukrów ogółem i redukujących. Odmiany ‘Merkury F1’ oraz ‘Climaks F1’ wyróżniały się dużą zawartością witaminy C.
Literatura
Gajc-Wolska J., Skąpski H. (1999): Ocena przydatności konsumpcyjnej wybranych odmian pomidora w uprawie polowej. W: Mater. VIII Ogólnopol. Zjazdu Nauk. „Hodowla Roślin Ogrodniczych u progu XXI wieku”. AR, Lublin: 1-4.
Gajewski M. (2000): Ocena zdolności przechowalniczej owoców odmian szklarniowych pomi- dora (Lycopersicon esculentum Mill.) uprawianych w polu przy palikach. Ann. Univ. Mariae Curie-Skłodowska Sect. EEE, Suppl. 8: 311-317.
Jauron R. (1997): Training Tomatoes. Horticulture and Home Pest News, www.ipm.iastate.edu/
ipm/hortnews/1997/5-9-1997/ traintomato.html
Rimal A., Neary P.E., Blumfield R.G. (1996): A cost analysis of staked and unstaked tomatoes in New Jersey. Acta Hortic. 429: 219-226.
THE COMPARISON OF YIELDING AND NUTRITIONAL VALUE OF CHOSEN STAKED TOMATO CULTIVARS GROWN UNDER PLASTIC TUNNEL
S u m m a r y
In the experiment conducted in 2003-2005 yielding and nutritional value of 8 tomato cultivars were compared. The highest suitability for growing in plastic tunnel by the stakes showed ‘At- letico F1’ – characterized by the highest marketable and Ist grade fruit yields. High fruit yield was also obtained from ‘Frisby F1’ and ‘WS 4028’cvs. The least valuable among the tested cultivars were ‘Merkury F1’ and ‘Lasso F1’. Fruit of ‘Atletico F1’ contained the highest amount of dry matter, while ‘Delfine F1’ – total and reducing sugars. Fruit of ‘Merkury F1’ and ‘Climaks F1’ cvs.
can be appreciated for the high level of vitamin C content.
