Motyw rozstania w poezji
1. Cele lekcji
a) WiadomościUczeń zna utwory: A. Mickiewicza „Do M***” i E. Stachury „Czas płynie i zabija rany”.
Uczeń wie, na czym polega podobieństwo sensów tych dwóch utworów.
b) Umiejętności
Uczeń interpretuje wiersze: A. Mickiewicza „Do M***” i E. Stachury „Czas płynie i zabija rany”.
Uczeń porównuje wymowę obydwu utworów.
Uczeń odnajduje elementy obyczajowości przedstawione w wierszu A. Mickiewicza i zestawia je z obyczajowością współczesną.
Uczeń wyraża własną opinię na temat aktualności wymowy utworów.
2. Metoda i forma pracy
Praca z tekstem Rozmowa
Praca indywidualna, grupowa i zbiorowa
3. Środki dydaktyczne
Podręcznik
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza
Uczniowie opowiadają o uczuciach ludzi, którzy się kochali i którzy się rozstali. Nauczyciel prosi, aby wymienili też jak najwięcej możliwych sytuacji, w których ludzie się rozstają, podali przyczyny takich zdarzeń.
Uczniowie szukają przykładów par z literatury i sztuki, które się rozstały.
b) Faza realizacyjna
Uczniowie czytają wiersz Adama Mickiewicza „Do M***” i opisują sytuację liryczną przedstawioną w wierszu, opisują podmiot liryczny i bohatera lirycznego. Nauczyciel prosi uczniów o wyjaśnienie sensu pierwszej zwrotki utworu. Uczniowie zastanawiają się, do kogo podmiot kieruje swoje słowa. Wyjaśniają też, dlaczego „Moja i twoja pamięć nie posłucha”, odwołując się do sensu trzeciej zwrotki utworu. Uczniowie wyjaśniają, co oznacza zwrot:
„Bom wszędzie cząstkę mej duszy zostawił”.
Uczniowie uzupełniają tabelę, wymieniając sytuacje, w których kobieta będzie wspominać podmiot i podają przyczynę.
Sytuacja przywołująca wspomnienia Przywołane wspomnienie/refleksja
Nieświadomie wydobyty dźwięk z harfy Kobieta śpiewa mężczyźnie piosenkę Zastanawianie się podczas gry w szachy Wspólna gra w szachy
Odpoczynek w czasie balu Wspólne siedzenie przy kominku
Lektura książki Pragnienie odmiennego końca uczucia
Nocne odgłosy Dusza kochanka
Uczniowie opisują uczucia kobiety, zastanawiają się, czy jej miłość przeminęła i podają przykłady z tekstu potwierdzające ich przypuszczenia.
Uczniowie wyjaśniają sens drugiej zwrotki, zastanawiają się, dlaczego podmiot porównał wspomnienie do wydłużającego się cienia, kiru.
Uczniowie zastanawiają się nad przyczynami rozstania dwojga ludzi z utworu.
Uczniowie zastanawiają się, jakie sytuacje wspominałaby kobieta przedstawiona w utworze, gdyby żyła w dzisiejszych czasach, przedstawiają swoje propozycje, np. film oglądany w kinie, taniec w klubie.
Uczniowie zastanawiają się, czy uczucia bohaterki i podmiotu lirycznego wiersza „Do M***”, są podobne do proponowanych przez nich na początku lekcji. Zastanawiają się, o czym świadczy takie podobieństwo, co oznacza miłość dla człowieka.
Uczniowie czytają w podręczniku wiersz Edwarda Stachury „Czas płynie i zabija rany” i odpowiadają, do kogo zwraca się podmiot liryczny utworu i próbują opisać podmiot.
Odpowiadają też, o jakiej sytuacji wspomina podmiot, mówiąc „nie wychodź na balkon”, „do bruku z góry nie przychodź”.
Uczniowie oceniają, czy sens utworu jest podobny do wymowy wiersza Mickiewicza.
Odpowiadają, na czym polega ta różnica.
Uczniowie zastanawiają się, dlaczego poeta tak wiele razy powtarza, że czas płynie i zabija rany, dlaczego wielokrotnie przysięga. Czy to znaczy, że jest przekonany do swoich słów?
Uczniowie zastanawiają się nad sensem sformułowania: „tylko dajcie czasowi czas”.
Uczniowie odpowiadają, dlaczego w ostatnim fragmencie utworu podmiot mówi „Bardzo szkoda/ byłoby nas”. Uczniowie ponownie określają podmiot i jeszcze raz zastanawiają się nad różnicą pomiędzy sensami dwóch utworów.
c) Faza podsumowująca
Uczniowie oceniają, czy poeci oddali prawdę, pisząc o miłości, czy wymowa tych wierszy jest nadal aktualna.
5. Bibliografia
M. Nagajowa, Świat w słowach i obrazach. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego dla klasy pierwszej gimnazjum, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1999.
6. Załączniki
brak
a) Karta pracy ucznia brak
b) Zadanie domowe
Opisz opowiadanie o spotkaniu po latach dwojga ludzi z wiersza Adama Mickiewicza.
Nazwij swoich bohaterów, posłuż się dialogiem, pamiętaj o obyczajowości epoki.
7. Czas trwania lekcji
45 minut
8. Uwagi do scenariusza
brak
