• Nie Znaleziono Wyników

Projekt systematyki gleb hydromorficznych

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Projekt systematyki gleb hydromorficznych"

Copied!
24
0
0

Pełen tekst

(1)

HJALMAR UGGLA

ER LÄ U TERU N G EN ZUM VO RSCHLA G DER SY STEM A TIK

DER HY D RO M O RPH EN BÖDEN

B earbeitet durch einen Fachausschuss der Polnischen Gesellschaft

f. B o d e n k u n d e (S. Grzyb, S. Kow aliński, J. Marcinek, H. O kruszko,

Z. Olszew ski, J. P rończyk, H. U g gla-V or sitzender der Kom m ision,

T. W ite k , S. Zaw adzki)

Institut für Bodenkunde an der L andw irtschaftlichen H ochschule in Olsztyn

Die K lasse der h y d ro m o rp h e n B öden u m fasst eine um fan g reich e Bo­

d en g ru pp e, die sich u n te r dem E influss v ersc h ied e n e r B odenfaktoren,

u n te r d e n en die W asser V erhältnisse an e rs te r S telle stehen, g eb ildet h at.

Sie sind es die h a u p tsäch lich die E n tw ic k lu n g sric h tu n g d er B oden­

prozesse b estim m en u n d en tsch eid en d a u f die m orphologischen, p h y si­

kalischen, chem ischen und. biologischen E ig en sch aften des Bodens ein­

w irk en.

In den h y d ro m o rp h e n B öden t r i t t das B odenw asser (G rundw asser,

O berflächenw assen) m eist im Ü b erschuss a u f u n d f ü h rt schliesslich zu r

E n tste h u n g von b eständig, beziehungsw eise periodisch a n aero b en V er­

h ä ltn isse n H y d ro m o rp h e Böden zeichnen sich fe rn e r d u rch b e trä c h tlic h e

M engen a n org an isch er S ubstanz, wie: Torf, M ursch, G y ttja , aus.

U n te r den h y d ro m o rp h e n B öden u n tersc h eid e n w ir drei Typen:

I. G leyböden,

II. M oorböden,

III. M urschböden.

T y p I. G l e y b ö d e n . D iesem T yp geh ö ren m ineralische, bezie­

hungsw eise org an isch -m in eralisch e Böden an, die infolge eines zu hohen

G run dw asserspiegels, o d er auch ö fters sta g n ie re n d e n O b erfläch en ­

w assers e n ts ta n d e n sind.

D er Ü b erschuss an W asser v e ru rs a c h t R eduktionsprozesse, die zu G ley-

e rsc h ein u n g en fü h re n . D iese u m fassen m eist den ^ - H o r iz o n t, tre te n

15 R o c z n i k i G l e b o z n a w c z e

(2)

jedoch n ich t tie fe r als ca 30 cm u n te r der O berfläche auf. D er -Ai-Horizont

gren zt sich m eistens von dem G -H orizont sch arf ab.

T y p II. M o o r b ö d e n . Es sind dies B öden die sich in B edingungen

eines stän d ig en W asserü bersch u sses (G rundw asser, O berflächenw asser),

bei gleichzeitigem S au ersto ffm an g el u nd m eist u n te r T eilnahm e von

h y d ro p h ile n P flanzen , aus ab g elag erter, o rg an isch er S u bstan z h e ra u s g e ­

b ild e t haben. Diese Böden b ild en m eistens keine kom pak te R asendecke,

so n d ern B ülten, bisw eilen schw im m ende, flach g rü n d ig e T orfdecken.

T y p III. M u r s c h b ö d e n . Böden dieses T ypus h a b en sich u n te r

dem E influss von aero ben u n d an aero b en W ech selw irkungen aus T orf

oder aus org an isch en S eeab lag eru n g en h erau sg eb ild et. In diesen S ta n -

do rtv erh ä'ltn issen u n te rlie g t die o rganische S ubstanz w eitg eh en d bio-

-p h y sik alisch -ch em isch en Prozessen, die zu ein er eig en artig en M orpholo­

gie, ein er K o n z e n tra tio n der m in eralisch en S ub stanz u n d einer c h a ra k te ­

ristisc h e n B o d e n stru k tu r fü h re n . J e w eiter der M urschprozess v o rg e­

sc h ritte n ist, desto sp ä rlic h e r ist die P flan zen d eck e dieser Böden.

I. D I E G L E Y B Ö D E N

Diese Eöden z e rfa llen w ied eru m in:

A. E igentliche G leyböden,

B. A lluv iale un d delu v iale G leyböden (m it trä g e fliessendem G ru n d -

wasseri),

C. T orf — u n d to rfa rtig e G leyböden.

A.

E i g e n t l i c h e

G l e y b ö d e n .

D iesem

U n te rty p

geh ören

G leyböden an, die in situ, u n te r dem E influss von stag n ieren d em G ru n d ­

w asser, e n tsta n d e n sind. J e nach den E igenschaften des G ru n d w assers

u n d des U n te rg ru n d e s, k ö nn en sich h ier dystrophe, se lte n er m esotrop h e

oder e u tro p h e G leyböden h erau sb ild en . Die P flanzendeck e dieser B öden

bild en m eist hydrop h ile, ö fters B ü lten b ild en d en P flanzen , w ie: Des-

champsia caespitosa, Ju n cu s — A rte n u nd andere. Diese B öden kö nnen

auch m it feu c h ten N ad elw äld ern , se lte n er m it fe u c h te n M ischw äldern

b e sta n d e n sein. Die „eig en tlich en G ley böden” w e rd e n w e ite r in v ier

G attu n g en , je nach dem M u tte rg e stein aus dem sie h erv o rg eg an g en sind

ein g e teilt u n d zw ar in:

1. Sand-G leyböden,

4. Ton-G leyböden,

2. L ehm -G leyböden,

5. A n d ere G leyböden.

3. S chluff-G leyböden,

Von ein er w e ite re n U n te rte ilu n g dieser Böden in A rte n auf G ru n d

ih re r m echan isch en Z u sam m en setzu n g im A ^ H o rizo n t, w u rd e jedoch

h ie r w egen P latzm an g els abgesehen.

(3)

V orschlag der System atik der hydromorphen Böden 227

B. D i e a l l u v i a l e n u n d d e l u v i a l e n G l e y b ö d e n . Z u

diesen Böden zählen m in eralisch e u n d m in eralisch -o rg an isch e (geschich­

tete) B öden w elche infolge von a llu v ia le n und d elu v ialen Prozessen,

u n te r s ta rk e r B odenvern ässu n g e n tsta n d e n sind. D er G leyprozess bein-

flu sst n ich t se lte n das ganze B odenprofil. In G ebirgen e n th a lte n diese

B öden an sehnlich e S k elettm en g en . Im Z usam m enh ang m it dem m eist

hohen G eh alt an P fla n z e n n äh rsto ffen , der von den F e ld e rn h e ra b flie -

ssen den G ew ässer bzw. d er U berschw em m u ng sgew ässer e n tste h e n m ei­

sten s e u tro p h e Böden. D iese sind ö fters m it dichte R asendecken b ild en d en

F e ttw ie se n oder W eiden b ed eck t oder m it M ischw ald (Erle, Esche)

bestan den.

Die allu v ialen (deluvialen) G leyböden w e rd e n in folgende G a ttu n g e n

eingeteilt:

1. A lluvial-G leyböden,

2. D eluvial-G leyböden.

Die w e ite re Z erg lied eru n g dieser B öden w ird auf G ru n d d er im Bo­

d en p rofil ü b erw ieg en d en K o rn v e rte ilu n g vollzogen, z.B. A llu v ialer S an d -

gleyboden.

C. T o r f -

u n d

t o r f a r t i g e

G l e y b ö d e n .

D iese

a n

O rt

u .S telle e n tsta n d e n e n m in e ralisc h e n Böden tra g e n eine bis 25 cm sta rk e

T o rfsch icht bezw. eine to rfa rtig e , m it M in e ra lk ö rn ern v e rm isch te H u ­

m usdecke. D er sich u n te r dieser S ch icht b efin den de M ineralboden ist

v o llstän d ig v erg ley t. Diese d y stro p h e n se lte n er m eso tro p h en B öden bilden

U b erg ang sform en zu d en M oorböden. Die fü r sum pfige W iesen c h a ra k te -

ristic h e P flanzen d eck e — b e ste h t m eistens aus S e g g e n a rten (P arvo-

C aricetum ), B raunm oosen, W o llg räsern usw, w elche schw ache u n d lose

R asendecken erzeugen; ö fte rs sind diese B öden sum pfige N adelw aldböden.

Bei d e r w e ite re n E in teilu n g in G a ttu n g e n w e rd e n die E igen sch aften des

M ineralbodens b erü ck sich tig t, der im Z u sam m en hang m it d er g eringen

M äch tigk eit d er o rg an isch en O b ersch ich t eine fü h re n d e Rolle in d er

G estaltu n g d e r B odenprozesse spielt. M an u n tersc h eid e t T orf u .to rfa rtig e

G leyböden ü b er:

1. Sand,

2. S chluff,

3. Lehm ,

4. Ton

u n d an d erem m in e ralisc h e n U n te rg ru n d .

Die A rte n dagegen w e rd e n nach dem C h a ra k te r der org an isch en Schicht

ein g eteilt. Bei T o rfsch ich ten z.B. nach d en to rfb ild e n d en P flan zen:

a) S ch ilftorf, b) S eggentorf, c) B raunm oostorf, d) S p h ag n u m to rf, usw .

1 5*

(4)

I I. D I E M O O R B Ö D E N

D eser B odentyp w ird in zwei S u b ty p e n e in g e teilt u n d zw ar in:

A. Torfböden,

B. S chlam m boden.

A.

T o r f b ö d e n . Z u diesem S u b ty p zäh len w ir Böden, w elche u n te r

s tä n d ig e r V ernässun g u n d A naerobiose (die den to rf bild en d en Prozess

fö rdern) e n tste h en . F e rn e r d iejen igen in w elchen der T orfbildungsprozess

zw ar schon u n te rb u n d e n ist, die O b ersch icht ab er noch eine F a s e rs tru k tu r

aufw eist. Die M ächtigeit der T orfböden b e trä g t m in d esten s 25 cm.

Die w e ite re E in teilu n g dieses S u b ty p u s in G a ttu n g e n w u rd e au f G ru n d

d e r E n tste h u n g des M oores vollzogen. M an u n tersc h eid e t:

1. T o rfb öd en au f F lachm ooren,

2

. T orfböden a u f Ü b erg ang s- u n d H ochm ooren.

1.

T orfböden au f F lachm ooren. Es sind dies Böden, die aus den o beren

T o rf schich ten der F lachm oore en tsteh en . Die e rste G a ttu n g u m fasst

sow ohl Böden, w elche u n te r dem E influss von fliessenden W asser e n ts ta n ­

d e n sind, als auch solche bei d e re n B ildung d er E influss des fliessen d en

W assers n u r g ering ist. Im e rs te n F all w eisen diese T orfböd en einen

hohen Z ersetzu n g sg rad d er o rg an isch en B estandteile auf, h a b e n einen

hohen A scheg ehalt u nd eine schw ach sa u re bis n e u tra le B odenreak tio n .

D iejen ig en Böden, w elch e in d er M ehrzhal aus R o h r- S c h ilfto rf od er

S eg g ento rf h e rv o rg eg an g en sind, w eisen E ig en sch aften e u tro p h e r B öden

auf. D erselb en G a ttu n g g eh ö ren jedoch auch B öden an, die aus Seggen

(Parvocaricetumi), B raunm oos- u n d E q u isetu m to rf e n tsta n d e n sind, einen

n ied rig en Z ersetzu n g sg rad der T orfm asse, u n d einen gerin g en A schege­

h a lt auw eisen u nd schliesslich eine sau re R eak tio n haben.

Diese T orfböden sind fü r ein en m eso tro p h en S ta n d o rt c h a ra k te ristisc h .

W äh ren d die d e n W a sse rrin n e n n ä h e r gelegenen T orfbö d en m it

R ö h rich t bisw eilen m it einer ü p p ig en W iesenvegetation bzw. E rle n b ru c h -

w ald bed eck t sind, zeichnen sich die w e ite r gelegenen N iederm oorböden

m eist d u rch eine S eggen v egetatio n (M eso-Parvocaricetum ) aus, u n te r

w elch er M en y a n th es trifoliata, C o m a ru m palustre u n d an d ere S u m p f-

b fla n z en h ä u fig sind, oder tra g e n au ch eine d ü rftig e W aldvegetation.

D ie w e ite re E in teilu n g in A rte n b a sie rt auf dem v ersch ied en en P fla n ­

zen m aterial, aus dem sich der b e tre ffe n d e T orf geb ildet h a t. M an u n te r ­

sch eid et B öden aus:

a) R o h rto rf,

b) S ch ilfto rf,

(5)

Vorschlag der System atik der hydromorphen Böden 229

dl) B raunm oostorf,

e) E rle n to rf.

2.

T orfböden a u f Ü berg ang s- u n d H ochm ooren. Diese B öden k e n -

zeich net ein g e rin g e r A schegehalt, N äh rsto ffm an g el und eine sau re Bo­

d en re a k tio n . Die B öden au f U berg ang sm ooren b ild en einen m eso- bis

d y stro p h e n S ta n d o rt, dessen P flan zen d eck e in der M eh rh eit aus Seggen,

u .S phagnum m oosen sowie B irk en (Betu la pubescens) besteh t.

Die B öden der H ochm oore b ild en dagegen m eistens d y stro p h e S ta n d ­

o rte m it ein er P flan zen d eck e aus W eissm oosen, W ollgras An d ro m e d a

polifolium , M oosbeere, K iefer u n d an d e re n P flanzen. Die oben e rw ä h n te n

T orfb öd en w e rd e n in B öden aus:

a) S p h ag n u m to rf,

b i ) E rio p h o ru m to rf,

c) C a llu n a-S p h ag n u m to rf,

d) S e g g en -S p h ag n u m to rf eingeteilt.

B.

S c h l a m m b o d e n . Die B öden dieses S u b ty p u s w e rd e n in d e r

M ehrzahl d u rch m ineralische, o rganische od er m ineralisch-o rg anisch e,

v e rla n d e te U n terw asserb ö d en od er auch du rch schlam m ige A b la g e ru n ­

gen, die d urch O b erfläch en w asser a b g e trag e n u n d in B odensenken ab ­

g esetzt w urden , gebildet. Die S chlam m boden w e rd e n (m eistens im

F r ü h ja h r un d H erbst) -mit dem von h ö h eren R e lie fp artie n — h e ra b flie -

ssendem W asser zeitw eise ü b e rflu te t. Sie w e rd e n in 2 G a ttu n g e n ein­

g eteilt:

1. T orf-M udden,

2

. V e rla n d e te S eeab lag eru n g en u n d an d ere schlam m ige A b lagerun gen .

1

. T orf-M udden. Diese Böden ste lle n eine U berg an g sstu fe zw ischen

d en T o rf- u n d Schlam m bo d en d ar. Das P ro fil ist m eistens g esch ichtet

u n d b e ste h t aus n a c h ein an d erfo lg en d en T orf- und S chlam m schichten.

Die T o rfm u d d en sind m assig reich bis reich an P fla n z e n n äh rsto ffen ,

h a b e n eine schw ach sau re bis n e u tra le R eaktion und bild en m eist eu tro p h e,

s e lte n e r m eso troph e S ta n d o rte . Sie tra g e n eine anspruchsvo lle P fla n z e n ­

decke, die üb erw ieg en d aus Schilf, h ochw üchsigen Seggen u n d Scirpus

A rten , Phalaris arundinacea, Glyceria aquatica un d a n d e re n besteht, oder

sind m it E rlen w ald (öfters m it ein er B eim ischung von Esche) bedeckt. Die

w e ite re A u fteilu n g in A rte n le h n t sich an die m echanische Z usam m en ­

setzu n g der ü b e rw ieg en d en m in eralisch en S ch ich ten an. M an u n te r ­

scheidet:

a) T o rf-S an d m udd en ,

b) T o rf- S ch luffm u dd en ,

c) T o rf-L ehm m ud d en,

d) T orf-T onm udden.

(6)

Ü b erw iegen jedoch die T o rfsch ich ten — u n te rsc h e id e t m an die A rte n

n ach den to rfb ild e n d en P flanzen :

a) S c h ilfto rf M udden,

b!) R o hrto rf-M ud d en,

c) S eg g entorf M udden,

d) E r'lentorf M udden.

2

.

V e rla n d e te S eeab lag eru n g en u n d andere. Es sind dies Böden, die

aus den A b lag eru n g en v e rla n d e te r Seen bisw eilen in B o densenken bei

e in er hoh en B odennässe e n tsta n d e n sind. Es k ön n en sowohl m ineralisch e,

organische, als auch m in eral-o rg an isch e A b lag eru n g en sein. Die S eeabla­

g eru n g en k ön nen sowohl e u tro p h e n als auch m eso tro ph en, se lte n er d y s tro ­

p h en C h a ra k te r h aben u n d d ah er eine n e u tra le , m assig sau re bis sau re

R eak tion aufw eisen. D iese B öden te ilt m an w e ite r ein in:

a) D e tritu sg y ttja ,

b) D e tr it u s-K alkgy t t j a ,

c) K a lk g y ttja ,

d) T o n g y ttja,

e) S a n d g y ttja,

f) D y (Tyrfope'li),

g) a n d e re S eeab lag eru n g en (wie z.B. D iatom enchlam m ).

Die V erlan d u n g d er S een u n d die E n tste h u n g su b a era le r G y ttja b ö d e n

ist ö fters m it einer k ü n stlich e n S en k u n g des W asserspiegels, bzw. einer

v o llstän d ig en E n tw ässeru n g infolge M elioration v erb u n d e n .

a) D e tritu sb ö d e n bild en sich aus D e tritu sg y ttja . Es sind b ra u n g ra u e

bis b ra u n e Böden, die sich an d er L u ft d u n k e l färb en. Sie besitzen

eine elastische K onsistenz, beim A u stro ck n en eine seh r hohe S ch w u n d ­

fäh igk eit. Die organische, aus dem P la n k to n besteh en d e S ubstanz der

D e tritu s g y ttja ist ö fters s ta rk m it m in e ralisc h e n B estan d teilen v erm ischt,

w elche aus dem A uszugsgebiet in den ehem aligen See h in ein g esp ü lt

w u rd en . Die G y ttja b ö d e n k ön n en eine v ersc h ied e n a rtig e P flanzen decke

tra g e n . Die e u tro p h e n ö fters ü b e rflu te te n G y ttja b ö d e n -k e n n z e ic h n e t-

-R öricht, A r u n d in e tu m , M agnocaricetum, u.an d ere P flan zen g em ein sch af­

ten ; die m eso tro p h en G y ttja a rte n b ed eckt eine ü b erw ieg end aus Seggen

u n d B raunm oosen b esteh en d e F lora.

b) Die D e tritu s-K a lg y ttja b ö d e n b este h e n aus P la n k to n a b la g e ru n g en

d u rch se tzt m it biologisch au sg efälltem C a C 0 3. Es sind h e llg rau e bis

g ra u b ra u n e B ildungen, die w eniger elastisch u n d schw u nd fäh ig sind, als

die D e tritu sg y ttje n . Sie besitzen eine n e u tra le bis schw ach alkalische

R eaktion, und sind m it R ö h richt bzw. einer W iesenvegetation bedeckt.

(7)

Vorschlag der System atik der hydromorphen Böden 231

c) Die K a lk g y ttja b ö d e n (Seekreideböden) e n tste h e n aus A b la g e ru n ­

gen von S eekreide, sind h e llg ra u bis weiss, e n th a lte n ü b e r 80%; C a C 0

3

und tra g e n eine S u m p f- oder W iesenvegetation.

d) T on g y ttjab ö d en , die viel se lte n er sind als die D e tritu s un d K a l­

k g y ttja b ö d e n sind m in eralische A blagerungen, w elche einen hohen

G eh alt an Tonkolloiden aufw eisen. Sie sind du rch eine n e u tra le B oden­

rea k tio n g ek en nzeich net un d tra g e n eine W iesen- oder S u m p fv eg etatio n .

ei) S an d g y ttjab ö d e n fin d e t m an n ich t selten an d en R ä n d e rn (oder

seich ten S tellen) des eh em aligen Sees vor. Sie w eisen in d er M eh rh eit

eine m echanische Z usam m en setzu ng des Sandes oder an leh m ig en Sande

auf.

fi) D yböden sind ziem lich selten a u ftre te n d e G ebilde von d u n k ler

F arb e, die sich am Boden der ehem alig en d y stro p h e n Seen als A u sflock un ­

gen organischer, S ä u re n ab g e la g e rt haben. D yböden (D ytorfe) kön nen

ab er auch aus den, sich von schw im m enden T o rfdecken ab geso n d erten

u n d am B oden des Sees ab g esetzten fein en T o rfteilch en en tsteh en .

g)

V erschiedene

A b lag eru n g en

biochem ischer

oder

biologischer

H e rk u n ft w ie z.B. W iesenerz, D iato m een erde usw.

I I I . D I E M U R S C H B Ö D E N

D iese E öden w e rd e n in 3 S u b ty p e n eing eteilt:

A. T orf-M urschböden,

B. Schlam m -M urschböden,

C. M u rsch artig e Böden.

A. T o r f - M u r s c h b ö d e n .

Z u

diesem

B odentyp

g ehören

M urschböden, die aus versch ied en en T o rfg a ttu n g e n u n d A rte n h erv o rg e ­

gangen sind. D em M urschprozess u n terlie g e n die oberen, m in destens

25 cm tie fe n S ch ich ten der Torfm asse. In den T orfböden r u f t der

M urschprozess w eitg ehend e m orphologische, physikalische, chem ische un d

biologische U m w an dlu n gen h erv o r. Die M urschböden zeichnet ein

М г— M

2

— M

3

—T i —T 2-P ro fil aus. Die einzelnen B odenhorizonte w eisen

U n tersch ied e in der S tru k tu r u nd E ig en schaften auf.

D er S u b ty p u s der T orf-M u rschb ö d en w ird in zwei G a ttu n g e n geteilt:

1. T o rf-M ursch b öden auf N iederm ooren,

2. T orf M urschböden auf Ü berg ang s- u.H ochm ooren.

B isher sind die K rite rie n ein er G lied eru ng in A rte n noch n ich t festgeleg t

w orden.

B. S c h l a m m - M u r s c h b ö d e n .

Zu

diesem

S u b ty p

zählen

Eöden, die aus den o b e re n S ch ich ten des organischen V erlan d u n g ssch lam ­

m es h erv o rg eg an g en sind. Infolge d e r M urschprozesse tre te n w eitgeh en de

(8)

V e rä n d e r u n g e n in d e n E ig e n s c h a fte n d ie se r A b la g e ru n g e n au f. D ie sich

e n tw ic k e ln d e n B o d e n h o riz o n te sin d m e is te n s d u rc h ein e p la ttig e S t r u k t u r

g e k e n n z e ic h n e t.

Es w e rd e n zw ei G a ttu n g e n u n te rs c h ie d e n u n d z w a r die:

1. T o rfm u d d e -M u rs c h b ö d e n ,

2

. G y ttja-M u rsch b ö d en .

1. Die T o rfm udd e-M u rsch b ö den w e rd e n (w enn m öglich) au f G ru n d

der E ig ensch aften der M urschm asse in A rte n eingeteilt.

2

. Die G y ttja -M u rsc h b ö d en z e rfa llen in:

a) D etritu s-M u rsch b ö d en und,

b) K alk -D etritu s-M u rsch b ö d en .

a) Die D etritu s-M u rsch b ö d en sind g ra u b ra u n u n d k enn zeich nen sich

d u rch eine fein p lattig e S tru k tu r aus, w elche tie fe r in eine g ro b p lattig e

u n d m anch m al sogar in eine m ak ro p rism atisch e S tru k tu r ü b e rg e h t. Diese

B öden c h a ra k te ris ie rt eine S u m p f- bis W iesenvegetation, bisw eilen

E rlen b rü ch e.

b) Die K a lk -D e tritu s-M u rsch b ö d e n sind b räu n lich g ra u , h e llg ra u bis

weiss. U n te r der R asen sch ich t b eg egn et m an ö fters einer körnigen,

bisw eilen einer fein en u n d g ro b p la ttig en S tru k tu r. Die Böden w u rd e n

als „ S e e n re n d sin a ” bezeichnet.

C.

M u r s c h a r t i g e B ö d e n . D iesem S u b ty p geh ö ren m in eralisch e

B öden an, die jedoch 10— 25%. (durch M urschprozesse v e rä n d e rte ) o rg a ­

nische S ub stan z e n th a lte n . Die o rg an isch en T eilchen b ild en m it der m i­

n eralisch en S ub stanz k eine d a u e rh a fte n K om plexe (wie es z.B. bei den

sc h w arzerd eäh n lich en B öden — der F all ist) son d ern lassen sich leicht

m echanisch von den M in e ra lk ö rn ern tre n n e n .

Diese Böden w e rd e n in G a ttu n g e n nach dem M u tte rg e stein e in g e teilt

u n d zw ar in m u rsc h a rtig e :

1. Sandböden,

2. Lehm böden,

3. S chluffböden,

4. Tonböden.

Die o b en g e n an n te n G a ttu n g e n g lie d e rn sich m it R ü ck sicht auf die

m echanische Z usam m enzetzung. (z.B. m u rsc h a rtig e anlehm ige S an db ö­

den) w e ite r auf. Am h ä u fig ste n sind m u rsc h a rtig e Sandböden, w elche

in G esellschaft m it d u n k len h u m osen S andböden u nd G leyböden Vorkom­

m en, oder auch an den R ä n d e rn der T orfm oore zu fin d en sind. Sie sind

m it ein er sp ä rlic h e n W iesen-oder W ald v eg etatio n bedeckt, oder w erd en

als A ckerböden g e n u tz t u n d ste lle n je nach d en W asse rv erh ä ltn isse n

ein en m eso tro p h en od er d y stro p h e n S ta n d o rt dar.

(9)

Vorschlag der System atik der hydromorphen Böden

SYSTEMATIK DER HYDROMORPHEN BÖDEN

B O D E N K L A S S E : H Y D R O M O R P H E (H Y D R O G E N E ) B Ö D E N

T y p e : I. G l e y b ö d e n Subtype: A. Eigentliche Gleyböden.

Gattung: 1. Sandgleyböden (Sandige Gleyböden) Art: a) Sande,

b) anlehm ige und leich te lehm ige Sande, c) schw ere lehm ige Sande.

Gattung: 2. Lehm gleyböden (Lehmige Gleyböden). Art: a) Leichte Lehme,

b) m ittelschw ere Lehme, c) schw ere (strenge) Lehme.

Gattung: 3. Schluffgleyböden (Schluffige Gleyböden). Art: a) Schluff,

b) toniger Schluff, c) Loess.

Gattung: 4. Tongleyböden (Tonige Gleybölen). Art: a) schluffige Tone,

b) schw ere Tone.

Gattung: 5. Gleyböden aus anderem M uttergestein. Subtype: B. A llu viale und D elu viale (Kolluviale) Gleyböden.

Gattung: 1. A lluvial-G leyböden.

Art: a) aus Sand gebildete Böden (Sandböden), b) aus Schluff gebildete Böden (Schluffböden), c) aus Lehm gebildete Böden (Lehmböden), d) aus Ton gebildete Böden (Tonböden) Gattung: 2. A llu vial-D elu vial Gleyböden.

Art: a) aus Sand gebildete Böden (Sandböden) b) aus Schluff gebildete Böden (Schluffböden) c) aus Lehm gebildete Böden (Lehmböden) d) aus Ton gebildete Böden (Tonböden) Gattung: 3. D elu vial (Kolluvial) Gleyböden.

Art: a) aus Sand gebildete Böden (Sandböden), b) aus Schluff gebildete Böden (Schluffböden), c) aus Lehm gebildete Böden (Lehmböden), d) aus Ton gebildete Böden (Tonböden), Subtype: C. Torf und torf artige Gleyböden.

Gattung: 1. Torf u. torfartige Böden über Sand. Art: a) Schilf torf,

b) Seggentorf, c) Braunmoostorf, d) Sphagnumtorf, e) andere Torfarten.

Gattung: 2. Torf u. torf artige Böden über Schluff. Art: a) Schilftorf,

(10)

b) Seggentorf, c) Braunmoostorf, d) Sphagnumtorf, e) andere Torfarten.

Gattung: 3. Torf u. torfartige Böden über Lehm, Art: a) Schilftorf,

b) Seggentorf, c) Braunmoostorf, d) Sphagnumtorf, e) andere Torfarten.

Gattung: 4. Torf. u. torfartige Böden über Ton. Art: a) Schilf torf,

b) Seggentorf, c) Braunmoostorf, d) Sphagnumtorf, e) andere Torfarten.

Gattung: 5. Torf u. torfartige Böden über anderem M uttergestein. Art: a) Schilf torf,

b). Seggentorf, c) Braunmoostorf, d) Sphagnumtorf, e) andere Torfarten. T y p : II. D i e M o o r b ö d e n Subtype: A. Torfböden.

Gattung: 1. Torfböden auf Flachmooren. Art: a) Rohrtorf,

b) Schilftorf, c) Seggentorf, d) Braunmoostorf,

e) Erlentorf und andere Torfarten.

Gattung: 2. Torfböden auf Übergangs- u. Hochmooren. Art: a) Sphagnumtorf,

b) Eriophorumtorf, b) C alluna-Sphagnum torf, d) Seggen-Sphagnum torf. Subtype: B. Schlamböden.

Gattung: 1. Torfboden m it M uddeschichten und Mudden m it Torfschichten. Art: a) Torfböden mit Sandi- oder:

gen Muddeschichten, a) Mudden mit S chilftorf durchschichtet, b) Torfböden m it lehm igen b) Mudden m it Rohrtorf durchschichtet, M uddeschichten, c) Mudden mit Seggentorf durchschich-c) Torfböden mit schlu ffi- tet,

gen Muddeschichten, d) Mudden m it Erlentorf durchschichtet. d) Torfböden m it tonigen

(11)

Vorschlag der System atik der hydromorphen Böden 235

Gattung: 2. Verlandete Seeablagerungen (u. andere Ablagerungen) Art: a) D etritus-G yttja,

b) D etritus-K alkgyttja, c) K alkgyttja, d) Tongyttja, e) Sandgyttja, f) Dy (Tyrfopel), g) andere Seeblagerungen. Typ: III. D i e M u r s c h b ö d e n Subtype: A. Toiü-M urschböden (aus Torf gebildete Murschböden).

Gattung: 1. Torf-M urschböden auf Niederm ooren.

Gattung: 2. Torf-M urschböden auf Ü bergangs- u. Hochmooren.

Subtype: B. Schlam m -M urschböden (aus organischen Ablagerungen gebildete Murschböden).

Gattung: 1. Torfmudde-M urschböden. Gattung: 2. Gyttja-M urschböden.

Art: a) D etritus-M urschböden, b) K alk-Detritus-M urschböden. Subtype: C. M urschartige Böden.

Gattung: 1, Murschartige Sandböden. Art: a) Sande u. anlehm ige Sande,

b) lehm ige Sande.

Gattung: 2. Murschartige Lehmböden. Art: a) leichte Lehme.

b) m ittelsch w ere u. schw ere Lehme. Gattung: 3. M urschartige Schluffböden.

Art: a) Schluff u. toniger Schluff. Gattung: 4. M urschartige Tonböden.

Art: a) Schluffige u. andere Tone. A n m e r k u n g :

1. In den torf- u. torfartigen Gleyböden beträgt die Tiefe der Torfschicht (bzw. torfartigen) bis 25 cm.

2. In den Torfböden beträgt die Torfschicht > 25 cm.

3. D ie Torfböden werden in flachgründige (25—75 cm), m itteltiefgründige (75— 150 cm) und tiefgründige Torfböden Ç> 150 cm) eingeteilt.

4. B ei flachgründigen und m itteltiefen Torfboden m uss der Untergrund beachtet werden.

5. D ie torfartigen Böden enthalten in der Oberschicht > 50°/o Asche, die Torf­ böden dagegen bis 50%> Asche.

LITERATURVERZEICHNIS

[1] M u s i e r o w i c z A.: Gleboznaw stw o szczegółowe. PWRiL, Warszawa 1958. [2] K u b i e n a W. L.: Bestim m ungsbuch und System atik der Böden Europas.

(12)

[3] K u l c z y ń s k i S t.: Torfow iska Polesia. K raków 1940.

[4] O k r u s z k o H.: Zjawisko degradacji torfu na tle rozwoju torfowiska. Ze­ szyty Problem owe Postępów Nauk Koln. z. 2.

[5] O k r u s z k o H., C h u r s k i T.: Związek pomiędzy rodzajem torfow iska a geom orfologią terenu na przykładzie doliny Noteci. Roczn. Nauk Roln., t. 75-F-2, 1962.

[6] O l s z e w s k i Z. Procesy kształtow ania się gleb bagiennych. Roczn. Nauk Roln., t. 7 5-A -l, 1957.

[7] T o m a s z e w s k i J.: Gleby łąkowe, P uław y 1947.

[8] T o m a s z e w s k i J.: Istotne w arunki powstawania, rozwoju i przeobrażania gleb błotnych i łąkow o-błotnych. Roczn. Nauk Roln., t. 34, 1950.

[9] U g g l a H.: Ogólna charakterystyka gleb Pojezierza M azurskiego. Zeszyty N aukow e WSR w Olsztynie, z. 1, W arszawa 1956.

[10] U g g l a H.: Ewolucja i w łaściw ości kilku gleb gytiow ych Pojezierza M azur­ skiego. Zeszyty Naukowe WSR w Olsztynie, t. 12, 1962, Nr 162.

[11] Z a w a d z k i S.: Zmiany strukturalne w profilu torfowym w skutek odwod­ nienia.

[12] Z a w a d z k i S.: Gleby hydromorficzne. Instrukcja w spraw ie w ykorzysta­ nia pierworysów mapy gleb i mapy bonitacyjnej w skali 1 : 25000 w edług w y ­ kazu P.T.G., opracowana przez Pracow nię K artograficzno-G leboznaw czą I.U.N.G. pod kierow nictw em mgr R. Truszkowskiej.

H J A L M A R U G G L A

THE EXPLANATIONS TO THE PROJECT OF SYSTEMATICS OF THE HYDROMORPHIC SOILS

S o i l S c i e n c e D e p a r t m e n t , A g r i c u l t u r a l C o l l e g e , O l s z t y n

S u m m a r y

The author worked out the explanations to the project of system atic of the hydromorphic soils w hich was elaborated by a special com m ission of Soil Science Society. The personel roster of commission: S. Grzyb, S. Kow aliński, J. Marcinek, H. Okruszko, Z. Olszewski, J. Prończuk, H. Uggla (chairman), T. Witek, S. Za­ wadzki.

The system atics is given below.

S O I L C L A S S : H Y D R O M O R P H I C S O I L S

T y p e : I. G l e y s o i l s Subtype: A. Right gley soils.

Kind: 1. Soils developed on gravels and sands of different origin. Soils species: a) gravels and loose sands,

b) slightly loamy and light loamy sands, c) loam y sands.

Kind: 2. Soils developed on loams of different origin. Soils species: a) sandy loams,

b) loams, c) clayey loams.

(13)

Vorschlag der System atik der hydromorphen Böden 237

Kind: 3. Sols developed on silts of different origin. Soils species: a) clayey silts,

b) loesses.

Kind: 4. Soils developed on clay of different origin. Soils species: a) silty clays,

b) clays.

Kind: 5. Soils developed on other parent m aterial. Subtype: B. Slim e gley soils.

Kind: 1. Soils developed on alluvial sedim ents. Soils species: a) sands,

b) silts, c) loams, d) clays.

Kind: 2. Soils developed on alluvial, deluvial sedim ents and other origin, Soils species: a) sands,

b) silts, c) loams, d) clays.

Kind 3. Soils developed on deluvial sedim ents. Soils species: a) sands,

b) silts, c) loams, d) clays.

Subtype: C. P eaty and peat gley soils.

Kind: 1. Soils developed on sands of different origin. Soils species: a) reed,

b) sedge,

c) brown mosses, d) sphagnum mosses, e) others.

Kind: 2. Soils developed on silts of different origin. Soils species: a) reed,

b) sedge,

c) brown mosses, d) sphagnum m osses, e) others.

Kind: 3. Soils developed on loams of different origin. Soils species: a) reed,

b) sedge,

c) brown mosses, d) sphagnum m osses, e) others.

Kind: 4. Soils developed on clays of different origin. Soils species: a) reed,

b) sedge,

c) brown mosses, d) sphagnum mosses, e) others.

(14)

Kind: 5. Soils developed on other parent m aterial. Soils species: a) reed,

b) sedge,

c) brown mosses, d) sphagnum mosses, e) others.

T y p e : II. B o g s o i l s Subtype: A. Peat soils.

Kind: 1. Peats of lowmoors.

Soils species: a) G rassy-herbaceous peat, b) reed peatSj

c) sedge peats, d) moss peats,

e) alder peats and others.

Kind: 2. Peats of transistional moors and highmoors. Soils species: a) sphagnum moss,

b) Eriophorum peats,

c) H eather-sphagnum moss and others, d) sedge-sphagnum .

Subtype: B. Slim e soils.

Kind: 1. Peat slim e and slime peat soils. Soils species: a) sandy, or a) reed,

b) s ilty ,. b) grassy-herbaceous, c) loamy, c) sedge,

d) clayey. d) alder and others. Kind: 2 Soils developed on lake slim es and others.

Soils species: a) detrital gyttjas,

b) detrital-calcareous gyttjas, c) calcareous gyttjas, d) clayey gyttjas, e) sandy gyttjas, f) dy, g) others. T y p e : III. M u c k s o i l s Subtype: A. Mucky peat soils.

Kind: 1. Peats of lowmoors.

Kind: 2. Peats of transistional moors and highmoors. Subtype: B. M ucky-slim e soils.

Kind: 1. Peats slimes.

Kind: 2. Lake sedim ents and others. Soils species: a) detrital gyttjas,

b) detrital-calcareous gyttjas. Subtype: C. Mucky soils.

Kind: 1. Soils developed on sands of different origin. Soils species: a) loos and slightly loamy sands,

(15)

Vorschlag der System atik der hydromorphen Böden 239

Kind:2. Soils developed on loams of different origin. Soils species: a) sandy loams,

b) loams and clayey loams. Kind: 3. Soils developed on silts of different origin.

Soils species: a) silts and clayey silts.

Kind: 4. Soils developed on clays of different origin. Soils species: a) silty clay and others.

R e m a r k s :

1. P eaty-gley and p eat-gley soils have a layer of peat w ith thickness 0—25 cm. 2. Peat soils have a layer of peat w ith thickness over 25 cm.

3. Peat sols are divided in to shallow (25—75 cm), m iddle deep (75— 150 cm) and deep (over 150 cm).

4. At shallow and m iddle deep peat the substratum is to be taken under con­ sideration.

5. The peaty soils have over 50°/o of ash. Peat soils have up to 50% ash.

H J A L M A R U G G L A

LE PROJET DE LA CLASSIFICATION DES SOLS HYDROMORPHIQUES

I s n t it u t d e P é d o l o g ie d e l ’E c o le S u p é r ie u r e d ’A g r ic u lt u r e à O ls z ty n

R é s u m é

U ne com m ission de la Société Polonaise de Pédologie (S. Grzyb, S. K ow aliń-ski, J. Marcinek, H. Okruszko, Z. O lszewaliń-ski, J. Prończuk, H. U ggla-président, T. Witek, S. Zawadzki), a élaboré le projet de la classification des sol hydro- m orphes avec le com m entaire du président de cette commission,

A insi se présente ce projet:

G R O U P E D E T Y P E S (C L A S S E ): L E S S O L S H Y D R O M O R P H E S

T y p e : I. L e s s o l s à g l e y Sous-type: A. Les gleys véritables.

Genre: 1. Sables grossiers et fins de différent origine. Espèces: a) sables grossiers et fins,

b) sables faiblem ent linom enux et lim oneux, c) sables fortem ent lim oneux.

Genre: 2. Sols évolués des lim ons de différents origines. Espèces: a) lim ons sableux,

b) lim ons argilo-sableux, c) lim ons-argileux.

Genre: 3. Sols évolués des silts de différents origines. Espèces: a) silts,

b) silts argileux, c) loess.

Genre: 4. Sols évolués des argiles de différents origines. Espèces: a) argiles silteses,

(16)

Genre: 5. Sols évolués d’autres roches-m ères. Sous-type: B. Gleys alluviaux et colluviaux.

Genre: 1. Sols alluviaux. Espèces: a) sables,

b) silts, c) limons, d) argiles.

Genre: 2. Sols allu viau x-collu viau x. Espèces: a) sables,

b) silts, c) limons, d) argiles. Genre: 3. Sols colluviaux.

Espèces: a) sables, b) silts, c) limons, d) argiles.

Sous-type: C. Les gleys à tourbe et à l ’humus hydromorphe. Genre: 1. Sols évolués sur sables de différents origines.

Espèces: a) tourbes à Roseaux, b) tourbes à Cyperacées, c) tourbes à Hypnacées, d) tourbes à Sphagnum, e) autres tourbes.

Genre: 2. Sols évolués sur les couches de silt de différents origines. Espèces: a) tourbes à Roseaux,

b) tourbes à Cyperacées, c) tourbes à Hypnacées, d) tourbes à Sphagnum, e) autres tourbes.

Genre: 3. Sols évolués sur les couches de lim on de différents origines. Espèces: a) tourbes à Roseaux,

b) tourbes à Cyperacées, c) tourbes à Hypnacées, d) tourbes à Sphagnum, e) autres tourbes.

Genre: 4. Sols évolués sur les couches d’argile de différents origines. Espèces: a) tourbes à Roseaux,

b) tourbes à Cyperacées, c) tourbes à Hypnacées, d) tourbes à Sphagnum, e) autres tourbes.

Genre: 5. Sois évolués sur d’autres roches-m ères. Espèces: a) tourbes à Roseaux,

b) tourbes à Cyperacées, c) tourbes à Hypnacées, d) tourbes à Sphagnum, e) autres tourbes.

(17)

Vorschlag der System atik der hydromorphen Böden 241

T y p e : II. L e s s o l s m a r é c a g e u x Sous-type: A. Tourbes.

Genre: 1. Sols évolués des tourbières basses. Espèces: a) tourbes de Roseaux,

b) tourbes de Cyperacées, c) tourbes de bois d’aune, d) tourbes d’Hypnacées,

e) tourbes à bois d’aune et autres.

Genre: 2. Sols évolués de tourbières de transition et tourbières. Espèces: a) tourbes de Sphagnum,

b) tourbes d’Eriophorum,

c) tourbes de Calluna et Sphagnum, d) tourbes de Cyperacées et Sphagnum. Sous-type: B. Les sols m arécageux lim oneux. ,

Genre: 1. Sols évolués de tourbes avec des couches m inerales et sols m inéraux avec des couches de tourbe

Espèces: a) sols sableux, ou bien: a, b) tourbes de Roseaux, b) sols silteux, c) tourbes de Cyperacées, c) sols lim oneux, d) tourbes de bois d’aune. d) sols argileux.

Genre: 2. Les sols évolués de gyttjas et d’autres limons. Espèces: a) les gyttjas à detrits,

b) lest gyttjas à detrits-calcaires, c) les gyttjas à calcaires,

d) les gyttjas de limon, e) les gyttjas de sable, f) dy,

g) et autres.

T y p e : III. L e s s o l s à „ m o u r c h e ” Sous-type: A. „Mourche” de tourbe.

Genre: 1. „M ourches” évolués des tourbières basses.

Genre: 2. „Mourches” évolués des tourbières de transitions et de tourbieres hautes.

Sous-type: B. „Mourche” de limon.

Genre: 1. „Mourche” évolués des tourbes avec des couches m inerales. Genre: 2. „Mourches” évolués de gyttjas et d’autres lim ons.

Espèces: a) les gyttjas à detriteux, b) les gyttjas à detrito-calcaires. Sous-type: C. Les sols „m ourcheux”.

Genre: 1. Sols m ourcheux de sable.

Espèces: a) sables et sables faiblem ent lim oneux, b) sables lim oneux.

Genre: 2. Sols m ourcheux de limon. Espèces: a) lim ons sableux.

b) lim ons argilo-sableux et argileux.

(18)

Genre: 3. Sols „m ourcheux” de silt. Espèces: a) silts et silts argileux. Genre: 4. Sols „m ourcheux” d'argile.

Espèces: a) argiles à silt. R e m a r q u e s :

1. Dans les gleys à tourbe et à l ’hum us hydromorphe l ’épaisseur de la couche de tourbe et d’humus est de 0—25 cm.

2. Dans les tourbes l ’épaisseur de la couche de tourbe dépasse 25 cm.

3. On divise les sols de tourbe en tourbes m inces (25—75 cm), m édiocrem ent profondes (75— 150 cm), et profondes ( > 150 cm).

4. Dans le cas des tourbes m édiocrem ent profondes et m inces on doit prendre en considération le sous sol m inéral.

5. La „matière (l’humus) tourbeuse” contient plus 50°/o d’élém ents m inéraux, la teneur en ces élém ents de la tourbe ne dépasse pas 50°/o.

H J A L M A R U G G L A

PROJEKT SYSTEMATYKI GLEB HYDROMORFICZNYCH S t r e s z c z e n i e

Przedstawiony poniżej projekt system atyki gleb hydromorficznych opracowała Podkom isja Gleb Bagiennych Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego w składzie: S. Grzyb, S. Kowailiński, J. Marcinek, H. Okruszko, Z. Olszewski, J. Prończuk, H. U ggla — przewodniczący, T. Witek, S. Zawadzki. Projekt ten został poprzedzony komentarzem opracowanym przez przewodniczącego Podkomisji.

Grupa typów (klasa): gleby hydromorficzne (hydrogeniczne) T y p I: G l e b y g l e j o w e

Podtyp: A. Gleby glejow e w łaściw e.

Rodzaj: 1. Gleby wytw orzone z piasków i żw irów różnego pochodzenia. Gatunek: a) żw iry i piaski luźne,

b) piaski słabogliniaste i gliniaste, c) piaski gliniaste mocne.

Rodzaj: 2. Gleby w ytw orzone z glin różnego pochodzenia. Gatunek: a) gliny lekkie,

b) gliny średnie, c) gliny ciężkie.

Rodzaj: 3. Gleby wytw orzone z utw orów pyłow ych różnego pochodzenia. Gatunek: a) utw ory pyłow e zwykłe,

b) utw ory pyłow e ilaste, c) lessy.

Rodzaj: 4. Gleby w ytw orzone z iłów różnego pochodzenia. Gatunek: a) iły pylaste,

b) iły koloidalne.

(19)

Vorschlag der System atik der hydromorphen Böden 243

Podtyp: B. Gleby m ułow o-glejow e.

Rodzaj: 1. Gleby w ytw orzone z osadów aluwialnych. Gatunki: a) piaski,

b) gliny,

c) utw ory pyłowe, d) iły.

Radzaj: 2. Gleby w ytw orzone z osadów alu w ialno-deluw ialnych i innych. Gatunek: a) piaski,

b) utw ory pyłowe, c) gliny,

ć) iły.

Rodzaj: 3. Gleby w ytw orzone z osadów deluw ialnych. Gatunek: a) piaski,

b) utw ory pyłowe, -c) gliny,

d) iły.

Podtyp: C. Gleby torfiaste i torfow o-glejow e.

Rodzaj: 1. Gleby w ytw orzone na piaskach różnego pochodzenia. Gatunek: a) trzcinowe,

b) turzycowe, c) brunatno-m szyste, d) torfowcowe, e) inne.

Rodzaj: 2. Gleby w ytw orzone na utw orach pyłow ych różnego pochodzenia. Gatunek: a) trzcinowe,

b) turzycowe, c) brunatno-m szyste, d) torfowcowe, e) inne.

Rodzaj: 3. Gleby w ytw orzone na glinach różnego pochodzenia. Gatunek: a) trzcinowe,

b) turzycowe, c) brunatno-m szyste, d) torfowcowe, e) inne.

Rodzaj: 4. Gleby w ytw orzone na iłach różnego pochodzenia. Gatunek: a) trzcinowe,

b) turzycowe, c) brunatno-m szyste, d) torfowcowe, e) inne.

Rodzaj: 5. Gleby w ytw orzone na innych skałach m acierzystych. Gatunek: a) trzcinowe, b) turzycowe, c) brunatno-m szyste, d) torfowcow e, e) inne. 1 6*

(20)

T y p : II. G l e b y b a g i e n n e Podtyp: A. Gleby torfowe.

Rodzaj: 1. Gleby wytw orzone z torfów torfowisk niskich. Gatunek: a) szuwarowe,

b) trzcinowe, c) turzycowe, d) m szyste,

e) olszynow e i inne.

Rodzaj: 2. Gleby w ytw orzone z torfów torfow isk przejściowych i wysokich. Gatunek: a) torfowcowe,

b) wełniankow e,

c) w rzosow o-torfow cow e i inne, ć) turzycowo-torfowcow e. Podtyp: B. Gleby m ułowe.

Rodzaj: 1. Gleby torfow o-m ułow e i m ułow o-torfow e. Gatunek: a) piaszczyste, lub a) trzcinowe,

b) pyłowe, b) szuwarowe, c) gliniaste, c) turzycowe, d) ilaste. d) olszynow e i inne. Rodzaj: 2. Gleby w ytw orzone z m ułów jeziorow ych i innych.

Gatunek: a) gytie detrytowe,

b) gytie detrytowo-w apienne, c) gytie wapienne, d) gytie ilaste, e) gytie piaszczyste, f) dy (tyrfopel), g) inne. T y p : III. G l e b y m u r s z o w e Podtyp: A. Gleby m urszow o-turzycow e.

Rodzaj: 1. Gleby wytw orzone z torfów torfowisk niskich.

2. Gleby wytw orzone z torfów torfow isk przejściowych i w ysokich. Рос1 typ: В. Gleby m urszow o-m ułow e.

Rodzaj: 1. Gleby wytw orzone z utw orów torfow o-m ułow ych. 2. Gleby w ytw orzone z osadów pojeziorowych i innych. Gatunek: a) gytie detrytowe,

b) gytie detrytow o-w apienne. Podtyp: C. Gleby m urszowate.

Rodzaj: 1. Gleby w ytw orzone z piasków różnego pochodzenia. Gatunek: a) piaski luźne i słabogliniaste,

b) piaski gliniaste.

Radzaj: 2. Gleby wytw orzone z glin różnego pochodzenia. a) gliny lekkie,

b) gliny średnie i ciężkie.

Gatunek: a) utwory pyłow e zw ykłe i ilaste,

Rodzaj: 4. Gleby w ytw orzone z iłów różnego pochodzenia. Gatunek: a) iły pylaste i inne.

(21)

Vorschlag der System atik der hydromorphen Böden 245

U w a g i :

1. W glebach torfiasto-glejow ych i torfow o-glejow ych m iąższość w arstw y tor- fiastej (torfowej) w ynosi 0—25 cm.

2. W glebach torfowych miąższość w arstw y torfu w ynosi ponad 25 cm. 3. Wśród- gleb torfow ych wyróżnia się płytkie (25—75 cm), średnio głębokie (75—150 cm) i głębokie (ponad 150 cm).

4. Przy torfach płytkich i średnio głębokich uw zględnia się rodzaj podłoża. 5. U tw ory torfiaste zaw ierają ponad 50% części popielnych. U twory torfowe zawierają do 50°/o części popielnych.

X . У Г Г Л Я ПРОЕКТ СИСТЕМАТИКИ ГИДРОМОРФНЫХ ПОЧВ Р е з ю м е Н иж е приведенный проект систематики гидроморфных почв, разработан Подкомиссией Болотных Почв Польского Общества Почвоведов, в составе: С. Гжыб, С. Ковалиньски, И. Марцинэк, Г. Окрушко, Э. Ольшевски, И. Пронь- чук, X. Уггля — председатель, Т. Витэк, С. Завадзки. Комментарий к проекту написан представителем. Г Р У П П А Т И П О В (К Л А С С ) : П О Ч В Ы Г И Д Р О М О Р Ф И Ч Е С К И Е (Г И Д Р О Г Е Н Н Ы Е ) Т и п : I. П о ч в ы г л е е в ы е Подтип: А. Почвы глеевые настоящие. Род: 1. Почвы., образовавшиеся из песков и гравиев различного про­ исхож дения. Вид: а) грави и рыхлые пески, б) пески слабоглинистые и глинистые лёгкие, в) пески глинистве тяжёлые. Род: 2. Почвы, образовавшиеся из сугликов различного происхождения. Вид: а) суглинки лёгкие, б) суглинки средние, в) суглинки тяжёлые. Родь 3. Почвы из пылевых образований различного происхождения. Вид: а) обычные пылевые образования, б) илистые пылевые образования, в) лессы. Род: 4. Почвы, образовавшиеся из глин различного происхождения. Вид: а) глины пылеватые, б) глины коллоидальные. Род: 5. Почвы, образовавшиеся из других материнских пород. Подтип: В. Почвы илисто-глеевые. Род: 1. Почвы, образовавшиеся из элювиальных осаждений. Вид: а) пески, б) пылевые образования, в) глины, г) илы.

(22)

Род: 2. Почвы, образовавшиеся из алювиально-делювиальных и других осаждений. Вид: а) пески, б) пылевые образования, в) глины, г) илы. Род; 3. Почвы, образовавшиеся из делювиальных осаждений. Вид: а) пески, б) пылевые образования, в) глины, г) илы. Подтип: С. Почвы торфянистые и торфяно-глеевые. Род: 1. Почвы, образовавшиеся на песках различного происхождения. Вид: а) тростниковые, б) осоковые, в) гипновые, г) сфагновые, д) другие. Род: 2. Почвы на пылевых образованиях различного происхождения. Вид: а) тростниковые, б) осоковые, в) гипновые, г) сфагновые, д) другие, Род; 3. Почвы, образовавшиеся на суглинках различного происхождения. Вид: а) тростниковые, б) осоковые, в) гипновые, г) сфагновые, д) другие. Род: 4. Почвы, образовавшиеся на глинах различного происхождения. Вид: а) тростниковые, б) осоковые, в) гипновые, г) сфагновые, д) другие. Род: 5. Почвы, образовавшиеся на других материнских породах. Вид: а) тростниковые, б) осоковые, в) гипновые, г) сфагновые, д) другие. Т и п : II. П о ч в ы б о л о т н ы е Подтип: А. Почвы торфяные. Род: 1. Почвы, образовавшиеся из торфов низовых торфяников. Вид: а) камышевые,

(23)

V orschalg der S ystem atik der hydrom orphen Böden 247 б) тростниковые, в) осоковые, г) гипновые, д) ольховые и другие. Род: 2. Почвы, образовавшиеся из торфов переходны х и верховы х тор­ фяников. Вид: а) сфагновые, б) пушицовые, в) вересково-сфагновые и другие, г) осоково-сфагновые. Подтип: В. Илистые почвы Род: 1. Почвы торфяно-илистые и илисто-торфяные. Вид. а) песчаные, или: а) тростниковые, б) пылевые, б) камышевые, в) суглинистые, в) осоковые, г) глинистые. г) ольховые и другие. Род: 2. Почвы, образовавшиеся из озёрны х и других илов. Вид: а) гитии детритные, б) гитии детритно-известняковые, в) гитии известняковые, г) гитии глинистые, д) гитии песчаные, е) дю тюрфопель, ж) другие. Т и п : III. П о ч в ы м у р ш е в ы е Подтип: А. Почвы муршево-торфяные. Род: 1. Почвы, образовавшиеся из торфов низовых торфяников. 2. Почвы, образовавшиеся из торфом переходны х и верховых торф я­ ников. Подтип: В. Почвы муршево-илистые. Род: 1. Почвы из торфяно-илисты х образований. 2. Почвы, образовавшиеся из послеозёрны х и других осаждений. Вид: а) гитии детритные, б) гитии детритно-известняковые. Подтип: С. Почвы муршеватые. Род: 1. Почвы, образовавшиеся из песков различного происхождения. Вид: а) пески рыхлые и слабоглинистые, б) пески глинистые. Род: 2. Почвы, образовавшиеся из суглинков различного происхождения. Вид: а) суглинки лёгкие, б) суглинки средние и тяжёлые.

(24)

Род: 3. Почвы из пылевых образований различного происхождения. Вид; а) обычные пылевые образования и илистые. Род: 4. Почвы, образовавшиеся из глин различного происхождения. Вид: а) глины пылеватые и другие. П р и м е ч а н и я : В почвах торфянистс-глеевы х и торфяно-глеевы х мощность торфянистого (торфяного) слоя составляет 0—25 см. В почвах торфяных мощность слоя торфа превышает 25 см. Среди торфяных почв выделяются мелкие (25—75 см), средне-глубокие (75—150 см) и глубокие (больше 150 см). При мелких и средне-глубоких торф ах учитывается род подстилающей породы. Торфянистве образования содерж ат свыше 50% зольных частиц. Торфяные образования содерж ат до 50°/о зольных частиц.

Cytaty

Powiązane dokumenty

Najciekawsze jest opracowanie strony wewnętrznej zapiecka relikwiarza nr 7, w którym partia nie ścienio­ na ma owalny kształt zbliżony wymiarami do otworu lica

Najbardziej dotkliwy dla zachowania zabytkowych reliktów stał się rosnący w bardzo szybkim tempie poziom kondensacji stałego zawilgocenia ścian w stre­ fie przyziemia

The critical issues identified from this study are not accumulation of all types of wastes in every hospital, colour containers are not always used by many hospi tals, collection

Toteż na ciche działania Adiego natykamy się stale: czy to wówczas, gdy mowa o budowie kościoła w Mist- rzejowicach, albo gdy ludzie dowiadują się, kto sfinansował

Gentis meae Polonae forsitan decanus, natus scilicet saeculo bellatoris nostri Sobiescii annum agens vitae centesimum decimum septimum cum coniuge mea secundi voti

W Rzym ie obydwaj rozm aw iali na tem aty z zakresu filozofii, literatury i polityki, zapewne nieraz też ścierały się ich różne stanowiska w obec filozofii H egla4,

Z an im jed n ak to uczynimy, kilka słów wyjaśnienia dotyczącego w yboru pam ięt­ nika jako obiektu analitycznej obserwacji. W arto więc za­ stanow ić się, czy owa

Jednak M yśli przed-ślubnych, 12 sonetów, które składają się na poem at — nie należy czytać fragm entam i czy jako oddzielne utwory, poniew aż każdy kolejny