R O C Z N IK I G L E B O Z N A W C Z E T . X L N R 1 S . 221 - 230 W A R S Z A W A 1989
H E N R Y K P A N A K , T A D E U SZ SZAR EJK O , GRZEGORZ N O W A K
DZIAŁANIE NPK ORAZ SODU I MAGNEZU NA SKŁAD FLORYSTYCZNY I PLONOWANIE ŁĄKI
K ated ra C hem ii R olnej i K atedra B o ta n ik i A k ad em ii R oln iczo-T ech n iczn ej w O lszty n ie
W ST ĘP
Intensyfikacja produkcji pasz na użytkach zielonych wymaga sto sowania wysokich dawek nawozów mineralnych. Jednakże w fitoceno- zach łąkowo-pastwiskowych nawożenie powoduje zmiany ilościowe i ja kościowe, limitowane głównie ekspansją roślin nitrofilnych [1, 4, 7 - 9 , 12]. Racjonalne nawożenie tych użytków wymaga zatem dokładnego rozeznania zdolności wykorzystania nawozów przez różne zbiorowiska roślinne i określenia proporcji poszczególnych składników w dawce na wozów, a także zbadania wpływu zróżnicowanych poziomów nawożenia na roślinność oraz wysokość, jakość i trwałość jej plonowania [3, 5, 6,
9, 10]. Pomimo licznych badań, trudno jest jeszcze o jednoznaczne okre ślenie dawek.
Celem pracy było zbadanie oddziaływania zróżnicowanych dawek NPK oraz sodu i magnezu na roślinność łąki i jej plonowanie na glebie mineralnej.
C H A R A K T E R Y STY K A D O ŚW IA D C Z EN IA I METODY B A D A Ń
Doświadczenie zlokalizowano na trwałym użytku zielonym w doli nie rzeki Pasłęki na madzie lekkiej, we wsi Gietrzwałd koło Olsztyna. Gleba charakteryzowała się odczynem słabo kwaśnym: pH w H20 — 5,8, a w 1 M KC1 — 5,5; kwasowością hydrolityczną 4,1 meq/100 g gleby; wysoką zawartością przyswajalnego fosforu — 10,5 oraz średnią potasu wynoszącą 4,9 i magnezu — 5,7 mg/100 g gleby.
Doświadczenie założono metodą losowanych bloków w czterech po wtórzeniach, według schematu przyjętego do realizacji w ramach współ pracy z RWPG, poszerzonego o kombinacje z nawożeniem sodem i mag nezem (tab. 3).
2 2 2 H. P an ak i inni
Nawozy azotowe w formie saletry amonowej (34% N) i potasowe w postaci soli potasowej (46% К — 56% K20) stosowano w trzech
równych dawkach pod każdy odrost. Fosfor jako superfosfat potrójny (20% P — 46% P2O5), magnez w postaci kizerytu (14% Mg — 22,9%>
MgO) oraz sód jako sól kuchenną (37% Na — 50% Na20) wnoszono
wczesną wiosną.
Badania roślinności polegały na wykonaniu zdjęć fitosocjologicznych z zastosowaniem skali Klappa oraz analiz botaniczno-wagowych z w y dzieleniem wszystkich występujących gatunków roślin w runi.
W A R U N K I M ETEOROLOGICZNE
Z przebiegu pogody wynika (tab. 1), że w omawianym okresie w y stąpiły zarówno lata suche (1982 i 1983), umiarkowanie wilgotne (1981), jak też nadmiernie wilgotne (1984). Natomiast warunki termiczne cha rakteryzowały się temperaturą na ogół korzystną dla roślinności łąko wej. Najcieplejszym i jednocześnie najsuchszym okazał się okres wege tacyjny roku 1983, co stworzyło niekorzystne warunki do wzrostu runi łąkowej, która w tym roku wydała tylko dwa odrosty.
OMÓW IENIE I D Y S K U S JA W Y NIK ÛW B A D A Ń
Roślinność. W latach badań na doświadczeniu zanotowano 53 ga
tunki roślin naczyniowych. Średnia liczba gatunków była najwyższa na kombinacji kontrolnej i wynosiła 26, zmniejszając się w miarę wzro stu dawek nawozów do 17 gatunków na obiektach z najwyższym nawo żeniem.
Spośród występujących na doświadczeniu roślin, największe znacze nie w kształtowaniu składu florystycznego miało tylko 1 0 - 1 1 gatunków
(tab. 2), a wśród nich przede wszystkim Ranunculus repens i Taraxacum
officinale. Przy wysokim nawożeniu gatunki te są ekspansywne, ogra
niczające występowanie innych, bardziej wartościowych komponentów [7-9]. Z traw w pierwszym roku badań dominowała Poa pratensis, która w latach następnych zmniejszyła swój udział na korzyść Poa
trivialis i innych bardziej nitrofilnych gatunków. Przy intensywnym na
wożeniu Poa trivialis łatwo opanowuje teren [1, 9]. Także Dactylis gZo-
merata i Agropyron repens zwiększały swój udział w runi. Podobne za
leżności stwierdzili inni autorzy [2, 7 - 9 ] . Wśród pozostałych traw na uwagę zasługuje Alopecurus pratensis, osiągający znaczne pokrycie po wierzchni. Także w innych siedliskach gatunek ten jest bardzo trwałym składnikiem runi łąk [9, 1 2, 13]. Mniejsze znaczenie miały Festuca pra
ru-T a b e la 1 Dane meteorologiczne za lata 1981-1984 (wg Stacji Meteorologicznej w Olsztynie)
Meteorological date for the period 1981-1984 (Meteorological Station in Olsztyn)
Miesiące Months Temperatura °C (średnie) Temperature °C (means) 1981 1982 1983 1984 I - 3 , 7 - 4 , 6 2,8 - 0 , 3 j II - 1 , 6 - 2 , 6 - 2 . 7 - 2 , 8 Ш j 2,3 3,1 3,1 0,0 IV 4,4 4,8 8,3 8,0 V 14,3 12,2 15,1 13,8 VI 15,9 14,2 15,7 13,5 VII 17,5 17,7 18,8 15,6 ; VIII 16,0 18,0 18,4 17,7 1 IX 13,2 13,9 13,9 12,1 X 8,8 8,4 8,9 8,9 XI 2,6 4,6 1,9 1,9 j XII - 4 ,1 0,8 - 1 , 4 — 1,4 Średnie roczne 7,1 7,5 8,6 Annual mean Średnie za okres I IV-IX 13,5 13,5 15,0 13,4 Means for I V - I X _______! Wielolecie Many-year period 1981 - 3 , 0 34,5 - 2 ,3 27,9 0,9 50,3 6,3 21,1 12,3 j 30,2 j 15,5 142,5 1 17,6 80,3 1 16,2 70,8 12,5 27,0 7,4 71,6 2,2 91,9 - 1 , 4 59,4 7,0 706,7 13,4 ! 371,9 Suma opadów (mm) Precipitation sum (mm) 1982 44.5 4,0 15.8 29.0 36.6 91,3 25.9 44.1 26,8 15.9 25,8 40.1 39978 253,7 1983 81.4 28,2 67.6 46,8 54.4 18.7 34.1 35.4 61,6 34.7 49.0 36.0 547,9 251,0 1984 50.0 20.0 23.9 17.0 44,2 136.2 99.4 24.9 151.3 30.1 31.5 14,0 ~642,5~ 473,0 Wielolecic Many-year period 41.0 32.0 34.0 40.0 53.0 65.0 78.0 73.0 53.0 40.0 44.0 45.0 598,0 362,0
T a b e la 2 Analiza botaniczno-wagowa 1 pokosu runi łąkowej za lata 1982-1984 (% )
Botanical-weight analysis of I cut of meadow sward for 1982—1.984 (%) Kombinacje — Treatments Gatunki — Species N —0 P - 0 K - 0 N —120 P —26 K —75 N - 2 4 0 P —26 K —75 N - 2 4 0 P —26 K - 1 5 0 N - 2 4 0 P - 5 2 K - 1 5 0 N —360 P - 5 2 K - 1 5 0 N - 2 4 0 P - 5 2 K - 1 5 0 N a - 3 0 N - 2 4 0 P - 5 2 K - 1 5 0 N a - 6 0 N - 2 4 0 P - 5 2 K - 1 5 0 N a - 9 0 N - 2 4 0 P - 5 2 K - 1 5 0 M g - 72 N - 2 4 0 P - 5 2 K - 1 5 0 M g- 7 2 N a - 6 0 N —24( P - 5 6 K —15( M g -7 : N a —9( 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ! 12 13 Trawy — Grasses: 55,9 74,4 62,2 72,1 72,7 76,0 66,3 72,9 77,8 77,2 73,9 85,7 Poa pratensis L. 13,2 15,1 8,0 7,6 11,5 10,0 15,8 10,6 14,3 14,2 7,3 18,4 P oa trivial is L. 11,9 17,0 32,3 32,3 11,9 11,8 12,7 16,4 25,4 15,6 15,2 14,0 Alopecurus pratensis L. 14,1 27,2 10,1 9,2 10,5 8,0 16,0 16,0 6,8 19,8 22,2 26,7
Festuca pratensis Muds. 6,8 3,5 5,7 3,2 0,8 5,1 9,0 1,2 3,4 4,1 4,2 7,1
Festuca rubra L. 4,5 1,5 — - 0,1 0,2 0,1 0,2 5,6 0,1 — —
Phleum pratensis L. 0,9 3,2 1,0 1,1 1,7 6,2 2,0 2,6 2,5 1,0 6,8 2,1
D actylis glom erata L. 4,2 3,9 4,9 5,3 34,8 21,8 2,4 16,1 16,3 17,5 13,3 16,5
Agropyron repens 0,1 2,5 0,2 11,7 1,4 11,4 0.4 7,6 3,4 4,8 2,5 —
(L.) P.B.
Pozostałe trawy 0,2 0,5 + 1,7 -I- 1,6 7,8 2,1 0,1 0,2 2,4 1,0
Other grasses Motylkowate — Legumes 1,7 0,1 0,2 + _ _ — _ _ — — — Chwasty — Weeds: 42,2 25,1 37,6 27,9 27,1 24,0 33,7 27,1 22,2 22,8 26,1 14,3 Ranunculus repens L. 24,8 10,2 25,1 19,0 14,4 11,8 16,5 14,1 11,7 15,1 15,8 6,3 Taraxacum offcinule 15,2 11,1 10,8 8,8 11,8 11,9 16,3 10,2 10,4 7,3 10,2 8,0 Web.
Pozostałe chwasty — Other weeds 1
i
2,2 3,8 1,7 0,1 0,9 0,3 0,9 2,8 0,1 0,4 0,1 —
Turzyce, sity i skrzypy
Sedges, reeds and horsetails 0,2 0,4 — — 0,2 - - - - - -
D zia ła n ie N PK , sodu i m agn ezu na plon łą k i 2 2 5
ni pod wpływem intensywnego nawożenia. Na podobne zależności wska zują także inne badania [ 7- 9, 13]. Gatunkiem zanikającym pod wpły wem wyższych dawek nawozowych była Trifolium repens. Zjawisko to znane jest również z literatury [1, 4, 7, 8, 12].
Przedstawione zmiany roślinności znajdują potwierdzenie w w yni kach analizy botaniczno-wagowej (tab. 2). Wykazała ona dominującą
rolę traw; ich udział wynosił od 55,9 do 85,7°/o. Na tle intensywnego nawożenia azotem, potas i fosfor zwiększały udział tych roślin, ograni czając ilość chwastów w runi. Azot również sprzyjał rozwojowi traw, zwłaszcza Poa trivialis, Dactylis glomerata i Agropyron repens. Jednak że na tle pojedynczych poziomów nawożenia fosforem (P — 26 kg) i po tasem (K — 75 kg), podwojona dawka azotu z reguły zmniejszała udział traw w runi. Zastosowanie sodu, a zwłaszcza magnezu, przy intensyw nym nawożeniu NPK, miało dodatni wpływ na zwiększenie procentu traw w runi kosztem chwastów.
Stwierdzono wyraźny wpływ zastosowanego nawożenia na obniżenie ilości chwastów w runi. Najmniej tych roślin (14,3%) wystąpiło na kom binacji 12. Natomiast wyeliminowało ono rośliny motylkowate oraz tu rzyce, sity i skrzypy, ograniczając ich występowanie praktycznie tylko do kombinacji kontrolnej.
Plonowanie. Plony suchej masy wahały się w zależności od nawoże
nia i warunków atmosferycznych od 5,35 do 17,59 t/ha (tab. 3). Nieza leżnie od tych warunków, już nawożenie w ilości 120 kg N, 26 kg P i 75 kg К na hektar wpłynęło wysoce istotnie na plonowanie runi łą kowej. Podwojona dawka azotu również zwiększała produkcyjność łąki, z wyjątkiem suchego roku 1983, kiedy nastąpiło istotne obniżenie plonu. Z kolei potrojona dawka azotu okazała się mało produktywna i jedynie w roku 1982 dała statystycznie udowodnioną zwyżkę plonów siana. Na podobne zależności wskazują także inne badania [3, 4, 11, 12].
W przeciwieństwie do azotu, zwiększony poziom nawożenia fosfo rem i potasem z reguły nie różnicował istotnie plonowania runi łąko wej. Jedynie w roku 1983, przy znacznym deficycie wody, podwojona dawaka potasu zwiększyła istotnie plon siana i białka. Natomiast wyższa dawka fosforu (P — 52 kg/ha) powodowała statystycznie nieistotne ob niżenie plonu, dając nieznaczny przyrost masy tylko w roku 1984. W świetle tych wyników można przypuszczać, że w warunkach pro wadzonego doświadczenia azot był głównym czynnikiem kształtującym plonowanie łąki. Z badań innych autorów wynika, że przy wzrastających dawkach azotu nie jest celowe równoczesne proporcjonalne zwiększanie nawożenia fosforem i potasem [2, 6].
Na nawożenie sodem ruń reagowała niejednoznacznie. W roku 1982, o korzystnym rozkładzie opadów i temperatury, sód wyraźnie zwiększył plon siana, obniżając go istotnie w suchym roku 1983. W pozostałych 15 — R o c z n ik i G le b o z n a w c z e 1/8»
T a b e la 3 Plony suchej masy (t/ha) i białka surowego (kg/ha) za lata 1981-1984
Yields of dry matter (t/ha) and of crude protein (kg/ha) in 1981-1984
Sucha masa — Dry matter Białko surowe — Crude protein Kombinacje — Treatments 1981 1982 1983 1984 1 x 1 1981 j 1982 1 1983 1984 j X NoPoKo 7,40 7,59 5,35 6,15 6,62 1081 1362 847 1033 1081 N 1 2 0P 1 6 ^ 7 5 10,19 13,64 8,10 8,97 10,22 1497 2349 1416 1457 1680 N240P26K75 11,35 14,94 6,89 9,39 10,64 1858 2917 1169 1581 1881 N24.0P26K1 50 10,89 15,49 8,95 9,74 11,27 1769 3027 1736 1510 2 0 1 0 N 2 4 0P5 2K 1 5 0 10,67 14,98 8,51 10,08 11,06 1748 2736 1554 1538 1894 N 3 6 0P5 2K1 5 0 11,37 16,01 9,09 10,23 11,67 2107 3274 1730 1732 2211 N 2 4 o P 5 2 K i 5 o N a 3 o 10,86 16,81 7,17 10,46 11,32 1779 3182 1358 1668 1997 N 2 4 o P 5 2 K . i 5 o N a 6 0 10,99 16,18 7,07 10,20 11,11 1830 3109 1245 1713 1974 N 2 4o P5 2K i5o N a 9 o 10,26 16,42 7,55 10,42 11,16 1735 3199 1528 1690 2038 N 2 4 0 p 5 2 K i 5 o M g 7 2 11,87 15,85 8,73 10,17 11,65 1913 2996 1386 1779 2019 N 2 4 0 P 5 2K .15 o M g 7 2 N a ö o 11,04 16,58 7,82 10,20 11,41 1792 3234 1546 1681 2063 N240P52K15oMg72Naoo 11,47 17,59 7,92 10,35 11,83 1914 3318 1481 1808 2130 N I R - LSD 1,17 0,98 0,79 0,93 1,39 104 103 277 106 298
D zia ła n ie N PK , sodu i m agnezu na plon łą k i 2 2 7
latach badań jego wpływ na plony był minimalny, statystycznie nie udo wodniony.
Z kolei magnez pozytywnie oddziaływał na wydajność łąki, przede wszystkim w warunkach atmosferycznych sprzyjających szybkiemu od- rostowi runi łąkowej. Wystąpiło też dodatnie współdziałanie magnezu i sodu (z wyjątkiem roku 1983) w produkcji biomasy nadziemnej łąki, widoczne zwłaszcza w roku 1982.
Struktura plonów siana za 4-letni okres badań, w zależności od na wożenia, kształtowała się w pierwszym pokosie od 45,0 do 52,3% traw, w drugim od 25,4 do 31,9% i trzecim od 21,1 do 23,9%. Średnia pro dukcyjność 1 kg NPK przy poziomie nawożenia N — 120, P — 26 i К —
75 kg/ha wynosiła 13,3 kg suchej masy siana. Efektywność malała w mia rę wzrastającego nawożenia i przy dawce N36oP52Ki5o wynosiła na 1 kg
NPK — 7,7 kg siana. Inni autorzy wykazują również zmniejszanie się efektywności nawożenia przy stosowaniu dawek N wyższych od 240 kg/ha, choć przy ich zwiększaniu plon nadal wzrastał [2, 4, 11].
Jednym z ważniejszych kryteriów oceny wartości paszy z użytków zielonych jest zawartość w niej białka. Wyniki wskazują (tab. 3), że pod wpływem nawożenia we wszystkich latach badań uzyskano istotne zwyżki tego składnika. Szczególnie korzystnie oddziaływało nawożenie azotem. Podwojona dawka fosforu na ogół nieznacznie zmniejszała, na tomiast potasu — zwiększała plony białka, przy czym różnice nie były istotne. Wzrastające dawki sodu powodowały istotne zwiększenie tego składnika w runi w latach 1982 i 1984 oraz obniżenie jego zawartości w roku 1983. Nawożenie magnezem wpłynęło ujemnie na plon białka jedynie przy niedoborze opadów w roku 1983. Natomiast współdziałanie sodu i magnezu układało się na ogół korzystnie, efektem czego były względnie wysokie plony białka, zwłaszcza w roku 1982.
W N IO SK I
1. Nawożenie spowodowało uproszczenie składu gatunkowego runi.
Największe znaczenie w kształtowaniu składu botanicznego miało 1 0- 11 gatunków roślin. Wśród nich przede wszystkim Ranunculus repens i Ta
raxacum officinale, a także trawy: Poa pratensis, Poa trivialis i Alope- curus pratensis. Mniejsze znaczenie plonotwórcze miały Phleum pra-
tense, Festuca pratensis i Festuca rubra.
2. Wzrastające dawki nawozów azotowych powodowały zwiększenie
się w runi łąkowej ilości Dactylis glomerata, natomiast azotowych i po tasowych — Agropyron repens. Nawożenie wyeliminowało praktycznie rośliny motylkowate oraz turzyce, sity i skrzypy. Miało ono także do datni wpływ na ograniczenie występowania chwastów w runi.
Głów-2 Głów-2 8 H. P a n a k i in n i
nym czynnikiem podnoszącym istotnie wydajność suchej masy runi łą kowej oraz zawartość białka był azot w ilości 120 kg/ha. Podwojona dawka azotu, w roku o niedostatecznej ilości opadów i wysokiej tempe raturze, istotnie obniżyła plonowanie runi; natomiast w latach o ko rzystnym układzie czynników atmosferycznych — istotnie zwiększyła plon siana. Zwiększony poziom nawożenia fosforem i potasem z reguły nie różnicował istotnie plonowania.
4. Nawożenie potrójną dawką azotu (360 kg N na ha), chociaż nie wpłynęło istotnie na wzrost plonu suchej masy runi, to dało jednak w y soką zwyżkę (317 kg/ha) surowego białka.
5. Sód i magnez powodował istotne zwiększenie plonowania łąki jedynie w latach o korzystnych warunkach meteorologicznych. Przy niewystarczającej ilości opadów następowało istotne obniżenie wydaj ności runi.
6. Najwyższy przyrost plonu na 1 kg NPK stwierdzono przy dawce
N-120, P-26 i K-75 kg/ha. Efektywność malała w miarę wzrastającego poziomu nawożenia, jednakże w warunkach prowadzonego doświadcze nia gospodarczo uzasadniona była jeszcze dawka N^oPaeKiso kg/ha.
LIT ER A TU R A
[1] D o b o s z y ń s k i L. W p ły w n a w o żen ia a zo to w eg o n a sk ład b otan iczn y u ż y t k ó w zielo n y ch . Zesz. P robl. P ost. N a u k R oi. 1973 150 s. 43 - 60.
[2] F i r e k E. W p ły w różn ych p o zio m ó w n a w o żen ia n a p lo n o w a n ie łą k i górsk iej. A cta A gr. et S ilv . Ser. A gr. 1973 13/2 s. 21 - 35.
[3] F i r e k E., K a s p e r c z y k M. W p ły w p o d zia łu d aw ek azotu n a p lo n o w a n ie łą k i górsk iej i zaw artość azo ta n ó w w m a sie ro ślin n ej. Zesz. Probl. P ost. N au k R oi. 1978 210 s. 275 - 283.
[4] M i k o ł a j c z a k Z. E fek ty n a w o żen ia azotem trw a ły ch u ży tk ó w zielo n y ch w w a ru n k a ch D o ln eg o Ś ląsk a. Zesz. Probl. P ost. N au k Roi. 1978 210 s. 3 4 5 !- 356.
[5] N o w a k G., P a n a k H. F orm y potasu i sodu w n iek tó ry ch gatu n k ach tr a w i ziół. A cta A grobot. 1982 35 (1) s. 87 - 99.
[6] N a z a r u k M. , N i c z y p o r u k A. W p ły w w zra sta ją cy ch d aw ek P K i N na w y d a jn o ść p a stw isk oraz n iek tóre w ła śc iw o śc i chem iczn e gleb. Zesz. Probl. P ost. N auk Roi. 1978 210 s. 47 - 67.
[7] O l k o w s k i M., M i k ł o s z - W i ś n i e w s k a S., O l e s i ń s k i L. Z m ian y ro ślin n o ści p a stw isk o w e j pod w p ły w e m w y so k ieg o n a w o żen ia azotow ego. Z esz. N auk. A R T O lszt. Roi. 1977 20 s. 71 - 75.
[8] O l k o w s k i M. , O l e s i ń s k i L. W p ły w w y so k ich d a w ek n a w o z ó w m in e ra ln y ch na roślin n ość p a stw isk a . Zesz. Probl. P ost. N au k R oi. 1978 210 s. 133 - 142.
[9] O l k o w s k i M., B e n e d y c k i S., G r z e g o r c z y k S., M ł y n a r c z y k K. Z m ian y ro ślin n o ści w różn ych sied lisk a ch łą k o w y ch w y w o ła n e w zra sta ją cy m n a w o żen iem m in eraln ym . Zesz. N auk. A R T O lszt. R oi. 1982 33 s. 135 - 142.
D zia ła n ie N PK , sod u i m agn ezu na p lon łą k i 2 2 9
[10] P a n a k H. , H u m i ę c k i С z. W p ły w n a w o żen ia n a k sz ta łto w a n ie się pro porcji sk ła d n ik ó w m in era ln y ch w ru n i łą k o w ej n a Ż u ław ach . Zesz. N auk. A R T Olszt., R oi. 1977 22 s. 53 - 64.
[11] P a w ł a t H. E fek ty w n o ść p rzyrodnicza i ek on om iczn a prod u k cji sian a łą k o w eg o n a m ad ach bardzo ciężk ich w w a ru n k a ch zróżn icow an ego u w ilg o tn ien ia i n a w o żen ia N PK . Zesz. P robl. P ost. N au k Roi. 1978 210 s. 331 - 345.
[12] P r o ń c z u k J . , P a w ł a t H. Z m iana sk ład u i w a rto ści runi łą k o w ej pod w p ły w e m zróżn icow an ego u w ilg o tn ien ia i n aw ożen ia. Zesz. Probl. P ost. N au k R oi. 1978 210 s. 111 - 123.
[13] S z a r e j k o T. B ad an ia łąk zagosp od arow an ych m etodą tzw . p ełn ej u p ra w y n a g leb a ch o rgan ogen iczn ych P ojezierza M azurskiego. II. U trzy m y w a n ie się n iek tó ry ch g a tu n k ó w ro ślin w runi. Zesz. N au k A R T Olszt. R oi. 1979 26 s. 127 - 137. Г. ПАНАК. Т. ШАРЕЙКО, Г. HOBAK ВЛИЯНИЕ N PK А ТАКЖЕ НАТРИЯ И МАГНИЯ НА РОСТ И КАЧЕСТВО ЛУГОВОГО ТРАВОСТОЯ Кафедра агрохимии, Кафедра ботаники Сельскохозяйственно-технической академии в Ольштыне Р е з ю м е На фоне интенсивного удобрения N PK в период 1981-1984 гг. исследовали влияние натрия и магния на ботанический состав и урожайность луга на легкой аллювиальной почве. Установлено сокращение числа видов растений в травостое, причем самое важное значение в образовании флористического состава и надземной биомассы имело лишь 10-11 видов, таких как: Ranunculus repens, Taraxacum officinale, Poa pratensis, Poa tr Malis, A lope cur us pra
tensis и др. Азотное удобрение способствовало увеличению участия Dactylis glomerata и Agro- pyron repens в травостое.
Примененное удобрение оказывало высокосущественное влияние на урожайность лу гового травостоя. Самый высокий выход белка с гектара, в среднем 2211 кг, был получен при применении удобрения в дозах (кг/га): N 36o> P52K i50, а сухого вещества в дозах: N 24o,
Р52» К150, Mg72, N a 90.
H . P A N A K , T. S Z A R E J K O , G . N O W A K
THE N P K A N D SO D IU M A N D M A G N ESIU M EFFECT ON THE GROW TH A N D Q U A LITY OF THE M EADOW SW A R D
D ep artm en t of A gricu ltu ral C h em istry D ep artm en t of B otan y
U n iv ersity A g ricu ltu re and T ech n ology of O lsztyn
S u m m a r y
T he sodium and m a g n esiu m e ffe c t on th e b otan ical com p osition and y ield in g of a m ea d o w on lig h t a llu v ia l so il w a s in v estig a ted in 1981 - 1984 again st th e background of an in te n siv e N P K fertiliza tio n . A d ecrease of th e n u m ber of p lan ts
2 3 0 H. P an ak i in n i
in th e sw ard, th e g rea test im p ortan ce in fo rm a tio n o f th e flo r istic com p osition and aboveground b iom ass h a v in g o n ly 1 0 - 1 1 sp ecies, such as: R a n u n cu lu s r e p e n s ,
T a ra x a c u m o fficin a le, P oa p ra te n sis , P oa tr iv ia lis , A lo p e c u ru s p r a te n sis etc. T he
n itrogen fe r tiliz a tio n co n trib u ted to a n in crea se o f th e share of D a c ty lis g lo m e ra ta and A g ro p y ro n re p e n s in th e sw ard.
T he fe r tiliz a tio n applied a ffected h ig h ly sig n ific a n tly th e y ield in g of m ead ow sw ard. T he h igh est p rod u ction of p ro tein fro m 1 ha a v era g in g to 2211 k g w a s ob tain ed at th e fe r tiliz a tio n (in kg/ha): N360P52K150, th e h ig h est dry m a tter con ten t at the le v e l (kg/ha): N 24oP52Ki5oMg72Na9o.
P r o f . d r H. P a n a k P r a c a w p ł y n ę ł a d o r e d a k c j i K a t e d r a C h e m i i R o l n e j w p a ź d z i e r n i k u 1987 r. A k a d e m i a R o l n i c z o - T e c h n i c z n a w O l s z t y n i e
