Od Redakcji
Studia Theologica Varsaviensia 18/1, 5-8
6 O D R E D A K C J I [2]
Papież mówił o wierze, nadziei i miłości. Mówił o Jezusie Chrystusie, Zbawicielu człowieka, o Tajem nicy Zesłania Ducha Świętego i o Matce Kościoła. Mówił o tym wszystkim tak kon kretnie, jak konkretnie w yraża się wiara, nadzieja i miłość w ludzkich postawach osobistych i zbiorowych, jak konkretnie, ze względu na sytuację w jakiej człowiek się znajduje po trzeba mu dziś Chrystusa, jak konkretnie przejaw ia się Ze słanie Ducha Świętego począwszy od Wieczernika, w którym Apostołowie zgromadzili się z M atką Jezusową, jak konkretne i żywe akty pobożności budzi miłość do M atki Kościoła i jak konkretną postać przyjm uje Jej macierzyńska opieka. Mówił Papież o wierze chrześcijańskiej i jej tajem nicach głoszonych przez Kościół i stanowiących życie Kościoła w tysiącletnich dziejach naszego narodu, w postaciach świętych: Wojciecha, Brunona z K w erfurtu, Stanisław a ze Szczepanowa, Jadw igi Śląskiej i Królowej Jadwigi, B rata A lberta i M aksymiliana Kolbe. Mówił o wierze dawniejszych pokoleń Polaków i o wie rze swoich słuchaczy. O Zstąpieniu Ducha Świętego tu oto. Szło Mu zatem o w iarę chrześcijańską, która zawsze w okre ślony sposób w yrażała się i wyraża w historii i kulturze na szego narodu. Można by naw et powiedzieć, że przemówienia papieskie stanow iły dokonaną w św ietle w iary refleksję nad naszą historią i kulturą.
Nie można sądzić, że tem atyka papieskich przemówień po dyktow ana była tylko okolicznościami, w jakich miały one miejsce pod względami dydaktycznymi. Idzie tu o określone widzenie w iary i jej tajemnic, o określone jej rozumienie, a zatem o względy n atu ry teologicznej,
Objawienie Boże związane jest istotnie z ludzką historią i kulturą, nie dokonywa się bowiem inaczej jak w historii i kulturze, poprzez w ydarzenia dziejów ludzkich, poprzez ludz kie pojmowanie, urnysłowość konkretnych ludzi, przez określo ne słowo i pismo. Objawńenie jest nieoddzielne od historii i kultury. Podobnie i wiara, z którą przyjm uje się Objawienie, a która w ydaje się stanowić z nim jedno, dokonywa się i wy raża w toku ludzkich dziejów, w określonej kulturze.
Poznanie Bożego Objawienia jest zatem w konsekw encji po znaniem historii i k u ltu ry w ich transcendentnym sensie, to .znaczy o tyle, o ile ujaw niają one oczom w iary Boże, zbawcze zam iary wobec człowieka i samego Boga-Zbawiciela. Z drugiej stro n y znajomość historii i k u ltu ry w różnych ich, k o n k ret ny ch elem entach umożliwia — służąc w ierze — dostęp do Sło wa Bożego tak, ja-к objawia się ono w samym w ydarzeniu J e zusa i w Piśm ie św., a także tak, jak interpretow ane jest we wszystkich wiekach następnych w życiu Kościoła, w jego teo logii i nauczaniu oficjalnym, w świadectwie składanym przez chrześcijan, zarówno indyw idualnie jak i w różnorodnych wspólnotach czy społecznościach.
W przekonaniu, że do tem atów papieskich przemówień wy głoszonych w Polsce, a także do sposobu interpretow ania w iary przez Jana Paw ła II, czyli do Jego teologii przyjdzie nam jeszcze nieraz wracać, poświęcamy w obecnym num erze wiele m iejsca sam em u związkowi teologii z kulturą. Podstawowemu .sformułowaniu tej problem atyki służy arty k u ł A. Z u b e r- b i e r a : Teologia a kultura. Relację między teologią a filo zofią przedstaw ia B. D e m b o w s k i , wychodząc od omówie n ia zasadniczych typów filozofii człowieka. W. Ł y d k a cha rak teryzuje katolicyzm jako określoną realizację chrześcijań stw a w ciągu jego historii, podając przy tym cenne inform acje bibliograficzne z zakresu współczesnej eklezjologii.
Problem atyce teorii związku religii i w iary z k u ltu rą w po glądach określonych autorów poświęcone są przede wszystkim ' dwa artykuły, mianowicie S. W e 1 e n с a: Rozwój wiary a ka- -folickość Objawienia według H. de Lubaca, oraz Z. P a w ł o- -
w i с z a: Religijne doznawanie przyrody i dziejów przez czło wieka według Franciszka Sawickiego. Pierw szy z tych a rty - hułów dowodzi, że rozwój w iary związany jest nieuchronnie z recepcją Objawienia w różnych kulturach, na różnych eta pach historii. Drugi — stanow i przyczynek do poznania po glądów — ciągle zbyt mało znanych — pelplińskiego myślicie la, w tym przypadku poglądów na tem at religijnego spojrzenia człowieka na przyrodę i dzieje.
8 O D R E D A K C J I
Inne arty k u ły zajm ują się bardziej szczegółowymi spraw a mi, pozostając przecież w kręgu tej samej problem atyki, m ia nowicie związków w iary i teologii z kulturą. R. B a r t n i c k i , rozpatruje chrześcijańską ofiarę eucharystyczną w zestawieniu: z żydowską paschą, a T. M i e s z k o w s k i — teologię „śm ier ci Boga” T. A ltizera z pu nk tu widzenia jej „pozateologicznych”’ źródeł: Hegla, B lake’a i Nietzschego, J. P r y s z m o n t oma wia problem atykę społeczną w prawosławiu.
Ponadto zwróćmy uwagę, że w obecnym num erze S tu d ió w reprezentow ana jest historia Kościoła (L. K r ó l i k ) i histo ria kaznodziejstwa (W. W o j d e c k i ) , a E. W y c z a w s k i przedstaw ia badania prowadzone na kierunku historii Kościoła W ydziału Teologicznego ATK nad historią diecezji i archidie cezji warszawskiej. W dziale omówień prezentujm y też doku m ent Stolicy Apostolskiej o kościelnych uniw ersytetach i w y działach.
Z num erem bieżącym naszego pisma odpowiedzialność za nie- bierze na siebie w imieniu Rady Wydziału Teologicznego A T K nowy zespół redakcyjny. Redakcji dotychczasowej, szczegól nie ustępującem u redaktorow i naczelnemu, ks. prof, dr hab.. Tadeuszowi Gogolewskiemu należą się od nowego zespołu, m a jącego kontynuow ać jego pracę, w yrazy uznania za tro s k ę i wysoki poziom naukow y i nienaganny kształt redakcyjny- „Studiów ”.
