Sessie 4: Help! Een wooncoöperatie
Door: Tineke Lupi (Platform31), Hanno van Mechelen (wooncoöperatie Roggeveenstraat), Richelle Krens-Kluit (Haag Wonen), Ludolf de Boer (gemeente Den Haag)
Tineke Lupi van Platform31 legt uit dat wooncoöperaties een organisatievorm zijn waarbij
verantwoordelijkheid en zeggenschap over het wonen in handen ligt van een collectief van bewoners. Er is sprake van een (coöperatieve) vereniging die woningen beheert en/of exploiteert voor de leden. In de herziene Woningwet is dit model opgenomen voor huurders van bestaande corporatiewoningen. Zij hebben het recht gekregen een plan te maken voor overname van het bezit of vergaande
beheertaken.
Platform31 voert sinds eind 2014 een experimentenprogramma uit omtrent het ontwikkelen van wooncoöperaties tot een volwaardig onderdeel van ons woningstelsel. Daarbij zijn 14 pilots als koplopers actief die vrijwel allen streven naar een kleinschalige huurdersvereniging met collectief bezit. Hoewel ze verschillen in opzet, vormen betaalbaarheid en zelfbeschikking belangrijke drijfveren onder alle initiatieven. Allen verkeren nog in de opstartfase. Het blijkt voor betrokken burgers vaak ingewikkeld om hun woondromen om te zetten in een sluitende businesscase. Daarnaast staan de hoge vastgoedwaardes en de terughoudendheid van financiers de opzet van een maatschappelijke onderneming, gericht op de lagere en middeninkomens en zonder winstoogmerk, in de weg.
De kansen en uitdagingen van de initiatieven, worden goed zichtbaar bij Coöperatie Roggeveenstraat in Den Haag, een van de 14 koplopers. Hanno van Mechelen vertelt dat het plan om 65 woningen in de straat als collectief aan te kopen, ontstond in reactie op het sloopbesluit van corporatie Haag Wonen. Streven is zowel de gemeenschap die in de straat ontstaan is, als de relatief betaalbare huurwoningen te behouden en duurzaam te renoveren. In plaats van te protesteren, besloten de bewoners ‘het zelf te gaan doen’. Corporatie Haag Wonen stond daar in eerste instantie wat sceptisch tegenover, maar gebiedsregisseur Richelle Krens-Kluit vertelt dat ze vanaf het begin heeft gezocht naar constructieve samenwerking. Rondom het initiatief is een projectgroep geformeerd met
vertegenwoordigers van de bewoners, de corporatie, de huurdersorganisatie van Haag Wonen en de gemeente Den Haag. Bij de start is een stappenplan afgesproken en de partijen komen elke twee weken bijeen om de voortgang te bespreken. Dit heeft ertoe geleid dat er nu na een jaar een voorstel op tafel ligt dat voor de corporatie een serieus alternatief biedt voor haar sloop- en
nieuwbouwplannen. De gemeente heeft daarbij een faciliterende rol gespeeld, zo vertelt beleidsadviseur wonen Ludolf de Boer. De wooncoöperatie was sinds de laatste verkiezingen opgenomen in het collegeakkoord, waarmee er draagvlak voor initiatieven als de Roggeveenstraat bestond. Vervolgens heeft de gemeente bijgedragen in het uitzoeken van wet- en regelgeving en financiële ondersteuning voor noodzakelijke onderzoeken en het opstellen van de businesscase. Door het open proces is Roggeveenstraat nu op het punt dat alle plannen zijn doorgerekend en de partijen op lokaal niveau erachter staan. Voor complexgewijze verkoop van corporatiebezit gelden echter specifieke regels die doorgang nog belemmeren. Om sociale huur voort te zetten en de woningen ook te renoveren, komt Coöperatie Roggeveenstraat momenteel op een aankoopbedrag uit dat onder de vastgoedwaarde ligt en wettelijk gezien mag Haag Wonen daar niet van afwijken. Dit punt speelt bij een groot deel van de koplopers in het programma van Platform31. Oplossing wordt nu gezocht in een nieuw landelijk arrangement voor wooncoöperaties die bezit willen overnemen van woningcorporaties en de exploitatie in sociale huur zullen voortzetten voor de leden.
