Profesje żydowskie przed II wojną światową w Puławach - Pinchas Kidron - fragment relacji świadka historii [TEKST]

(1)

PINCHAS KIDRON

ur. 1922; Końskie

Miejsce i czas wydarzeń Puławy, dwudziestolecie międzywojenne

Słowa kluczowe Puławy, dwudziestolecie międzywojenne, Żydzi, profesje żydowskie, wydawnictwo żydowskie, mieszkania żydowskie

Profesje żydowskie przed II wojną światową w Puławach

Żydzi to byli krawcy, szewcy, kamasznicy, handlarze każdego rodzaju i były trzy banki. Malarze, lekarze, tragarze, dorożkarze, taksówkarze, stolarze i inni. W Puławach było wydawnictwo literackie pana Szajnberga. W bardzo trudnych warunkach on tłumaczył na jidysz klasykę światową i rosyjską, zrobił matrycę do drukarni. Jego syn był moim kolegą. Trudno sobie wyobrazić, w jakich trudnych warunkach to wydawnictwo pracowało. Biedny barak blisko szkoły Adlera był mieszkaniem i wydawnictwem. Tam mieszkała rodzina pisarzy, czasem głodowali.

Mieszkania Żydów na głównych ulicach były w budynkach dwupiętrowych, budowane z cegieł. Na bocznych ulicach były baraki prymitywne, bez podłogi i nie było kanalizacji. Nosiwoda na noszach dostarczał wodę za zapłatą. Klozety na podwórkach, nie w higienicznych warunkach. Wielu nie miało elektryczności, bo nie mogli zapłacić. Elektrownia należała do pana Gorodeckiego, liczniki sprawdzał pan Bronsztejn. Były zakłady żydowskie jubilerskie, zegarmistrzowskie, fotograficzne, księgarnie. Pamiętam jedną księgarnię, gdzie dzieci, młodzież i dorośli mogli pożyczać książki polskie, żydowskie i hebrajskie. To było w miejscu urządzonym przez pana Gorodeckiego. Tam był klub „Makabi” i modlili się tam w soboty, ojciec należał do tego klubu.

Data i miejsce nagrania 2003-10-01

Rozmawiał/a Tomasz Czajkowski

Redakcja Weronika Prokopczuk