+ +
Dlaczego warto podejmować te wyzwania?
LITERATURA
Alternatywne formy opieki rozwojowej dla dzieci poniżej 3 roku życia. (2009).
Poznań: Instytut Małego Dziecka im.
Astrid Lindgren.
Brzezińska, A. I., Czub, M. (2012).
Wczesna opieka i edukacja dzieci w Polsce w kontekście europejskim.
Polityka Społeczna, numer tematyczny 1, 15-19.
Czub, M., Brzezińska, A. I., Czub, T.,
Appelt, K. (2012).Wczesna opieka nad dzieckiem i edukacja jako wyzwanie dla polityki społecznej i oświatowej.
Polityka Społeczna, numer tematyczny 1, 19-23.
Brzezińska, A. I., Czub, M., Czub, T.
(2012). Krótko- i długofalowe korzyści z wczesnej opieki nad dzieckiem i
edukacji. Polityka Społeczna, numer tematyczny 1, 23-27.
Giza, A., Wiśnicka, M. (2010). Edukacja małych dzieci - standardy, bariery, szanse. W: A. Giza, (red.). Edukacja małych dzieci. Standardy, bariery, szanse. Raport. Warszawa: Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa
Komeńskiego.
• rozwój kapitału ludzkiego wzrost gospodarczy
• poprawa wskaźników demograficznych
• niższe koszty pomocy społecznej, opieki medycznej, interwencji policji, sądów
• mniejszy zakres edukacji specjalnej, niższe koszty na edukację specjalną
• więcej osób kontynuujących naukę przez dłuższy czas (wyższy poziom edukacji wyrażony w latach edukacji)
• więcej osób wykwalifikowanych, znajdujących pracę i płacących podatki
• zwiększenie społecznych i ekonomicznych szans społeczności defaworyzowanych, a tym samym całego społeczeństwa
wzrost zdolności adaptacji do nowych warunków
rozwój ciekawości świata, kreatywności i samodzielności
wzrost wiedzy na temat otaczającego świata i większa różnorodność doświadczeń
łatwiejsza adaptacja do przedszkola, lepszy start edukacyjny
rzadsze powtarzanie klasy, rozwój umiejętności szkolnych związanych z językiem, czytaniem, pisaniem, matematyką
rozwój umiejętności społeczno-emocjonalnych, które są związane z uczeniem się i wchodzeniem w relacje społeczne z innymi ludźmi
• łatwiejsze godzenie ról rodzinnych i zawodowych
• wyższe kompetencje rodzicielskie, wyższe poczucie kompetencji
• wzrost wiedzy i umiejętności w zaspokajaniu rozwojowych potrzeb dzieci
• Niższy poziom przemocy w rodzinie, mniejszy zakres korzystania z pomocy społecznej
korzyści dla dziecka: korzyści dla rodziny korzyści dla społeczeństwa
W czesna edukacja i opieka nad małym dzieckiem jako wyzwanie dla systemu edukacji
Uniwersytet
im. Adama Mickiewicza Instytut Psychologii
Zespół Wczesnej Edukacji
INSTYTUT BADAŃ EDUKACYJNYCH w Warszawie
WYZWANIE 4
•otwieranie instytucji na małe dzieci – rozszerzanie oferty
instytucji dla dzieci najmłodszych
•wspólne tworzenie
długofalowych strategii rozwoju edukacji w gminie z
uwzględnieniem potrzeb dzieci najmłodszych we współpracy z lokalnymi instytucjami,
organizacjami pozarządowymi oraz rodzicami
•tworzenie mechanizmów
zachęcających do zbierania i udostępniania informacji
zwłaszcza pomiędzy instytucjami gminnymi a organizacjami
pozarządowymi WYZWANIE 5
• przekonywanie decydentów, że koszty
poniesione na edukację najmłodszych dzieci z najtrudniejszych środowisk są mniejsze niż późniejsze koszty związane z
przeciwdziałaniem trudnościom w procesie uczenia się na etapie edukacji szkolnej
• ułatwianie kontaktów z instytucjami
rodzinom z grup wykluczonych społecznie poprzez indywidualny, personalny kontakt
WYZWANIE 6
•zwiększanie różnorodności ofert dla dzieci
•tworzenie nowych placówek
•pomoc w pozyskaniu środków na udział w zajęciach dzieci z rodzin najuboższych
•tworzenie warunków do uczestnictwa dzieci z ograniczeniami sprawności w lokalnych
wydarzeniach, imprezach
•pozyskiwanie jako sojuszników rodziców dzieci z ograniczeniami sprawności
edukacja rodziców/opiekunów –
wzmacnianie ich kompetencji
oferta różnorodnych zajęć dla
dzieci przy jak największym udziale rodziców
edukacja specjalistów wspierających rodzinę
2. niedocenianie znaczenia jakości opieki i edukacji wczesnodziecięcej
skoncentrowanie władz lokalnych na inwestycjach infrastrukturalnych; brak różnego typu form wczesnej edukacji; traktowanie istniejących jako
koszt, a nie inwestycja w budowanie kapitału ludzkiego; bierność rodziców, którzy nie domagają się działań na rzecz własnych dzieci, nie artykułują potrzeb, przekazują odpowiedzialność za dziecko instytucjom; zagubienie początkujących rodziców
WYZWANIE 1
•podnoszenie świadomości rodziców, dalszych członków rodziny, opiekunów, nauczycieli, a także
przedstawicieli administracji rządowej i samorządowej poprzez broszury, informatory, kampanie społeczne, programy edukacyjne
•rozpowszechnianie wiedzy na temat rozwoju dziecka wśród wszystkich grup osób, które mają kontakt z małymi dziećmi i działają na ich rzecz ze szczególnym naciskiem na potrzeby rozwojowe najmłodszych dzieci (0 – 3 r. ż.)
•uczenie poprzez działanie i zaangażowanie np.
poprzez cykle warsztatów dla rodziców i opiekunów rozwijających umiejętności wychowawcze, szeroka oferta zajęć dla dzieci z udziałem rodziców
•podnoszenie kwalifikacji profesjonalistów do pracy z małymi dziećmi
•opracowywanie, adaptowanie i rozpowszechnianie
narzędzi do diagnozowania kompetencji i deficytów dzieci oraz jakości fizycznego i społecznego
środowiska ich rozwoju
WYZWANIE 2
•angażowanie rodziców we współorganizowanie zajęć dla ich dzieci, pozyskanie ich jako sojuszników zmian
•budowanie poczucia sprawstwa u rodziców, by mieli przekonanie, że ich głos w sprawach dzieci ma
znaczenie
•przekazanie rodzicom argumentów (analizy, przykłady, kalkulacje), by mogli je prezentować decydentom na różnych szczeblach władzy
3.
małe zaangażowanie ojców i wychowywanie dzieci
w rodzinie nuklearnej
zawężenie pola doświadczeń dziecka, ograniczenie możliwości
uczenia się poprzez kontakt z różnymi osobami
WYZWANIE 3
•angażowanie ojców poprzez zapraszanie (razem z matkami dzieci bądź nie) do
udziału w zajęciach dla dzieci,
opracowanie warsztatów/programów
skierowanych tylko do ojców i dotyczących ich roli w wychowaniu dzieci
•organizowanie alternatywnych form
opieki i edukacji, które pozwolą rodzicom na godzenie obowiązków opiekuńczych z pracą, a dzieciom na rozwijanie
umiejętności społecznych
5.
lęk przed instytucjami
lęk przed kontrolą i oceną, zwłaszcza wśród rodzin wykluczonych społecznie
powoduje, że dzieci z najtrudniejszych środowisk najrzadziej korzystają z różnych
form edukacji małych dzieci;
interwencyjny a nie wspierający system pomocy rodzinie 6. ograniczenia dostępu i selektywność
niewystarczająca w stosunku do potrzeb oferta różnego typu form wczesnej edukacji;
brak placówek; brak wystarczających środków finansowych; wysokie koszty zajęć
ograniczające dostęp najuboższym; brak oferty dostępnej dla dzieci z ograniczeniami
sprawności; nieuczestniczenie tych dzieci w życiu społeczności lokalnej
WYZWANIE 7
•zachęcanie do publicznej dyskusji o priorytetach w
wysokiej jakości opiece i dobrej edukacji (publikacje, debaty)
•wskazywanie na szerokie i
zróżnicowane pole oddziaływań edukacyjnych daleko
wykraczające poza dydaktykę (funkcja dydaktyczna
wychowawcza i opiekuńcza)
Bariery na drodze rozwoju systemu
edukacji małych dzieci w Polsce
Edukacja to proces rozpoczynający się
od początku życia aby człowiek mógł angażować się w ten proces przez całe życie niezwykle ważna
jest jakość pierwszych etapów edukacyjnej drogi.
4. brak otwartości i współpracy, aspołeczność instytucji
zamknięcie się szkół, bibliotek, ośrodków kultury, pomocy społecznej, świetlic i innych instytucji, które mogą mieć wpływ na rozwój dziecka na siebie nawzajem oraz na różne grupy
społeczne; niepartnerskie relacje między rodzicami a przedstawicielami instytucji
opiekuńczo-edukacyjnych; trudności w wymianie informacji na temat sytuacji
dzieci między instytucjami 1.
zbyt mała uważność na dzieci,
brak wystarczającej wiedzy na temat potrzeb i procesu
rozwoju dzieci
niska świadomość społeczna znaczenia pierwszych miesięcy
i lat życia dla przebiegu rozwoju w całym okresie dzieciństwa
i dla dalszego życia 7. brak kryteriów oceny jakości
opieki i edukacji dla najmłodszych utrudnia rodzicielskie wybory w sprawach dzieci, a organom prowadzącym świadome i celowe zarządzanie obniża motywację do
podnoszenia jakości pracy
