A C T A GEOLOGICA
pOL ON I CA
VOIl. XIII 1963 NO'. 2
KAZIMIERZ SIECIARZ
Budowa geologiczna wschodniego zbocza Kopy Kondrackiej
STRESZCZENIE: Na wschodnim zboczu Kopy Kondrackiej zostały ,wydzielone trzy elementy tektoniczne: fałd Czerwonych Wierchów, parautochtoniczny fałd Stołów i krystalinik fałdu Giewontu. W fałdzie Czerwonych Wierchów wydzielon'o dwie jednostki, z których południowa - jednostka Ździarów jest, nasunięta na, pół~
nocną - jednostkę Organów.,par:autochtoniczny fałd Stołów jest nasunięty na fałd
Czerwonych Wierchów, a obydwa te fałdy ścina krystalinik fałdu Giewontu. Wyższe
elementy tektoniczne otulają niżej leżące, co w połączeniu z zapadaniem wszystkich elementów i warstw ku wschodowi, ku depresji Goryczkowej, powoduje powstanie
bardzo zawiłej intersekcji na zboczu Kopy Kondrackiej.
WSTĘP
Badąny teren !znajduje się w górnej ,części Doili:ny KOIllJdratolWej Lobejmuje WlSIChodnie zbocze Kopy KondTackiej nad Doliną K<lłl1Idr-artową,
oraz c~ęściO'\vo jej .zbocże północne nad dolinką Mał·e Szerokie.
W 'c2JaS:i.e wy1lronylwania pracy wyłO!Iliło się vy:i.'elet:rudn.ości natury merytO'.rytCZlnej, których poIkOlIlalIlie 'ziłlWdzi.ęczam pr.zede !Wszystkim wska-,.
z6Wko:tn oraz 'ikontroli w terenie doc. dr Zb-igniewa KotańskiegO', za co
składam mu se:rdecznepodzięlkowanie. Dziękuję pTof. dr EdwaTIdowi Pas- sendoderowi za, umoŻlliwi.enie mi wykOlI1aTlia pra1cy· w kierowanym przez NiegO' Zaikładzie. Za udostępnienie mi fotogramów, na których były na-- noszone dane geologiczne, dziękuję prof. K:azimi.erzO'wi Guzikowi.Chciał
bym również podziękować mgr Kry'SIt)1lnie Grodhocltiej-Rećko, mgr Je- rzemu LefeldQiw.i i mgr Michałowi '!Szulczewskiemu 'za liczne dyskusje i informacje.
HISTORIA· BADAN"
BudOIWę geologiczną 'WschoorruiegO' zbocza Kopy KamraCkiej ~
gółowo oprarował i ziilust.row8ł dopiero F. Rabowski (1969). Wyrożnił 0IIl
tutaj fałd 'Cremvonydh Wierehów 'z zachowanymi obydwoma sIk!r.zydŁar
mi - brzuszm.ym i grzbietowym, QIl'az skręt Ik()ll".zen:iowy tego faM,tu i §ci.., nający je kTystaililIlik jąd!ra fałdu Giewontu.
:272 KAZIMIERZ SIECIARZ
W fałdzie CZerwOillychWie:rchów ,wydzielił on następujące O'gniwa lilOOsitratygraficzne: werf€'Il, trias środkowy, dogger i malm, wyróżniając
przy tym w O'brębie triaJSuśrodkawego osobno tzw. poziom brekcjOlWaty (:i!n Guzik 1958), a 'w obrębie dO'ggeru bajos, baton i kelOIWej.
Opierając się na ohserwa,cji przebiegu pasma doggeru w pO'łudniowej części 'WSchodniegO' zbocza Kopy KOiruIreiClciej, stwierdził on, że malm jest tutaj wstecznie 'zafałd9WaIIly IW trias, co 'Uwzględnił on w swym. piertW';"
szytm przekroju przez Giewont i Kopę Kotndracką (RaOOwski 1925), po- wrtórzonym jeszcze ostatnio przez S. SoikołowSkiego (1959).
W swym ostatnim przekroju przez Kopę KOiIl!draoką F. RabOlww (1959, tabl. XXV) całą serię wYstępującą w południOlWej 'części wschod- niegO' 'zbocza, a więc: trias, dO'gger i maIm, traktOwał jakO' s!k:ręt ko!rze-
mowy
fałdu Czerwonych Wier.c'hów. Natomiast trias :wyłamiający się spodnasunięcia malmu 'zalic,zył on już dO' górnegO' skrzydła fałdu OZeI'lWUIlych Wierchów. Do tego samegO' ski-zy1dła 'Zlalioozył O'n OOyvtnież wamwy odsło":' nięte w drrie ż'lelbu spadającegO' spod Przełęczy pod Kopą KO'ndradką,
przy czym widział tu notrunaiLne ich położenie. Uważał on, że dwa płaty
malmu w północnej części 'zbocza związane są za. pośredlrrl:cbwern dO'ggeru :z leżącym pod nim triasem i należą do górnegO' sk'l'zydia: fałdu CzerlWo""
nych Wierchów. pO'zosta1e utW'O'l"'Y tmalm'll, leżące pod triasem,zaliczał
on do brzusznego Skrżydłafałdu Czer.wom.ych WieI'lchów.
ObserwującstOSUlIl.€'k lllaSu'Ilięcia k!rystaliniku jądra fałdu Gi€IWontu do serii osadotwydh, F. Rabotwski (1931, 1959) I®soodł do !WtnioSku, że
. Qbniżenie depresji Go!ryczkOlWej nie 'za:2mJa'cza się IW strufktrurze fałdu
CzerWonym WierehÓIW, a tytlikO' IW przebiegu samego nasunięcia k:rysta'"- linilku fałdu Gi.eWIOIIlW. Zauwa'żył on, ż'eobniżalnie to jest bal'dzó. pai- to:wne li na 'liInii Mechów wynosi. prawie 40°.
Z. Kotański (1959b) s17wierrl!ził, że na :wschodnim q;boczu Kopy KOIlld!racikiej można zaobserwować nasunięcie Skrzydła! gT2bietolwego fałdu CzerwOlIlych WieTChów na skrzydło brzuszne, oraz nasunięcie skrętu kOrzenlOlWego faMu CZel"WO!Ilycll WieTchów, !pOZ'Ostającego IW łącz
ności z SJer:i.ą Kom:i!nÓIW Tylk<>iWych, na skrzydło 'grzbi,etolwe, przy jedno- czEmlym ścinaniu skrętu ikoll'zeniowego przez to skrzydłO'. Na mapce tektolIlioznej wyIdz:1eliłOlIl lIla ,tym terenie trzy jednostki - serię Komi- nów, TyIkowych 'WraJZ ze mętem /korzeniowym fałdu Czerwonych Wierchów, oraz skrzydło ,grzbietowe i skrzydłO' brzuszne tegO' faMu.
W 1961 T. Z. Kotański stwierdził, że na wschodnim 'Zboczu Kopy Kondrao'kiej można odnaleźć trzy elementy te!kJtoniiazne: najn:iżej leżący fałd Czerwonych Wierchów, parautochtonkzny fałd StołÓIW i ~stali
nik jądra fałdu GiewOlIltu. W :fałdzie C'Zel'lWolIlych Wierchów wydzielił
<>'Il diwie dYgita'Cje: południową - d'ygit.aJcję Zdzi:atrów, i połOOOIIlą bax-- dziej na północ dygitację Organów. Dygitacja połUdniOIWa, będąCa syn..;
kli:rią pochY1IOlIlą na półIhoc IZ doggerem iimailmeni IW jądrze, . jest nasu'"
nięta na jednostkę Organów widocz:Iią wPielkle i zanurzającą się ku
BUDOWA GEOLOGICZNA WSCH. ZBOCZA KOPY KONDRACKIEJ 273
półInocy, gdzie pod dnem dOIlinki Małe 8zeroikie może łączyć się ze Skrę-
tem korz€'1liowym fałdu Małej Łą'ki. .
Z. Kotański uznał przy tym, że maJJm Pie!kla nie należy do brzusz- nego skrzydła :fałdu CzerwonY'ch Wierchów, jak to przyjmowa'ł po- przednio (1959b).
Na faM Ozerwonycl1 Wierchów został nasun.ięty parautochtanicz- ny faM Stołów. Z oooer!WalCji pOiWierzchni nasunięcia jądra krystalicz- nego :faMu Giewontu Z. Kotański wyciągnął wniosek, że na terenie Kopy Kondrac'kiej istnieje elewacja transwersalna, Ol'az zauważył obni-
żanie się tej powierzchni ku depresji Goryc21kOlWej. Ku depresji Gorycz- kowej zaIl1U!l"zają się mże dygitaJCje fałdu Czerwonych Wierchów, 00 zama~ył on już poprzednio (1959a), pisząc Q 'zanurzallliu się W kierunku
jwschodnim fałdu Czerwonych Wierchów.
STRATYGRAFIA
Kampil dolny
Są to najst:arsze utwory osadowe ;występujące na badanym terenie.
Odsłaniają si:ę OIne w żlebiebiocącym początek w jetd!nej z rozległydh
nisz osuwiSkowych, znajdujących się poniżej Przełęczy pod Kopą KQn-
dracką (,pl. I). Spod nasunięcia krys.tal:ini'ku lWYła!niają się łupki czer-:- wone maxgliste Ol tntensyw:nej barwie, rozpadające mępod. wpłjnwem
wietrz.en:ianJa nieregulaTny g'ruz. W stropie 'zawierają one około lO-centymetrową ,wkładkę łupków zielonych, piaszczysto-wapnistych
o(} podOlbnej ,nieregularnej łuplli.wości. Nad łupkami znajduje się żółta brek- .cja dolomityczma siwe 'zgnieciona., zaJWierająca Oik:MlIcily szarych do~o.
mitów, dające w rwy.niku lWietrzenia tzw. dolomity lkomÓJ:"lkowe - :maj- .dOlWaIle niżej w meble. Wyżej leżą Łupki CzaI"Ile piaszczysto-.wapniste,
na '1Jwietrzałej powierzchni różo'wo-bTunatne. W dnie żlebu odsłania się
szara brek;Cja dolomityczna, :złożona 'z okruchów ~ego dolomitu, siLnie
.zwietrzała, krucha, pralWdiOpOdobpie pochodz~ tektOlll.iczrnego. ?lsypu-
jąca się po 'zooezu 2JW'ietrzelm utTudnia dolkład,ne prześledzenie profilu.
Cały kompleks lIna około 4 m miąższości i 'leży IW połQżen~u odwróconym, tak że. 'wyższe ogmwa stratygraficzne 'znajdują się tektonicznie - .a w tym przypadku i mocfologicznie "'- niżej.
W poziomie brekcji tekto,nicznej utwory te są l1aISUllięte na utwory kampi'lu górnego i anizyku.
Utwory dolnego kampilu w postaci Qpisanych !Wyżej żółty'C'h brekcji
znaila:złem również IW jednostce Źd:ziarów i jednostce Organów, w oby- ,dwu 'Przypadlkach :w ni,ewiellkich odsłonięciach u podstawyn:asu.nięcia .stOIłów. Kontaktu ,z niżej leżącymi warstwami myophorimvymi nie udałQ się prześledzić. Ch:aTakter odsłOlllięć - nierówności w pOIWierzchn:i na-
.sunięcia malmu SIj;ołów - ' poZiWala przypuszczać, że są to porwaki tektoniczne IW spągu nasunięcia Stołów.
274 KAZIMIERZ SIECIARZ
Kampil górny
~i1 rW triasie wieI"Chowym wydzielił Z. Kotański (1956) i TOZ- dzielił go na warstwy myophoriOlWe i dolomity naJdmyo~hOtriOlwe.
W fałdzie Stołów warstwy myophoriOlWe .górnego Ikampilu 0Idsła
ni.a.ją sLę na niewielkiej przestrzeni w ż'lebie, tuż pom.iżej
waa.-stw
kampilu doJnegQ (pJ. I). Są to praJwie czarne lWalpienie oraz demnoszare,a nazwietrzałej pow:i.er~hni brudnobiałe i żółt'e dQlomity,pTzełaJw:i;OO{[le czar- -nymi twardymi, pms'zczYl$> ... wapn:istymi ~upkami, Q łącznej miąższości
3,5m.. Kontakt warstw -nadmyoplhoriOlWych :z leżącym niżej anizy1k.iem jest pr.zykryty zWietrzeliną, ale brak doJO!IIlitów nadmyophorioWych wSka:zuje, że jest tu raczej granica tektoniczna.
Wjechiostce Zdziaaoów występują zrurówno warstwy myophoriOlWe.
jak i dolomity nadmyopl?-oriowe. Warstwy myophoriOlWe wyłaniają się
na poiłwd:nie od Kadhów spod u11wo!l'ów mal~ookomu fałdu Stołów
(pl. I). Bezpośredni kantakt przysypany jest przewalżnie piargami i naj- starsze ogniwa wyłaniają się tyllkQ IW niewielu miejscach. Najpełniej
szy
prom
można pr.ześledzić !W dolnej części 'zbocza, IW dużej wyspie triasowej wyłairiającej się Spod piargów. Są to czarne łupki. pias~.zyste,.pr,zelaJwicorne czarnymi ;biwmic~nymi wapieni:ami i ciemm..OIS:zarymi dolo- mitaimi. Wyżej pojawia się śr6dlW&"StwOlWa brekcja: dQlomitY'C'ZIla złOlŻOna.
z materiału' łupkowego O!l'az OIkruchów dbllom:itów i cza.rn)1lch lWapiemr
Fig. 1
Mapa geologiczna wschodniego zbocza Kopy Kondrackiej
G krystalinik fałdu Giewontu, kd kampil dolny. KampU- górny: km warstwy myo- phoriowe, kn dolomity ną.dmyophoriowe. Anizyk dolny: dp dolomity płytowe~
wc-wapienie cukrowate, dw dolomity i wapienie cukrowate oraz wapienie robacz- kowe. Dogger:bfbajos, kj kelowej; mn malmo-neokom nierozdzielony, u urgon,.
Br brekcja granitqwa. Linie ciągłe i przerywane: Z.;.Z nasunięcie krystaliniku fałdu
Giewontu, y-y nasunięcie Stołów, X-X nasunięcie Organów; linie grube - uskoki.
i odkłucia, Unie 'cienkie - granice warstw, linie kropkowane - granice piargów.
1 skarpy i ryntlY erozyjne, 2 zwaliska obrywów skalnych, 3 piargi i usypiska~
4 wały morenowe, 5 leje krasowe
Geologie map of the east side of J.VIt. Kopa Kondracka
G crystalline core of the Giewont fold, kd Lower Campilian. Upper Campilian:' km Myophoria beds, -kn slipra-Myophoria dolomites. LoWer Anisian: dp pIaty dolomites, wc saccharoid .limestones, dw dolomites and saccharoid limestones,..
also vermicular limestones. Dogger: bj Bajocian, kj Callovian; mn Malm-Neocomian.
(not sep~rated), u Urgonian, Br granite breccia. Continuous and broken lines~
Z-Z the crystalline Giewontłold overthrust, y -y Stoły overthrust, X-X Organy- overthrust; faults and shearings marked by thick lines, boundaries of layers by thin -lines, boundaries of debris by dotted lines, l scarps' and erosional gullies ..
2 rockfalls, 3 debri,!! and fan-taIUs; 4 moraines, 5 karst dolines
BUDOWA GEOLOGICZNA WSCH. ZBOCZA KlOPY KiONDRACKIEJ . 275 osiągających .na powierzchni warstwy wymiary lOX15 cm i brekcja za-
wierająca okruJOhy szarrych dolomitów i łupków zlepionych do~ątmitem, mająca na zwd.etrzałejpowi.€!l"2JChn:i jednolitą żółtą barwę. Obie Ławice
brekcji roWzie:IOlIle są ,wkła!dkąłupków.
. BezpośrednIi.o nad brekcją ,znajduje się kompleks ciemnO\SlZaTYch, na ZWtiIE!'trzałej powierzchni żótty.ch dolomitów brekcjolWatyeh, grubości
9 m. Nad dololliritami pojawiają się '2lIl0lWU łupki najpierIW cmrne,póź.niej
.czerwone i zielone, przeławicoo.e ciemnoszarymli. dolomitami. Cały ten
zespół warrsbw myopholriowych ma około 25 ttl grubości i przykryty jest grubym ikomple!ksem dolmnitÓIW nadmyophoriolWYch,za:sypanych tu jednak piargami (pl. I).
roo , 200trt , 'Fig. 1.
:276 KAZIMIERZ SIECIARZ
Podobny profil prześledzić można nieco wyżej na zboczu, .po dru- gleJ stronie Kaclhów. Tu jednaik 'zamaczają się już komplilkacje tekto- n:iJC2ID:e (uskoki i wytłoczenia). I tu na warstwach myqphoriowych, koń
czą,cych się czarnymi piaszlczys!ymi łupkami,znajd'uje się . kompleks ciemnoszarych, żółto wietrzejących dolomłtów, 'z częstymi wkładkami
brekcji śródwa:rs11wowych i wkładką dolomitów groszkowych l-metro-
rwejgrubości. W dOilnej ,części zbocza, na północ od K:achów, dolomity nadmyophoriOfWe mają oikoło 10m mi ążsżości, ,a ,wyżej - w Oikolicach
wnęlci - i na zboczu poniżej ,wychodzących spod niCh utworów an:i:zyku
I
(pl. I i II), prżelkraoczają 30 m.
Warstwy myophoriowe ukazują się również we wnęce i w jej
sąsiedztwie, tu jednak są odkłute i nasunięte na dolomity nadmyopho- nowe (:pl. IV, fig. 1). Kontakt ~omiędzy dolomitami nadrmyophoriOtwymi i aJlli.zylciem ma charakter tektoniczny, ICzym należy tłumaczyć małą miąŻ'szość tydh utworów rw -dolnej części 'zbocza,' a tylko we wspomnia- nej wyspie utworów anizyku istnieje .granica sedymentacyjna. Dolomity nadmyophoriowe, leżące nad tą wyspą, dOIchodzą do nasunięciam:almu :fałdu Stołów, który ma tu ruewi,elką grubo6ć, i pod nimi prz'edłuża się nagrań (fig. 1).
W jednostce Organów kampU górny uika~uje się rw wielu miejscach, ale ze 'Względu na bardzo skomplikowaną tektonikę trudno tu wyróź:nić jaki,eś charalkterysty,czne poziomy. Tylko w dwóch miejscach udało się lW)1d'zielić warsbwy myophorioiwe i dolomity naJdmyophoriorwe, rozdzielone
granką tektoniczną (pa. II).
W Portkach, na północ od odsłonięć malmu,znalazłem niewielkie
odslOlIlięde brekcji śródwarstwowej z . dużymi fragmentami ciemnych wapieni i doJomitów.
Anizyk
Utrwolry anizyku :występują tylko, iW fałdzie Stołów i w jednostce
ździ.arbw.
W fa,łdzie Stołów obejmują one 'znaczną część :zbocza na południe
od Karpów wra'z z wpła.zem Szerokie, aż do żlebu z ikafiliPilem. Są to najlepsze i najpe)miej~ odsłOlIlięcia anizyku w tym terenie .
. Ani:zyjSka brek!cja pOIdstawowa, rwy.mteniana przez Z. Kotań:s1kiego (1961) :z ;południowego. i wschodni;ego zbocza Kopy Kondrackiej, nie
:zootała tuznaJeziOl1la. Uiwoa-yanizyku !wyłaniają się tu spod nasuniętych WaT'strw myophotriowych górnego k:ampilu. Zaczynają się OIIle ciemno- szarymi wapietn:iami i żyłkami dollomitu i ikalcytu, przclRwiconymi ciemnoszarymi brekcjowatymi doJomitaani płytowymi, :wietrzejącymi na.
lkolOłT żółtćl/Wy. Skały <te sączęsto.oukrowate, a bliSko. gI;:ropu pojawia
się 20-centymetrowa wik:ładka różowych, cukrorwatylCll dolomitów.
BUDOWA GEOLOGICZNA WSCH. ZBOCZA KOPY KONDRACKIEJ 277 Nad warsbwami cukrowatymi poja'Wia'ją się wapienie robac~orwe
około 30 m grubości. W stropie oboik "robaczków" pojawiają się żyłki
z CZerW'OIIlO zabarwionym materiałem i1lastym, a także przełaJWicenia
szaJrych wapieni cukrowatyCih i żółto lwietrzejących płytoIwych dollomi- tów. Wyżej :znajduje się seria gruboławicolWYch w~pieni!często wa.rstew- kOlWanyoh, 'z cien!kimi ławicami dolomitów. Ozęste są tu wapienie ze stru.ktu.Tarni spływowymi. U góry pojawiają się !Wapienie ciemnolSZaTe~
z drobnymi ziarenkami dolomitu na 'Zw.h:rtrzaiłej powierzchni . .A!n:iZ)11k konczy się zbitymi ciemnoszarymi wapieniami, na którY'ch bezpośredn:ib leży bajoo. Łączna miąższość aruzyku wynosi około 100 m. W fałdzie Stołów hrakpra,wdopodobnie :zarówno. naj!Iri:ŻtS'zych, jak i najwyższych wa:rstIW a:nizyiku.
W jecinostce Zdziarow utwory arrizy'ku odsłaniają się nad Kachami.
w !Wyspie wynurzającej się spod dololIIli"tównadnlyophorio;wych, gdzie
są to. tyipOlWo wykształ'oone wapienie i dolOllllitycukrOlwate, oraz dalej, na północ - iW Portkach i .w grzbiecie rozdzielają'cym wschodnie i pół
nOOheżbocze Kopy Kondrruckiej, który spada od koty 1895 na Mechy.
a także w Pie1de.
Są to ,również ,wapienie i dolomity ,cukrowa te, ciemnoiSZaTe, prawie cza,me, 'często wans:tewkowane. Na 2lWietr.załej powierzchni wapieni czę
'ste są ziarenka 'piaslm .dolomiJtowego. W grzbiecie opadającym na Mechy
występują również wapiienie robaczkowe.
Miąższość tych utworów jest zmienna (strefa nasunięcia) i trudna do pomierzenia, nigdzie nie przekracza jednak 20 m.
Bajos
Z ciągłych OIdsłonięć bajOiS znany
Jest
jedyni'e .w :fadJdzie StoJ6w (pl. III). Są to. wapienie krynoidOlWe szare, białe ~'Ub różowe, i:ransgre:du-jące na rozmytą pówier,zchnię anizyku, zawierające ohoik detrytusu krynoroOlWego sZlczą'tlki belemnitów i małżów. Fauna jes1t jedJnak źle
zaohOlWana, ,pokruszOlIla i dlaięgo lIliemożHwa do ()Ima!Czenia.
WapiJenie bajOSll, mające w dole grubość. około 1,5m, ku górze
cienieją, a niooo poiWyżej 7-go uSkoku (pl. III) \kończą się i na ani'zyku
l transgreduje bezpośrednio kelOIWej. Tu sżcząt'ki. fauny są najbaT1d:ziej obfite.
Oprócz fauny zna.lezio.newstały również ślady .działa;nia skało
toczy. Są to prawie koliste zagłębienia o średnicy makSymalnej 2 Clll.
Zagłębienia te są ba!rdzo :płytkie (do 3 mm) - Uika,zują się jedJnak na
zwietrzałej potWierrZlClhni, da;wniej więc mogły być 'znac:mie głębsze. Jak
wykazały ,badania lIniJk:rosk:opowe, są OIIle wtó:rrnie wypełnialIle materia-
łem drobooklastycmym, 'zalwierającym m.in. okruchy żółty!ch· dolomitów, krynoidów, a także pojedynczą sporę Globochaete alpina, iktóra nie po- .s:i:ada jednak 'znaczenia straty,graficmego (Lefeld & Radwański 1960).
278 KAZIMIERZ SIECIARZ
Bajos występuje rów.n.ież w żyJe klastycznej znalezioll1ej w wapie- niach anizyku w odległości oikoło 45 om odgramicy bajosu (pl. III -
żbj). Ma oma 1-3,5 om grułx>ści i biegnie równolegle do gXaIl1icy bajosu na długośei okołO' 12 m, na której mO'żna ją prześledzić, może być zatem uznana za, siIlI kLastyczny (pl. IV, :flig. 2). iPOII1iżej północnegO', izolowanego plata malmu znajdowałem w piargu ocHamiki rÓŻOlWy1Ch wapie!lJi kry- lIlOIidowych podobnych do opisanych wyz'ej, ale nie wdało się odnaleźć
ich nigdzie in situ, mimo że były stąd qpisywane (RaboiwSki 1959, Ko"'"
tański 1961).
Występowania utworów batonu nigdzie na badanym terenie nie
stwierdziłem, mimo że również były stąd opisywane (Rabowski 1959).
W w~pieriiach uważanych doity"chczas za batońskie brak jest jednak stromatOllitów, tak .charakteTystycznych dla utworów tego piętra w in-
n~ch miejscach (Szulczewski 1963a, b), co w połączeniu z, ich ,wy.raźną bulastością każe 'zailiczyć je dO. k€iloweju. NaJeży .przypuszczać" że baton w ogóle lIliie !2lOBtał tu osadzony, pomeważ brak go wbajosie w pootaci
żył klastycznycih, jak również j:akichkolw.ie!k joego śladów w nadległym kęloweju.
Kelowej
Znany jest wyłącznie z fa'łdu Stołów, gdzie występuje w :tTz€Ch miejscach.
Najważniejszy ciąg wychodni 'keLąoweju można prześledzić na po-' łudnie od Karpów, od walnego żlebu {opisyIWanego już wyżej) w 'liole,
aż do nasunięci:a :krystaliniku. :nad upłazem Szerokie. Spoczy1Wa on tu tralIlSgresywnie na bajosie i osiąga 4 m miąższości. Są to szaro-zielon- ikawe, bulaSte, wapienie; o roikrof8JCji "halobiowej", zalWierają'ce spora- dycznie barozo prz€ikrystaJiwwane niooznacza!}ne aJmOll1ity. Występuje również w żyle :Idastyc1ll1ej w utwOIl"ac'h bajosu (pl. III - żkj), a pOlWyżej
7-go uSkoiku tramgreduje wprost na aIl1izyk. W górnej części zbocza
m1ą'ŻSZOŚĆ jego zmniejsza się i przy iI1aSUlliięciu krysta,1iniku wynosi już
ty,lko 1-1,5 m. F. Rabows'ki (19'55, 1959) oznaczał te utWOlrY tylko do
lW)'SOIkości upła;zu Szeroikie, a'1e doc. dr Z. KotańSk:i rw czasie wspólnej wycieczki 'iW terenie· odnail.a'zł je tailde powyżej niewątpliwego tu uskoku
. (pl. III - uskok 8).
KeloWej odSłania się również· w dnie żlebu pOIl1iżej Kachów (pl. I);
kontakt 'z anizykiem i !Illaolmem Jest i tu sedytmentaJcyjny. F. Ra1X>,wski (1959) w odsłonięciu tym 'Z'Ilala'zł okaz aIJtyicha.
Również n:a :południOlwym SkTaju północnego opłata mamio-m.eo!ko-:- mu znajduje się niewiellkieod!słonięcie kel<;>rweju. Wszędzie są to, a:nąlo.:
giczne do opjsanych :wyżej, szaJre iub różowe bulaste wapienie. Bullastość podk:reś1ają. cieniutkie przewarstwienia materiałum.argliJSlto-iłastego ..
BUDOWA GEOLOGICZNA WSCH.Z'BOCZA KOPY KONDRACKIEJ 279 .Zal-ównO' wapienie, jak i owe p:r:zewar.stwi.enia ZafWierą.jąspo!l'O· glauko- nitu. WwapieJriachwyS'tępuje także dość_ dużO' autornocrfi,cznychW'"
~tallków klWaxcu. . .. i
Malmo-neokom
MaIlm<Hleokom występuje tylko w faŁdzie stołów i jednostce Organów, natomiast z j'ednostki. Żdziarów me jest 'ZD.aIIly. Są to masywne, zbite wapienie, ktÓ1"e iw mocrfO'IO'giizaznacza.ją się iZJWykle dOOailmimi fO'rmami. Obejmuje oksford, kimeryd, tytan i neoQ{<i~ •. ~ fałdzie Stołów
twOll"zy turm'Ciki Karpów i <Wyl'I8.'Ź'ną ściaJnkę, ciągnącą · się od 'Pl:a!rtgów w dO'le, aż dO' grani (pl. I), oraz dalej w środkowej ii. 'Północnej części
wschodniegO' zbocza diwa wielkie lzjolOlWa.ne płaty i dużą płytę :nad Mechami OTa,z niewielki·e odsłonięcie pod nasunięciem kIl'ysta'liIillru (pl. I ii II). 'W Organach 'graniczy tektOlIlicznie 'z lkamp:i1em i wyłania się
w Portkach oraz w skałkach na północnym .zboczu, lW'łączając IW' 10 skałki iPiekŁa..
Oksford na pewno na tym terenie występuje, sz,c~ególmie !W fałdzie
,Stołów, aile makroskopoWO' fWYTóŻiIlić gO' nie moŻllia. Do wyznaJczenia jego g,ran:iJcy naJeżałO'by pobrać pcróbki w lkilkup.rofiJ.ach co 0,5 m lub llawstczęściej i sporzątdzic 'z nich szlify, 00 IW tym przypadku
lIlie
byłO'. moz1irw'e. WyTÓżm:ił gO' F. Rabowski (1959) jakO' cZeTlwooe wapienie, lktó- . rych !W terenie nie odna1a:złem.
Malmor-n-eoikom wykształ'COllly jest IW postąd j,a;snydh wa'Pieni,
ciem:niejącydl ,ku górze, 'zawier:ającyh liczne szczątkiSaccocoma Ag~;ż
i Globochaetealpina,. płytki jeżorwców i fragmenty łodyg glO'nów 0I'a:z pseudoooidy. KaiJ.'Pio;n'elJ.e są rw pobranych próbkaCh nieliczne. Dokładne
roZJpOlziomOlWame :rilaJlmOr-nookomu nie było możliwe z przytocwnych
już wyżej powodów. Udało się tego dokoilliać tylko IW ipl"zy:padk.u nie- wj,·el:ki-ch odsłonięć IW górnej -części zbocza nad Pieikłeni. Znalezione tu jasne, krystaliczne wapienie, szorstkie na 2JWietrz.ałejpowierzchJri, mo~
zaliczyć do urgOllU.
TEKTONIKA
W budOfWie Kopy Koodrac.kiej uczestniczą
trzY
głÓW!ne elementytekit<miczn.e: fałd C:ZerlWO'nych Wierehów, nasunięty na niego. paTa;u~
-ehtoln.iczny :flałd .. Stołów i ścinają'cy te elementy kTystalinik .fałd'u Gie- wontu. W O'brębie fałdu Czel"'Wony-ch Wierchów 'Z. Kotański (19'61) wy- .
różnił dwie jednostki: północną - Organów i porudlliiową -:- ZdziaTów.
Przebieg tyoh wszyst!kich jednootek tektoaiiaz:ny~h prześledziłem na ba- danym terenie.
Jak to już za.urw8:żył Z.Kotański (1961), . !WSzystkie wymienione el,ementy zapadają silnie ku wschodowi, ku depresja Goryczko.wej (pl.,;]).
280 KAzIMIERZ SIECIARz
Nie znalazło tu potwierdzenia przypuszczenie F. RabOlwskiegOl (1959), że jest to tylko powierzchnia ścięcia fałdu CzeI'lWo!Ilych Wierohów przez fałd Giewontu. Obniżanie się ku depresji Goryczkowej można
dostrzec, obseI'IWUjąc zarowno powierzchnie nasunięć całylCh jednostek jak i poszczególne ogniwa stratygraficzne w obrębie tych jednostek ..
sw
NE. IBM
"
Fig. 2
Uproszczony przekrój geologiczny przez Kopę Kondracką, od koty 1895 na Mechy- k kampil górny, wd dolomity i wapienie anizyku, mn malmo-neokom. Linie·
grube: Z-Z nasunięcie krystaliniku fałdu Giewontu, y-y nasunięcie Stołów,.
X-X nasunięcie Organów. Linie średnie - uskoki i odkłucia; linie cienkie - granice warstw
Simplified geologic section' through Mt. Kopa Kondracka from spot height 1895 ,to Mechy
kUpper Campilian, wd Anisian dolomites and limestones, mn Malm-Neocomian.
Thick lines: Z-Z crystalline Giewont fold overthrust, Y -y Stoły overthrust, X-X Organy ove~thrust. Medium-thick lines: faults and shearings; thin lines::
boundaries of layers
ZalChodzi tu o'tutla!Ilie zbocza przez nadlegle (itektorucznie) jednostki i ogn.i!Wa: stra"tylgraiiczne (fig. 2). Można .zatem stwierdzić, że całe zbocze jest predysponowane telkixmicmie, a'le iW innym 'znaczeniu niż rozumiał
to F. Ra:bOlwski. Taka budowa powodu.je 2'JI1aczne skompliJkowanie linii intensekcyjnYICh odsłJBJnia.jącY1ch się 1u wamtw (pl. I i II).
Fałd Czerwonych Wierchów
Jak już wspotrrinia.łem, wyróżni()lIlo w nim dwie jednostki: jedno- Stkę
Uziarów
i j,ednootkę organów.Jednostka 2dzia!I"6w nasunięta. jestwz.dłuż .powierzchni nasunięcia
BUDOWA GEOLOGICZNA WSCH. ZBOCZA KOPY KONDRACKIEJ 2S!
Organów(l1nie X-X na. planszach i
na
mapce - fig. 1) na jednostkęOrganów, która stanowi tym samym najniis-zy element tektoniczny w budowie tego terenu (fig. 2).
Nasunięcie Organów
N.aJSUIlięcie Organów najłatwiej prześledzić, ,poczynając od zachod-- niej części Piekła, gdzie znajduje się stromy żleb, ogramcZOlIly 'z obydwu strOlll pionowymi -ściank.attni
(Pl.
V i VI). Można tu zauważyć, że two-rzące -lewą ściankę żlebu dolomity i lwapienie anizylru, ścinają docho-
dzące do rdna żlebu utwary maJmo-neolkomu i leżące na nich iWaTstWy myophoriOlWe górnego kampilu.
POIWii.er~h:nia nasunięcia .jest bardzo -zaburzOna, a utwory kampilu jednostlki Organów .wciskają się miejscami głęboko iW utwory anizyku jednostki Zdzi.arów.
W j'ednym z takicll · miejsc zn.ajduje się kUka bloków grami·tu,.
dochodzących do 0,5 m średnicy (fig. 1 - Br). Sprawą, jak się tu one
znalazły, 'zajmę się dall.ej.
Linia nasu::nięci:a podnosi się stromo do góry, biegnąc dnem żlebu
lub w jego lewej ściance.
W
górnej części żlebu sytuacja się kompliIkuje,poariewa,ż do linii nasuarięcia dochodzą na pTzemian ma'lmo-neokom
. i w.alI'Stwy myQphoriowe jednoStki Og,arn.ów, :w postaci kilku niewielkich
łusek. Tuż poniżej miejsca, gdzie zbocze staje się corr-az bardziej połogie,
ltnia nasunięcia OrgaIIlów (X-X) ucieka ze żlebu i ·chowa się .pod !IliaISU- nięciem !krystaHn:iku fałdu GiewOllltu (Z-Z, pl. V i VI), który nasunięty
tu jestbeZpośred:nio na jednostkę OrgaIIlów.
Nasunięcie Organów można obserwować ponownie 'We wschod- niej części zbocza nad. Piekłem, gdzie linia nasunięcia wyłania się spod.
krystaJliniku i przebiega pomiędzy utIWorami maJ.mo-neolkomu jedn~
C>rgatnÓW i ani:zyku jednoSliki Zdziarow, obniżając się ostro, praJWie rów- nodegle do .grzbietu spadającego od 'koty 1895 na Mec!hy.
Powierzchnia nasunięcia musi tu przebiegać dość płaSko po żbo
czu, ponieważ
na
~ości wyraźnego upłazu nad Piekłem przechodzi na drugą stronę wspomniaIIlego grzbietu, gdzie m()łima ją .prześledziću podnóża skałek, pnących się do góry równolegle do odslOlIlięć ma1mo- -neo!komu
w
tPoll"tkach. Przebiega ona tu pomiędzy anizykiem jednostki Zdziarow i ni1żej połoŻOlllym ikampilarn jednostki Orgatnów, który dalej na północ zostaje ścięty przez nasunięcie Organów i dlatego braik go na linii nasunięcia nad tPiekłem (pl. II i V).NadPoTtkami linia nasunięcia dochodzi prawie do ik:rystal.iniku, po czymzaikręca ku połwd:n;iowj a nastEWnie ku 'Wschodowi i spada w dół
po zboczu, dzielą'C Portki na część zbudOlWaIIlą 'z atni2Ylku jednostki
Zc:J:ziarów
i część 'zbuKiow.anąz maJano-m.eokomu jednostki Organów. Gra-nicę nasunięcia ;wyzna'cza tu ·cieniutka warstewka leżący;ch na malmie
282 KAZIMIERZ SIECIARZ
łupków kiampi1u, którą :w tym samym poIDż'eniuprześled:?;ić można
dailej, w dół po zboczu, aż dOI roziległego żlebu 'z płatem kOlSÓ:Wki
w
~dJku.'fu linia nasunięcia pr?ebiega ,pomiędzy :wapieniami aJIl.izyku i !wyłania
jącymi 'się spod nich dolomitami nadmYOiPhoriowymi .górnegQ kampi.lu.
tPOtnad północnym płatem malmu przechodzi dOI sąsiedniego żlebu, gdzie intersekcyjn5.e podnosi. się w górę, pOI czym pod wsporrmianym płatem
maJ.mu wraca do poprzedniegOI żlebu. W żlebie tym, wŚTÓd piargów,
znala,złem dwa izolowane odsłanięcia wapieni anizyku. Po ,drugiej str0- nie żlebu iliini:a podnosi się 'znów w górę, przebiegając ,pomiędzy dolo~
m:itamii: n.aJdmQPhoriawymi jednostki Organów i anizykiem ździa~, po czym skiręca JW' kosówkę i pod płytą mailmu ,nad Mechami ,przechodizi.
w kierunku północnym dOI Piekła, gdzie ścina utwary kampi[u i maIl'lll.<r -neokomu jednostki: Organów i gjnie pod 1rrystalinilciem fałdu Giewontu na· Mechach.
Powyższy opis oraz Qbraz, WidOlczny na plan:s.mcll i na mapce, są
dostatecznym dOlWOdem OItułania jednostki OrganÓiW przez jednostkę
2dziaTbw.
Z porowna:nia pr.zebiegu nasunięcia OrganÓiW po, wschodJniej i po zachodniej stronie północnej .grani Kopy KQndracldej (Grochocka-RećkOl
1963), wynika jasno obec:nO\Ść nieoo na wsChód od grani, elewacji b'ans- wersa1nej Kopy KO!llJdrackiej, 00 :wywnloslrował' jlUlŻwcz€Śniej .Z, K~
tański (1961), chQcia'ż opierał się na i!D.!IlylCll przesłanlkach. F. RabowSlki (1959) pisał Q obniżeniu ttranswer.s.alnym Dolliny Małej Łąki.
Jednostka Organów
J'ednos:t'ka Organów zbudowana jest na badanym terenie wyłącz
nie z 'utworów kampilu i malmo~eokomu. F. RaJboiWSki :(1959·) ;wyróżnił na tym obsz:al"ze ,również utwory triasu środkOtwego, lecz !PO zba..da!niu pod mikroskopem oika'zało się, że należą OIIle do ma'lmo-m.eoIkomu,
Tektonika tej jednostki jest tTudna do rozszyfrowania. Ogólną cechą budowy jest lW)'StępotWan1e utworów kampilu;na utwarach maJlm~
-neoikomuora'Z strrome ,zapadanie tych Wbwoców, ku depresji GorycZJko- w-ej, możliwe dOI :zaobserwOlWania w mniej zaburr.wnych stlrefach, np.
wschodnia ,część Piekła i POIl'1Jk;i(p1. II i V).
Ipo. drugiej sUrolIlie północnego zbocza, warstwy jednostiki Organów
~pada:ją, !l"ównież baJ:d:zo stromo, w ikie:runiku zachOldn:im. W ce.nbra:'lnej
części lZbocza 'tWQrzą one kopułOlWate 'zamknięcie (pl. V), co jest jeszcze jednym :dowodem istnienia tu elewacja tra(l)SlWe:rsaJlnej. Nasuwające się później jedlru:lstki LSpOIWOdo:wały ,powstaJnie licznych odkłuć i ~oków, wmruż którydh nastąpiło prz:esllJw.ame od:kłUJty,oh bloków, pr~ czym utwory kampilu {łupki) służyły jakQ srnaJ:" na płasrezyznach przesun.ięć:.
W górnej części północnego. zbocza, poniżej nasunięc:ią. OrganÓW' (p1.V:+
X-X), ,widoczne jest równoległe dO'lliego wdeNcie odlducie, w7Jd:łu,ż ktÓ7
BUDOWA GEOLOGICZNA WSCH. ZBOCZA .KOPY KONDRACKIEJ 283
Te'go CZęŚĆ uilworow j,ed:nost:ki Orgambw 'ZOstała nasunięta iWTaz z jedno-
stką Zd!ziax6w. Na wschodnim zboczu tego !nasunięcia !l1ie udało tm.i się pr.ze§led:zić, ale musi się Oł11O ikO!IltynuOlWać, czego dowodem jest brak
·odsłonięć ma'lmo-neoikomu jednoLSItki Or:ganów na /WSchodnim zboczu;
w doJnyeh partia,ch j,ego ipółm.OiC!nej części, oraJZ występowanie tam dosyć
grubego !kampiJu - warstwy myophoriowe, dolomity nadmyophoriowe, a miejscami !nawet kampi'l 'dOllny (?).
Wamstwy myophoriowe są wprawdzie odkłute od leżących niżej
dolomitów n.admyophorioovych, ale odkłucia te mają charalkter drugo-
TZędny, ich położ€l!lJi.e pod kampi'lem Organów IW żlebie z płatem kOlSówki nie ulega wątpliwości.
Brak na tym terenie utworów triasuśrodikOlWego iliganów, cho-
.cia7; opisuje go K. Grochocka-Rećko (1963) na sąsd.edn:im terenie, należy tłuma,czyć tak, j* to WJ1Inika z najno'W'szych pTzelkrojÓlw ,Z. Kotańskiego
(1961, tab1. VI - przekrój IV i V), tzn. odkłudem i pozostaniem ty,ch utwOTÓW w głębi. Być moż,e, słuszne jest wyraiO!Ile w ro:zmOfW!ie zę mną
-przypus~czenie dOle: Kotańskiego" że stTefę iPiekła na'leży paTaIleli'zować
z turniami Dziadki-Babki nad Niżnią św.istów!ką, gdzie obse.rwuje się rownież nasuwanie się kampilu na malm w obrębie jednostki Organqw.
Jednostka ŹdziarÓ'W
J edJnostka ZdziaTÓW jest nasunięta na jednostkę Organów wzdłuż
·opisa!l1ego !wyżej dokładnie nasunięcia Organów. ZbUJdOwam.a jest z utwo- .-rów górnego k.ampilu, kt6reooa:Io 'sięro'zd:zielić na wyró~nione pTZez
Z. Kotańskiego (19'56) :wall"S'twy myopholriOlWe i dololInity naJdmyophorio- we, aralZ z .utworów anizyku. U:twarbw malmo-neokomu braik,oo można zauwa'ży'ć jui !l1a sąsiednim terenie (Grochooka-Rećko 1963). Do !l1asu-
nięcia. Organbw dodhodzą 'Wszędzie na wschodn:ian zboczu warsrbwy dolnego anizyku. Według Z. Kotańskiego (1961) jednostIka ŹdziaTÓW ma chairalkter obalIonej na północ synkliny, aJle na :wschodnim zboczu nigrl'zie . nie odsłania się nawet jej jądro (rnailm), nie mówiąc o skrzydle brzusz- .nym. lzolOlWa!l1e płaty malmu w dolnych parliach północnej i śTOIdJlmwej
części :zbocza leżąni'ewąt;plirwJ.e na tr:tasie, 00 zauwaJŻył już F. Rabowski
'(19,59), i naileżą dOo fałdu Stołów. Leżące na a.nizyku (tekton.iczme) rl91Oo-
. mit Y nadrmyophoriowe są Oidkłute i nasunięte na an:izyk, co dobr.ze
za:obse!l'lWOWać można rwzdłużcałegOo prawie kOll1taktu - w postad .zmiany upadów i :znacznej redukcji miąższości rlołomitów w dolnych,
a an:iJzylku w środikowych partiach :zbocza.
Anizyk ukazuje się j.eszcze raz w izolowanym wyspowym ods1<mię
.ciu 'wśród dolomitów myophoriOiwych (pl. I i II). Granice jego mają tu ,-cha;raikier sedynnentacyjny. Jest 0!Il wra,z z dolomitami alIityklinailJnie
-wypiętir.zony, pr.a!wdopooobnie na'osi wspomniaJnej jużelewaJcji trans-
-wensa!lnej. Dolomity nadmyopholriOowe dochodzą IW gór:z;eaż do nasu'tlię:-
284 KAZIMIERZ SIECIARZ
tego malmu Stołów, który jest tu dosyć denki, i praJWoopOdobnie łączą się z dolomitami występującymi na grani (fig. 1). Wobec powyiJSzych faktów przypusrezatn,że 'gra,nica nasu'lrięcia Orgam!Ów .przebiega w tym miejscu poza,dhodniej stI'lQinie grani. Kontakt dolomitów ll1.aJdmyophocio-- wych z leżącymi tektonicznie ,wyżej warstwami' myophorioWymi ma na ogółcharaikter sedymenta'cyjny, tylko nad Kachami i w pob'liżu wnęki dochodzi do. kO'mplikacji tektonicznych w postad usko.ków. Obok
wnęki ,warstwy myophorio.we są także odkłute i nasumięte na dolomity (pl. IV, :Big. 1).
Kontakt iWYspy triasowej, zawierającej utwory kampilu, z resztą
tych utwarów odsłaniających się lWY'żej na zboczu, nie jest znany.
Osobnego OIIDówi.enia 'wymaga odsłonięde utworow anizyku w za- chodniej części Piekła. PołOlŻenie na utwora,ch kampilu i malmo~neoiko
mu Orgamów każe zaliczyć to odsłonięcie do jednostki Zdziarów. Skała'
jest mocnO' strzaskana i 'Z!lIrieniona, :szczególnie
u
podstawy, alle u gÓTymo~a s:tlw:ierdzić, ź;e są to. iWapienie cwkrowate, przełaiW'icone z dolomi- tami. Charakter całego. odsłonięcia wskazuje na silne zaangażowanie
tekrtonic2JIle. U podstawy częmo zna-leźć można 'Wllęki wypełnione kam- pi/lem. W jednej z takich wnęk F. Rabowski (1939, 1959)znala'Zł kilka
dużych ,b/loków granitu (fig. 1 - Br). F. Rabowski (1930) sądzH, że poj;a- ,Metnie sd,'ę ich jest rezultatem wynurzenia w okresie twolI"zenia się wa- piem komórkowy'ch. Z. Kot,ański (1956, in RabowSiki 1959) przypuszczał, że są to p<IDw,aki tektoniczne u podstawy nasunięcia, później jednaJk (1961) obecność ich zaczął łą'czyć z transportem przez pływające pnie·
drz,ew w górnym kampilu. Pierwsza koncepcja Z. KotańskiegO' wydaje mi się bardziej pmwdopod6bna. Blokigraniwwe mO'gły się tam łatwO' dostać w ,czasie nasuwania :się jedlnos1Jki Zdziarów na jednostkę Orga- nów, wywołalIlegoprzez faM GiewOnltu.
Fałd Stołów
Fałd Stołów jest nasunięty ,wulłuż powierzchni (Y-Y) ścinającej niż,ej leżące jednostki (pl. I, II, IV, VI i fig. 1). Występują tu WlS'zystkie' ogniwa stratygraficzne,ohoda:ż kampil do'lny jest odkłuty od górnego, a górny odkłuty 00 anizyku i O'bydwa. mocno 'zredukowalIle tektOlnicznie.
Budowa fałdu Stołów jest na tym terenie doOlSoYć proI51ta: na najniżej położonym (tektonicznie) mallIrn~neokomie, OLS1ą'gającym tu dUlŻą miąż_·
szość, ~zy.wają kolejno kelowej, bajOlS i anl'zyJk. Granice pomiędzy
nimi mają 'charakter sedymentacyjny. Najwyżej leży, ;wspomniany już, odkłuty kampil.
WaII"srtwy doggeru, dające się prześledzić od żlebu iW dole, a,ź do krystalinilm w górze, przecięte są przez 8 uskoków i poprzeosuwame ku
północy wzdłuż płaszczyzn uskokowych (pl. III) .. F. Raoowski 'Widział
tu iWSlieczne 'zafałdoiWanie malmu w trias, co z ,chwilą :zIDa'lezienia wyraź-
BUDOWA GIDOLOGICZNA WSCH. ZBOCZA KOPY KONDRACKIEJ 285
nej linii dyslok<łJcyjnej przestało być prawdopod.obne. N<łJSunięcie fałdu Stołów na jednostkę ZdziaTów jest ła,twe d.0I prześledzenia w terenie,
pO'Ilie:waż 'zazna'cza się w mo~fologJi wyrr8Źną ś,cianką (pl. I, IV i fig. 1),
biegnącą stromo w górę po zboczu. Pod granią linia nasunięcia wykręca
Fig. 3
Słupkowe struktury pochodzenia tektonicznego w wapieniu u podstawy nasunięcia Stołów (por. pl. IV, fig. 1)
Columnar structures of tectonic origin in limestone at the base of the Stoły
overthrust (comp. pl. IV, fig. 1)
DstTO na półno,c i gi'nie pod obniżającym się tu od grani krystalinikiem (Z-Z), aby Illieco dalej znowu się uka'zać i ,wres~ciezn~knąć o,">tatecznie .(pl. I i II).
Fałd Stołów 'znany jest także z trzech dużych płatów ma'lmo-neoko- mu w środkowej i północmej częś'ci 'Wschodniego zbolcza. Leżą orne tu na
jednostce Zdzial'ÓIW (,płat południowy) lub ścinają obydw,ie jednostki
fałdu Czerwonych Wierchów (dwa, pOlwstałe płaty).
Najda;l.ej na północ leżący płat - płyta Jlad Mechami, jest przy- kryty przez nasunięty krystaJlinik (pl. I i II). Na Mapie Geologi,cznej Tatr Polskich (Guzik 1958) znaczony był u POdSltalWY nasunięcia krysta- liniku w Męchach kampil gÓTny. Po 'ZbadaJniu oka'zało' się, że jest to
stOtŻek nasypowy.
Ze środkolWego płata znane jest niewielkie odsłonięcie kelOlweju (Rabowski 1959, Kotański 1961).
286 KAZIMIERZ· SIECIARZ
Do fałdu Stołów na1leżą ta:kże niewątpHwie wamtwy odsłonięte
w dnie Wliel!k.iego żlebu spadającego spod Przełęczy pod Kopą Kon-
dracką, tuż poniżej !Wielkiej, leżącej na Ipi~go. IWanty (pl. I). Świadczy o tym nOl1"mal1ne dla, fa!ldu Stołów następstwo IWm-stw: na maJ:mie le'ży
kelowej, ,przykryty 'z ko'lei anizykiem.
IPrzytocZOll1e fakty wskazują, że fałld Stołów również otula niższe
jednostki i talk jak one zapada do depresji Goo:-yczkowej.
Niezbyt jasna jest sytuacja !Il.iewielkiego, iwlOlW.aIIlego odsłonięcia
malim~nookomu u pÓd:nóża wielikiej moreny, JXlIIrlżej Mechów (fig. 1), ale /WObec ba!rdZIO stromegozapądania tu innYlch jednostek, 'zaliczyłem
go do fałdu Stołów. Do fałdu Stołów może nalleż€Ćtaikże U'I"gon na zbo- czu północnym - nad lPiekłem (pl. V).
Tuż powyżej linii !I:l.aSU!Ilięcia StołóW, w utworach malmo-nookOmu, o bdk opisYWa!llej już parroikrotnie wnęki, ma:la!Złem struktury podobne z wyglądu do kolon.li roślinnych .Iubzwierzęcych (fig. 3). Badanie wy-
kazało jednak, że są to struktury nieorganiczne. 'Dworzy je wapień, prze- krys1:aJliwwany 'W kształcie słu,p:ków zgrupowalIlyJOh IW' niereguLarne pjramidy. Piramidy lWierwhołlkaani 'ZWI'!Óoone są 'ZaIrÓW no w st:rQlIlę
pOIWier21chni nasunięcia jak i od 'niej i przechodzą stOlp:n:iOlwO w nie-
zrn.ien:ioną skałę. Strefę występowania tych struktux 'zaznaczyłem lIla
p1alrtszy IV, figurze 1 ltterą "s". Genezę tych :struktur należy chyba
wiązać 'z bliską powierz.chnią naS'Unięcia.
Krystalinik jądra fałdu Giewontu
Krystalinik jądra fa!łdu Gi,ewontu nie był właści!W!ie przedmiotem
badań, !Zal2lIlaJCzył€!m tyllko jego ' granice. Nasuwa się on :wzdłuż po- 'W'iernchni nasunięcia (Z-Z, pl. I, II, III, V i VI), ścinając · wszystkie
mższe elementy i podobnie jak OIIle OItulając zbocze. Linię naSU!l'l!i.ęcia prześledzić można w wielkim, opisy!wa:nym już żlebie, aż do niszy osu- wiSkowej pod Przełęczą pod Kopą Kondraldką, skąd. obniża się na
upła!z:ku i podnosi w następnej niszy, {JO pOIW'tm-za się krlJllkakrotnie, aż
wreszcie ucieka stromo na. ,grań, gdzie spod 1krysta1in:iku iWYła!ri.iają się utwory ma1mQl-neoikomu fałdu Stołów. Na ,wysokości około 1900 m po-
jawiasięna grani 'znOłW!U i najpierW dość poło;go, a później b.a!rdzo stromo Opada do dolinki. Małe SzerOkie. Prócz głównych · w)'lStąpień
w2Jdłużgrani .z:nany jest z izo1o.wanych płatów: na Mechach i poniżej
południowego płata maJlmo-neokomu fałdu Stołów, w ŚToidJkOiWej części
wschodniego zbocza (pl. II).
CZWARTORZĘD
Utwory c2JWarlorzędowewystępują iW tereme w post:ad moren lodowcowych i lalWinoW)11Ch, piaTgów, stożków napływowych, a także
żwalisk blOikÓ:wpowstały.ch po· obrywach . sikalnyoh. 'FonnykraBOwe . ograniczOlIle są do lrillkulejów krasoiWY'ch; znaleziOlIlychiWŚród . moren
BUDOWA GEOLOGICZNA WSCH. ZBOCZA KOPy KONDRACKIEJ 287 i na zboczu nad Piekłem, ora'z do mewielkich wn~ i nisz; jaskiń nie
znaJlazłem. W faMzie Stołów i IW kil!ku iln!nych miejscacl:l m.aJazłem
obsiza'ry występowania rynienek krasowych, niezbyt dobrze' wykształ~
conych. Utwory czwarlOlrzędowe występują nie 'tyIliko. na dol,e, poniżej ods1łonięć stamzego podłoża, a'le również na zboczu pomiędzy ~"otnię..;.
ciami (niewielkie pialrgi, osuJWiska, spełzYwaIDa) , ale nie zostały tu sk.a!rtoWa!Ile dla zachowania czystości obrazu na mapie (fig. 1).
UWAGI KOl'fCOWE
W wy1niku przeprowadzonych badań, zostało. potwierdWne istnienie na tym terenie czt€!rech jednOstek tektonicznych: jednoStki Organów i .nasuniętej na nią jednostki Zdzi:al'Ó'W, nasuwającego się na nie fałdu' Stołów i ścinającego. wszystkie leżące niżej eLementy krystaliniku jądra fałdu Gie'WOll'ltu.
Jaik lWYIli!ka z zaobsel'lwowanycih w terenie faktów, kolejność' ru- chów mUJSiała być właśnie taka, jak przedstawia to Z. Kotański (1961):
1. Nasunięcie się faMuCze.I'lWOJlylch Wierchów~ , '
2. Nasunięcie się :fałdru Giewontu i 'związane 'z nim, nasunięcie
jednostJki
Zd:ziarow
:na jednostkę Organów w fałdzie CZ€!l'IWO'l1ych Wier- chów, oraz parautochtolIliC2JIl.ego faiłdu Stołów na fałd Ozerwonych Wierchów.POIniewaJŻ fałd Stołów nasunięty jest
na
rożne' elementy fałduCZe!rWonyoh Wierchów, należy przypuszczać, że to nasuwanie odbyło.
się iW dwóch fa:zaJCh - w piel'lW'szej - nasunięcie jednostki Zdziarów na jednostkę Or.ganÓIW, a w drugiej - nasunięcie :fałdu Stołów na fałd
Czel'lWO'l1Y'Cih Wierchów.
Wszystkie utwory na badanym terenie znajdują się w od'WTóoonym
połOtŻeniu. . '
Wschodnie; a częściowo, i północne, ,zbocza KOipy Kondra,c!kiej mają załQŻeni.:a tekltolIlicme - rozwój :zbocza zJdetermi'IllOłW.a.ny jest 'kierunkiem zapadanialwaIrS'llw. Powoduje to skompl1XOfWanie 'linii inte!l"sekcyjnych.
arw skrajnych p:rzypadkach do!prolWadza do pozostalwieniana grzbietach rozdzielających 2Jleby utworów, !Wszędzie dookoła . już zerodOlWa.nych (zbocze nad Kacha:mi). Zmusiło mni'e to do pewnego, niewielkiego
zresztą :zgenerali'zowan:iJa. map!ki i plansz. TenSipO'SÓb występowania
utworów :utrudniał także, a często wręcz uniemożliwiał prześlledzenie jakichś ,waJrstw rw sposób ciągły ..
NajważIiiejszym . chyba wynikiem tej pracy jest stwierdzenie- O!tulatnia jednastki Organów pl"Ze2' elementy leżące tektoniczie Iwyżej.
a szczególnie przez jednostkę Stołów, wleczoną w spągu nasunięcia
krySltaI1!n:iku fałdu GiewomJtu.
Zakład Geologii Dynamicznej Uniwersytetu Warszawskiego Warszawa, w styczniu 1963 r.
:288 KAZIMIERZ SIECIARZ
LITERATURA CYTOWANA
'GROCHOCKA-RECKO K. 1963. Budowa geologiczna Wyżniej $wist6wki (Geology of Wyżnia ŚWist6wka, Western Tatra). - Acta Geol. Pol., vol. XIII/2. War- szawa.
>GUZIK K. 1958. Mapa Geologiczna Tatr Polskich 1 :10000. Wyd. Geol. Warszawa . .KOTAASKI Z. 1956. Kampil wierchowy w Tatrach (High-tatric Campilian in the Tatra Mts.). - Acta Geol. Pol., vol. .VL/1. Warszawa. . 1959a. Profile stratygraficzne serii wierchowej Tatr Polskich (Stratigraphical sections of the high-tatric series in the Polish Tatra Mts.). W: Z badań
geologicznych wykonanych w Tatrach, t. IV (In: From· geological researches in the Tatras, v. IV). ~ Biul. I.G. (Bull. Inst. Geol. Pol.) 139. Warszawa.
1959b. Nowe badania nad tektoniką serii wierchowej (Contributions to the tectonics of the high-tątric series). - Ibidem, 149.
1961. Tektogeneza i rekonstrukcja paleogeografii pasma wierchowego w Ta- trach (Tectogenese et reconstitution de la paleogeographie de la zone haut- -tatrique dans les Tatras). - Acta Geol. .Pol., vol. XI/2·3. Warszawa.
:LEFELD J. & RADWAŃSKI A. 1960. Planktoniczne liliowce Saccocoma Agassiz w malmie i neokomie wierchowym Tatr Polskich (Les Crinoides planctoni- ques Saccocoma Agassiz dans le Malm et le Neocomien haut-tatrique des Tatras Polonaises). - Ibidem, vol. X/4.
:RABOWSKI F.' 1925. Budowa pasma wierchowego (Les nappes de recouvrement de la Tatra. La structurede la zone hauttatrique). - Spraw. P.I.G. (Bull.
5eanc. Serv. Geol. Pol.), t. III, z. 1-2. Warszawa.
1930. Geologia strefy wierchowej w Tatrach między Giewontem a Kopą
Mag6ry (La geologie de la zone hauttatrique entre le' Giewont et la Kopa Mag6ra). - Pos. Nauk. P.I.G. (C.-R. 5eanc. Inst. Geol. Pol.) , nr 27. Warszawa.
1931. Sprawozdanie z badań geologicznych wykonanych w r. 1930 w Tatrach (Compte-rendu des recherches geologiques effectuees en 1930 dans la Ta- tra). - Ibidem, nr 30.
1955. Mapa geologiczna serii wierchowej. Tatr Polskich 1 :20000. Wyd. Geol.
Warszawa.
1959. Serie wierchowe w Tatrach Zachodnich (High-Tatric series in the West Tatra Mts.). Opracował i przygotował do druku Z. Kotański pod redakcją
S. Sokołowskiego. - Prace I.G. (Trav. Inst. Geol. Pol.), t. XXVII. Warszawa.
:SOKOŁOWSKI S. 1959. Zarys geologii Tatr (Outline of geology of the Tatra Mountains). W: Z badań geQlogicznych wyKonanych w 'ratrach i na Podhalu, t. V (In: From geological researches in the Tatra Mts: and in the Podhale Region, v. V). - Biul. I.G. (Bull. Inst. Geol. Pol.) 149. Warszawa .
.:sZULCZEWSKI M. 1963a Stromatolity z batonu wierchowego Tatr (Stromatolites from the high-tatric Bathonian of the Tatra Mountains). - Acta Geol. Pol., vol. XIII/1. Warszawa.
1963b. Budowa geologiczna Małej Świst6wki (The geology of Mała $wist6wka in Western Tatra). - Ibidem, vol. XIII/2.
