Marta Romańczuk-Grącka
Sprawozdanie z Konferencji
Naukowej "Przewodnie idee
nowelizacji Kodeksu karnego w
80-lecie pierwszej kodyfikacji Polski
Odrodzonej", Kraków, 16-18 czerwca
2013 r.
Studia Prawnoustrojowe nr 23, 243-246
2014
S p r a w o z d a n ia
Sprawozdanie z Konferencji Naukowej „Przewod nie idee nowelizacji Kodeksu karnego — w 80-lecie pierwszej kodyfikacji Polski Odrodzonej”, Kra ków, 16—18 czerwca 2013 r.
W dniach 16—18 czerwca 2013 r. w Krakowie odbyła się konferencja naukow a zorganizow ana przez Wydział P raw a, A dm inistracji i Stosunków M iędzynarodowych Krakowskiej A kadem ii im. A ndrzeja Frycza M odrzew skiego. U dział w niej wzięli przedstaw iciele niem al w szystkich ośrodków naukow ych w Polsce. Pierwszego dnia w celu integracji środowisk nau k o wych organizatorzy zaplanow ali zwiedzanie podziemi krakow skiego ry nk u — „Śladem europejskiej tożsam ości K rakow a” oraz uroczystą kolację połączo n ą z koncertem m uzyki żydowskiej. Oficjalne otwarcie konferencji nastąpiło w poniedziałek 17 czerwca w godzinach porannych. Dokonał tego rektor Krakowskiej Akadem ii — Jego M agnificencja prof. dr hab. Jerzy M alec przy udziale dziekana W ydziału P raw a, A dm inistracji i Stosunków M iędzynarodo wych Krakowskiej A kadem ii — prof. zw. dr. hab. J a n a Widackiego, przew od niczącego Komisji Kodyfikacyjnej P raw a Karnego — prof. zw. dr. hab. A ndrze ja Zolla oraz kierow nika K atedry P raw a K arnego Krakowskiej Akadem ii — prof. dr. hab. M arka Lubelskiego. Organizatorzy, powołując się n a genius loci krakow skiego środow iska naukowego, jego tożsam ość i w ym iar h isto ryczny, a w szczególności w skazując a u to ry te ty K rzym uskiego, W oltera i M akarew icza, życzyli uczestnikom konferencji owocnych i twórczych obrad. Jak o ich zapowiedź prof. zw. dr hab. Andrzej Zoll zaprezentow ał główne k ieru nk i planow anych zm ian praw a karnego, w yjaśniając w szczególności potrzebę nowelizacji w zakresie granic k o n traty p u obrony koniecznej, sposo bu w ykonania k ary ograniczenia wolności, zasad w ym iaru k ary pozbawienia wolności, przesłanek form alnych zaw ieszenia jej w ykonania oraz p rzesłanek stosow ania k ary łącznej.
Sesja I, zaty tu ło w an a „Podstaw y i zasady odpowiedzialności k a rn e j” i prow adzona przez prof. dr. hab. Leszka Kubickiego, podzielona została na dwie części. W części „A” głos zabrali prof. d r hab. W łodzimierz Wróbel oraz prof. dr hab. P io tr K ardas, którzy omówili planow ane zm iany dotyczące w ym iaru k ary w aspekcie modelowym i praktycznym . Profesor Wróbel zwró cił uwagę przede w szystkim n a znaczenie debaty o zakres konsensualizm u i oportunizm u, odnosząc się do projektow anej zm iany w zakresie definiowa
244 S p r a w o z d a n ia
n ia zw iązku przyczynowo-skutkowego i przyjęcia koncepcji odpowiedzialności za obiektywnie możliwy do przypisania skutek. Profesor K ardas skupił się n ato m ia st n a zagadnieniach czynu ciągłego i ciągu przestępstw , odwołując się przy tym do konieczności przeanalizow ania orzecznictwa okresu m iędzy wojennego, z którego m ożna czerpać ak tu aln ie konstruktyw ne wnioski.
Po tych w ystąpieniach przewodniczący otworzył dyskusję, potwierdzając, że należy dostrzec k u n szt i neu tralność do k try n aln ą Komisji Kodyfikacyjnej II Rzeczypospolitej, k tó ra działała w tru d n y ch w arunkach, a m iała zadanie scalić trz y system y p raw n e i d o k try n a ln e obow iązujące pod zaboram i. W dyskusji udział wzięli kolejno: prof. zw. dr hab. B a rb a ra Kunicka-M ichal- ska, prof. dr hab. Robert Zawłocki, prof. dr hab. M onika P ła te k oraz prof. dr hab. M arek Lubelski. Profesor K unicka-M ichalska spostrzegła zbyt dużą rolę przypisyw aną orzecznictwu, które nie może zastąpić kodyfikacji. Profe sor Zawłocki zauważył w projekcie wielkie zalety, zastrzegając jed n ak , że koncepcja zw iązku przyczynowo skutkowego je s t „ekstrem alnie” tru d n a , co rodzi konieczność jasnego jej u zasad n ienia przez ustawodawcę. Profesor P ła te k w yraziła wątpliwość, czy sędziowie podejm ą tru d nauczenia się i zrozu m ienia roli, do jakiej projektow ana u staw a m iałaby ich zobowiązać oraz zadała pytanie: co m iałaby oznaczać obiektywność w perspektyw ie przemocy domowej? Profesor Lubelski skonstatow ał, że projektow ane przepisy są na tyle zagm atw ane, iż rodzą wątpliwości u doświadczonych praw ników i n a ukowców, a powinny być zrozum iałe dla adresatów ustawy, czyli co najm niej n a poziomie szkoły średniej. Kończąc dyskusję, profesor Kubicki powiedział, że Kom isja K odyfikacyjna pow inna jasn o przedstaw ić, czy projektow ane zm iany stanow ią zwykłą nowelizację, rekodyfikację, a być może restau rację tego, co w kodeksie zniszczono licznym i now elizacjam i - w większości o populistycznym znaczeniu. Takie określenie je st istotne z powodu realnie istniejącego zagrożenia kon stru k cją w praw dzie wysoce w yrafinow aną, je d n a k niezrozum iałą dla przeciętnego absolw enta studiów prawniczych.
Część „B” sk ład ała się z w ystąpienia dr Anny Golonki, k tó ra p rzed staw i ła podstaw y odpowiedzialności karnej za przestępstw o popełnione w stanie o durzenia w świetle proponowanych zm ian i przeprow adzonych nowelizacji oraz re fe ra tu dr Anny Walczak-Zochowskiej n a tem a t w ieku odpowiedzialno ści karnej. U dział w dyskusji wzięły prof. K unicka-M ichalska oraz prof. P ła tek, które zgodnie w yraziły aprobatę dla propozycji, by poza szczególnymi p rzypadkam i przew idzianym i w ustaw ie wiek odpowiedzialności karnej pod wyższyć do 18 lat.
Sesja II n t. „Środki reakcji p raw n o k arn ej”, prow adzona przez prof. dr hab. M irosławę Melezini, przew idyw ała w ystąpienie dr M ałgorzaty Trybus o karze grzywny w kodeksie k arn y m z 1932 r. oraz d r K atarzyny B anasik o możliwości przedaw nienia środków zabezpieczających. W sesji tej wziął udział również prof. dr hab. M arek Mozgawa, który zaprezentow ał referat
przygotowany wspólnie z dr K ata rz y n ą N azar-G utow ską n a tem a t prze stęp stw przeciwko wolności w polskich kodeksach karnych, ewolucji ich uj m ow ania oraz proponowanych zmian. Szczególne zainteresow anie wzbudziła problem atyka tzw. stalkingu. Głos w przedmiocie tej regulacji zabrały prof. P ła te k oraz dr M arta Rom ańczuk-Grącka.
Sesja III, zatytułow ana „Zmiany w części szczególnej - krym inalizacja i dekrym inalizacja”, prow adzona przez prof. dr. hab. Roberta Zawłockiego, obejmowała siedem w ystąpień: prof. d r hab. S tanisław Hoc zastanaw iał się, czy konieczna je s t ochrona P rezy den ta RP w ujęciu art. 135 § 2 k.k.; prof. dr hab. M onika P ła te k zwróciła uw agę n a nieobyczajność praw nokarnego ujęcia obyczajności; d r D am ian Gil przedstaw ił problem atykę zniesław ienia w polskich kodyfikacjach karn ych w ujęciu historycznym , de lege lata i de lege ferenda; d r D orota H a b ra t omówiła zakres ochrony wolności zgrom adzeń w kodeksie karnym ; d r J a n K ulesza przedstaw ił w ybrane aspekty prze stęp stw seksualnych w kontekście teorii krym inalizacji; dr M ałgorzata Skó- rzew ska-A m berg zaprezentow ała swoje uw agi n a gruncie nowelizacji kodek su k a rn e g o w k o n tek śc ie w yzw ań sp o łeczeń stw a inform acyjnego, zaś dr M a rta R om ańczuk-G rącka - problem atykę p rze stęp stw a k o rzy stan ia z cudzych dowodów tożsam ości w odniesieniu do zjaw iska kradzieży tożsam o ści, dokonując przeglądu aktów norm atywnych od rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. po aktualn e rozw iązania prawne. D yskusja, w której wzięły m .in. prof. P ła te k oraz prof. K unicka-M ichalska, toczyła się głównie wokół problemów przestępstw „okołopedofilskich” oraz przestępczości teleinform atycznej.
W o statn im dniu konferencji odbyły się dwie sesje. Sesja I „Aktualne k ieru nk i b a d ań młodej kad ry naukow ej”, prow adzona przez prof. dr. J a n a Widackiego i d r R enatę Paw lik, obejmowała kom unikaty z b a d a ń prow a dzonych przez m gr D orotę M ieczkow ską (U n iw ersy tet w B iałym stoku), m gr M ałgorzatę Sas (U niw ersytet Jagielloński), m gr B eatę M arciniak (U ni w ersytet Łódzki), mgr. Cezarego W iśniewskiego (U niw ersytet w B iałym sto ku), m gr Dorotę Polak H aw ran ek (K rakow ska A kadem ia im. A. Frycza Modrzewskiego), m gr M agdalenę W ardas (U niw ersytet Jagielloński), mgr. Ł u kasza Zubrzyckiego (U niw ersytet w Białym stoku), mgr. A ndrzeja Kisiela (U niw ersytet w B iałym stoku) oraz mgr. Ł ukasza Chechelskiego (K rakow ska A kadem ia im. A. Frycza Modrzewskiego). Sesja II n a tem a t „Interkulturow y w ym iar bad ań nad praw em karn y m - możliwości, kierunki, dośw iadczenia”, prow adzona przez prof. dr. hab. M arka Lubelskiego, obejmowała w ystąpienia d r Agnieszki Gutkowskiej (U niw ersytet W arszawski), dr Celiny Nowak (Aka dem ia Leona Koźmińskiego), m gr Dom iniki Lorek (U niw ersytet Śląski), m gr K atarzyny L itw in (K rakow ska A kadem ia im. A. Frycza Modrzewskiego) oraz mgr. M ieszka Nowickiego (K rakow ska A kadem ia im. A. Frycza Mo drzewskiego).
246 S p r a w o z d a n ia
Konferencja „Przewodnie idee nowelizacji Kodeksu karnego — w 80-lecie pierwszej kodyfikacji Polski Odrodzonej” zakończyła się pełnym sukcesem . O rganizatorom n ależą się słowa podziękow ania za inicjatywę w k ieru n k u poszukiw ania tożsam ości doktrynalnej polskiego praw a karnego. Pom ysł od niesienia ak tualnych nowelizacji kodeksu karnego do u sta le ń ustaw odaw cy II Rzeczypospolitej należy uznać za niezwykle tra fn y i potrzebny. O publiko w ane m ateriały konferencyjne z pewnością w niosą znaczący w kład do n au k i p raw a karnego.
