Przywilej piotrkowski 1388 r. : szkic historyczno-prawny : (dodatek)

Przywilej piotrkowski

1388

г.

S z k i c h i s t o r y c z n o « p r a \ » n y .

D O D R T E K

Dla uzupełnienia szkicu, a właściw ie dla unaocznienia materjału źró dło wego, uważamy za konieczne zestawić s y n op ty czn ie wszystkie teksty. W tym celu w pierwszej rubryce umieszczamy Cz. I podług w y d a n ia Co dex, epistoł., w ru bry ce drugiej — kładziemy pochodne i pie rw otne w stosunku do niego tek s ty — a w ięc D . i Dog., które poda jem y tylko, jako odmianki od zasadnic zego tekstu. W ru bry ce trzeciej mieścić się będzie A R — tekst całkowity, p o d a n y do druku w e d łu g tekstu Metr. K o r o n . W czwartej znajduje się tekst Cz. II., w któ­ rym podkreślam y różnice w stosunku do tekstu Cz. I. W piątej ru b r y ­ ce poda jem y odmianki tekstu S — w stosunku do C z. П. W rubryce trzeciej zaznacza my nadto wszelkie różnice, zachodzące w stosunku do drugiego zasadnic zego tekstu (Cz. II).

I. (Cz. I).

In nomine domini amen. A d per­ petuám rei memoriam. R év é r a clemencia salvatoris humani g e ­ neris inbecilitati, que plerumque decursu temporis et oblivionis errore confunditur, industriosum indidit remedium, ut actus suos et signante r perpetuitatem con- c ern entes consuevit litterarum apicibus perhennare.

Proinde nos W ladislaus dei gracia rex P o lo nie necno n terra- rum C ra co v ie Sandom ir ie S y r a - die Lancic ie C u y a v i e L itw a n ie princeps supremus Pomeranie Russieque dominus et. heres etc. Significamus quibus exp ed it uni- versis presencium noticiam habi- turis, quod ad regnum nostrum P o lo n ie ipsiusque incolarum stá­ tům comodosum salubrem et profectum p yo et sincere mentis affectu, quemadmodum ex assump- te dignitatis debito tenemur offi­ cii, sollicite aspirantes, regni no- stri Po lonie predicti et eius in­ colarum ymmo communi bono, quod privato preferendum est in omnibus, suadente ас eciam de- poscente , articulos infra scriptos, maturo super eisdem habito con- silio et tractatu, volumus et de- cern entes promittimus firmiter et irrefragabiliter temporibus per- petuis observare ac etiam obser- vari.

(1) Primo quidem quod univer- sas et singulas edes sacras seu ecclesia s in omnibus earum iuri- bus et libertatibus, quibus tem po­ ribus dominorum predecessorum nostrorum Po lo nie regum frueban- tur, volumus omnimode observare.

(2) Dignitates seculares terra- rum regni equo modo circa iura et consuetudines ipsarum, que et quas temporibus serenissimorum

Przywilej piotrkowski

II. (D. Dog.)

Dog. i D. salutaris

Dog. i D perhennari

Dog. i D. Lithuanie que

D o g : brak etc. D o g . presenciumque

Dog. ex sincero D. pro sincere D o g . officio

D . brak predicti

D. brak: observare ас eciam

D. E t primo D. singulas et universas D og. seu ecclesiasticas

D. observari

D. modo certa iura sua D. brak: que et

z d nia 29-go lutego 1388-go roku.

III. (A. R.)

In nomine domini amen.

A d

perpetuám rei memoriam.

R e v e r a clemencia

salutaris

humani generis inbecilitati, que plerumque decursu temporis et oblivionis er- rore confunditur, indidit rem e­ dium, ut actus suos et signan- ter perpetuitatem c o n cernen tes consuevit litterarum apicibus per- hennare.

Pr oinde nos W ladislaus dei gr a­ cia rex P o lo nie n e c n o n terrarum C ra co vie Sandomirie S y r ad ie Lan cicie C u y a v ie Litwanie^we princeps supremus,

Pomoranie

Russieque dominus et heres etc. Significamus quibus e x p ed it uni­ verses presentibus et futuris pre- sentium noticiam habituris, quod ad regnum nostrum Po lo nie ipsius- que incolarum statum comodosum

salubre et perfectum ex

sin­ cere mentis affectu, quemadmo- dum ex assumpte dignitatis de bito teneamur officii, sollicite aspirantes, regni nostri

predicti

Polonie

et eius incolarum ymmo communi bono, quod privato pre- ferendum est in omnibus, sua- dente ac eciam deposcente, arti- culos infra scriptos, maturo su­ per eisdem consilio et tractatu, volumus et d ecernentes promitti- mus firmiter et irrefragabiliter

perpetuis temporibus

observare ac eciam observari.

{г)

Primo quidem, quod uni- versas edes sacras seu ecclesias in omnibus earum iuribus et li- bertatibus, quibus temporibus do- minorum predecessorum nostro- rum P o lo nie regum fruebantur, volumus omnimode

observare.

(2) Dig nitates seculares regni nostri P o lo nie predicti equo mo­ do circa iura et consuetudines

earum iuribus et libertatibus

IV. (Cz. II.)

In nomine domini amen. A d r e i m e m o r i a m s e m p i t e r - n a m . R e v e r a clemencia salva- toris humani generis inbecilitati, que plerumque decursu temporis et oblivionis errore confunditur, industriosum indidit remedium, ut actus suos et signante r per­ petuitatem c on ce rn e n te s consue­ v it litterarum apicibus perhennare. Pro inde nos W ladis laus dei g r a ­ cia rex Po lo nie necno n terrarum C raco vie Sandomirie S y r a d ie L a n ­ cicie C u y a v ie Litw an ie princeps supremus, Pomeranie Russieque dominus et heres etc. Sig nific a­ mus quibus expedit universis p r e ­ s e n t i b u s e t f u t u r i s presen- tium noticiam habituris, quod äd regnum nostrum P olo nie ipsius- que incolarum statum com o do­ sum salubrem et profectum pyo et sincere mentis affectu, que- madmodum e x assumpte dignita­ tis debito tenemur officii, solli­ cite aspirantes, regni nostri P o ­ lonie predicti et eius incolarum ymmo communi bono, quod pri­ vato preferendum est in omnibus, suadente ac eciam deposcente, ar- ticulos infra scriptos, maturo su­ per eisdem consilio et tractatu, volumus et d ecernentes promit- timus firmiter et irrefragabiliter temporibus perpetuis observare ac eciam observari.

(1) Primo quidem, quod uni- versas edes sacras seu ecclesias in omnibus earum iuribus et li­ bertatibus, quibus temporibus do- minorum predecessorum nostro- rum P o lo nie regum fruebantur, volumus omnimode c o n s e r v a r e .

(2) Dig nit ates seculares terra­ rum r e g n i n o s t r i P o l o n i e p r e d i c t i equo modo circa iura et consuetudines ipsarum, q u o s

V. (S.)

A d perpetuám rei m em oriam brak: industrio-surn L itw anieque Pom oranie salubrem que pretacti et eius et etiam

tem poribus di- vorum p red e­ cessorum

principům dominorum Kazimiri et Lodouici regum P o lo nie obti- nebant, dimittemus persistere pe- · nitus et manere.

(3). Q ua s quidem dignitates, cum eas quoquomodo vacare con- tingerit, nulli extraneo terrigene, nisi nobili benem erito illius terre in qua dignitas sive honor vaca- verit, terre v id elic et Cr acovie nsis terrig ene C raco vie nsi, Sandomi- riensis terrigene Sandomiriensi et sic de sing ulis terris regni nostri dabimus v e l quomodolibet conferemus.

(4). Su per quibus eciam digni- tatibus secularibus et ecclesia- sticis litteras exp ectan cia les nulli persone dabimus in f u t u r u m .

(5). Cumque per tenutarios for- taliciorum et castrorum aliéné gentis et extranee nacionis re- gnum in se et in suis partibus crebrius periclitari contingit, pro eo et e x eo nulli ducum et de ducali ge nere descenden ti seu e x ­ traneo cuipiam aliquod fortali- cium castrum civitatem ad re- gendutn pro tempore v e l in evum obtinendum dabimus assignabi- mus aut quomodolibet conferemus, nec eciam aliquem talium in ca- pitaneum aut tenutarium terre alicuius aut terrarum regni nostri predicti preficere volumus vel eciam subrogare.

(6). Promittimus insuper et spondemus, quod dum ad requi- sicionem nostram nobiles regni nostri extra metas eiusdem regni ad repellendam hostium seviciam transitům facere contigerit, ipsis satisfaccionem con dignam pro ca- ptivitate ceterisque dampnis no- tabilibus faciemus.

(7) Metas vero seu granicies regni P o lo n ie predicti nobiles ab

D. Casimiri et L u d o v ic i

D o g. dignitates re gni Po lonie prefati quomo- documque vacare. Dog. i D . contigerit

D. brak: de

Dog. v e l ecclesiasticis. D. secularibus— ostatnie slowo, potym brak do §

5

.

Dog. se et D. contigit

suis

D og. et civitatem

D og. volumus et subrogare

D o g . i D. expellendam D o g. seviciem

omnibus, que et quas

tem pori­ bus serenissimorum principům dominorum Kazimiri et Loduici

re g n i

P o lo nie obtinebant,

dimit-

tim us

persistere eciam et

manere.

(3). Quas quidem dignitates

re­

g n i Polonie p refa ti quomodo-

eunque

v aca re contigerit, nulli extraneo terrigene, nisi nobili benemerito illius terre, in qua dig nitassiv e honor vacaverit, terre v id elicet Cracovie nsis terrigene Cracoviensi, Sandomirensis ter-1 rigene Sa ndomir ensi et sic de singulis terris regn i nostri P o lo ­ nie

supradicte quomodocunque

conferimus.

(4). Su p er quibus eciam digni- tatibus secularibus

vel

ecclesia- sticis litterás expectantiale s nulli persone dabimus in futurum

(5). Cumque per tenutarios

ca-strorum et fortalicio ru m

aliéné gentis et extranee nacionis re­ gnum in se et in suis partibus crebrius periclitari

seu pericúlari

contingerit

, pro eo et e x eo nulli ducum et de ducali genere d e ­ scendent! seu

extraneo

cuipiam aliquod castrum fortalicium et civitatem ad regendum pro tem­ pore

et

in evum obtinendum da­ bimus assignabimus aut quomo- dolibet

confercmus nec

etiam ali- quem

talium tenutarium terre

alicuius aut ierrarum regni nostri

prefati

preficere volumus vel eciam surrogare.

(6). Promittimus insuper et spondemus, quod, dum ad requi- sicionem nostram nobiles regni nostri extra metas eiusdem regni ad repellandam (!) hostium se- vitiem transitům transitům (!) facere contigerit, ipsis satisfac- tionem condignam pro captivitate ceterisque dampnis

notabilibus

faciemus.

(7). Methas vero seu granicies

antedicti

re gni P o lo nie memorati

temporibus serenissimorum prin­ cipům dominorum Kazimiri et L o - dowici regum P o lo n i e obtinebant, dimittemus persistere e t i a m et p e r m a n e r e .

(3). Quas quidem dignitates, cum eas quoquomodo vacare c o n ­ t i g e r i t , nulli extraneo t e r r ig e ­ ne, nisi nobili benemerito illius terre in qua dignitas siv e honor vacaverit, terre vid elicet C r a co ­ viensis terrigene Cracovie nsi, Sandomiriensis terrigene Sa nd o- miriensi et sic de singulis terris regni nostri P o l o n i e s u p r a - d i c t i dabimus vel quomodolibet c o n f e r i m u s .

(4). S u p er quibus eciam dig ni- tatibus secularibus et ecclesiasti- cis litteras expectancia le s nulli persone dabimus in futurum.

(5). Cumque per tenutarios for­ taliciorum et eastrorum aliéné gentis et extranee nacionis regnum in se et in suis partibus crebrius periclitari contingit, pro eo et ex eo nulli ducum et de ducali ge n e re descendenti seu c o n t r a - n e o cuipiam aliquod c a s t r u m f o r t a l i c i u f t i e t civitatem ad regendum pro tempore vel in evum obtinendum dabimus assi­ gnabimus aut quomodolibet c o n ­ f e r i m u s e t eciam aliquem ta­ lium in capitaneum aut tenuta­ rium terre alicuius aut terrarum regni nostri predicti preficere volumus vel eciam subrogare.

(6). Promittimus insuper et spondemus, quod dum ad requi- sicionęm nostram nobiles regni nostri extra metas eiusdem regni ad repellendam hostium seviciam transitům facere contigerit, ipsis satisfaccionem condig nam pro ca­ ptivitate ceterisque dampnis n o ­ b i l i b u s faciemus.

(7). Metas vero seu granicies j s e p e d i c t i r e g n i P o l o n i e

et m anere dignitates P o lo ­

nie regni pre­ fati quom odo­ cunque vacare P o lo n ie preno tati conferem us expectenciales eastrorum et fortaliciorum et extranee persone na­ cionis contigerit extraneo cui­ pia m conferem us ne- que aliquem talium· tenu­ tarium nostri prenotati preficere nostram requi- sicionem repellendum notabilibus antedicti

insultu et incursu emulorum et hostium propriis dampnis et sum- ptibus tueri et defensare debent et omnimode teaeantur.

(8). In casu vero, quo aliquis emulus regni nostri quocumque modo regnum ipsum intraverit et cum eodem conflictum intra me­ tas ipsius regni terrigenas no­ stros facere contigerit, eisdem terrigenis pro captivitate dum- taxat, si vero extra metas id ip­ sum fieri contigerit, tunc et pro dampnis, si que quod absit incur- rerint et pro captivitate satisfac- cionem condignam impendemus.

(9). Captivos autem quoslibet, quos extra metas et intra regni predicti per nostros terrigenas capi contigerit, pro depactacione per eosdem captivos nobis fa­ cienda retinere volumus penitus et habere.

(10) Promittimus eciam, quod si tempore et necessitate urgente in spem alicuius expedicionis fu­ ture hostium et emulorum insul- tus et hostilitates sencientes, ter­ rigenis nostris pecunias, videlicet quinque marcas super hastam quamlibet, dare ve l distribuere nos contigerit; casu vero se suc- cessu temporis offerente dum infra spacium duorum annorum post distributionem pecuniarum sic ut premittitur factam ad expedic io- nem non processerimus: extune iidem terrigene ab huiusmodi pe- cuniis et a serviciis racione pre- dictarum pecuniarum faciendis erunt soluti penitus et exempti.

( i j ) . S i a u te m in fr a d e c u rs u m e o r u n d e m d u o r u m a n n o r u m ad e x p e d ic io n e m c u m e is d e m t e r r i­ g e n is n o s tris tr a n s itů m fa c e re m u s et e x tra m etas r e g n i n o s tr i D og. i D. de fendere

D. si que incurrerint et pro captivitate quod absit satisfaccionem

D. aut quoslibet

D. et habenda

D. futurorum

Dog. nos con tingat Do g. i D. seu successu

nobiles ab incursu et insultu emu- lorum et hostium propriis dampnis et sumptibus tueri tueri (!) de- bent et omnimode

defensare.

(8). In

causa

vero, quo aliquis emulus re gn i nostri quocumque modo regnum ipsum intraverit et cum eodem conflictum intra me- thas ipsius re gni terrigenas no­ stros facere contigerit, eisdem t errig enis pro captivitate dumta- xat, si vero extra methas id ip­ sum

facere

contigerit, tunc pro dampnis

s i quod absit que

incur- rerint et pro captivitate satisfac- tionem con dignam

impendemus.

(9). C a ptivo s

a u t

quoslibet, quos extra methas et intra regni predieti per nostros terrigenas capi contigerit,

captione pro eis­

dem captivis

nobis facienda re- tinere

volumus

penitus et h a b e r e

(to). Promittimus eciam, quod si tempore se offerente et neces­ sitate urgente in spem alicuius exped icionis future, hostium et emulorum insultus et hostilitates

sentientes

terrigenis nostris pe- cunias, v id elicet quinque marcas

dare super hastam

vel distribu- ere nos contingat; casu vero se successu tem poris offerente, dum infra duorum annorum post distri- butionem pecuniarum predictarum ratione faciendis erunt soluti pe­ nitus et exempti 1 ).

(11). S i

vero

infra decursum eorundem duorum annorum ad ex- pedicionem cum eisdem terrig e­ nis nostris transitům fecerimus et extra metas re gni cum

expedi-m e expedi-m o r a ti nobiles a b i n c u r s u e t i n s u l t u emulorum et hostium propriis dampnis et sumptibus tueri debent et omnimode t e n e - , antur.

(8). In casu vero, quo aliquis emulus regni nostri quocumque | modo regnum ipsum intraverit et cum eodem conflictum intra me­ tas ipsius regni terrigenas nostras facere contigerit, eisdem terri­ genis pro captivitate dumtaxat, si vero extra metas id ipsum fieri contigerit, tunc et pro dam­ pnis si que quod absit incurre- rint et pro captivitate satisfaccio- nem condignam i m p e n d i m u s .

(

9

). C a p t iv o s autem quoslibet, quos extra metas et intra regni predicti per nostros terrigenas capi contigerit, pro depactacione per eosdem captivos nobis fa­ cienda retinere v e l i m u s p e n i­ tus et habere.

(10). Promittimis eciam, quod si tempore s e o f f e r e n t e et necessitate urgente in spem ali­ cuius exped icionis future, hostium et emulorum insultus et hostili­ tates terrigenis nostris pecunias, videlicet quinque marcas super hastam quamlibet dare vel distri- buere nos c o n t i n g a t ; casu vero se successu temporis offerente, dum infra spacium duorum anno­ rum post distribucionem p ec u ­ niarum sic ut premittitur factam ad expedicionem non processe- rimus: ex tunc iidem terrigene ab huiusmodi pecuniis et a ser- viciis racione predictarum p ec u ­ niarum faciendis erunt soluti p e ­ nitus et exempti.

(11). Si autem infra decursum eorundem duorum annorum ad e x - ! pedicionem cum eisdem terrige­ nis nostris transitům f e c e r i m u s et extra metas regni c u m e

x-et om ni m ode defensare facere im pendem us depactatione et volum us hostilitates sen- cientes terri­ genis earundem pecu­ n iarum ad ex­ pedicionem cum eisdem terrigenis no­ stris sic ut prem ittitur factam non processerim us

*) C ały ten ustęp od predictarum jest zepsuty przez przepisy- wacza.

dicti processerimus, extunc pre- | dicti terrigene ab eisdem pecuniis et serviciis pretextu earundem si­ militer sint soluti. I

(12). Absolvimus insuper et per- petuo liberamus omneš et singu- los omnium nostrorum terrigena- rum kmethones ab omnibus solu- cionibus contributionibus exac- cionibus dacionibus vecturis la- boribus equitaturis angariis equi- taturis gravam inibus frumentorum dacionibus s e p dictis vulgariter preterquam duos grossos, quos quilibet kmetho predictorum ter- rigenarum de quolibet laneo pos- sesso, scultetis servitoribus ac eciam molendinatoribus thaber- natoribus et ortulanis ag ros non colentibus dumtaxat exceptis, sin­ gulis annis in f u t u r u m a festo sancti Michaelis archangeli usque ad diem sancti N ic olai nobis sol­ ve re sit astrictus. A d quos qui­ dem duos grosso^ alias serenis- simo principi L o d o v i c o regi Un- garie solvendos se libere submi- serunt.

( 1 3 ). Q u o d si in fr a p r e fix ů m t e r m in ů m n o b is a liq u a v illa pecu- n ia m h u iu s m o d i so lv e re negle- x e rit, e x tu n c e x a c to r n o s te r , quem p ro t o lle n d a e a d e m e x a c io n e du- x e rim u s d e p u ta n d u m , in e a d e m v illa u n u m b o v e m r a c io n e n o n s o lu c io n is ab squ e spe restitucio- n is h a b e b it r e c ip ie n d i om n im o - d a m fa c u lta te m . S i v e r o in fr a quin- d e c im d ie s p ô s t e iu s d e m b o v is r e c e p tio n e m e a d e m v illa et que- v is a lia d ic ta m p e c u n ia m n o n so l­ v e n t , e x tu n c id e m e x a c to r n o ­ ste r d u o s b o v e s c o n s im ili m o d o sin e spe r e s titu tio n is r e c ip ia t at- que to lla t; p e n a m e a n d e m

conti-D o g. brak perpetuo

; D . d a tiis

D. b r a k d r u g ie g o e q u ita tu r is

D og. exaccionibus, dationibus, sep, dan vulg a­ riter, preterquam. D. dacionibus, dictis sep, preterquam

; D og. hortos non colentibus

D. L u d o v ic o H ungarie et P olo nie regi I Dog. H unga rie et Polo nie

cione processerimus, extunc p re ­ dicti terrigene ab eisdem (sic ut premittitur factam ad expedicio- nem non processerimus extunc iidem terrigene ab huius modi) pe- cuniis et serviciis pretextu ea- rundem similiter sint soluti x).

(12). Abso lv im us insuper et liberamus omnes et singulos om­ nium nostrorum terrigenarum cmethones ab omnibus solucioni- bus contribucionibus exaccioni- bus vecturis laboribus

et

equita- turis angariis gravaminibus fru- mentorum d a c i o n i b u s sep

vul-

g a riter dictis,

preterquam duos grossos, quos quilibet cmetho

ter­

rigenarum predictorum

de quo­ libet laneo possesso scultetis ser- vitoribus

et

eciam molendinatori- bus thabernatoribus ortulanis

or-

tos

non collentibus dumtaxat ex- ceptis, singulis annis in futurum

a

festo sancti Michaelis archan- ge li usque ad diem sancti N ico ­ lai nobis solvere sitastric tus

alias

serenissimo principi

d-no Lo- duigo régi

Vngario

solvere se libéré submiserunt.

(13). Q uo d si

aliqua villa no-

bis infra p refixů m term inům pe-

cunias

huiusmodi solvere negle- xerit, extune

noster exactor

, quem pro tollenda eadem exactione duxerimus deputandum, in eadem villa unum bovem ra cione non solucionis absque

sine

spe resti- tucionis habebit recipiendi omni- modam facultatem. S i v e r o infra quatuordecim decem (!) dies post eiusdem b o v i s recepcionem e a ­ dem villa et quevis alia dictam pecuniam non

solverint,

extunc

idem exactor noster

duos boves consimili modo sine spe restitu- cionis recipiat atque tollat; penam

p e d i c i o n e processerimus, ex­ tunc predicti terrig ene ab eisdem pecuniis et a serviciis pretextu earundem similiter sint soluti.

(12). A b so lv im us insuper et perpetuo liberamus omnes et sin­ gulos omnium nostrorum terrig e­ narum kmethones ab omnibus solu- cionibus contributionibus exaccio- nibu s v ecturis laboribus equita- turis angariis gravam inib us fru- mentorum d o n a c i o n i b u s sep dictis vulgariter, preterquam duos grossos, quos quilibet kmetho pre­ dictorum terrigenarum de quoli­ bet laneo possesso, scultetis ser- vitoribus ac eciam molendinato- ribus thabernatoribus ortulanis agros no n colentibus dumtaxat exceptis, singulis annis in futuruz«

f e

sto sancti Michaelis archangeli usque ad diem sancti Nicolai no- bis solvere sit astrictus. A d quos quidem duos grossos alias sere­ nissimo principi d o m i n o L o - dovico régi Ungarie s o l v e r e se libéré submiserunt.

(13). Q uod si infra prefixům terminům nobis aliqua villa pe­ cuniam huiusmodi solvere negle- xerit, extonc exactor noster, quem pro tollenda eadem exactione du­ xerim us deputandum, in eadem villa unum bovem racion e non solucionis absque spe restitutio- nis habebit recipiendi omnimo- dam facultatem. S i ve ro infra q u a t u o r d e c i m dies post eius­ dem bovis recepcionem eadem villa et quevis alia dictam pecuniam non solverit, extunc n o s t e r exa- to r d uos b o v e s consimili modo sine spe restitucionis recipiat a t - ! que tollat; p en am eandem conti-1

liberam us p e r­ petuo solucionibus et ас exacionibus wlgariter dictis terrigenarum predictorum a festo su bm ise rnnt li­ béré Q u od si aliqua villa noster exactor vel quevis restitucionis h a ­ be bit

reci-') Tekst zepsuty od słów; sic ut; widocznie przepisyw acz pom ieszał części obu ar­ tykułów .

nuans duabus septimanis iteran- do, quousque predicta p ecunia de eadem villa fuerit integraliter per- soluta.

(14). Memoratus eciam exactor predictarum pecuniarum pretextu note, quod napisne dicitur, nichil exiga t neque tollat.

(15). Ceterum si in aliqua terra regni nostri predicti iusticiarium aliquem communicato baronům no- strorum consilio constituere nos contingat, idem iusticiarius reci- piendi quartas vel quamcunque exaccio nem seu excogittatam pe- cuniam, que oprawne dicitur, su­ per kmethones nullam habebit nec habeat potestatem. Idem quoque iusticiarius nullam habebit facul- tatem quempiam iudicandi ve l sentenciandi, preterquam furem cum rebus furtivis notorie depre- hensum vel in foris furem pu ­ blice proclamatum et proscriptum, quem iusticie debitum exequendo pen a capitis plectere valeat. C u ­ ius furis medietatem bonorum pro se recipiat, aliam v e ro medicta- tem pro furis uxore vel ipsius pueris aut affinibus derelinquat.

(16). P r e t e r e a promittimus sin- gulos articulos et clausulas in privilegiis serenissimorum prin­ cipům dominorum Kazimiri et L o d ovici regum P o lo n ie nostro- rum predecessorum contentos, presertim Polonie sepe fati et ip­ sius incolarum concernentes, fir­ miter et inviolabiter perpetuis temporibus observare.

(17). P ostrem o pollicemur, quod nullas staciones in villis et he- reditatibus nobilium et terrigena- rum nostrorum faciemus. S i v e r o casualiter opportunitate et n e c e s ­ sitate no s cogente stacionem in bonis villis ac hereditatibus

ali-D. continuans duas septimanas

D. napyszne

D. brak predicti D. baronorum D. contig at

Dog. brak: nec hâbeat D og. Item idem iustitiarus Dog. brak: v e l sentenciandi

Dog. brak: et proscriptum Dog. capitis punire

Dog. et aliam medietatem Dog. relinquat

D. propte re a

D. Casimiri і L u d o v ic i

Dog. brak: et hereditatibus oraz terrigenarum Dog. S i autem casuali opportunitate nos cogente

eandem continuans duabus septi- manis iterando quousque predicta pecunia

fu e r itpersoluta integra-

liter.

(14). Memoratus eciam exactor predictorum

eciam

pecuniarum pretextu

voce

, quod

napiszanie

dicitur, nichil exig at

atque

tollat.

(15). Promittimus insuper et spondemus, quod in nulla terra regni nostri Po lo nie prescripti

iusticionarium

constituere volu- mus v e l quomodolibet surrogare.

nuans duabus septimanis iteran­ do, quousque predicta pecunia de eadem villa fuerit inte graliter per­ soluta.

(14). Memoratus eciam exactor predictarum pecuniarum pretextu note, quod napisne dicitur, nichil exigat neque tollat.

(15). Promittimus in super et spondemus, quod in nulla...1) re­ gni nostri Polo nie ... iusticiarum constituere volumus vel quomo­ dolibet subrogare.

(16). Preterea promittimus

om­

neš et

singulos articulos et clau- culas in privilegiis serenissimorum principům dominorum Casimiri et L o d v ici regum P o lo nie nostrorum predecessorum contentos, preser- tim comodum et profectum regni nostri P olo nie sepe

dicti

et ip- sius incolarum concernentes, fii- miter et inviolabiliter perpetuis temporibus observ are.

(17). P o st rcm o policemur, quod nullas staciones in villis nobilium et terrigenarum nostrorum here­ ditatibus faciemus, si vero casua- liter opportunitate et necessitate nos cogente stacionem in bonis et hereditatibus alicuius vel ali- quorum nostrorum nobilium nos

(16). P reterea promittimus sin­

gulos serenissimo­

rum principům dominorum. . . L od o v ic i regum P o lo nie

. . comodum et profectum regni nostri Po lo nie sepe fati.

concernentes firmiter et in v io la ­ biliter perpetuis temporibus ob ­ servare.

(17). . . . nullas s ta cio ne s in villis et hereditatibus nobilium et t e r r i g e n a r u m ...

... necessitate nos co g en te stacionem in bonis . . . . nos facere contigerit...

Ą) Tekst zepsuty; w m iejscach nieczytelnych staw iam y kropki.

pie nd i omni- m odam facul- tatem pecu- n iam eandem continuans atque tollat nolum us om nes et singu-

ks

Polonie p re ­ scripti et honorem ac profectum se­ pe dicti in bonis et h e ­ reditatibus P rzegląd H isto ry czn y . T . IV , z. 3. 7

cuius vel aliquorum nostrorum nobilium nos facere contigerit, extunc nil vi vel potencia recipi faciemus vel quom odolibet per- mittemus, ymmo quoque n e ce s- saria pro nobis nostris pecuniis propriis volumus comparare.

Harum nostrarum quas appen- sione maioris sigilli nostri com- muniri fecimus testimonio litte- rarum. Actum in P e t e r k o w sab- bato ante Dominicam oculi an no domini millesimo tricentesimo oc- tuagesimo octavo. D atum per ma- nus honorabilis domini Zaclic ze prepositi Sandomiriensis cancel- larii et Clementis d e Moskorzow vicecancellarii aule nostre fide- lium dilectorum.

D og. vi, nil potencia

D o g . quecumque. D o g. pro omnibus nobis

D o g. i D. P yotrkow

Dog. brak od Datum do końca. D. treeentesimo

D. brak: et

D O D Ä T E K 11.

Itenerariam Króla Władysława

w

pierwszych latach jego panowania1)

Data

1386

11 stycznia 2 luty 12 luty

15

luty

18

luty

3

marca

4

marca

13

marca

26

marca

18

kwietnia

3

maja

Miejsce pobytu

W o l k o w y s k Lublin K raków P y z d r y G nie zno

Źródło

Co d. ep. saec. X V , II, N 6 ib. cf. Długosz, III,

458

.— oraz Co d. ep. II N

147

. M. P. H. II,

912

.

Szajnocha, Jadw iga i Jagiełło, III,

353

.

Jus polonicum,

189

. K od. Małop. IV, N

969

. M. P . H. II,

915

. Co d . W itoldi,

26

.

Kod. Kat. Krak. II, №

331

. K od. Mal. IV, №

970

. K od. W ie lk . III №

1845

.

ib. III, №

1847

.

‘) Spis niniejszy u zup ełn ia i prostuje dane C ara I I I 638 i indeksu, który się znajduje w X I tom ie Mon. m edii aevi; nie rości sobie pretensyi do u cho­ dzenia za pe łn e itin e ráriu m W ładysław a z pierw szych lat jego panow ania.

facere contigerit, extunc nil vi v e l potencia recipi faciemus vel quomodolibet permittemus, ymmo quecunque necessaria pro nobis nostris pecuniis propriis volumus comparare.

Harum nostrarum quas appen- sione maioris sigilli ncstri com- muniri fa cim u s testimonio litte- rarum. Actum in Pyothrkow ante dominicam que dicitur oculi anno domini millesimo tricentesimo L X X X V I I I . Datum per manus ve- nerabilis Z a clic z e prepositi San- domiriensis cancellarii et Cle- mentis de Moskorzow vicecan- cellarii aule nostre fidelium di- lectorum.

H a r u m ... maioris sigilli nostri communiri fecimus testimonio litterarum. A c ­ tum in P o t r c o w sabbato ante dominicam oculi anno domini mil­ lesimo tricentesimo octuagesimo octavo. Datum per manus v e n e - r a b i l i s domini Z a clicze prepo­ siti Sandomiriensis cancellarii et Clementis de Moskorzow vicecan- cellarii aule nostre fidelium di- lectorum.

brak dom ini

et nobilis C le­ m entis 6 maja

23

maja 8 czerw ca

30

czerwca

28

lipca

29

lipca po

25

sierpnia

29

sierpnia

29

września

23

października

27

października

28

października 4 listopada

29

grudnia

1387

17

luty 20 luty 22 luty 8 marca Trzem eszno Sandom ierz Biecz W iś lica W iś lica K raków K o r c zy n Turbia Łuck W iś lica W iln o Piotrków ib. III, №

1849

. K od. Mal. IV, №

972

.

A rch. Sa nguszków , II, №

59

. G o łębio w sk i, II,

170

.

Helcel, II, №

3854

. Kod. Mogilski №

97

. Caro, III,

638

.

Co d . ep. saec. X V , II, №

9

. K od. Kat. Krak. II, №

335

. K od. W ito ld i №

29

2). G o łębio w ski I,

4

uw.

4

2). Caro, III,

639

.

A rch . S a nguszków I, №

5

. Kod. Małop. IV, №

978

.

Daniłowicz, Sk arbiec I, №

538

. ib. №

539

.

ib. №

540

.

Kod. Małop. I V . №

980

(?).

2) U m ieszczam y obie pow yższe daty, poniew aż z cytaty następnej w iem y, że król rzeczyw iście b y ł w tedy w Lucku.

22

marca M erecz Daniłowicz, Sk arb iec,

I,

№

541

28

kwietnia Ł o w j r Skon storskie Co d. W ito ld i, №

32

.

1

czerwca W iln o Daniłowicz, I, №

544

.

26

lipca K r a k ó w Kod. Kat. K r a k II, №

343

.

24

sierpnia K o r c zy n ib. №

344

.

30

wrzesień K r a k ó w Kod. Małop. IV, №

989

.

13

października Ż y d a c z ó w A gz . X №

13

.

14

października Cod. epis. II, JS°

11

.

18

października G rod ek A g z . III, №

43

.

19

października ib. №

45

.

20

października A g z . II, №

16

.

15

listopada K r a k ó w A rch . S a ng . II, №

62

.

23

listopada A gz. V , №

16

.

26

listopada Kod. miasta K r a k .

I,

№

63

.

27

listopada Kod. M ałop. IV, №

991

.

1388

7

stycznia L ublin Kod. dypl. Po l. I, №

140

.

27

styczn ia Ł u c k A k t y Za pa dnoj Rossii I, № 8.

28

luty P io tr k ów K o d . Mał. IV, №

993

.

29

‘ luty Nadanie przywileju Piotrkowskiego