"«Saeculum Christianum» : Pismo historyczno-społeczne", [b.m.] 1994 : [recenzja]

Zdzisław Lec

"Saeculum Christianum" : Pismo

historyczno-społeczne, [b.m.] 1994 :

[recenzja]

Wrocławski Przegląd Teologiczny 2/2, 121-122

OMÓWIENIA I RECENZJE _{1 2 1} am basadorem R ep u b lik i C zeskiej i p rzedstaw icielam i K onferencji E p isk op atu Francji na czele, jak te ż p o n a d 100 dziennikarzy pracujących w e francuskich i m ię ­ dzynarodowych redakcjach prasy, radia i telewizji. T eg o sam ego dnia, rów n ież w Paryżu, m iało m iejsce p o d o b n e sp otk an ie, na którym w form ie otw artej dyskusji z 300 p rzedstaw icielam i kultury i K ościoła p on ow n ie p rezen to w a n o zarów n o sygnalizowaną pow yżej k siążkę, jak też p o sta ć arcybiskupa Pragi i prym asa C zech , a także jeg o zadania jako p rzew od n iczącego R ady K onferencji E p isk op atów E uropy, oraz w iele konkretnych a sp ek tów życia składających się na aktualne p o ło ż e n ie K ościoła w R ep u b lice C zeskiej.

ks. Tadeusz Fitych

Saeculum Christianum. Pism o historyczno-społeczne. Półrocznik, rok

1(1994) nr 1, ATK, ss. 279, ił. 18.

Saeculum Christianum jest now ym pism em naukow ym , ukazującym ele m e n ty rzeczyw istości chrześcijańskiej, stan ow iące p rzedm iot zain teresow ań i stu d iów W ydziału K ościelnych N a u k H istorycznych i S p ołecznych A k a d em ii T e o lo g ii Katolickiej w W arszaw ie.

Pierwszy tom Saeculum C hristianum p ośw ięcon y jest p rzed e wszystkim p am ięci ks. prof. dra hab. Janusza S tanisław a Pasierba. Z n alazło to wyraz w życiorysie śp. Pasierba p rzedstaw ionym p rzez A n d rzeja K. O lszew sk iego, h om iliach p o g r z e b o w e » ; w ygłoszonych przez ks. abpa H en ryk a M uszyńskiego i ks. bpa Jana B ernarda S zla g , oraz p rzem ów ien iu pogrzeb ow ym ks. rektora Jana Ł acha, a tak że w bibliografii prac zm arłego p rofesora A T K , ukazanej d ok ład n ie p rzez redaktora n aczeln eg o S aeculum C hristianum , ks. J ó zefa M andziuka.

D ział rozpraw i artykułów otw ierają dwa opracow ania z zakresu p atrologii. Ks. Jan G liściński p isze o k on trow ersjach dotyczących term inu św iętow an ia zm artw ych­ w stania Pana Jezusa w ok resie d o czasu Soboru N icejsk iego, a ks. T a d eu sz K ołosow ski - o d ziałalności b iskupa C ezarego z A rles. O k resu n ow ożytn ego historii K ościoła dotyczą artykuły: ks. M an d ziu k a o K ościele katolickim na Śląsku, o. Jan u ­ sza Z budniew ka o Jasnej G ó r z e w ok resie kontrreform acji, Piotra L ataw ca o pam iętnikarzach z czasów p an ow an ia A u gu sta III Sasa i ks. W itold a Jem ielity, który p isze o szkolnictw ie w K rólestw ie Polskim . N a to m ia st ks. Jerzy M yszor opublikow ał w om aw ianym to m ie rozpraw ę dotyczącą p ostaw narodow ych duchow ieństw a śląsk iego na p rzeło m ie X IX i X X w ieku.

R ów n ież historia sztuki k ościeln ej i katolicka nauka sp ołeczn a m ają sw oich przedstaw icieli w dziale rozpraw i artykułów. I tak, ks. Stanisław K ob ielu s w ypow iada się o sztuce i sacrum w oparciu o lekturę książki Przem iana bogów A ndré M alraux, a ks. Janusz N ow iń sk i p isze o p olichrom ii p ocystersk iego k ościoła w Lądzie nad W artą. P o n a d to ks. H enryk Skorow ski w ciekaw y sp osób m ów i o prawach osob y ludzkiej, a szczeg ó ln ie o praw ie do regionalizm u. N a to m ia st ks.

1 2 2 OMÓWIENIA I RECENZJE

K azim ierz F. Papciak zastanaw ia się nad kierunkam i i m ożliw ościam i o d n iesień społeczn ości m iędzynarodow ych do Stolicy A p ostolsk iej.

R edakcja

Saeculum Christianum

N ależy wyrazić radość zw iązaną z fak tem ukazania się n o w eg o czasop ism a n aukow ego, u bogacającego d otych czasow e w ydaw nictw a teg o typu, oraz w yp ow ie­ d zieć gorące życzenie, aby żad n e p roblem y n ie utrudniały rozw oju tej publikacji.

ks. Zdzisław Lec

Ks. W acław S z e t e l n i c k i , Kapituła Metropolitalna we Wrocła­

wiu w latach 1952-1993, W rocław 1994, ss. 143, fot. 20.

W dziejach diecezji w rocław skiej pierw szorzęd n ą rolę odgrywała kapituła katedralna, często n aw et ow ocn iejszą niż n iektórzy ordynariusze. N ajw iększą prerogatywą, o której zach ow an ie zabiegała kapituła, było praw o elekcji biskupa. C hociaż m usiała ona u legać p od tym w zg lęd em w oli władzy, to jed n ak w takim przypadku k on ieczn ości zgody na w yzn aczon ego przez n ieg o kandydata, starała się o zachow anie p ozorów w olnej elekcji, form aln ie zagw arantow anej przywilejam i potw ierdzonym i przez rządzących. D rugą prerogatyw ą kapituły katedralnej było prawo zarządzania d iecezją w razie w akansu stolicy biskupiej lub w przypadku, gdy biskup ordynariusz z pew nych p o w o d ó w nie m ógł osob iście sp ełn iać sw oich obow iązków . R ządzili w ów czas wybrani sp ośród człon k ów kapituły adm inistratorzy, osobni dla spraw duchow ych i o sob n i dla zarządzania m ajątkiem kościelnym .

B ogate dzieje wrocław skiej kapituły katedralnej doczek ały się opracow ań m onograficznych. I tak: R. Sam ulski om ów ił najstarszy okres, od pow stania kapituły do śm ierci biskupa N an k era ( t 1341). Tzw. złoty okres w dziejach biskupstw a w rocław skiego i jeg o kapituły (1341 -1 4 1 7 ) p rzeb ad ał G. Schindler, który podk reślił w ysoką liczbę Polaków , którzy dostali się do kapituły wrocław skiej dzięki prow izjom papieskim na prośby królów polskich. Ks. K. D o la w swojej rozpraw ie habilitacyjnej ukazał dzieje kapituły w X V w., a G. Z im m erm an n - w X V I w., kiedy dzięki wytrw ałem u stanow isku kapituły katolicyzm zaw d zięczał sw oje przetrw anie na Śląsku. N ajw iększą rolę od egrała kapituła w rocław ska w X V II stuleciu, p od czas rządów różnego rodzaju królew iczów , arcyksiążąt, książąt, zw łaszcza z dom u habsburskiego, którzy nie p osiad ali św ięceń biskupich, często przebywali p oza diecezją, trzymając w sw oim ręku jeszcze inne biskupstw a. O k resem tym zajm ow ał