"Miasto Kazimierz pod Krakowem", Stefan Świszczowski, Kraków 1981 : [recenzja]

Fałkowski, Wojciech

"Miasto Kazimierz pod Krakowem",

Stefan Świszczowski, Kraków 1981 :

[recenzja]

Przegląd Historyczny 74/2, 403

1983

Artykuł umieszczony jest w kolekcji cyfrowej bazhum.muzhp.pl,

gromadzącej zawartość polskich czasopism humanistycznych

i społecznych, tworzonej przez Muzeum Historii Polski w Warszawie

w ramach prac podejmowanych na rzecz zapewnienia otwartego,

powszechnego i trwałego dostępu do polskiego dorobku naukowego

i kulturalnego.

Artykuł został opracowany do udostępnienia w Internecie dzięki

wsparciu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach

dofinansowania działalności upowszechniającej naukę.

ZAPISKI ₄₀₃

nych w ahała się od 42% do 75% w stosunku do całej liczby pracowników, któ- j rych pochodzenie społeczne dało się ustalić. W tym kontekście pojaw iają się rów­

nież rozważania o szlachcie urzędniczej i ówczesnym rozum ieniu szlacheckości. Ca­ . lość została zaopatrzona w kilkadziesiąt tablic analizujących w ielostronnie skład

parlam entu n a przestrzeni przeszło stu lat.

W. F.

S tefan S w i s z c z o w s k i , Miasto Kazim ierz pod Krakow em , „Cra-

coviana”, W ydawnictwo Literackie, K raków 1981, s. 340.

Jest to pierwsza pełna m onografia Kazimierza pod Krakowem . Jego przeszłość

j ciekawa jest nie tylko w związku z historią m iast polskich, handlu i rzemiosła, ale ! również i dlatego, iż pow stanie tego ośrodka w bezpośredniej bliskości stolicy p ań ­

, stwa prow okuje pytania z zakresu historii politycznej XIV w. Czy w zamierzeniach ! Kazimierza Wielkiego m iała to być przeciwwaga dla potężnego i nieposłusznego oś­ ! rodka pryncypialnego? A utor nie udziela odpowiedzi bezpośrednio, lecz przez zesta­

wienie planów urbanistycznych K rakow a Wielkiej Lokacji, Bochni, Wieliczki, T ar­ nowa i Kazimierza oraz rozm iarów rynków i obszarów miejskich, sugeruje odpo­ wiedź twierdzącą.

U zasadniałaby tak ą tezę również polityka przywilejów prow adzona przez za­ łożyciela i opiekuna m iasta. W ykazujący wielkie am bicje i dynamicznie rozw ijający się ośrodek traci w XV w. rozpęd i w m iarę upływ u czasu zostaje podporządko­ wany Krakowowi, aby w XVII w. stać się jego suburbiem , a w końcu dzielnicą. Praca doprowadzona została do II w ojny światowej. W swoich wywodach autor w ykorzystuje bogatą literatu rę dotyczącą zwłaszcza Kazim ierza w średniowieczu, archiw a i źródła kronikarskie (S. Ramotowicz, „Casimiriae civitatis...”) a także, po wielekroć, badania archeologiczne i urbanistyczne, które prow adzą do bardzo in te ­ resujących koncepcji dotyczących rozplanow ania pierw otnej osady, późniejszego rozwoju m iasta oraz rozmieszczenia dzielnicy uniwersyteckiej.

W. F.

Ju lia n L e w a ń s k i , Dramat i teatr średniowiecza i renesansu w Polsce, Państw ow e W ydawnictwo Naukowe, W arszawa 1981, s. 631.

Przedstaw iona praca je st drugą ukazującą się, a pierw szą chronologicznie, w cyklu „Dzieje T eatru Polskiego”. Omawia okres aż po początki XVII wieku. S ta­ nowi syntezę obecnej wiedzy na ten tem at i pozwala na zorientowanie się czy­ telnika w jej ustaleniach i lukach. W ielokrotnie fascynujące problem y zostały je ­ dynie zarysowane, prow okując do lek tu ry prac monograficznych i przem yśleń na m arginesie tem atu. Tak jest z przedstaw ioną szkicowo zależnością Śląska od K ra­ kowa w okresie X III—XV w., w dziedzinie udram atyzow anych obrzędów liturgicz­ nych. Podobnie .ma się rzecz z rozważaniam i n a tem at pow stania dram atu obrzę­ dowego „Skarga um ierającego” z około 1470 roku. D ram atyzacje tekstów i obrzę­ dów liturgicznych wiążą się bezpośrednio z liturgią a badania nad nim i m uszą nawiązywać do ustaleń liturgistów . N iestety nie mamy jeszcze pełnego obrazu przebiegu nabożeństw i św iąt kościelnych w średniowieczu. Znacznie więcej możemy powiedzieć o teatrze i dram acie renesansow ym w Polsce. Jego bogactwo i różno­ rodność czynią z drugiej części książki przegląd gatunków i dokonań całkowicie