XVIII WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY
dla uczniów gimnazjum województwa opolskiego– 2018/2019 etap wojewódzki
Drogi gimnazjalisto, przed Tobą dwie części zadań konkursowych:
Część I – 10 zadań opracowanych w formie testu wyboru.
Przed Tobą test zawierający zadania zamknięte i otwarte. W zadaniach zamkniętych tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa. Staraj się nie popełniać błędów zaznaczając odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź, np.:
Nr zadania
Odpowiedź - w zadaniu 2 wybrano prawidłową odpowiedź A
2 A B C D E
Część II – 10 zadań opracowanych w formie zadań otwartych.
Na karcie odpowiedzi musi być koniecznie wpisany kod wylosowany przez Ciebie.
Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 120minut.
Uczestnicy etapu wojewódzkiego, którzy uzyskają powyżej 50% punktów otrzymują tytuł Finalisty. Tytuł Laureata otrzyma ten uczestnik konkursu, który uzyska 85% punktów.
Powodzenia!
Komisja wojewódzka:
Anna Drynda, Beata Bujak, Helena Jasińska
Kod wylosowany po wejściu na salę ………
Zadanie A B C D Punkty
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Razem Po rozkodowaniu:
Imię i nazwisko ucznia………. klasa …...
Szkoła……….
………
A oto załączniki do testu – będą Ci potrzebne przy rozwiązaniu niektórych zadań.
XVIII Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa opolskiego
CZĘŚĆ 1 – TESTOWA – etap wojewódzki 2018/2019 Zadanie 1.
Poniżej przedstawiono model reakcji:
A: syntezy; B: analizy;
C: wymiany; D: przyłączenia.
Zadanie 2.
Która z podanych reakcji nie musi przebiegać w wodnym roztworze kwasu lub zasady:
a) 2H+ + Mg → b) 2OH- + Mg2+ → c) H+ + OH- → d) Mg2+ + 2Cl- →
A: a, c; B: b;
C: a, c, d; D: d.
Zadanie 3.
W: roztworze pewnej substancji fenoloftaleina nie przyjęła malinowej barwy. Z poniższych wniosków wybierz wyłącznie prawdziwe:
a) może to być wodny roztwór kwasu,
b) może to być wodny roztwór tlenku niemetalu, c) może to być wodny roztwór tlenku metalu, d) może to być wodny roztwór wodorotlenku,
e) roztwór może mieć odczyn o pH większym niż 10,
f) w roztworze może występować duży nadmiar anionów OH-, g) roztwór może przewodzić prąd elektryczny,
h) może to być wodny roztwór alkoholu, i) może to być wodny roztwór soli, j) roztwór może mieć odczyn obojętny.
A c, d, e, f, h, j; B b, e, g, h, i, j;
C a, b, g, h, i, j; D a, e, f, g, h, i.
Zadanie 4.
Izotopy różnią się liczbą neutronów 22388Ra zawiera:
A 223 neutrony, B 88 neutronów,
C 135 neutronów; D 311 neutronów.
Zadanie 5.
500 g nasyconego w temperaturze 600C roztworu octanu sodu oziębiono do temperatury 400C.
Jaka jest masa wykrystalizowanej substancji? Jakie jest stężenie procentowe roztworu nad osadem?
A m=21g,Cp=56% ; B m=10g,Cp=56%;
C m=21g,Cp=28%; D m=10g,Cp=26%.
Zadanie 6.
Poniższe związki organiczne zawierają 4 atomy węgla w cząsteczce. W którym przypadku potrzeba najwięcej tlenu do całkowitego spalenia jednej cząsteczki?
A C4H8; B C4H10;
C C3H7COOH; D C4H9OH.
Zadanie 7.
Nitrogliceryna jest silnym materiałem wybuchowym. Równanie reakcji przebiega następująco.
2C3H5(NO3)3 → 6CO2 + 3N2 + 9O2 + 5H2O Które sformułowanie dotyczące produktów tej reakcji jest poprawne?:
A tlen tworzy z wodorem mieszaninę piorunującą;
B w ciekłym azocie materiały nie mogą zmieniać swoich
właściwości;
C dwutlenek węgla powstający w reakcji fotosyntezy, jest niezbędny do życia roślin;
D para wodna jest bezbarwnym gazem, widać ją gdy wydostaje się z czajnika, w którym wrze woda.
Zadanie 8.
Czyszczenie przedmiotów przeprowadza się często z wykorzystaniem środków jakie można znaleźć w każdym domu. Do czyszczenia miedzi z patyny, żelaza z rdzy, srebra z czarnego nalotu, grzałki w czajniku z kamienia kotłowego nie użyjemy:
A mydła; B octu;
C cytryny; D Coca-Coli.
Zadanie 9.
W ciągu godziny samochód zużywa tyle tlenu ile 800 osób podczas oddychania. Dorosły człowiek zużywa w ciągu doby od 60 do 200 g tlenu w zależności od aktywności fizycznej, można więc założyć, że średnio około 120g na dobę. Ile tlenu zużywa samochód w ciągu godziny? :
A 4 kg; B 160g;
C 96 kg; D 400g.
Zadanie 10.
Z niezamkniętego naczynia poreakcyjnego wydostaje się i ulatnia metan. Nie znając jego gęstości jesteśmy w stanie przewidzieć, czy będzie lżejszy odpowietrza czy nie?:
A gęstość metanu będzie mniejsza od powietrza i uniesie się do góry;
B gęstość metanu będzie
większa od powietrza i opadnie na dół;
C gęstość metanu będzie zbliżona do gęstości powietrza i metan będzie unosił się i „dryfował” w powietrzu;
D nie da się porównać tych gazów nie znając ich gęstości.
Wojewódzki Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa opolskiego CZĘŚĆ 2 – ZADANIOWA– etap wojewódzki 2018/2019
Zadanie 1 – 5 pkt.
Uczniowie przeprowadzili doświadczenia pokazane na rysunku. W każdym przypadku zaszła przemiana chemiczna, gdyż powstały nowe substancje o innych właściwościach niż substraty tych reakcji. Zapisz równania zachodzących reakcji.
1 2 3 4 5
1…2NaOH + CuSo4 → Cu(OH)2↓ + Na2SO4
2…Zn+ H2SO4 → ZnSO4 + H2↑ 3…2Mg + O2 → 2MgO
4…Na2CO3 → Na2O + CO2↑
5…SO2 + H2O → H2SO3 lub H2SO3 → H+ + SO32-
Zadanie 2 – 2 pkt.
Zmieszano roztwory siarczanu (VI) miedzi (II) [200 g roztworu zawierające 160 g siarczanu]
i roztwór siarczku sodu [200g roztworu zawierające 78g siarczku]. Oblicz masę wytrąconego osadu i stężenie otrzymanego roztworu.
CuSO4 + Na2S → CuS↓ + Na2SO4
160g (mcz 160u) 78g (mcz 78u) 96g
160g+78g – 96g = 142g – masa substancji rozpuszczonej 400g – 96g = 304g – masa roztworu
Cp=142g/304g x 100% = 46,7%
Wszystkie inne poprawne odpowiedzi.
Zadanie 3 – 4 pkt.
Podczas nauki chemii poznaliście wodorotlenki i alkohole, związki chemiczne zawierające grupę wodorotlenkową – OH. Pomimo tego, że oba związki mają w swojej cząsteczce taka samą grupę ich właściwości są różne. Podaj cztery różnice we właściwościach tych związków.
Substancja
Właściwość
Wodorotlenki Alkohole
Rozpuszczalne w wodzie dysocjują i Nie dysocjują i nie barwią
dysocjacja barwią wskaźniki, np. fenoloftaleinę wskaźników spalanie Nie ulegają reakcji spalania Ulegają reakcji spalania
stan skupienia Ciała stałe Ciecze
reagują z kwasami Reagują z kwasami tworząc sole Reagują z kwasami tworząc estry Wszystkie inne poprawne odpowiedzi.
Zadanie 4 – 4pkt.
Fałszywe złote obrączki są wykonane z tombaku, czyli stopu, który składa się z 90% Cu i 10% Zn. Zaproponuj doświadczenie do zdemaskowania oszusta sprzedającego takie obrączki jako złote.
Kilka możliwych odpowiedzi, np:
- Cynk reaguje z kwasem solnym, będzie widać pęcherzyki wydzielającego się gazu.
- Miedź w reakcji ze stężonym kwasem azotowym przechodzi w niebieski azotan miedzi, jednocześnie widać brązowe dymy tlenku azotu (II).
Wszystkie inne poprawne odpowiedzi.
Zadanie 5 – 2 pkt.
Czterowartościowy pierwiastek tworzy z tlenem związek o masie cząsteczkowej 2,75 razy większej niż masa cząsteczkowa związku tego pierwiastka z wodorem. Jaki to pierwiastek?
Zapisz obliczenia.
XO2 i XH4
X + 2x16/ X + 4 = 2,75 X + 32=2,75X + 11 21 = 1,75X /:1,75 X = 12
Tym pierwiastkiem jest C, a jego związki to CO2 i CH4
Każde inne poprawne rozwiązanie.
Zadanie 6 – 3pkt.
Estry to liczna grupa związków. Podaj nazwę zwyczajową lub systematyczną przykładowego estru w każdej z poniższych grup.
Ester występujący w roślinach
Ester występujący w organizmach zwierząt
Ester otrzymany ze związku organicznego i nieorganicznego Np. Octan etylu Tłuszcz, np. tristearynian
glicerolu
Nitrogliceryna Wszystkie inne poprawne odpowiedzi.
Zadanie 7 – 4pkt.
Związki azotu to bardzo ważne w chemii substancje. Mają one także duże znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu organizmów. Azot może mieć w związkach różne wartościowości.
Narysuj wzory strukturalne poniższych związków azotu.
ZWIĄZEK AZOTU WZÓR STRUKTURALNY
Saletra potasowa K-O- N= O
II O
Amoniak H-N-H
I H
Metyloamina CH3 – NH2
Fragment białka O O II II H2N – R – C - N – R – C -OH
I H Wszystkie inne poprawne odpowiedzi.
Zadanie 8 – 2 pkt.
Eten jest naturalnym składnikiem wielu roślin. Jest on regulatorem wzrostu, reguluje też i pobudza otwieranie i zamykanie się płatków kwiatowych, opadanie liści, a także dojrzewanie owoców. Jest też substratem ważnej reakcji prowadzącej do otrzymywania tworzyw sztucznych. Zapisz równanie tej ważnej przemysłowej reakcji oraz równanie reakcji za pomocą której można odróżnić eten od etanu.
1…n C2H4 → [ - CH2 – CH2 - ]n
2…C2 H4 + Br2 → C2H4Br2
Wszystkie inne poprawne odpowiedzi.
Zadanie 9 – 2 pkt.
Tlenek siarki (IV) - dwutlenek siarki (E 220) stosowany jest do konserwacji wina. Nasyca się roztwór wina dwutlenkiem siarki, a jeśli chcemy otrzymać wino musujące to dodatkowo jeszcze dwutlenkiem węgla:
a) podaj przykład innego kwasu niż kwas węglowy i siarkowy (IV) jaki można spotkać w napojach spożywczych ;
b) zapisz równanie reakcji fermentacji alkoholowej.
Np. H3PO4 – kwas fosforowy (V) drożdże
C6H12O6 → 2C2H5OH + 2CO2↑
Wszystkie inne poprawne odpowiedzi.
Zadanie 10 – 2pkt.
Pewien atom tworzy dwudodatni jon. W tym jonie elektrony rozmieszczone są na powłokach w następujący sposób: [2,8,8]:
a) ile elektronów walencyjnych znajduje się w atomie tego pierwiastka 2;
b) ile protonów znajduje się w jądrze tego atomu 20;
c) w której grupie i którym okresie układu okresowego leży ten pierwiastek 2 grupa, 4 okres;
d) podaj nazwę i symbol tego pierwiastka. Ca - wapń
