OBOWIĄZKI
PRACODAWCY mgr Sabina Pochopień
POJĘCIE OBOWIĄZKÓW PRACODAWCY
Obowiązki pracodawcy składają się na treść
stosunku pracy, określają reguły zachowania się
pracodawcy względem pracownika jako strony
stosunku pracy
PODZIAŁ OBOWIĄZKÓW PRACODAWCY
Wśród obowiązków pracodawcy możemy wyróżnić:
Obowiązki związane z fazą nawiązania stosunku pracy,
Obowiązki związane z fazą trwania stosunku pracy,
Obowiązki związane z fazą ustania stosunku pracy.
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z FAZĄ NAWIĄZANIA
STOSUNKU PRACY
Obejmują:
1) obowiązek informacyjny pracodawcy polegający na zaznajomieniu pracowników podejmujących pracę z:
a) zakresem ich obowiązków,
b) sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach, c) podstawowymi uprawnieniami
2) obowiązek szkoleniowy polegający na uprzednim przeszkoleniu
pracownika w zakresie bhp przed dopuszczeniem go do pracy
OBOWIĄZEK INFORMACYJNY
• Pracodawca informuje pracownika na piśmie, nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę, o:
1) obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, 2) częstotliwości wypłat wynagrodzenia za pracę,
3) wymiarze przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego,
4) obowiązującej pracownika długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę, 5) układzie zbiorowym pracy, którym pracownik jest objęty,
a jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy - dodatkowo o porze nocnej, miejscu, terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia oraz przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy (art. 29
§3 k.p.)
• Pracodawca jest ponadto obowiązany zapoznać pracownika z treścią regulaminu pracy przed rozpoczęciem przez niego pracy
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z
FAZĄ TRWANIA STOSUNKU PRACY
Obejmują:
-Obowiązek należytego organizowania pracy,
-Obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, -Obowiązek prawidłowej i terminowej wypłaty wynagrodzenia,
-Obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych, -Obowiązek zaspokajania socjalnych potrzeb pracowników,
-Obowiązek stosowania obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny pracowników oraz wyników ich pracy,
-Obowiązek prowadzenia i przechowywania dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracowników,
-Obowiązek poszanowania dóbr osobistych pracownika i przeciwdziałania dyskryminacji w zatrudnieniu, -Obowiązek wpływania na kształtowanie z zakładzie pracy zasad współżycia społecznego
OBOWIĄZEK NALEŻYTEGO ORGANIZOWANIA PRACY
Obowiązek ten obejmuje powinność:
- organizowania pracy w sposób zapewniający pełne wykorzystanie czasu pracy, jak również osiąganie przez pracowników, przy wykorzystaniu ich uzdolnień i kwalifikacji, wysokiej wydajności i należytej jakości pracy (art. 94 pkt 2 k.p.),
- stworzenia pracownikom podejmującym zatrudnienie po ukończeniu szkoły zawodowej lub wyższej warunków sprzyjających przystosowaniu się do należytego wykonywania pracy (art. 94 pkt 7 k.p.),
- organizowania prac monotonnych oraz prac w ustalonym z góry tempie w
sposób zapewniający zmniejszenie ich uciążliwości (art. 94 pkt 2a k.p.)
OBOWIĄZEK ZAPEWNIENIA BEZPIECZNYCH I
HIGIENICZNYCH WARUNKÓW PRACY
Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników
przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim zastosowaniu osiągnięć nauki i techniki. (art.
207 § 2 k.p.)
Powyższy obowiązek ma bezwzględny charakter - jego realizacja
nie jest uzależniona od możliwości finansowych i organizacyjnych
pracodawcy
OBOWIĄZEK PRAWIDŁOWEJ I TERMINOWEJ WYPŁATY
WYNAGRODZENIA
Na wskazany obowiązek składają się:
-
reguły określające porządek wypłaty wynagrodzenia (wskazanie minimalnych okresów, za które ma nastąpić wypłata, ustalenie stałych terminów, miejsca i czasu wypłaty),
- prawo pracownika wglądu do dokumentów płacowych w celu weryfikacji wyliczeń pracodawcy stanowiących podstawę ustalenia wysokości płacy,
- obowiązek wypłaty wynagrodzenia w formie pieniężnej (częściowe jego spełnienie w innej formie jest dopuszczalne pod warunkiem, że przewidują to ustawowe przepisy prawa pracy lub układ zbiorowy pracy),
-
obowiązek wypłaty wynagrodzenia na wskazany przez pracownika rachunek płatniczy, chyba że pracownik złożył w postaci papierowej lub elektronicznej wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych
-
- ustalenie dopuszczalnych potraceń z wynagrodzenia za pracę oraz zasad ich
dokonywania.
OBOWIĄZEK UŁATWIANIA PRACOWNIKOM
PODNOSZENIA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH
Powyższy obowiązek nakłada na pracodawców powinność
ułatwiania podnoszenia przez pracowników kwalifikacji zawodowych tzn. nieodmawiania bez uzasadnionych przyczyn udziału w wybranej przez pracownika formie szkolenia oraz tworzenie pozytywnej atmosfery wobec uczących się pracowników,
Przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych należy rozumieć
zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez
pracownika, z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą
( art. 103 (1) § 1 k.p.)
OBOWIĄZEK UŁATWIANIA PRACOWNIKOM
PODNOSZENIA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH
Pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługuje:
- urlop szkoleniowy,
- zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania ( art. 103 (1) § 2 k.p.)
Pracodawca może ponadto przyznać pracownikowi
podnoszącemu kwalifikacje zawodowe dodatkowe świadczenia, w
szczególności pokryć opłaty za kształcenie, przejazd, podręczniki
i zakwaterowanie (art. 103 (4) k.p)
OBOWIĄZEK UŁATWIANIA PRACOWNIKOM
PODNOSZENIA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH
• Urlop szkoleniowy, o którym mowa w art. 103(1) § 2 pkt 1, przysługuje w wymiarze:
1) 6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych;
2) 6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego;
3) 6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe lub egzaminu zawodowego;
4) 21 dni w ostatnim roku studiów - na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.
• Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika
dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
OBOWIĄZEK UŁATWIANIA PRACOWNIKOM
PODNOSZENIA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH
Pracodawca zawiera z pracownikiem podnoszącym kwalifikacje
zawodowe umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron.
Umowę zawiera się na piśmie ( art. 103 (4) § 1 k.p.),
Brak obowiązku zawarcia powyższej umowy gdy pracodawca nie
zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po
ukończeniu podnoszenia kwalifikacji zawodowych (art. 103 (4) § 3 k.p.),
OBOWIĄZEK UŁATWIANIA PRACOWNIKOM
PODNOSZENIA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH
Pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe:
1) który bez uzasadnionych przyczyn nie podejmie podnoszenia kwalifikacji zawodowych
albo przerwie podnoszenie tych kwalifikacji,
2) z którym pracodawca rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia z jego winy, w trakcie
podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub po jego ukończeniu, w terminie określonym w umowie, o której mowa w art. 103(4), nie dłuższym niż 3 lata,
3) który w okresie wskazanym w pkt 2 rozwiąże stosunek pracy za wypowiedzeniem, z
wyjątkiem wypowiedzenia umowy o pracę z przyczyn określonych w art. 94(3),
4) który w okresie wskazanym w pkt 2 rozwiąże stosunek pracy bez wypowiedzenia na
podstawie art. 55 lub art. 94(3), mimo braku przyczyn określonych w tych przepisach
- jest obowiązany do zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na ten cel z tytułu
dodatkowych świadczeń, w wysokości proporcjonalnej do okresu zatrudnienia po ukończeniu
podnoszenia kwalifikacji zawodowych lub okresu zatrudnienia w czasie ich podnoszenia.
OBOWIĄZEK UŁATWIANIA PRACOWNIKOM
PODNOSZENIA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH Pracownikowi zdobywającemu lub uzupełniającemu wiedzę
na zasadach innych niż określone w art. 103 (1) -103 (5) mogą być przyznane:
- zwolnienie z całości lub części dnia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia,
- urlop bezpłatny- w wymiarze ustalonym w porozumieniu
zawieranym między pracodawcą a pracownikiem (art. 103 (6)
k.p.)
OBOWIĄZEK ZASPOKAJANIA SOCJALNYCH POTRZEB
PRACOWNIKÓW
•
Pracodawca jest obowiązany zaspokajać w miarę posiadanych środków socjalne potrzeby pracowników (art. 94 pkt 8 k.p.),
•
Powyższy obowiązek może być realizowany przez :
- stworzenie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych przeznaczonego na finansowanie działalności socjalnej (bytowej, rekreacyjnej, kulturalnej, wypoczynkowej) na rzecz pracowników i innych wskazanych osób,
- wypłatę świadczenia urlopowego (w przypadku pracodawców,
którzy nie mają obowiązku tworzenia funduszu)
OBOWIĄZEK ZASPOKAJANIA SOCJALNYCH POTRZEB
PRACOWNIKÓW
• Fundusz tworzą pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty.
• Pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku, co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, tworzą Fundusz na wniosek zakładowej organizacji związkowej.
• Pracodawcy prowadzący działalność w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych tworzą Fundusz, bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników.
• Pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku
mniej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty mogą tworzyć
Fundusz lub mogą wypłacać świadczenie urlopowe.
OBOWIĄZEK ZASPOKAJANIA SOCJALNYCH POTRZEB
PRACOWNIKÓW
działalność socjalna - usługi świadczone przez pracodawców na
rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-
oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w
żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego
opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach
wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej -
rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy
na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.
OBOWIĄZEK ZASPOKAJANIA SOCJALNYCH POTRZEB
PRACOWNIKÓW
• Fundusz jest tworzony na rzecz ogółu pracowników i prawo do korzystania ze świadczeń finansowanych z funduszu jest zbiorowym prawem załogi.
• Osoba ogólnie uprawniona do korzystania z funduszu nabywa roszczenie o spełnienie przez pracodawcę określonego świadczenia dopiero wówczas, gdy takie świadczenie zostanie jest przyznane w przewidzianym prawem trybie przyznawania świadczeń z funduszu.
• Przyznanie indywidualnego świadczenia z funduszu zostało
uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby
uprawnionej.
OBOWIĄZEK ZASPOKAJANIA SOCJALNYCH POTRZEB
PRACOWNIKÓW
• Zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z funduszu oraz przeznaczania środków z funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym z zakładowymi organizacjami związkowymi.
• Jeżeli w sprawie ustalenia regulaminu zakładowego funduszu świadczeń socjalnych organizacje związkowe albo organizacje związkowe reprezentatywne w rozumieniu w rozumieniu art. 25 (3) ust. 1 lub 2 u z.z. nie przedstawią wspólnie uzgodnionego stanowiska w terminie 30 dni, decyzję w tych sprawach podejmuje pracodawca po rozpatrzeniu odrębnych stanowisk organizacji związkowych.
• Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
• Fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczonego w stosunku do
przeciętnej liczby zatrudnionych.
OBOWIĄZEK ZASPOKAJANIA SOCJALNYCH POTRZEB
PRACOWNIKÓW
• Świadczenie urlopowe wypłaca pracodawca raz w roku każdemu pracownikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych.
• Wypłata następuje nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym
rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego.
OBOWIĄZEK STOSOWANIA OBIEKTYWNYCH I SPRAWIEDLIWYCH KRYTERIÓW OCENY
PRACOWNIKÓW ORAZ WYNIKÓW ICH PRACY
• Reguły obiektywności mogą być wyznaczane przez normy prawne lub pozaprawne (etyczne, zwyczajowe, prakseologiczne itp.)
• Ocena sprawiedliwa jest wynikiem stosowania takiej samej miary wobec wszystkich zainteresowanych, stosowania tych samych
kryteriów do ich sytuacji
OBOWIĄZEK PROWADZENIA I PRZECHOWYWANIA
DOKUMENTACJI PRACOWNICZEJ Obejmuje:
- obowiązek prowadzenia i przechowywania w postaci papierowej lub elektronicznej dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akt osobowych pracownika
- obowiązek przechowywania dokumentacji pracowniczej w sposób
gwarantujący zachowanie jej poufności, integralności, kompletności
oraz dostępności, w warunkach niegrożących uszkodzeniem lub
zniszczeniem przez okres zatrudnienia, a także przez okres 10 lat,
licząc od końca roku kalendarzowego, w którym stosunek
pracy uległ rozwiązaniu lub wygasł, chyba że odrębne
przepisy przewidują dłuższy okres przechowywania
dokumentacji pracowniczej
OBOWIĄZEK PROWADZENIA I PRZECHOWYWANIA
DOKUMENTACJI
PRACOWNICZEJ ROZPORZĄDZENIE MINISTRA RODZINY, PRACY I POLITYKI
SPOŁECZNEJ1) z dnia 10 grudnia 2018 r. w sprawie dokumentacji pracowniczej
§ 20. 1. Do dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem
pracy oraz akt osobowych pracowników, pozostających w dniu
wejścia w życie niniejszego rozporządzenia w stosunku pracy,
zgromadzonych przed tym dniem, stosuje się przepisy niniejszego
rozporządzenia, z wyjątkiem § 2–6; w tym zakresie stosuje się
przepisy obowiązujące przed dniem wejścia w życie niniejszego
rozporządzenia.
OBOWIĄZEK PROWADZENIA I PRZECHOWYWANIA
DOKUMENTACJI
PRACOWNICZEJ Akta osobowe pracowników pozostających w stosunku pracy w dniu wejścia w życie rozporządzenia składają się z trzech części i
obejmują:
- w części A dokumenty zgromadzone w związku z ubieganiem się o zatrudnienie (np. kwestionariusz osobowy, świadectwo pracy z poprzedniego miejsca zatrudnienia),
- w części B dokumenty dotyczące nawiązania stosunku pracy i przebiegu zatrudnienia (np. umowa o pracę),
- w części C dokumenty związane z ustaniem stosunku pracy
(np. oświadczenie o wypowiedzeniu).
OBOWIĄZEK PROWADZENIA I PRZECHOWYWANIA
DOKUMENTACJI
PRACOWNICZEJ Pracodawca prowadzi ponadto dokumentację dotyczącą:
podejrzeń o choroby zawodowe, chorób zawodowych i
wypadków przy pracy oraz odrębnie dla każdego pracownika
karty ewidencji czasu pracy, kosztu wypłaconego
wynagrodzenia i innych świadczeń związanych z pracą oraz
kartę ewidencyjną przyznanych środków ochrony
indywidualnej
OBOWIĄZEK PROWADZENIA I PRZECHOWYWANIA
DOKUMENTACJI
PRACOWNICZEJ Pracodawcy mogą dostosować dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz akta osobowe pracowników, pozostających w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia w stosunku pracy, zgromadzone przed tym dniem, do § 2–6 niniejszego rozporządzenia.
§ 21 Rozporządzenia
OBOWIĄZEK PROWADZENIA I
PRZECHOWYWANIA DOKUMENTACJI
PRACOWNICZEJ- NOWY STAN PRAWNY
• Zgodnie z rozporządzeniem akta pracownicze składają się z czterech części i obejmują:
- w części A dokumenty zgromadzone w związku z ubieganiem się o zatrudnienie,
- w części B dokumenty dotyczące nawiązania i przebiegu stosunku pracy,
- w części C dokumenty dotyczące ustania stosunku pracy
- w części D odpis zawiadomienia o ukaraniu oraz inne dokumenty
związane z ponoszeniem przez pracownika odpowiedzialności
porządkowej lub odpowiedzialności określonej w odrębnych
przepisach, które przewidują zatarcie kary po upływie określonego
czasu
OBOWIĄZEK PROWADZENIA I PRZECHOWYWANIA
DOKUMENTACJI
PRACOWNICZEJ Zgodnie z rozporządzeniem pracodawca prowadzi ponadto dokumentację dotyczącą:
- ewidencjonowania czasu pracy,
- ubiegania się i korzystania z urlopu wypoczynkowego,
- wypłaconego wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń związanych z pracą oraz wniosek pracownika o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych,
- ewidencji przydziału odzieży i obuwia roboczego oraz środków
ochrony indywidualnej, a także dokumenty związane z wypłatą
ekwiwalentu pieniężnego za używanie własnej odzieży i obuwia
oraz ich pranie i konserwację
OBOWIĄZEK WPŁYWANIA NA
KSZTAŁTOWANIE W ZAKŁADZIE PRACY ZASAD WSPÓŁŻYCIA SPOŁECZNEGO
Powyższy obowiązek stanowi drugą stronę pracowniczej powinności przestrzegania zasad współżycia społecznego,