Świadek
anonimowy
Magdalena Całus
Źródło instytucji
• Instytucja świadka anonimowego została uregulowana w art. 184 k.p.k. Została ona wprowadzona ustawą
nowelizacyjną z dnia 6 lica 1995 r.
• Przyczyną jej wprowadzenia była konieczność
stworzenia nowej formy walki z przestępczością zorganizowaną. Ważne stało się ujawnienie sprawców, ujawnienie i gromadzenie dowodów, ale także
odpowiednie ich przedstawienie. Z tym ostatnim wiązała się konieczność zagwarantowania ochrony świadkom, którzy zdecydowali się złożyć zeznania, gdyż oni, a
także osoby im bliskie ze względu na zeznania znaleźli
się w sytuacji zagrażającej ich bezpieczeństwu.
Art. 184 k.p.k. –
przedmiot regulacji
Przepis statuuje instytucję świadka anonimowego, określając:
postępowanie w przedmiocie wydania postanowienia o
zachowaniu w tajemnicy danych umożliwiających ujawnienie tożsamości
świadka przesłanki jej zastosowania zakres anonimizacji
podstawy do uchylenia postanowienia o
anonimizacji
sposób przesłuchania świadka
Zastosowanie
• Instytucja świadka anonimowego (świadka
incognito) może mieć zastosowanie w sprawie o każde przestępstwo, niezależnie od zagrożenia ustawowego mimo, że charakter regulacji
wskazuje, że co do zasady chodzi o czyny
większej wagi.
Przesłanki zastosowania instytucji świadka anonimowego
Istnienie uzasadnionej obawy niebezpieczeństwa
dla: życia, zdrowia, wolności i mienia w znacznych
rozmiarach świadka lub osoby dla niego najbliższej.
Przesłanki zastosowania instytucji świadka
anonimowego – wyjaśnienie wyrażeń
Przesłanki zastosowania instytucji świadka
anonimowego – wyjaśnienie wyrażeń
Przesłanki zastosowania instytucji świadka
anonimowego – wyjaśnienie wyrażeń
Zakres anonimizacji
Zakres anonimizacji
• "okoliczności umożliwiające ujawnienie
tożsamości świadka, w tym dane osobowe, jeżeli nie mają one znaczenia dla rozstrzygnięcia w
sprawie„:
o również fragmenty zeznań świadka anonimowego, lecz pod
warunkiem, że okoliczności te nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie
o nie można zachować w tajemnicy informacji relewantnych, co wynika z zagwarantowana oskarżonemu prawa do obrony, który będzie miał dostęp do istotnych wiadomości pochodzących od świadka, a
rzutujących na odpowiedzialność oskarżonego
Zakres anonimizacji
Zakres anonimizacji
Postępowanie w sprawie nadania
statusu świadka anonimowego
Wszczęcie z urzędu
• Organ procesowy:
o prokurator (w postępowaniu przygotowawczym) o sąd (w postępowaniu jurysdykcyjnym)
powinien powziąć decyzję o utajnieniu, gdy dojdzie do przekonania, że:
o zachodzą przesłanki zastosowania instytucji świadka incognito, czyli uzasadniona obawa niebezpieczeństwa dla określonych dóbr świadka lub osoby dla niego najbliższej
o świadek dysponuje istotnymi wiadomościami na temat okoliczności popełnienia przestępstwa oraz jego sprawców
o Informacji tych nie można pozyskać z innego źródła dowodowego
• Konieczna jest akceptacja tego zamierzenia
organu przez osobę najbardziej zainteresowaną,
czyli przez świadka
Wszczęcie na wniosek
Wszczęcie na wniosek
Wydanie postanowienia
Doręczenie postanowienia
Zażalenie
Zażalenie – cd.
Uchylenie anonimizacji -
przesłanki
Uchylenie anonimizacji –
tryb
Uchylenie anonimizacji
- postanowienie o uchyleniu postanowienia
o utajnieniu tożsamości świadka
Problematyka postępowania organu procesowego (sądu lub prokuratora) w sytuacji złożenia przez oskarżonego lub jego obrońcę wniosku o przesłuchania
w charakterze świadka osoby, wobec której wydano postanowienie o
utajnieniu danych
Przesłuchanie świadka
anonimowego
Przesłuchanie świadka anonimowego
Przesłuchanie świadka anonimowego - na
odległość
Przesłuchanie świadka anonimowego - uczestniczenie oskarżonego lub jego obrońcy w
przesłuchaniu świadka
Nie jest dopuszczalna
konfrontacja świadka incognito z innymi osobowymi źródłami osobowymi, a w szczególności z
oskarżonym!
Przesłuchanie świadka anonimowego
Ocena dowodu z zeznań
świadka anonimowego
Ocena dowodu z zeznań
świadka anonimowego
Ocena dowodu z zeznań
świadka anonimowego
Ocena dowodu z zeznań świadka
anonimowego
Ocena dowodu z zeznań
świadka anonimowego
• Bibliografia:
o Kodeks postępowania karnego. Komentarz, 2014, prof. dr hab. Jerzy Skorupka
o Proces dowodzenia w postępowaniu karnym, 2010, K. Pawelec, s. 167 – 177
o Postępowanie karne. Część ogólna, 2012, red. J. Skorupka, s. 336 - 339
