LOGIKA DLA PRAWNIKÓW
PAW E Ł J A B Ł O Ń S K I Wykład 2020/21, I SSP
1. STRUKTURA EGZAMINU
2. WIADOMOŚCI O JĘZYKU –
„MAPA”
ZAGADNIEŃ
Wykład 8
STRUKTURA EGZAMINU
Wnioskowania prawnicze.
Argumentacja:
a) argument dedukcyjny, b) argumenty niededukcyjne,
c) sofizmaty.
3. Wiadomości o języku.
WIADOM OŚCI O JĘZYKU
1. Nazwy.
2. Zdania.
3. Definicje.
4. Podział logiczny, typologia,
partycja.
5. Implikatury konwersacyjne.
6. Pytania i odpowiedzi.
NAZWY
1. Ogólne
wiadomości o nazwie.
2. Podziały nazw.
3. Relacje między
zakresami nazw.
RELACJE MIĘDZY ZAKRESA MI NAZW
1) Zamienność.
2) Nadrzędność.
3) Podrzędność.
4) Wykluczanie się (przeciwieństwo lub sprzeczność).
5) Krzyżowanie się (niezależność
lub podprzeciwieństwo).
ZDANIE
1. Zdanie w sensie logicznym.
2. Presupozycje zdania.
3. Relacje między
zdaniami.
DEFINICJ E
1. Podziały definicji.
2. Błędy w definicjach.
3. Pozostałe
wiadomości o
definicjach.
PODZIAŁ DEFINICJI ZE WZGLĘDU NA ZADANIA
Sprawozdawcza (relacjonuje zastane znaczenie terminu)
Projektująca
- regulująca (wybiera spośród zastanych znaczeń jedno)
- konstrukcyjna (wprowadza nowy termin lub nowe znaczenie terminu wcześniej znanego)
Problem wypowiedzi mętnych
PODZIAŁ DEFINICJI ZE WZGLĘDU NA BUDOWĘ
•
Równościowe (definiendum - zwrot łączący-definiens)
- klasyczne (treściowe) - przez rodzaj i różnicę gatunkową, np.
Student to uczeń szkoły wyższej)
-
nieklasyczne (zakresowe) – przez rozłożenie zakresu definiendum na kilka podzbiorów, np. Filozofia to ontologia, epistemologia i aksjologia
Nierównościowe
np. równoważnościowa: X jest dziadkiem Y wtedy i tylko wtedy, gdy
istnieje takie Z, że X jest ojcem Z, Z zaś jest ojcem lub matką Y
STYLIZACJE DEFINICJI
•
Słownikowa
Słowo „aksjologia” znaczy to samo, co wyrażenie „refleksja o wartościach”
Semantyczna
Słowo „aksjologia” oznacza refleksję o wartościach
Przedmiotowa
Aksjologia to refleksja o wartościach
BŁĘDY W DEFINICJACH SPRAWOZDAWCZYCH
Błąd nieadekwatności - definicja za szeroka - definicja za wąska
- definicja za wąska i za szeroka jednocześnie - wykluczanie się zakresów
sytuacja przesunięcia kategorialnego
• Błąd pragmatyczny (ignotum per ignotum)
- błędne koło (bezpośrednie lub pośrednie) jako przypadek ignotum per ignotum
BŁĘDY W DEFINICJACH PROJEKTUJĄCYCH
Nieskuteczność definicji regulującej - niepowodzenie w usunięciu wątpliwości
Bezpłodność poznawcza definicji konstrukcyjnych
PSEUDODEFINICJE
Definicja perswazyjna
Definicja ostensywna (deiktyczna) Definicja cząstkowa
Definicja metaforyczna
DEFINICJE W PRAWIE
1. Status definicji legalnych.
2. Sposób konstruowania definicji legalnych.
PODZIAŁ LOGICZN Y
1. Kryteria
poprawności podziału
logicznego.
2. Inne podobne operacje
logiczne:
typologia,
partycja.
PODZIAŁ LOGICZNY – WARUNKI POPRAWNOŚCI
Warunki formalne:
- wyczerpujący - rozłączny
- jedna zasada podziału - ostra zasada podziału
Warunek materialny – poprawność pod względem pragmatycznym
IMPLIKATU RY KONWERS ACYJNE
1. Pojęcie implikatur konwersacyjnych.
2. Maksymy
konwersacyjne: jakości, ilości, istotności, sposobu.
3. Przestrzeganie i
ekstrapolacja maksym
konwersacyjnych.
PYTANIA I
ODPOWIEDZI
1. Rodzaje pytań.
2. Zakres niewiadomej pytania.
3. Szczególne typy pytań:
a) niewłaściwie postawione, b) nieistotne,
c) pozorne,
d) sugestywne, e) podchwytliwe, f) sprawdzające.
