82
D z iś tru d n o na t o p y t a n ie o d p o w ie d z ie ć , pokażą t o d a la z e bada n i a , n ie m n ie j jed n a k omawianą p u b lik a c j ę n a le ż y u zn ać z a d z i e ł o b ard zo odw ażne.
K s. S t a n is ła w Longosz
5 . Y i t t o r i o P e r i . O m elie o r ig e n ia n e s u i S a lm i. C o n tr ib u to a l l ' i d e n t i f i c a z i o n e d a l t e s t o l a t i n o , C i t t a d e l Y a t ic a -no 1 9 8 0 . S tu d i e T e s t i .2 8 9
W arto odnotow ać p u b lik a c j ę t e j k s i ą ż k i , k t ć r a n ie w ą tp liw i w zbudzi z a in t e r e s o w a n ie o r y g e n is tć w : c h o d z i o z a g in io n y p ełn y kom entarz O rygen esa do Psalm ćw, k tó r y św . H ieron im nazw ał
" in tegru m psalmorum corp u s" / E p i s t . ad A ugustinum CXII,20,CSEL 5 5 ,3 8 9 - 3 9 0 , Czuj 1 1 1 , 3 8 / w y j a ś n ia j ą c , że p r z e ł o ż y ł go na ł a c i nę św . H ila r y z P o i t i e r s i E u z e b iu sz z W o r c e l l i . 0 tym komen ta r z u w spom inał w sw o ic h d z i e ł a c h n ie t y l k o sam O ry g en es, a le i in n i a u to r z y s t a r o ż y t n i , ja k E u z e b iu sz z C e z a r e i, św . B a z y li W ie l k i , E p if a n iu s z i R u fin z A k w ile i. Ze sp o so b u kom entow ania k s i ą g b i b l i j n y c h p r z e z O rygenesa w iem y, że c z y n i ł t o zazw yczaj w t r o j a k i e j fo r m ie : i . tom oi lu b hypomnemata / c i ą g ł y kom entarz w ie r s z po w i e r s z u / , 2 . h o m i l i a i lu b d i a l e x e i s , 3 . s c h o l i a lub s e m e i o s e i s . Z w y r a ż e n ia w ię c św . H ieron im a " in tegru m Psalmorum co rp u s" można w n io sk o w a ć, ż e O rygenes p o z o s t a w ił kom p letn y ko m entarz P s a ł t e r z a we w s z y s t k ic h t y c h t r z e c h form ach e g z e g e z y .
0 tak im w ła ś n ie k om en tarzu , h o m ilia c h i w y c ią g a o h do c a łe g o P s a ł t e r z a św . H ieron im wspom ina w innym m ie j s c u / E p i s t . ad Pau lam X X X III,4 , CSEL 5 4 ,2 5 6 , Czuj 1 , 1 9 5 - 1 9 7 / . G dzie s i ę w ię c z n a jd u je o b sz e r n e o r y g e n e s o w s k ie d z i e ł o ? Czy c a łk o w ic ie z a g i n ę ło ? P a t r o l o g i a M ig n ę 'a z a w ie r a t y l k o fragm en ty z kom entarza O rygen esa do Psalmćw w p o s t a c i C aten ae b i b l i c a e /PG 1 2 ,i 0 5 3
-83
1 3 1 2 , 1 4 0 9 - 1 6 8 5 /.
V. P e r l s u g e r u j e w wydanej p r z e z s i e b i e r o z p r a w ie , że być może c z ę ś c i ą t e g o o b s z e r n e g o d z i e ł a s ą zachowane ł a c i ń s k i e t r a c - t a t u s s i v e h o m ilia e i n P sa lm o s, b ęd ące n ajp raw d op od ob n iej t ł u m aczeniem , bo n o s z ą na s o b i e w i e i e grecyzm ów . Wydał j e po r a z p ie r w sz y k r y t y c z n i e G. M orin w A n ecd o ta M ared solan a 1 1 1 ,2 , M a r e d s o li-O x o n ia e 1 8 9 7 , 1 -3 1 3 , a n a s t ę p n ie przedrukow ano j e w s e r i i Corpus C h r istia n o r u m / v o l . f 3 , 2 , T u r n h c lt i 19 5 8 , 3 - 4 4 7 / .wśród h o m ile ty c z n y c h d z i e ł św. H ie r o n im a .
K s ią ż k a V. P e r i s k ła d a s i ę z t r z e c h z a s a d n ic z y c h r o z d z i a łó w , z a k o ń c z e n ia i in d ek sów / b i b l i j n e g o , cytow an ych autorów s t a r o c h r z e ś c i j a ń s k i c h , wydań te k s tó w i n o ty b i b l i o g r a f i c z n e j / .
R o z d z ia ł I p t . P ie r w sz y in t e g r a l n y kom entarz do P s a ł t e r z a / s . 7 - 6 5 / t r a k t u j e o O r y g e n e sie i H ie r o n im ie ja k o a u to r a c h komen ta r z y do Psalmów z p r z y to c z e n ie m r a c j i , k t ó r e mogą s k ł a n i a ć 'o p r z y j ę c i a o p i n i i , że O rygenes j e s t autorem w spom nianych w yżej t r a k t a t ó w . R o z d z ia ł I I / s . 6 6 - 1 1 3 / omawia h i s t o r y c z n e i l i t u r g ic z n e p o d ło ż e /b a c k g r u n d / ty c h t r a k t a t ó w . W r e sz c ie r o z d z i a ł I I I / s . 1 1 4 - 1 7 3 / za jm u je s i ę s to su n k ie m a n a lo g ic z n y c h kom entarzy do P s a ł t e r z a O rygen esa i H iero n im a : c zy s ą one sa m o d z ie ln y m i d z i e ł a m i , c z y t e ż je d n o z n ic h j e s t tłu m a c z e n ie m d r u g ie g o / a w ię c e c h a t y c h t r a k ta tó w w C o m m en ta rio lu s, p o d o b ie ń stw a z innym i h o m ilia m i, p r z e ło ż o n y m i p r z e z R u fin a , i c h s to s u n e k do h o m i l i i o J e r e m ia s z u , z g o d n o ść m odelu h o m ile t y c z n e g o , w sp ó ln e k r y t e r i a e g z e g e z y / . Wyprowadzone z p o w y ż sz e j a n a l i z y w n io s k i n ie s ą w c a le p rzek o n y w u ją c e i p rob lem i d e n t y f i k a c j i z a g in io n y c h h o m i l i i O rygen esa do Psalmów n a d a l p o z o s t a j e n ie r o z w ią z a n y .
