Grupa 3 – żółta – Bączki – (5 – latki)
KOLOROWA EDUKACJA, czyli Plan Daltoński
Jeśli szanujemy dziecko i podążamy za jego możliwościami to może ono zrobić więcej, niż od niego oczekujemy, a wszystko co dziecko potrafi – nauczycielowi zrobić nie wolno”
(H. Parkhurst)
Opracowanie: Joanna Hadała
Dlaczego Plan Daltoński?
Praca według planu daltońskiego zaspokaja naturalną potrzebę dziecięcej aktywności i ciekawości. Pobudza kreatywność, rozwija samodzielność, zarówno w myśleniu, jak i działaniu, budzi inicjatywę, wyrabia poczucie odpowiedzialności oraz kształtuje umiejętność współpracy i komunikacji, przy jednoczesnym zachowaniu indywidualności dziecka, szacunku do jego możliwości i zainteresowań. Nauczyciel odchodzi od swojej dotychczasowej roli jedynego przekaziciela wiedzy, na rzecz bycia osobą wspierającą swoich wychowanków w samodzielnym odkrywaniu świata. Tworzy wraz z dziećmi taką przestrzeń w sali, aby było im łatwiej zorganizować swój własny proces edukacyjnego rozwoju i wziąć za niego odpowiedzialność. Wszystko to odbywa się w zgodzie i duchu idei twórczyni tej koncepcji Helen Parkhurst.
W Planie Daltońskim zwracamy szczególną uwagę na trzy główne zasady, nazywane też jego filarami:
1. Odpowiedzialność 2. Samodzielność 3. Współpraca
Aby można je było w pełni realizować wykorzystujemy w grupie Bączków m.in. wizualizację.
I tak np. poprzez wizualizację tablicy obecności- w naszym przypadku są nią segregatory, których specjalne ustawienie sygnalizuje obecność dziecka w przedszkolu lub jego wyjście do domu, tablicy dyżurnych i ich aktywności, planu dnia, dzieci czują się odpowiedzialne i uczą się planować pracę. Dziecko samo pilnuje porządku, co w konsekwencji rozbudza u niego poczucie sprawstwa, motywuje do działania i daje poczucie radości z dobrze wypełnionych zadań. Dzień w Bączkach rozpoczynamy od powiedzenia sobie nawzajem „Dzień dobry”, potem rzecz jasna, dzieci myją ręce, wieszając przy swoim imieniu ręcznik, przestawiają segregator i idą się bawić. Po południu jest trochę inaczej. Najpierw porządkowane jest miejsce zabawy, potem ręcznik wkładany jest do kosza na pranie, następnie segregator jest przesawiany w pozycji „nieobecny- w domu”, a na sam koniec mówimy sobie „Do widzenia”.
Jak widać na zdjęciu poniżej, segregator służy także do przechowywania różnych ważnych dla dzieci skarbów: samodzielnie wykonanych samolotów, kolorowych rysunków czy laurek od kolegów i koleżanek. Niestety, z wiadomych względów, dzieci nie mogą trzymać w nich zabawek przyniesionych z domu. W wcześniej i takie też zadanie spełniały segregatory.
Ważna w planie daltońskim jest nauka gospodarowaniem czasem. Służy do tego wizualizacja dni tygodnia, miesięcy i pór roku. Przy okazji sprawdzamy także stan pogody w danym dniu. Dzieci bardzo chętnie i samodzielnie przypinają małe papierowe bączki do aktualnych dni tygodnia, pory roku czy miesiąca. Często także przy okazji robienia tych czynności utrwalamy ich prawidłową kolejność, sprawdzamy jaki dzień był wczoraj, a jaki będzie jutro i pojutrze, jaka pora roku nastąpi, a jaka była przed aktualną itp.
Nasze poranki to także wspólny krąg, podczas którego przypominamy sobie panujące w naszej grupie oraz w przedszkolu zasady, rozmawiamy o różnych zdarzeniach i wydarzeniach w Bączkach, o naszych emocjach i o jak sobie z nimi radzić. Jeśli kogoś długo z nami nie było, śpiewamy mu na powitanie piosenkę, żeby wiedział, że cieszymy się, iż znów jest w przedszkolu. Sprawdzamy obecność, ustalamy, jak będzie wyglądał dzień, czyli po prostu planujemy nasze aktywności
I rzecz jasna liczymy: ile jest wszystkich Bączków, a ile dziewczynek i chłopców. Następnie sprawdzamy kogo jest więcej i o ile. Zazwyczaj do tej pory było więcej chłopców, ale w ostatnim czasie zdarza się, że jest tyle samo dziewczynek co chłopców, a dwa dni były nawet takie, że do przedszkola przyszło więcej dziewczynek. Rzadko to się zdarza, bo w naszej żółtej grupie jest aż 16 chłopców, a tylko 9 dziewczynek.
Kolejnym krokiem do samodzielności i odpowiedzialności jest między innymi praca dzieci z instrukcją – wizualizacja zadania do zrobienia w grupie lub indywidualnie.
W ostatnim czasie Bączki wykonały swoją pierwszą pracę plastyczną według instrukcji obrazkowej. Ale taka instrukcja może dotyczyć również innych aktywności, np. mycia rąk czy pieczenia ciasteczek.
Niezwykle miłym doświadczeniem było obserwowanie jak dzieci przygotowują sobie swoje stanowiska pracy, wybierają potrzebne elementy do wykonania zebry, rozmawiają, pomagają sobie, jeśli ktoś z nich tego potrzebuje, sprzątają po wykonaniu zadania.
Samodzielność, tak istotna w edukacji daltońskiej, realizowana jest na wiele sposobów. Bączki uczą się jej także poprzez pełnienie funkcji dyżurnych: przygotowują stoły przed posiłkami, sprzątają po ich zakończeniu oraz po zajęciach, pilnują porządku w łazience, podlewają kwiaty, porządkują książki i zabawki, dbają, aby zawsze w dzbanku była woda do picia . W naszej grupie mamy także tzw. „prawą rękę”, czyli asystenta nauczyciela. Taki przedszkolak pomaga pani np.
rozdawać kartki podczas zajęć, może pójść pożyczyć coś do grupy obok czy zanieść ważne pismo do p. Dyrektor.
Bączki doskonalą swoją samodzielność także poprzez nalewanie zupy z wazy, nakładanie surówki czy wybierając dodatki do kanapek oraz nalewając herbatę lub wodę.
A w ramach zajęć kulinarnych Pychotkowo przygotowują soki owocowe pełne witamin, pieką pachnące cynamonem pierniki i marchewkowe babeczki, a na specjalne okazje smażą gofry, np. w Dniu Kobiet czy na Dzień Dziecka.
Wszystkie wymienione wyżej czynności rozwijając samodzielność, doskonalą jednocześnie inne kompetencje:
• matematyczne: odmierzanie, ważenie, przeliczanie produktów itp.,
• społeczne: współpraca, komunikacja, sprawianie innym przyjemności,
• sprawność manualną: ćwiczenia palców, dłoni, rąk poprzez wałkowanie, nalewanie, przesypywanie.
Kolejnym ważnym aspektem w Planie Daltońskim jest współpraca.
Kształtowanie tej ważnej i kluczowej kompetencji odbywa się poprzez pracę w parach lub zespołach. Każdego tygodnia pary zmieniają się, co pozwala dziecku na bliższy kontakt z rówieśnikami, lepsze poznanie kolegi, koleżanki oraz wdrażanie do współpracy, komunikacji i konstruktywnego rozwiązywanie ewentualnych problemów.
Plan daltoński realizowany jest w każdym naszym codziennym działaniu. Bączki uwielbiają być aktywne, są ciekawe świata, gotowe by odkrywać jego cudowności, chętnie eksperymentują.
Bowiem nasza Kolorowa Edukacja to właśnie działanie, a nie sięganie po gotowe rozwiązania, to nieustanne poszukiwanie i odkrywanie, pełne entuzjazmu badanie świata.
I tak też czynią małe przedszkolaki.
A jeśli jakiejś umiejętności już się nauczą, to mogą się tym pochwalić. Mamy na naszej tablicy takie specjalne miejsce pt. „Już to potrafię”. Dzieci doskonale wiedzą, bo często o tym rozmawiamy, że nawet jeśli jeszcze czegoś nie umieją, to trening czyni mistrza. Poza tym Bączki chętnie spieszą z pomocą, jeśli ktoś ma z czymś nadal problem. Pokazują, co i jak, i uczą się od siebie nawzajem. Dziej się tak zgodnie z hasłem „Zapytaj trzech, zanim zapytasz mnie”.
Rzecz jasna i chyba najważniejsza, by wszystko to, czego doświadczają dzieci było dla nich ogromną przyjemnością, fantastyczną zabawą i dawało radość z uzyskanych efektów. A jeśli nawet coś się czasem nie udaje, żeby miały pewność, że mogą liczyć na pomoc ze strony swoich kolegów i wsparcie ich pań.
A jeśli czasem zdarzy się dzieciom trudniejszy dzień, bo przecież każdy z nas takie ma, że dopada nas smutek i tęsknota za rodzicami, to mamy w naszej sali takie specjalne miejsce:
półki z rodzinnymi zdjęciami. Bączki mogą w każdej chwili zerknąć na te fotografie. Jest szansa, że smuteczki wówczas znikną i będzie można znów się uśmiechnąć i wrócić do zabawy
