A N N A L E S D E L A S O C I É T É G É O L O G I Q U E D E P O L O G N E
T o m (V o lu m e ) X L I I — 1972 Z e s z y t (F a s c io u le ) 4 K r a k ó w 1972
S T A N IS Ł A W G E R O C H \ A N T O N IN A JE D N O R O W S K A 2, W Ł A D Y S Ł A W M O R Y C 3
UTWORY DOLNEJ KREDY W POŁUDNIOWEJ CZĘŚCI PRZEDGÓRZA KARPAT
(Tabl. L I I — L I I I i 4 fig.)
The Lower Cretaceous Sedim ents in the Southern Part of the Carpathian Foreland
(P I. L I I — L I I I and 4 Figs.) W S T Ę P
W latach 1969/70 w południow ej części Przedgórza K arp at, w stre fie granicznej z K arp atam i fliszo w ym i, w re jo n ie D ęb icy w ykonano głęboki o tw ó r Stasió w ka 1. W re jo n ie tym podłoże m iocenu zbudow ane jest z osa
dów kred ow ych i ju ra jsk ich oraz z w ystęp u jących pod n im i utw oró w triasu dolnego, karbonu dolnego, sylu ru , ord ow iku i prekam bru (fig . 1, 3).
P ro fil stratyg raficz n y otw oru Stasió w ka 1, ze w zględu na stw ierdzenie w n im utw orów dolnej k red y m orza epikontynentalnego, zasługuje n a szcze
gólne w yró żnien ie, gdyż osady te w te j części P o ls k i dotychczas n ie b y ły znane ( G ł o w a c k i , 1965; K a r n k o w s k i , O ł t u s z y k , 1968).
A u to rzy skład ają serdeczne poidziękowanie P a n i P ro f. d r O. P a z d r o za cenne uw agi dotyczące zagadnień m ikropaleontologicznych poruszonych
w n in iejszej p u b lik acji.
O P IS P R O F IL U O T W O R U W IE R T N IC Z E G O S T A S IÓ W K A 1
W iercen ie Stasió w ka 1 zostało zlokalizow ane w brzeżnej części K a rp a t fliszo w ych w obrębie płaszczow iny skolskiej. P o przebiciu w arstw ino- ceram ow ych jednostki skołskiej i utw oró w m ioceńskich (w raz z form acją sołonośną), naw iercono w głębokości 2100,0 m podłoże m iocenu, zbudo
w ane z m arg li szarych, zb itych , częściowo typ u opokowego, lu b ilastych , odznaczających się w ów czas ciem niejszą barw ą. W m arglach tych częste są sm ugi p iry tu ziem istego. W m arglach ty c h spotyka się rzadko u łam ki sko
ru p inoceram ów i zęby ryb . U tw o ry te b y ły rdzeniow ane ty lk o w n iektó ry c h odcinkach p ro filu , a m ianow icie w głębokościach 2148,4— 2153,8 m oraz 2210,9— 2214,8 m .
1 K rak ó w , ul. O lean d ry 2a.
2 K ra k ó w , ul. Senacka 3.
3 K rak ó w , ul. Lu b icz 25.
8 R o c z n ik P T G t. X L II/ 4
B ad an ia m ikroskopow e w yk a z ały w ty ch osadach (niższy odcinek rdze
n io w an y zaznaczany na fig . 2) następujące o tw o m ice:
D orothia b u lletla ( C a r s e y ) R 1 D orothia trochoides ( M a r i s s o n ) R Goesella carpathica L i s z k o w a R A taxophragm ium variab ile (d ’ O r b i g n y) R G lobotruncana area ( C u s h m a n ) F
G. fornicata P l u m m e r R
G. lapparenti lapparenti B o -11 i C G. lapparenti tricarin ata Q u e r e a u C
G. m arginata ( R e u s s ) C
Rugoglobigerina rugosa (¡P lu m m e r ) F Globorotalites m icheliniana (d ’ O r b i' g n y ) R Q uadrim orphina allom orphinoides ( R e u s s ) R
Pow yższa m ikrofauna pozw ala o kreślić w ie k badanych osadów jako kam pan.
Ten typ osadów, sądząc z w ykresó w p ro filo w an ia elektrycznego (fig . 2) w ystęp u je do głębokości 2245,0 m.
RZESZÓW OKRAK0W BOCHNIA TARNÓW - nFRl('A,« i* 0^._O XD^BICA * £-»1
4* ^PILZNO
30 km
* -*
*
Fig. 1. M apa geologiczna podłoża m iocenu w rejonie D ębicy. 1 — kreda górna;
2 — ju ra górna; 3 — granice w a rstw ; 4 — uskoki; 5 — lin ia rzutow ana nasunięcia karpackiego; 6 — o d w ierty; Stas. 1 — o d w iert Stasió w ka 1; B ra c. 1 — o d w iert Bra-
ciejotwa 1; 7 — lin ia przekroju geologicznego przedstawionego na fig. 3 Fig. 1. G eological map of the pre-M iocene rocks in the D ębica region. 1 — U pper Cretaceous; 2 — Uppeir Ju ra s sic ; 3 — stratig rap h ical boundaries; 4 — fa u lts; 5 — the m argin of the C arp ath ian nappes; 6 — bore-holes; Stas. 1 — bore-hole Stasió w ka 1;
Brae. 1 — bore-hole B ra cie jo w a 1; 7 — cross-section presented on Fig. 3
#0.
1 R — rzadko (ra re ); F — dość często (freq u en t); C — często (com m on).
Po niżej, w trzech odcinkach rdzeniow anych, uzyskano w ap ienie krze- m ieniste, szarobrązowe, często przechodzące w jaśniejsze w ap ien ie lub m argle o cechach zw ięzłej sk ały typ u opoki. W osadach ty ch dość często są 'Ciemnobrązowe krzem ienie. U p ad y w arstw w górnej części w ynoszą 3 °, w dolnej części są niew idoczne.
Szlam ow any m ateriał z odcinków rdzeniow anych n ie dostarczył ska
m ieniałości. N atom iast w cien k ich p łytk ach z tych w ap ien i stw ierdzono otw om ice gatunkowo nieoznaczalne z rodzajów Rugoglobigerina i H etero
h elix oraz prom ienice. Rozpoznane otw om iice, a także cech y lito log iczne w skazują na górnokredow y w ie k tych osadów, a n a podstaw ie podobień
stw a do u tw oró w z in n ych w ierceń Przedgórza K a rp a t n ależałoby im p rz y
pisać w ie k w przedziale tu ro n ?, koniak— santon.
Fig. 2. Fragm ent p ro filu stratygraficznego otw oru wiertniczego Stasiówika 1.1 — m ar
gle; 2 — w apienie z krzem ieniam i; 3 — m ulow ce i iło w ce; 4 — w ap ienie m argliste;
5 — w ap ienie organogeniczne; 6 — upad w a rstw y ; 7 — w yk resy p ro filo w an ia elek
trycznego
Fig . 2. Fragm ent of the stratigraphie sequence from the bore-hole Stasiów ka 1.
1 — m arls; 2 — lim estones w ith cherts; 3 — m udstones and claystones; 4 — m arly lim estones; 5 — organogenic lim estones; 6 — dips; 7 — electric logs
8*
Fig. 3.Schematiccross-sectionin the Dębicaregion. 1 — InoceramianBeds (Upper Cretaceous) ofthe Skoleunitofthe CarpathianFlysch; 2 — Miocene; 3 — Upper Cretaceous; 4 — Lower Cretaceous; 5 — Upper Jurassic; 6 — Bunter;7 — Lower Carboniferous; 8 — Pirecambrian; 9 — marginofthe Carpathiannappes; 10— faults
Po niżej, z pew ną p rzerw ą w rdzeniow aniu, uzyskano (głębokość 2328,3— 2334,5 m ) m ułow ce czarne i ciem noszare, siln ie w apniste, z licz n ym i drobnym i blaszkam i m uskow itu, sm ugam i p iry tu ziem istego, z grud
kam i k ryształk ó w p iry tu i pojedynczym i ziarenkam i k w arcu o śred n icy do 1,0 mm. M iejscam i w m ułow cach tych w idoczne są przerosty iłow ców ciem noszarych, siln ie w ap n istych. U p ad y w m ułow cach w ynoszą 8— 10°.
W m ułow cach zn ajd ują się w idoczne gołym okiem skorup y i u łam ki skorup m ałżów (m iędzy in n ym i ostryg), ślim aków , ram ienionogów i am o
n itó w 1.
B ad an ia m ikroskopow e m ułow eów oraz iło w có w w yk a z ały w m ateriale szlam ow anym bogaty zespół skam ieniałości. Są to otw ornice, szczątki szkar- łu p n i (lilio w có w , jeżow ców , strz yk w ?), drobne m uszelki ślim aków , m ałżów oraz u łam ki m uszli m ięczaków i ram ienionogów oraz prawdopodobnie szczątki glonów. Rzadziej spotyka się m ałżoraczki, u łam ki m szyw iołów oraz drobne skorupki ram ienionogów .
O tw ornice zn ajd u ją się przede w szystkim w e fra k c ji 0,1— 0,4 mm. Są to przew ażnie otw ornice w apienne bentoniczne. Pod w zględem licz b y ga
tunków przew ażają Nodosariidae, a w ilo ści okazów dom inują rodzaje Ep isto m in a (około 25%) oraz Trocholina i S p irillin u (łącznie do około 20%).
W e fra k c ji grubszej od 0,4 mm śred n icy o tw orn ice zn ajd u ją się rzad
ko, p rz y czym przew ażnie należą one do form ag lu tyn u jących z rodzaju Haplophragm ium . Spośród otw orn ic i m ałżoraczków oznaczono następujące g a tu n k i:
Haplophragm ium inconstans erectum B a r t e n s t e i n
|et B r a n d F 2
M arssonella hechti D i e n i et M a s s a r i F M elathrokerion sp irialis G o r b a t c h i k R Paleogaudryina varsoviensis ( B i e l e c k a et P o ż a r y s k i ) R
Len d cu lin a m uensteri ( R o e m e r ) R
L. subalata ( R e u s s) V R
L. cu ltrata ( M o n t f o r t) Y R
L . dubiensis ( B e r t h e l i n ) V R
L. sternalis ( B e r t h e l i n ) V R
L. guttata (ten D a m ) V R
Astacolus calliopsis ( R e u s s) V R
A. m inutus ( B o r n e m a n) V R
C ith arin a cl. pseudostriatula B a r t e n s t e i n et B r a n d V R
V ag in u lin a striolata R e u s s V R
V. c f . truncata R e u s s V R
M arg in u lin a jonesi ( R e u s s) V R
M. cf. robusta R e u s s V R
Saracenaria c f . cushm ani T a p p a n V R
S. cf. italica D e f r a n c e V R
M eandrospira w ashitensis L o e b 1 i c h et T a p p a n V R
Palaeo m ilio lin a sp. F
Bullop ora c f . depressa ( C h a p m a n ) F
P a te llin a subcretacea C u s h m a n et A l e x a n d e r V R P. lu rricu lata D i e n i et M a s s a r i R
1 Doc. d r J . K u t e k , Z akład G eologii Dynam icznej U n iw . W arszaw skiego, ozna
czył z m ułoweów tych Lytoceras sp: inf. ustna.
2 V R — bardzo Tizadko (very r a re ); R — rzadko (ra re ); F — dość często (fre q u en t); C — często (common).
S p irillin a cf. italica D i e n i et M a s s a r i F
S. fla va S % t e j n R
S p irillin a sp. R
Trocholina b u rlin i G o r b a t c h i k F
T. molesta G o r b a t c h i k F
T. paucigranulata M o u l l a d e R
Trocholina d iv. sp. C
Conorboides hofkeri B a r t e n s t e i n et B r a n d R Epistom ina caracolla anterior B a r t e n s t e i n et B r a n d F
E. cf. ornata ( R o e m e r ) R
E. cf. cretosa ten D a m R
E. cf. tenuicostata B a r t e n s t e i n et B r a n d V R
Epistom ina d iv. sp. C
G avelin ella cf. bettenstaedti D i e n i et M a s s a r i V R M andocythere (Costacythere) fran k ei ( T r i e b e l ) R
Para cyp ris cf. acuta ( C o r n u e l ) V R
Pontocypris cf. fe lix N e a l e V R
Zachodzące na sieb ie zasięgi stratyg raficzn e przew odnich gatunków (fig . 4, tabl. L II, L I II) w skazują, że w ie k badanych w arstw najpraw dopodob
n iej odpow iada górnem u w alanżynow i.
W iększość oznaczonych gatunków znanych je st z dolnej (kredy Po lsk i środkow ej (S z t e j n, 1957, 1967, 1968, 1969 a, 1969 b). Ponadto są gatunki nie notow ane z P o lsk i środkow ej, a znane z obszaru T e tyd y np. M elathro- kerion sp irialis G o r b a t c h i k , 1968, 1971 (K ry m ); S p irillin a cf. italica, P a te llin a tu rricu lata D i en. i et M a s s a r i , 1966 (Sa rd yn ia ), G o r b a t c h i k , 1971 (K ry m ); Trocholinu b u rlin i G o r b a t c h i k , 1959, 1971 (K rym , K aukaz), G e r o c h , 1966 (K a rp a ty ).
Obecność licz n ych okazów Trocholina zbliża m ikro fau nę ze Stasió w k i do m ikro fau n y neokom u z otw oru w iertniczego Basztnia 1 koło Lubaczow a ( M o r y c , W a ś n i o w s k a , 1965).
Poniżej utw orów neokom u w ystęp u je około 40 m seria osadów zazna
czających się m ałym i, ale zróżnicow anym i, w ykresam i oporności elektrycz
nej skał. Z se rii tej uzyskano rdzenie ty lk o z najniższej części (głębokość 2370,4 m— 2376,0 m ). S ą to w ap ienie m argliste, szare i m argle ciem no
szare, zbite n iekied y plam iste (p lam ki beżowe), pelityczne, naprzem ian- iegłe z w ap ieniam i beżow ym i i krem ow ym i, sk ryto k rystalicz n ym i, z b itym i tw orzącym i kilkunasto- do kilkudziesięciocentym etrow e ław ice, w śród ciem niejszych sk ał m arglistych . W w ap ieniach sk ryto k rystalicz n ych dość często są ż yłk i k a lcytu oraz ciem ne sm ugi ilasto-red ukcyjne, zaznaczające płaszczyzny oddzielności ław ico w ej. U p ad y w arstw w ynoszą 3 °.
W osadach ty ch n ie zauważono m akro fau ny an i n ie znaleziono m ikro fau n y w m ateriale szlam ow anym . N atom iast w cien k ich p łytk ach spotyka się bardzo rzadko przekroje o tw o m ic z rodzin M ilio lid ae i Nodosariidae, bliżej nieoznaczalne. N a po^dstawie cech lito log icznych zaliczam y te osady do ju ry górnej.
Pod opasanym i wyżej utw oram i leżą osady zaznaczające się w w y
kresach p ro filo w an ia elektrycznego nagłym , w yb itn ym w zrostem oporności skał. W pierw szym rdzeniu z tego odcinka (głębokość 2436,2— 2442,2 m ) w ystęp u ją dość zróżnicow ane u tw o ry w apienne, organ od etry tyczno-m usz- low cow e. W ystęp u ją tu przede w szystkim w ap ienie krem ow oszare, drob- n okrystaliczne z licz n ym i skupieniam i k a lcytu oraz z dw iem a generacjam i spękań (syn sed ym en tacyjn ych ?), w yp ełn io n ych iła m i seledynow ym i, i m łodszych, p rzecin ających w yp ełnione szczeliny w cześniejsze. Ponadto
PRZEWOEHIE GATUNEE W MIKROFAUNII NEQXOMO Z OTWQKU WIERTNICZE&O STASlOiTKi 1 /Z A S I^ G STBATTGRATICZNY WBDLUO CYTOWANYCH H J B L IX A C Jl/
INDEX MICRQFOSSILS IN TEE NEOCORHAN OP THE BO EE-HOLE STASlOWKA 1 /STRATIGRAPHIC RANGE BASED UPON PUBLICATIONS CITED I li REFERENCES/
TITHC5J. B ER EIA S. VALAN&IN. HAUT ER ITT a
X X X X MBLATHROKERION S P IR IA L IS GORBATEEIK,
1 9 6 8 , 1 9 7 1 }
X X X X PATELLINA TURBI CULATA DIENI 4, MAS S A R I,
1 9 6 6 j GOHBATGHIKjl9 7 1 »
X X X X EPISTOMINA CARACOLUL ANTERIOR BARTEN-
STEIN &. B R A N D ,1951| S Z T fiJN ,1969jO O R - B A T C H IK ,19695
- X X X X X X X PALAEOGAUSRYINA TARSOVIENSIS /B IE L E C K A
& P 0 2 A R Y S H , 1 9 5 * jD IE N I 8s M A S S A B I,1 9 6 6 j G E R 0 C H ,1 9 6 6 j HANZ1TK07A,1 9 6 5 }
X X X X X X TROCHOLINA BURLINI GOHBATCHIK, 1 9 5 9 , 1 9 6 9 ,
1 9 7 1 ;ffüILLA U B¡ffi,1963|G ER0C H ,19& 6;
X X X X SPIH ILLIN A PLAYA S Z T E J N ,1 9 5 7 ,1 9 6 9 j
X X X X X CONORBOIDES HOPKERI /BARTENSTEIN &
BRAND/, 1 9 5 1 ? SZTE'JN, 1 9 5 7 , 1 9 6 7 , 1 9 6 9 j F ABER, 1 9 6 5 j GORBATCHIIC ,1 9 7 1 i
X X X X X X 7 S PIR IL L IN A c f„ IT A L IC A DISNI & MASSAfil, 1 9 6 6 ; GORBA’?CH IKJ 1 9 7 1 5
X X X X - ^ TROCHOLINA PAUCIGRANULATA MOULLADE, 1 9 6 6 }
X X MANDOCYTHEHE PRANKEI / T B I E B E L / , 1 9 3 8 ; BARTSNSTEIN & BRAND,1 9 5 1 }N E A L E ,1 9 6 2 } DAMOTTE ( 1 9 6 5 jMATHIEU, 1 9 6 5 5 GRÜNDEL, 1 9 6 6 } , S Z T E J N .1 9 6 7 }
X X X DOROTHIA HECHTI DIENI & MASSARI, 1 9 6 6 ;
X MEAI'JDROSPIRA WASHITENSIS LOEBUCH & TAPPAN, 1 9 ^ 6 jBARTBNSTEIN k BRAND,1 9 5 1
5
X X X - *► PATELLINA SUBORETACEA CUSHMAN & ALEXANDSR, 1930}B A R T EN ST EIN & BRAND,1 9 5 1 jS Z T E JN , 1 9 5 7 jGEROCH,1 9 6 6 }
Fig. 4
są tu w apienie m uszlowcowe, zielonaw obeżowe, orga.no- i skalno-detry- tyczne, p rz y czym zielon y (seled yn o w y) odcień zw iązany je s t z ubogim ilościow o spoiw em ilastym , b arw a beżowa odpow iada w ystępującem u o b fi
cie m ateriało w i de tr y tycznem u. M iejscam i zaznacza się rów nież ch arak ter zrostkow y. W w ap ieniach ty ch w ystęp u ją liczne skorupy ostryg, rzadziej pektenów , u łam k i trich itesó w i terelbratul oraz pojedyncze szczątki k ry- noidów . W 'cienkich p łytk ach z tych w ap ien i w idoczne są przekroje otw or- n ic z rodzin Litu o lid a e (A n chispirocyclina), T ex tu lariid ae, A taxophragm ii- dae, M iiliolidae, N odosariidae oraz u łam k i m uszli m ięczaków , ram len io
no g ów i o kru ch y szkarłupnii.
Ponadto, już znacznie rzadziej, w ystęp u ją tu w ap ien ie beżowe, d etry- tyczno-oolitow e ze stylo litam i, m argle ila ste seledynow e i w ap ien ie jasne
popielatoszare, drobnokrystałiczne o strukturze „cu k ro w a te j” , z ciem nym i strefam i red u k cyjn ym i oraz z seledynow ym i i ciem nym i stylo litam i.
Poniżej, z u tw o ró w ju ra jsk ich , uzyskano jeszcze jeden rdzeń, n a pod
staw ie którego, i ja k m ożna sądzić z karotażu, praw dopodobnie do końco
w ej głębokości otw oru (2509,5 m ) w ystęp u ją osady podobne do opisanych w yżej, w ęglanow ych u tw oró w ju ry górnej.
O tw ór Stasió w ka 1 b y ł słabo rdzeniow any, dlatego też granice stra ty graficzne utw orów neokom u z osadam i k red y górnej i ju ry górnej, w yz n a
czym y w oparciu o rdzenie, pró by okruchow e i w yk re sy p ro filo w an ia elektrycznego (fig . 2).
G órna granica u tw oró w neokom u Stasió w k i jest łatw iejsza do określe
n ia, gdyż u tw o ry z m ikro fau ną k red y dolnej ch arakteryzu ją się w yraźn ym spadkiem oporności elektryczn ej w stosunku do n ad leg łych osadów zaw ie
rających m ikrofaunę k red y górnej. G ran ica ta zaznacza się w głębokości 2325,0 m.
D olną granicę neokom u m ożna o kreślić na podobnej podstaw ie na głę
bokości 2335,0 m, p rz yjm u jąc jednak w op arciu o cechy litologiczne osa
dów w pobranym niżej rdzeniu (2370,4— 2376,0 m ), że należą one do ju ry górnej (kim eryd).
W św ietle przedstaw ionych w yż ej w yn ikó w , pogląd n a stra ty g ra fię w arstw otw oru Stasió w ka 1, w stotsunku do p ro filu geologicznego przed
staw ionego w p ra cy C i s k a , C z e r n i c k i e g o (1971), m usi ulec zm ia
nie. W edług tych autorów p ro fil stra tyg ra ficz n y otwroru Stasió w ka 1 przed
staw ia się następująco:
0 — 15,0 m — czw artorzęd;
— 1440,0 m — w a rstw y inoceram ow e flisz u karpackiego:
— 2125,0 m — m iocen;
— 2245,0 m — kred a górna;
— 2509,5 m — m alm .
Ja k z powyższego w idać, n ie w yró ż n iają on i u tw o ró w neokom u, z a li
czając je, ja k rów nież częściowo u tw o ry k red y górnej do ju ry górnej.
P ro fil stratyg raficz n y otw oru Stasió w ka 1 w edług naszych w yn ik ó w przedstaw ia się następująco:
0 — 15,0 m — czw artorzęd;
— 1650,0 m — w a rstw y inoceram ow e płaszczow iny sk o lskiej;
— 2100,0 m —• m iocen;
— 2325,0 m — kred a górna (tu ro n ?, koniak-kam pan);
— 2335,0 m — kreda dolna (praw dopodobnie w alan żyn g ó rn y);
— 2509,0 m — ju ra górna (kim eryd ).
M iąższość u tw o ró w k red y dolnej w o d w iercie Stasió w ka 1 w yn o si za
led w ie 10,0 m. B io rą c pod uwagę m ałą ich miąższość, p rz y znacznych (czę
sto kilku dziesięciom etrow ych) lu kach w rdzeniow aniu, pobranie rdzenia z tego w łaśn ie odcinka n ależy uznać za tra f w yjątk o w o szczęśliw y.
U W A G I P A L E O G E O G R A F IC Z N E
W ystęp o w anie epiko n tyn en taln yćh osadów m orskich k red y dolnej w Stasiów ice koło D ęb icy jest faktem bardzo w ażnym , a zarazem zaska
kującym . W y n ik a to z w ierceń dotychczas w yko n an ych w tym rejo n ie, w k tó rych n ie stw ierdzono osadów tego w ieku . N ie w ystęp u ją one od pół
nocy i pokiocnego w schodu w otw orach Brzezów ka i D ębica (fig . 1, 3), od zachodu w o d w iercie G rab m y 1 i w o d w iertach Pilzno -T am ó w (G ł o-
w a c k i, 1966; M o r y c , 1970) oraz b rak ich od południa w odw iercie B ra cie jo w a 1. N ie stw ierdzono ty ch u tw oró w rów nież w żadnym o d w ier
cie z obszaru n ie ck i m iechow skiej.
W najbliższej odległości od Stasió w k i u tw o ry neokom u przedm urza stw ierdzono w otw orze w iertn iczym w Baszn i koło Lubaczow a (M o r y c, W a ś n i o w s k a , 1965) gdzie zachow ały się one w śladach, a k tó rych obecność w iąże się z w ystępow aniem tych utw orów w półnom ym obrze
żeniu G ó r Św ięto krzysk ich ( S a m s o n o w i c z , 1932; P o ż a r y s k i , 1962).
N astępna najbliższa stre fa z ep iko n tyn en taln ym i m orskim i osadam i k re d y dolnej zw iązana jest z n iecką łódzką i tom aszowską ( L e w i ń s k i , 1930, 1932; S a m s o n o w i c z , 1948; W i t k o w s k i , 1969) oraz z ich dalszym ku północnem u zachodowi przedłużeniem w niecce m ogileńskiej
( R a c z y ń s k a , 1971) i w stre fie w ału kujaw skieg o ( M a r e k , 1969).
N a p o łu d n ie od obszaru Przedgórza K a rp a t u tw o ry k red y dolnej znane są z w ie lu m iejsc w K arp atach fliszow ych, są to jednak u tw o ry geosyn- k lin y alp ejsk iej, różniące się znacznie od osadów m orza epikontynental- nego.
K red a dolna Stasió w k i w iązałab y się zatem albo z rejonem północnym , łącząc się z zatokow ym w ystępow aniem tych utw oró w z rejo n u Radom — Iłż a — Basznia, albo też m ogłaby stanow ić południow o-w schodnie przedłu
żenie doi nokredo w ej n ie ck i tom aszow skiej.
D zisiejszy b rak utw oró w k red y dolnej zarów no w położonym na pół
noc obszarze Przedgórza K a rp a t (w przypadku słuszności pierw szej a lte r
n a tyw y), ja k i w niecce m iechow skiej i w je j południow o-w schodnim prze
d łużeniu (w przypadku drugiej a lte rn a tyw y), zw iązany b yć m usi z przed- cenom ańskim (lub późniejszym ) ścięciem erozyjnym utw orów k red y dol
nej, k tó rych ślady, zapewne w obniżeniach, zachow ały się dziś ty lk o w oko licy Stasió w ki.
B y ć może, że w kredzie dolnej zaznaczały się od cen traln ej 'częśd basenu d w ie zatoki otaczające G ó ry Św ięto krzyskie, jedna przebiegająca po p ó ł
nocnej ich stronie ( K s i ą ż k i e w i c z , S a m s o n o w i c z , R ii h 1 e, 1965), druga po stro nie południow ej m niej w ięcej zgodnie z kieru n kiem przebiegu góm okredow ej n ie ck i łódzko-m ieehow skiej. Z a m ożliw ością taką m ogłaby św iadczyć także n ajw iększa m iąższość utw orów ju ry górnej na lin ii D ębica— Busko i d alej k u północnem u zachodowi, co łącz y się rów no
cześnie z ich najmk>dszymi ogniw am i. N ajw iększa m iąższość u tw o ró w ju ry górnej na Przedgórzu K a rp a t w o ko licy D ęb icy przekracza 1150,0 m. Z prze
biegiem tej osi najw iększej m iąższości m ożna b y b yło w iązać kierun ek tran sg resji dolnokredow ej, stąd też w tej stre fie w łaśnie znalezione zostały n ie zerodowane u tw o ry neokom u. W tym u jęciu n ależałoby się licz yć z m ożliw ością dalszych, ku południow em u zachodow i i południow i, o d kryć utw oró w k red y dolnej m orza epikontynentalnego i doszukiw ać się w y jaśn ien ia jego zw iązku z m orzem T etyd y.
K ated ra Geologii U J K ra k ó w
P ra co w n ia Geologii M łodych Stru ktu r Z akład u N auk Geologicznych P A N K ra k ó w
Z ak ład Opracowań Geologicznych G ó rn ictw a Naftowego „ Geona.fta”
K ra k ó w
W Y K A Z L IT E R A T U R Y R E F E R E N C E S
B a r t e n s t e i n M., B r a n d E . (1951), M ikropaläontologische U ntersuchungen zur Stratig rap h ie des nordwestdeutschen Valendis. Abh. senckenb. naturf. Ges., 485, F ra n k fu rt a. M.
B i e l e c k a W., P o ż a r y s k i W . (1954), S tra ty g ra fia m ikropaleontologiczna górnego m alm u w Polsce środkowej. M icropalaeontological stratig rap h y of the U pp er M alm in C en tral Poland. P r. Inst. Geol. 12, W arszaw a.
C i s e k B., C z e r n i c k i J. (1971), O dkrycie soli kam iennej w otw orze „Sta sió w k a ” w rejo n ie Dębicy. Prz. geol. 6, W arszaw a.
D a m o t t e R. (1965), C ontribution à l ’etude de la rép artitio n stratigraphique des Ostracodes m arins du Crétacé in fé rie u r du Bassin de Paras. Colloque sur le C ré tacé in fé rie u r (Lyon , septem bre 1963). Mém. du B R G M , No 34 Paris.
D i e n i I., M a s s a r i P. (1966), I F o ra m in ife ri del V alanginiano superiore di Oroseï (Sardegna). Palaeontographia Italica, vol. 61 (n. ser. vol. 31), Pisa.
G e r o c h S. (1966), M ałe otw ornice dolnej kred y serii śląskiej w polskich K arpatacn.
Lo w e r Cretaceous S m a ll F o ram in ife ra of the Silesdan Series, Po lish Carpathians.
Rocz. Pol. Tow. Geol. 36, 4, K rak ó w .
G ł o w a c k i E . (1965), Lito lo g ia i stra tyg ra fia przew ierconych w arstw w otworze Dębica. Prz. geol. 2, W arszaw a.
G ł o w a c k i E . (1966), U w a g i o budow ie geologicznej oraz ropo- i gazonośności obsza
ru m iędzy Pilzn em a Dębicą. N afta 7, K ato w ice.
G o r b a t c h i k T. N. — F o p ó a i H K T . H . (1959), H oBbie BHßbi cjDopaMHHm^ep H3
■HHtftHero M ejia Kpbiiw a u oeBepo-aana^HODO K asK aaa. Ilajieo 'H T . JK y p H a ji, h. 1, MocKBa.
G o r b a t c h i k T. N. — T o p 6 a h u k T. H . (1968), HßjietMie roMeoMopcjMK y cjaopa- HajieoHT. JK ypH aji, h. 1, M ocRsa.
G o r b a t c h i k T. N. — T o p ö a H H « T. H . (1969), OcoôeHHoeTH pacnpeflejieBHH cjao- paMHHHcf>ep b OTjiojKieH'HHX ôep:pHaca h BaJiaHMOTHa Kpbiavia. B e c T iH H K M ock. Y h h b., 6, MoicKBa.
G o r b a i t c l h i k T.. N. — r o p 6 a m k T. H . (1971), O ipaHHeMejioBbix (jpoipaMMHtjpe- pax KpbiMa. Bonpocbi MmtpoinajieoiHT. b. 14, A .H . C G C P , MocKBa.
G r ü n d e l J. (1966), Taxonom ische, biostratigraphiische und v a r iat i ons s tat is tisch e Untersuchungen an den Q stracoden der Unterikreide in Deutschland. Freiberg.
Forsch. C 200 Paläontol.
G u i l l a u m e S. (1963), Le s Trocholines du Crétacé in fé rie u r du Ju ra . R ev. Micropal.
5, 4, Pa ris.
H a n z l i k o v à E. (1965), The Foram inifeira of the KLentnice Beds (M alm ) Sb o rn ik Geol. Véd, paleont., sv. 5, Prah a.
K a r n k o w s k i P., O ł t u s z y k S. (1968), A tla s geologiczny Przedgórza K a rp a t P o l
skich. Inst. Geol., W arszaw a.
K s i ą ż k i e w i c z M. S a m s o n o w i c z J., R ü h l e E. (1965), Z a rys geologii Polski.
W arszaw a.
L e w i ń s k i J. (1930), U tw o ry dolnokredowe pod Tom aszowem M azow ieckim . Posiedź, nauk. Państw . Inst. Geol. 28, W arszaw a.
L e w i ń s k i J . (1932), Das Neokom in Po le n und seine paläogeographische Bed eu
tung. Geol. Rdsch., 23, B e rlin .
M a r e k S. (1963), Z arys stra tyg ra fii kred y dolnej K u ja w . O u tlin e of Lo w e r C reta
ceous stratigraph y in the K u ja w y region. K w a rt, geol., 13, 1, W arszaw a.
M a t h i e u M . (1965), L e Neocom ien dans le Sud du Bassin parisien. Colloque sur le Crétacé in fé rie u r (Lyon , septem bre 1963). Mem. du B R G M , No 34, Pa ris.
M j a 11 i u ;k E , V. M h t j i i o k E . B . (1949), M aTepnajibi k MOHorpacJmMecKOMy H3y- HieHHK) (J)ay.HbI Cj30paMHHIH(J)eip iffiUKHeMejIOBblX OTJIOMOeWHił W WCH'03MÓeHCKOrO He$- TeHocHoro paiłOHa. T p y ^ i B H H r P H h.c.b. 84, MwKpoicJiaftHa O G C P o6. 2, M ocBBa.
M o r y c W . (1970), K atalo g w ierceń górn ictw a naftowego w Polsce. Przedgórze K a r pat, 1, 3 i 4. W yd. geol., W arszaw a.
M o r y c W. , W a ś n i o w s k a J . (1965), U tw o ry neokom skie z Baszni koło Lubaczow a.
Neocom ian deposits at Baszn ia near Lubaczów . Rocz. Pol. Tow. Geol., 35, 1, K rak ó w .
M o u l l a d e M . (1966), Étu d e stratigraphique et m icropaléontologique du Crétacé in férieu r de la „Fosse Vocontienne” . Doc. Labo. Géol. Fac. Sci. Lyon. 15. Lyon.
N e a l e J. W . (1962), O stracoda from the type Speeton d a y (L o w e r Cretaceous) of Yorkshire. M icropal. 8, 4.
P o ż a r y s k i W . (1962), A tla s geologiczny Po lski. Zagadnienia stratygiraficzno-facjal- ne 10, Kreda. Insi. Geol., W arszawa.
R a c z y ń s k a A . (1971), Z arys stra tyg ra fii kred y dolnej w niecce m ogileńskiej. O ut
lin e of the L o w e r Cretaceous Stra tig ra p h y in the M ogilno Trough. K w a rt, geol., 15, 1, W arszaw a.
S a m s o n o w i c z J. (1932), Przebieg i charaikter granicy m iędzy ju rą i kredą na północno-wschodnim zboczu Łysogór. S u r le tracé et le caractère de la lim ite entre le Ju rassiq u e 'et la Crétacé isiur le versan t nord-est du M assif de Ste Croix.
Spr. Państw . Inst. Geol., 7, 2, W arszaw a.
S a m s o n o w i c z J. (1948), O utw orach kredow ych w w iercen iach Łodzi i budowie niecki łódzkiej. Cretaceous deposits in bore-holes in Łódź and the stru ctu re of the Łódź-toasin. B iu l. Państw . Inst. Geol., 50, W arszaw a.
S z t e j n J . (1957), Stra ty g ra fia m ikropaleontologiczna kredy dolnej w Polsce Cen
traln ej. M icro palaeontological Stra tig ra p h y of the L o w e r Cretaceous in C en tral Po land P r. Inst. Geol., 22, W arszaw a.
S z t e j n J. (1967), Stra tyg ra fia rnikroipaleontologiczna kredy dolnej K u ja w . M icro- palaeontological Stratig rap h y of the Lo w e r Cretaceous iin K u ja w y . B iu l. Inst. Geol.
200, W arszaw a.
S z t e j n J . (1968), M ik ro fau n a w osadach m orskich dolnej kredy n iecki brzeżnej.
M icrofau n a in Lo w e r Cretaceous deposits of M a rg in a l Trough. K w a rt. geol. 12, 2, W arszaw a.
S z t e j n J . (1969a), Fo ram in ifera assemblages in the V alan g in ian of the P o lish L o w lands. Rocz. Pol. Tow. Geol. 31, 1— 3, K rak ó w .
S z t e j n J . (1969b), M ikro fau n a dolnokredow a na w ale ku jaw skim w św ietle no
w ych badań. L o w e r Cretaceous m icrofauna of the K u ja w y sw ell area in the lig h t of recent exam ination. K w a rt. geol. 13, 1, W arszaw a.
W i t k o w s k i A . (1969), Bu d ow a geologiczna n ie ck i tom aszowskiej. G eological struc
tu re of the Tomaszów syn d in e. P r. Inst. Geol., 53, W arszaw a.
S U M M A R Y
The p ro file described below comes from th e Stasió w ka 1 bo-re-hole of th e D ębica region (th e southern, p art o f Po lan d ). In th is region th e pre- -M ioeene rocks consist, 'in descending order, of the Cnetaoeous, Ju ra ssic, L o w e r Triassie, Lo w er C arboniferous, S ilu ria n and Precam b rian sedim ents (Fig . 1, 3).
The stratig rap h ie p ro file o f the Stasió w ka 1 bore-hole (Fig . 2.) is as follow s :
0 — 15,0 m — Q u atern ary;
— 1.650,0 m — In oceram ian Bed s (U p p er Cretaceous), Skole u n it of th e C arpathian F ly s ch ;
- - 2.100,0 m — M iocene of the C arpathian Foredeep;
— 2,325,0 m — U p p er Cretaceous (Turonian?-C am panian) developed in an ep ico n tinental facies;
— 2.335,0 — Lo w er Cretaceous (prob ab ly U p p er V a lan g in ian );
— 2.509,0 m — U p p er Ju ra s sic (K im m eridg ian ).
The stratig rap h ic boundaries w ere established on the basis of m icro fauna and lith o lo g y of rock fragm ents; ele ctric logs w ere also used.
The Lo w er Cretaceous sedim ents w ere found in a bore-core at th e depth of 2,328,3 m — 2.334,5 m (ef. Fig . 2). The thickness of the Lo w er C reta
ceous sedim ents in the Stasió w ka 1 bore-hole does not exceed 10,0 m.
These sedim ents 'com prise black and dark-grey, calcareous m udstones w ith tin y m uscovite plates, p y rite and ra re quartz grains of a diam eter up to 1 mm. H ere and there in tercalatio n s of dark-grey, calcareous claystones can be seen, in these m udstones.
In these sedim ents there are fragm ents of sh ells of Lam ellib ran ch iata, Gastropoda, Brachiopoda and A m m o n o i d e a T h e m udstones dips are 8— 10° .
The m icroscopic exam ination of the m udstones and claystones show ed rich fossil assem blage in the w ashed m aterial. T h ey are Fo ram in ifera, fragm ents of Echinoderm ata (C rinoidea, Echinoidea, H o lo th u rio id ea?), tin y shells of Gastropoda, Lam ellib ran ch iata and fragm ent sh ells of M o llusca and Brachiopoda and probably fragm ents of A lgae, Q stracoda, fragm ents of Bryozoa, and tin y sh ells o f Brachiopoda are not so freq u e n tly found.
Fo ram in ifera occur m a in ly in the 0,1— 0,4 m m fractio n . T h ey are m ain ly benthonic calcareous Fo ram in ifera. If w e consider th e num ber of species, N odosariidae p re va il, w h ile in respect o f the num ber of specim ens Epistom ina predom inate (up to about 25%) as w e ll as Trocholina and Spi- rillin a (together up to about 20%). In the fraction, th ick er than 0,4 mm Fo ram in ifera are ra re ly found and th e y are u su a lly arenaceous form s of the Haplophragm ium genus.
Am ong Fo ram in ifera and O stracoda the determ ined ¡species are listed in th,e P o lish te x t p. 413. The overlapping stratig rap h ic ranges of the ind ex species (Fig . 4, P I. L II, L I II) show th at the age o f the exam ined sedim ents corresponds m ost pro bably to the U p p er Valam ginian.
The m a jo rity o f the determ ined species are (known to occur in the Lo w er Cretaceous o f th e C en tral Po lan d ( S z t e j n , 1957, 1967, 1968, 1969 a, 1969 b). In ad dition there are ¡species not y e t reported from C e n tral Poland such as S p irillin a cf. italica, P a te llin a tu rricu la ta ( D i e n i et M a s s a r i 1966 — S a rd in ia ; G o r b a t c h i k 1971 — C rim ea), M elathro- kerion sp irialis (G o r b a t c h i k 1968, 1971 — C rim ea), Trocholina b u rlin i ( G o r b a t c h i k 1959, 1971 — Crim ea, Caucasus; G e r o c h 1966 — C arpathians; G u i l l a u m e 1963 — Ju ra ).
Lith o lo g ica lly, the Lo w e r Cretaceous sedim ents from the Stasió w ka 1 bore-hole show s im ila rity to the Lo w e r Cretaceous sedim ents from C en tral Poland. Thus, the sedim ents from Stasió w ka represent a sm all rem nant of once moire exten sive ep ico n tin en tal m arine deposits w h ich w ere sub
jected to erosion alread y d u ring the Cretaceous and la te r d u rin g the P ale o gene. The sedim ents under consideration have been deposited in a m arine basin w h ich w as connected w ith th at o f the C e n tral Poland . The d isco very o f these sedim ents at Stasió w ka points to a m uch m ore extensive south
w ard d istrib u tio n of the Lo w er Cretaceous ep ico n tin en tal deposits th an h ith erto assum ed. The relatio n sh ip of these deposits and th e Lo w e r C re ta
ceous flysch sedim ents in the C arpathians rem ain an open, question.
1 D r J. K u t e k , Lab o rato ry of Geology, U n iv e rs ity W arsaw , determ ined Lyto- ceras sp. — an oral inform ation.
421
O B JA Ś N IE N IE T A B L IC E X P L A N A T IO N O F P L A T E
T ab lica — P la te L I I Fig. 1. M andocy there (Costacythere) fran k ei ( T r i e b e l ) Fig. 2. Conorboides hofkeri ( B a r t e n s t e i n et B r a n d )
Fig. 3, 4. Palaeogaudryina varsoviensis ( B i e l e c k a et P o ż a r y s k i ) Fig. 5. P ate llin a subcretacea C u s h m a n et A l e x a n d e r
Fig . 6. P a te llin a tu rricu lata D i e n i et M a s s a r i Fig. 7, 8. Dorothia hechti D i e n i et M a s s a r i
T a b lica — P la te L I I I Fig. 1, 2. Trocholina b u rlin i G o r b a t c h i k
Fig. 3. S p irillin a fla v a S z t e j n
Fig. 4. M elathrokerion spirialis G o r b a t c h i k
Fig. 5. Epistom ina caracolla anterior B a r t e n s t e i n et B r a n d Fig. 6, 7. S p irillin a cf. ita lica D i e n i et M a s s a r i
F ig . 8, 9. Trocholina paucigranulata M o u l l a d e
Fig. 10, 11. M eandrospira washitensis L o e b l i c h et T a p p a n
S. Geroch, A. Jednorowska, W. Moryc
Tablica LIII
S. Geroch, A. Jednorowska, W. Moryc
0,2mm
