Józef M. Dołęga
"Problemi epistemologici della
psicologia, a cura di Giovanni Siri",
Milano 1976 : [recenzja]
Studia Philosophiae Christianae 15/2, 213-215
Fcneud, S G e s a m e l t e S c hrifte n. Int. P sych oan al. V erlag, L eipzig, W ien,
Z urich, 1925,. t. IV.
Freud,. S.: W s t ę p do P s y c h o a n a li z y , tł. S. K em p erów n a, W. Z a n iew ski, K siążk a i W iedza, W arszaw a, 1957, w y d . III.
G erstm an. S.: O s o b o w o ść , PZW S, W arszaw a, 1970.
G u ilford, J. P.: P e r s o n a l it y , Mc Giraw—H ill, N e w Y ork, 1959.
H a ll, C. S.; A P r i m e r of P s y c h o lo g y , T he N ew A m erican L ibrary, 1955.
H orn ey, Κ.: S e lf — A n a ly s i s , K egan T rench, Treuber, London, 1944, II ed.
H orney, Κ.: T h e N e u r o ti c P e r s o n a l it y of our T im e , K egan , L ondon, 1947, II ed.
K on orsk i, J.: I n t e g r a c y j n a D zia łaln ość Mózgu, PW N , W arszaw a, 1969. K retsch m er, E.: P s y c h o lo g ia L e k a r s k a , tł. T. K lim o w icz, PZW L, W ar szaw a, 1958.
K retsch m er, E.: K ü r p e r b a u u n d C h a r a k te r , Springer, B erlin , 1967, 25 A u fl.
L eb ied in sk ij, M. S.: M iasiszczew , W. N.: W s t ę p do P s y c h o lo g ii L e
k a r s k ie j, tł. K. ,G od orow sk i, PZW L, W arszaw a, 1969.
M urray, H. A.: E x p lo r a t io n s in P e r s o n a l it y , O xford U n iv. P ress, N ew Y ork, 1953, V ed.
M urray E. J.: S o c io tro p ic — L ea rn in g A p p r o a c h to P s y c h o t h e r a p y -, In: W orth el, P., B yrn e, D.: P e r s o n a l it y Chan ge, W iley, N e w Y ork, 1964, s. 249— 288.
N u ttin , J.: S t r u k t u r a osobow ości, tł. T. K o ła k o w sk a , PW N , W arsza w a, 1968.
P-awłow, I.: D w a d z ie ś c i a la t B a d a ń W y ż s z e j C z y n n o ś c i N e r w o w e j , PZW L, W arszaw a, 1952.
B em plein,· H.: P s y c h o lo g ie d e r P e rsö n lic h k e it, R einehard, M ünchen, 1963, IV A u fl.
S tagn er, R.; P s y c h o l o g y of P e r s o n a l it y , Mc G raw —H ill, N e w Y ork, 1958, II ed.
Stern, W.: D if f e r e n ti e ll e Psych o lo g ie, B arth , L eipzig, 1921, III A u fl. Z aw adzki, В.: W s t ę p do te o r ii o sobow ości, tł. zb iorow e, PW N, W ar sza w a , 1970.
Pro bie rni e p is te m o lo g i c i d e ll a psico lo gia, a cura di Gioiüanni Sir, M ila n o 1976, s. 364.
M ateriały z p ierw szeg o sym p ozju m p sy ch o lo g iczn eg o , k tóre od b y ło się w d niach od 23—26 listop ad a 1974 r. w V illa P o n ti V arese zo sta ły zeb ra n e i w y d a n e przez XJniversità C a tt o li c a d e i Sacro Cuore w p o w y ższej książce.
A ssu n to ’ Q uadrio w p rezen tacji m a teria łó w z sym p ozju m w y ja śn ia p o d jęcie p rob lem ów ep istem o lo g iczn y ch w p sy ch o lo g ii w sposób n a stęp u ją cy . P ro b lem y t e w y n ik a ją z rozw oju sam ej ep istem o lo g ii i zm ian rela c ji ep istem o lo g ii do różnych nauk, w ty m ró w n ież do p sych ologii. N a stęp n ie n a leży stw ierd zić, że m odel n a u k o w o ści w y p r a c o w a ć ' w ■naukach p rzyrod n iczych ok azał się n iew y sta rcza ją cy w rela c ji do badań n a u k o w y ch z zak resu nau k p rzy ro d n iczo -h u m a n isty czn y ch i h u m a n is tyczn ych . - W ynika to ró w n ież z p rzesłan ek prak tyczn ych , tak ich jak: ok reślen ie zn aczen ia p sy ch o lo g ii i o b iek ty w n ej roli p sych ologa w sp o
łe c z e ń stw ie , u sta le n ie stru k tu ry stu d ió w p sy ch o lo g iczy ch oraz w y p r a co w a n ie w sp ó łczesn eg o program u p sy c h o lo g ii p o n iew a ż p ra k ty czn ie is tn ie je w ie le „ p sy c h o lo g ii”. Z ad an iem jest w y p r a c o w a n ie sy n te z y u jęć p sy ch o lo g iczn y ch a le n ie ek lek ty zm u . D la teg o r e fle k sja n a d p o d sta w o - m i ep istem o lo g iczn y m i p sy c h o lo g ii m oże b y ć b ard ziej p rzyd atn a do p o jęcia ta k iej syn tezy.
K la sy c z n e p ro b lem y ep istem o lo g iczn e p sy c h o lo g ii k o n cen tru ją się w o k ó ł d w u zagad n ień : p rzed m iotu b ad ań oraz m etod y. W zw ią zk u z r o zw o jem n e u r o fiz jo lo g ii i so cjo lo g ii, p rzed m iot b ad ań p sy c h o lo g ii zo sta ł za cie śn io n y a le n ie zred u k ow an y. O d n ośn ie m etod, to n a leży w sp o m n ieć m eto d ę o p iso w ą i w y ja śn ia ją c ą (np. b eh a w io ry zm i p sy ch oan alizę). J e ż e li ch od zi o fa k ty , to op is ich za leż y od za ło żeń te o r e ty czn y ch w y ra ża ją cy ch p e w ie n d eterm m izm d y n a m iczn y h isto ry czn o - sp o łeczn y . M etoda k lin iczn a i „ in terp reta cja ” p sy ch o a n a lity czn a n ie jest m eto d ą u n iw ersa ln ą .
P rzy za g a d n ien iu sy n te z y n a leży u w z g lę d n ić ta k ie p o stu la ty , jak fa l- sy fik a c ja i in te r su b ie k ty w n a sp ra w d za ln o ść oraz opis w y ra żo n y w ję zyk u m atem atyczn ym .
B ard ziej szczeg ó ło w eg o o m ó w ien ia w y m a g a p rob lem zn a czen ia w p sy ch o lo g ii oraz p ojęcia i k ry teria m iary, ja k ró w n ież z a g a d n ien ie id eo lo g ii w y n ik a ją c e j z o g óln ych sy ste m ó w filo z o fic z n y c h lu b a n tro pologa filo zo ficzn ej. In n e p ro b lem y p sy ch o lo g iczn e — to za g a d n ien ie stru k tu r p o zn a w czy ch i ich g e n e z y oraz b a d a n ie p sy ch o lo g iczn e nad język iem .
Oto z e sta w ie n ie te m a ty c z n e ty tu łó w p r e le k c ji i w y stą p ie ń u zu p eł n iających :
1. E. A gazzi, C r ite r i e p is te m o lo g ic i fo n d a m e n ta li d e lle d is c ip lin e p s i-
cologich e (3— 35); C. M u satti, G li o g g e tti d e lla p sic o lo g ia e U lin g u a g - gio p sico lo g ico (36—42); U . Cumi, P e r u n a c r itic a d e ll’ id e o lo g ia e p is te - m o lo g ica in p sic o lo g ia (43—61).
2. P. B ozzi, E sp e rie n za fe n o m en ica , e sp e r ie n za e p is te m ic a e d e s p e r ie n -
za p sico lo g ica . A p p u n ti p e r V ep iste m o n o lo g ia d e l m e to d o fe n o m e n o lo - gico s p e r im e n ta le (73—87); G. Kandzsa, V e d e r e e p e n sa r e (88—97); P.
L egren zi, E k s p ie r e n z a e p sic o lo g ia d e lla p e rc e z io n e (98— 108).
3. L. B u rigan a, C a r a tte r is tic h e g e n e ra li e p ro b ie rn i d i u n a te o r ia d ella
m isu ra z io n e (123— 150); L. P oiaga, II p r o b le m a d e lla m isu ra in p sic o lo g ia (151— 154).
4. F. F orn ari, M eto d o clin ico e in te r p r e ta z io n e in p sic o lo g ia (157—· 201); M. W. B attacch i, S u ll ’in te r p r e ta z io n e e la scien za (202— 211); N. D azzi, S u lla „ c o m p re sio n e ” d e lla p sic a n a lisi (212—218).
5. C. C onti, D. F. R om ano, L a sp ie g a zio n e in p sico lo g ia . II te m a d e lla
p e rc e z io n e (227— 245); A. C. M assurcco, S u lla sp ie g a zio n e d ia le ttic a in p sic o lo g ia (246—252); G. F. M inguzzi, L e sp ie g a zio n e d e g li p sic o lo g i
(253—260).
6. G. L ongo, II r a p p o r to m o d e lli-te o r ie in p sic o lo g ia (263— 276): A B e - retta, P r e se n ta zio n e e c o n sid e ra zio n i c ritic h e su lla te o r ia g e n e ra le d ei
s is te m i v iv e n t i (277— 288); R. L uccio, S u i r a p p o r ti tr a te o r ie e m o d e lli in p sic o lo g ia (289—293).
7. G. G irotti, C o n sid e r a zio n i in te m a d i n e u ro p sic o lo g ia (3CH1—-328); E. de R enzi, L ’in te r e s s e d e l m o d e llo n e u ro p sico lo g ico p e r la p sic o lo g ia (329— 342); M. C esa -B ia n ch i, L a sp ieg a zio n e in p sico lo g ia n ella p ro s- pettiV a in te r d isc ip lin a r e (343— 348).
8. M. Z an forlin , L a p r o s p e ttiv a e to lo g ic a in p sic o lo g ia (355—-363). T em a ty k a sy m p o zju m sk u p iła się w o k ó ł p o d sta w o w y ch k ry terió w e p istem o lo g iczn y ch nau k p sy ch o lo g iczn y ch , d o św ia d czen ia , teo rii m iary
w p sy ch o lo g ii, m eto d y k lin iczn ej i in terp reta cji, w y ja śn ia n ia , teo rii m o d eli w p sy ch o lo g ii, za g a d n ień z zak resu n eu ro p sy ch o lo g ii i p e r sp e k ty w eto lo g iczn y ch w p sy ch o lo g ii.
P o d o b n ie G io v a n n i S iri, w e w stę p ie do m a te r ia łó w z sym p ozju m , p od k reśla w p ły w b ad ań p sy ch o lo g iczn y ch n a o k r e śle n ie p ro b lem a ty k i ep istem o lo g iczn ej p sy c h o lo g ii oraz zn a czen ia b ad ań in te r d y sc y p lin a r n y c h w r o zw ią za n iu szczeg ó ło w y ch p ro b lem ó w p sy ch o lo g iczn y ch , od n o szą cy ch się zarów n o do p rzed m iotu b ad ań te j n au k i jak i do jej m etod (por.: J. P ia g et, P sy c h o lo g ia i e p is te m o lo g ia , tłum . Z. Z a k rzew ska, W arszaw a 1977).
P o k a żd y m od czy cie g łó w n y m i u zp ełn ien ia ch w m a teria ła ch za m ieszczon e z o sta ły w y p o w ie d z i d y sk u sy jn e. C ałość sta n o w i b o g a ty m a teria z zak resu p rzed m iotu i m etod p sy ch o lo g ii.
