Michal Baran
NARZĘDZIA ANALIZY I PROJEKTOWANIA SYSTEMU INFORMACYJNEGO PRZEDSIĘBIORSTWA WOBEC POTRZEB
WSPÓŁCZESNEGO ZARZĄDZANIA
W dzisiejszym świecie informacja staje sięjednym znajważniejszych zasobów go
spodarczych. Jej efektywne wykorzystanie warunkujesukces, jaki mogą odnieść orga
nizacje działające na progu XXI wieku. Z tego powodu trudno przecenić znaczenie procesu prawidłowego przygotowania i wdrożenia systemu zapewniającego właściwy obieg informacji. Celem niniejszego artykułu jest prezentacja najważniejszych spośród stosowanych aktualnie koncepcji w zakresie analizy i projektowania systemów infor
macyjnych (uwzględniając skutki postępu technologicznego, jaki miał miejsce wostatnich latach).
1. MIEJSCE PODSYSTEMU INFORMACYJNEGO W ORGANIZACJI
Jedna zbardziej znanych interpretacji terminu „system informacyjny” została stwo
rzonaprzezW.A. Bocchino.
„System informacyjny zarządzania powstaje w wyniku zapotrzebowania kierownictwa na do
kładne, terminowe i użyteczne dane, po to. aby planować, analizować i sterować pracami przed
siębiorstwa w sposób optymalizujący jego rozwój. System informacyjny zarządzania realizuje to zadanie poprzez zapewnienie wprowadzenia przetwarzania i przekazywania danych oraz dzięki sieci sprzężeń zwrotnych umożliwiających kierownictwu reagowanie na bieżące i przyszłe zmia
ny wewnątrz przedsiębiorstwa i w jego otoczeniu"1.
W.A. Bocchino. Systemy informacyjne zarządzania, WNT, Warszawa 1975.
Biorąc pod uwagę definicję struktury organizacyjnej, ujmowanej międzyinnymi ja
ko ogół zależności funkcjonalnych - także informacyjnych - można wskazać rozległą część wspólną pomiędzy systemem informacyjnym i strukturą organizacyjną. Warto równieżpodkreślić, żeefektywnyobieg informacji jest istotnym czynnikiem powodze
nia w każdym aspekcie funkcjonowania przedsiębiorstwa. Tak więc trzebastwierdzić, że wszystkiepodmioty gospodarcze posiadająsystem tego rodzaju, jednak aby sprostać rosnącym wymaganiom otoczenia, obszarten musi być nieustannie doskonalony. Do datkowo, zuwagi na bardzo dynamicznyrozwój technologii informatycznych w ostat
nich latach, stał się on elementem budzącym szczególne zainteresowanie specjalistów
162 Michal Baran
(tak doradców organizacyjnych,jak i inżynierów - programistów z nimi współpracują
cych). Tkwi bowiem w nim potencjalne źródło zdobycia przewagi konkurencyjnej poprzez umożliwienie osiągnięcia efektów takich, jak: redukcja kosztów, skrócenie czasu realizacji zamówień, usprawnienie mechanizmów kontroli. Inne pozytywne re zultaty skutecznych rozwiązań w tym zakresie to podniesienie poziomu elastyczności działania oraz szybkości reakcji na zmianęwarunków otoczenia.
Technika komputerowa staje się obecnie niezastąpiona w sprawnym kierowaniu firmą. Wspomaga ona już nie tylko pracę biurową, ale dzięki zaawansowanym tech
nologicznie systemom informacyjnym stała się pomocna w procesie podejmowania decyzji. Jej rola jest tym większa, że dostęp do aktualnej, prawdziwej informacji w coraz większym stopniu determinuje istnienie organizacji. Ciągłe doskonalenie tego obszaru funkcjonowania przedsiębiorstwa stanowi nieodzowny warunek zapewnienia właściwych warunków jego rozwoju. Nie sposób przy tym przedstawić wszystkich możliwości i korzyści płynących z faktu zastosowania owoców dokonującej się aktual
nie rewolucji w tym zakresie. Wiele z nich uwidaczniasię dopiero po dłuższym czasie, a niektórych efektów być może niktnigdy nie będzie świadomy, pomimo ich ogrom
nego wkładu w sukces organizacji.
Istnieje cały szereg skomputeryzowanych systemów informacyjnych wyróżnianych w zależności odstawianych przed nimi celów, np.: systemy informowania kierownic
twa, systemywspomagania decyzji i systemyeksperckie. Mimoże organizacje zawsze miały jakieś mniej lub bardziej sprawne mechanizmy służące realizacji niezbędnych funkcji w tym zakresie, w przeszłości były one wysoce nieformalne pod względem struktury i wykorzystania. Stopniowo gdy ilość istotnych z punktu widzenia interesów przedsiębiorstwa informacji zwiększała się oraz w sytuacji znacznej poprawy dostęp
ności koniecznego do zastosowania wtakim wypadku sprzętu (przy jednoczesnej dy namicznej poprawie jego parametrów użytkowych), projektowanie systemów infor mowania kierownictwa stało się procesem sformalizowanym i przedmiotem badań.
Dążenie do efektywnego wykorzystania dostępnych technologii prowadziło do rozpo znawania i analizowania istniejących rozwiązań oraz do planowania, projektowania i wdrażania nowych. Początkowo działania te miały ograniczony zasięg i dotyczyły kilku funkcji, takich jak księgowość i fakturowanie. W miarę rozwoju stosowanych narzędzi procesowi takiemu podlegały stopniowo i inne obszary działalności organiza
cji. Kolejne osiągnięcia rodzącej się branży przemysłu gwarantowały stały postęp wbudowie coraz sprawniejszego i bardziej konkurencyjnego aparatu zarządzania.
Dzięki połączeniom sieciowym, mając do dyspozycji bogate zasoby informacyjne i mogąc tworzyć własne bazy danych, kierownicyzaczęli wykorzystywać nowenarzę
dzie w procesie podejmowania decyzji. Tak powstała grupa systemów wspomagania decyzji. Z kolei grupa systemów eksperckich narodziła się z potrzeby zastąpienia w przedsiębiorstwie kosztownych i czasami niesolidnych ekspertów.
2. ANALIZA I PROJEKTOWANIE SYSTEMU INFORMACYJNEGO Proces tworzenia systemu informacyjnegood wielu lat jest obszaremzainteresowa
nia środowiska naukowego.Dzięki temu powstałowieleteorii opisujących etapy cyklu
NARZĘDZIA ANALIZY 1 PROJEKTOWANIA SYSTEMU 163
życiasystemu2. W kontekście tematu prowadzonych rozważań szczególnego omówie
niawymagająfazy analizy i projektowania. Są one bowiem kluczowe dla zrozumienia istoty prac nadających kształt konstruowanemu, nowemu rozwiązaniu organizacyjne
mu (zwłaszcza, zważywszy namożliwość stosowania reengineeringu).
2 Spośród najbardziej znanych cykli życia systemu informacyjnego można wymienić takie, jak: trady
cyjny, strukturalny, pólstrukturalny. oparty na modelu spiralnym, oparty na modelu Fry’ego.
J Mniej popularne, mające jednak ugruntowaną pozycję, to grupy metod społecznych i operacyjnych.
Czynności w zakresie prowadzeniapracanalitycznych sprowadzają się do dokona nia dokładnego rozpoznania stanu zastanego w organizacji w celu uchwycenia wszel
kich nieprawidłowości, ograniczeń, „wąskich gardeł”. Powinno to doprowadzić do wskazania pożądanego kierunku zmian, sposobu zlikwidowania występujących pro blemów. Projektowanie oznacza tworzenie nowego systemu informacyjnego zgodnie z wytycznymi, które są wynikiem prac z poprzedniego etapu. Dochodzi tutaj do zmian (lub wręcz kreowania nowych) procedur organizacyjnych, definicji gromadzonych zasobów itp.
Wykształcenie się analitycznych metod projektowania było skutkiem dynamicznie rosnącej złożoności systemów informacyjnych. Metody te charakteryzują się między innymi:
- korzystaniem ze specjalnie konstruowanych modeli abstrakcyjnych;
- zasadą dekompozycji systemu według ściśle zdefiniowanychkryteriów;
- stosowaniem graficznych struktur służących prezentacji modelu logicznego, jak i fizycznego.
Obecnie najbardziej rozpowszechnione są metodyki strukturalne oraz obiektowe3. Dla pierwszej z wymienionych grup znamienne jest ścisłe przestrzeganie rozgranicze
nia pomiędzy fazą analizy i fizycznego projektowania wkraczającego w zagadnienia związane z implementacją. Wynika to z potrzeby zagwarantowania obiektywnej, ni czym nieskrępowanej dekompozycji funkcjonalnej systemu na pojedyncze elementy - tak zwane procesory - przekształcające dane wejściowe w wyjściowe. Tym samym udzielona zostaje odpowiedź wyłącznie na pytanie „co ma być zrobione?”, a „jak to osiągnąć i z czego skorzystać?” jest sprawądalszych ustaleń. W przypadku metod obiektowych, ze względu na specyfikę wykorzystywanych narzędzi programistycz
nych, etap analizy zawiera pewne czynności właściwe wstępnym pracom projekto
wym. Chodzi tutaj głównie o tworzenie logicznej struktury systemu poprzez definio wanie klas i ich składników. Dopiero później następujeuszczegółowienie zasad działa nia wyróżnionych mechanizmów (zgodnie ze stwierdzonymi wymaganiami), jak też grupowanieposzczególnychelementówwmodułyprzypisane do warstwy sprzętowej.
Opisu rozpatrywanego systemu dokonuje się zwykle w trzech płaszczyznach.
Po pierwsze, uwzględniane jest spojrzenie pod kątem oprogramowania i sprzętu. Po nadto starannej prezentacji podlegającego dynamika i zachowanie oraz jako ostatnia, trzecia warstwa - struktura logiczna (struktura danych i struktura funkcji). Zgodnie z zasadą abstrakcji opis zachowuje- właściwą obugrupom metod - hierarchię kompo zycyjną (rozbiór złożonej całości na mniejsze części) lub uogólniającą(zawieranie się pojedynczych składników w ogólniejszych kategoriach) wykorzystywaną jako druga, ale równie ważna w metodach obiektowych. Należy przy tym w sposób szczególny pamiętać ozachowaniu spójności pomiędzy wszystkimi elementami nakażdym rozwa
164 Michal Baran
żanym poziomie. Dodatkowo trzeba zadbać, aby wyróżnione części były względnie niezależne od innych,co da efekt w postaci zwiększonejniezawodności systemu.
Przydatność metodyk i narzędzi tworzenia SI w kolejnych fazach cyklu życia systemu
Tabela 1
Faza cyklu życia Metodyki społeczne Metodyki
strukturalne Metodyki obiektowe
Studium wstępne +++ + +
Analiza ++ +++ ++
Projektowanie + +++ +++
Wdrożenie + ++ +++
Utrzymanie + + +++
Źródło: M. Grabowski. Systemy informacyjne - maszynopis powielony
Opracowywanie kolejnych koncepcji wskazuje, że nie istnieją uniwersalne metody projektowania - zbyt wiele zależyod specyfiki konkretnej przypadku orazsubiektywno
ści sposobów jego oceny. W tej sytuacji, pomocne w wyborze właściwego narzędzia okazują się zestawienia, jakie można odnaleźć w literaturze przedmiotu. Warto więc pozostawać otwartym na różne podejścia bez przyjmowania określonych zasad ja ko bezwzględnie słusznych w każdychokolicznościach. Dodatkowo pewnekomplikacje w zrozumieniu konkretnej metody mogą być związane z bogactwem konwencji notacyj- nych, co doprowadza niekiedy dojej spłyconego lub wręcz błędnego odczytania.
2.1. Metodyki strukturalne
Metodyki strukturalnewyraźnie rozgraniczająetapy analizy i projektowania. W ra mach pierwszego z nich powstaje model logiczny systemu, natomiast dalsze prace pozwalają na zbudowanie modelu fizycznego - implementacyjnego. Model logiczny ma na celu stworzenie płaszczyzny komunikacji pomiędzy przyszłym użytkownikiem i zespołem projektowym. Dzięki swoim właściwościom opisowym ułatwiazrozumie
nie wszelkich uwarunkowań, specyfiki środowiska działania konstruowanego rozwią zania. Stanowi on dokumentację i podstawę dalszych działań. Jego treść pozwala na udzielenie odpowiedzi na podstawowe pytanie: „co planowanysystem ma robić?” bez wnikania, wjaki sposób dotego dojdzie - natomiast właśnie ta ostatnia kwestia jest domenąmodelu fizycznego.
Mimo że lista obejmująca charakterystyczne dla tego ujęcia koncepcje jest dość długa, zpewnościąwarto się zapoznać z kilkomapodstawowymi postulatami. Przede wszystkim szczególny nacisk należy położyć nakwestię prawidłowego, wyczerpujące go ijednoznacznego określenia specyfikacji funkcjonalnej budowanego systemu. Błę dy popełnione w tym obszarze wymagająwyjątkowo dużych nakładów na zneutrali
zowanie powodowanych przez nie skutków. Ponadto tworzone rozwiązanie powinno być wydajne w działaniu (stosownie do przyjętego w założeniach poziomu), a także
NARZĘDZIA ANALIZY I PROJEKTOWANIA SYSTEMU 165
ekonomiczne (poniesione koszty niższe niż osiągane korzyści) i wykonane zgodnie z harmonogramem. Mówi się również o potrzebie zapewnienia stosunkowo łatwej modyfikowalnościoraz elastyczności w stosowaniu.
W fazie analizy korzystasię najczęściej z kilku powszechnieznanychnarzędzi mo
delowania. Jednym z najpopularniejszym są z pewnością diagramy przepływu danych (DPD lubang. DFD). Ich istota sprowadzasiędo zobrazowania drogi,jakąprzechodzą dane wejściowe od momentu ich wprowadzenia do systemu (wewnątrz którego są gromadzone lubpodlegają „obróbce” w ramachrealizacji różnychjego funkcji), aż po uzyskanie danych wyjściowych. Diagramy pozwalają na uwzględnienie elementów takich, jak: procesy (funkcje), składnicedanych, przepływy danych. Zwykorzystaniem DPD wiąże się potrzeba sporządzenia szczegółowych słowników - lub inaczej skoro
widzów - danych.
Kolejne często wykorzystywane narzędzie nosi nazwę diagramów związkówencji.
Encja oznaczajednoznacznie identyflkowalny element odwzorowywanej rzeczywisto
ści (np.: osoby, miejsca, rzeczy, zdarzenia, stany, pojęcia, plany) i jest charakteryzo wana przez zestaw atrybutów. Przykładowo encja magazyn, posiadająca cechy takie, jak: adres, powierzchnia itp., wysyła - czyli wchodziw związek - encję zamówienie, którą z kolei określająprzykładowe atrybuty: numer porządkowy, nazwatowaru, liczba sztuk, wartość itp. Istnieje oczywiście jeszcze wiele innych technik opisuprzydatnych w analizie,jak na przykład diagramy struktury czy grafy ISAC. Istotne jest jednak, po prostu, takie przedstawienie rejestrowanej rzeczywistości, aby móc stworzyć nowe rozwiązanie spełniające faktyczneoczekiwaniaprzyszłegoużytkownika.
Źródło: Opracowanie własne
166 Michał Baran
KONTEKSTOWYDIAGRAMPRZEPŁYWUDANYCHPRZEDSTAWIAJĄ Rys.2Przykładdiagramuprzepływudanych
NARZĘDZIA ANALIZY I PROJEKTOWANIA SYSTEMU 167
Wfazie projektowania korzysta się w zasadzie z tych samych narzędzi, co podczas etapu analizy, jednakże tymrazem modelowaniu podlega prawidłowe działanie układu.
Zależnie od używanej platformy programowo-sprzętowej oraz wykorzystywanych aplikacji komputerowego wspomagania pracy stosowane bywająi inne metody opisu, zwłaszcza w zakresie przewidywanego sposobu reagowania przez system na różne czynniki. W celu oddania tak zwanej logiki systemutrzeba sięposłużyć odpowiednimi narzędziami spośród licznej grupy technikdecyzyjnych. Należątutaj tablice decyzyjne, drzewa decyzyjne,język strukturalny i wieleim podobnych. Pierwszez wymienionych pozwalają wskazać czynności, jakie winny byćpodjęte w przypadku wystąpienia kon
kretnych przesłanek. Dzięki ścisłości konstrukcyjnej gwarantująkompleksowość ujęcia zagadnienia oraz koncentrację uwagiwyłącznie na istotnychzmiennych. Drzewa opie rają swoją budowę na sekwencji kolejnych warunków pozwalających na wybór tylko jednej opcji w danym „węźle”, co prowadzi do jednoznacznego wskazaniawłaściwych czynności. Sąprzydatne, gdy nie ma potrzeby zaznaczenia cykli lub pętli. Język struk turalny ma za zadanie przedstawienie w precyzyjny sposób (dzięki ścisłemu zdefinio waniu znaczenia poszczególnych słów i możliwości ich użycia) algorytmu działania odpowiadającego procesom zachodzącym w opisywanej rzeczywistości. Fazę kończy projektowanie plików i bazdanych oraz interfejsu użytkownika.
2.2. Metodyki obiektowe4
4Jako podstawę omówienia analizy i projektowania obiektowego przyjęto metodę Boocha.
Zmienną - określającą pewną właściwość obiektu - nazywamy też obiektem członkowskim lub po
Aby zrozumieć naturę ujęcia obiektowego, należy wcześniej zapoznać się zzespo
łem związanych z nim pojęć. Pierwszymterminem, obecnym już wsamej nazwie me todyki, jest obiekt- zwany też instancją. Jest to element szerszego zbioru specyfiko- wany przez trzy charakterystyki: stan wewnętrzny (aktualna wartośćzmiennych wcho
dzących w skład struktury obiektu5), zachowanie (definicja operacji wykonywanych przez i na obiekcie z podaniem ich skutków - zmian stanów odpowiednich zmien
nych), tożsamość (możliwośćjednoznacznej identyfikacji). Obiekty „porozumiewają” się pomiędzy sobą za pomocą przesyłania komunikatów, czyli zgłoszenia intencji wy wołania określonej operacji.
Kolejne ważne pojęcietoklasa. Stanowi ona zbiorczą reprezentację obiektów o ta
kiej samej strukturze i zachowaniu. W jej budowie można wyróżnić warstwy: ze wnętrzną (wyrażającą się przez wzorzec zachowań) i wewnętrzną lub inaczej imple
mentacyjną (opis sposobu realizacji zachowań). Jest to związane z koncepcją enkap- sulacji, czyli udostępniania(na określonych prawach) dostępu do warstwyzewnętrznej potrzebującym tego obiektom zewnętrznym przy jednoczesnym „ukryciu” struktury danych.
Zasadaabstrakcji odnosi się do potrzeby tworzenia uogólnionych modeli obiektów opisujących ich istotne (z uwagi na określone kryterium) cechy, a pomijających nie istotne. Przejawia się ona na dwa sposoby: w abstrakcji kompozycyjnej (zbiór pew
nych obiektów tworzy łącznie nowąjakość) oraz uogólniającej (wykrycie wspólnych cechróżnych obiektów). Natomiast koncepcja hierarchizacjiodzwierciedlamożliwość
lem.
168 Michał Baran
dekompozycji poszczególnych elementów. Jest to związane zmechanizmem dziedzi
czenia (przekazywania pewnychcharakterystyk tworom pochodnym), a także polimor fizmu (ta sama nazwa oznacza różne elementy w zależności od sytuacji). Wreszcie zasada modularności oznacza podział systemu na spójny zbiór słabo związanych mo
dułów,copodnosi „moc” informacyjną projektu.
Analiza obiektowa (jak już wspomniano bardzo ściśle związana z etapem projekto wania, któryją uzupełnia o zagadnienia związane z implementacją) prowadzi do opra
cowaniamodeli: struktury problemu oraz dynamiki systemu.Pierwszy znich obejmuje opis charakterystyk obiektów, jak też relacji pomiędzy nimi, co pozwala zidentyfiko
wać wymagania funkcjonalne wobec całości.Drugi odzwierciedla sposoby reagowania systemu na wystąpienie określonych zdarzeń. Konstruowanie modelu wymagawyko
nanianastępujących czynności: identyfikacji kluczowych abstrakcji (czyli klas i obiek
tów)6, zbudowania scenariuszy, określenia odpowiedzialności klas. Aby móc sprostać wyzwaniom w zakresie czytelności opisu tych zagadnień, należy skorzystać z odpo wiednichnarzędzi języka modelowania.
6 Identyfikacji kluczowych abstrakcji można dokonać na przykład w myśl: ujęcia klasycznego (wybór spośród rzeczy, zdarzeń, ról. koncepcji, miejsc, relacji, struktur), analizy zachowań (grupowanie na podsta
wie podobieństwa zachowania składowych systemu), analizy dziedziny (wykorzystanie wiedzy i doświad
czenia ekspertów w określonym obszarze).
Rys. 3. Przykład diagramu klasowego (notacja Boocha) Źródło: Opracowanie własne
NARZĘDZIA ANALIZY 1 PROJEKTOWANIA SYSTEMU 169
Diagramy klasowe służąprzede wszystkim oznaczeniu typu klas umieszczonych na wykresie, jak teżzwiązków pomiędzy nimi. W praktyce wyróżnia się relacje: stowa rzyszenia, dziedziczenia, zawierania, używania, stanowieniawzorca (przy czym można dodatkowo określić liczbę obiektów związanych relacją, prawa dostępu do zasobów klasyzwiązanej relacją).
Rys. 4. Przykład diagramu obiektowego (notacja Boocha) Źródło: Opracowanie własne
Diagramyobiektowe są narzędziem modelowania struktury obiektu orazprezentacji systemu po jego dekompozycji na zespół współpracujących obiektów. O ile w fazie analizy mają postać dość ogólną, o tyle w trakcie prac projektowych ulegają stopnio wemu uszczegółowieniu. Ostateczniepozwalają przekazać informacje, takie jak: „wi
dzialność”7 konkretnego obiektu, jego typz punktu widzenia problemu współbieżności (rozstrzyganie kolejności dostępu do obiektu potrzebnego jednocześnie wielu innym w tym samym czasie).
7 Termin ten jest związany z określaniem, które obiekty są zadeklarowane globalnie w całym systemie, a które mogą być wykorzystane jedynie lokalnie.
Diagramy interakcji mają wiele wspólnego z poprzednio omówionym narzędziem modelowania. Służą prezentacji sposobu współpracy pomiędzy obiektami ze szczegól nym podkreśleniem aspektu przesyłania wiadomości. Z tego powodu są bardzo po
mocne w przypadku systemów cechujących się znacznym stopniem złożoności w tym zakresie.
Wfazie projektowania należyprzejść oceniając system, od postrzeganiaelementów z „dziedziny problemu” do identyfikowania składników z „dziedziny jego rozwiąza
nia”. Innymi słowy, trzeba wyeliminować wszelkie nieprawidłowości zamiast ich me chanicznego utrwalenia, powielenia. Następnie należy uszczegółowić poprawione wten sposób modele z etapu analizy. Na koniec dochodzi do określenia modelu fi zycznego, czyli scharakteryzowania architektury warstwy oprogramowania isprzętu (między innymi za pomocą narzędzitakich, jak:diagramy modułowe, procesowe).
170 Michal Baran
Rys. 5. Przykład diagramu interakcji (notacja Boocha)
Źródło: Opracowanie własne
2.3. Metody projektowania operacyjnego
Wtym ujęciu(przez niektórych autorów określanym jako podzbiór metodyk struk turalnych) model struktury systemu - rozumianego jakoswoisty mechanizm odwzoro
wania wejścia w wyjście - jest pochodną struktury danych. Najbardziej znane w tej grupie to metody Jacksona oraz Warniera-Orra. Charakterystyczne jest tutaj wyraźne rozdzielenie zagadnieniakonstruowaniaukładu od problemu uchwycenia właściwości jego poszczególnych elementów. Kolejność podejmowanych prac powinna zachowy
wać następujący porządek: identyfikacjaobiektów oraz realizowanych przez nie akcji, budowa dla każdego z nich tak zwanych diagramów struktur danych, sporządzenie sieci specyfikacji, czyli definicjasystemu. W końcowym etapie-implementacyjnym - sieć jest uzupełniana procesamipomocniczymi i przedstawianaprzy użyciu diagramów implementacji systemu (obrazujących procesy i fizyczne procesory) oraz diagramów struktur programu (organizacjakodu poszczególnych procesów).
2.4. Metodyki społeczne
Metodyki społeczne znajdują zastosowanie w przypadku, gdy cele wyznaczane dla badanego systemu sątrudne dojednoznacznego zdefiniowaniana skutek stopnia jego wewnętrznej złożoności. Z tego powodu powstaje potrzeba „nauczenia się” właści wych mu sposobówdziałaniaw skomplikowanych sytuacjach problemowych. Najbar
NARZĘDZIA ANALIZY 1 PROJEKTOWANIA SYSTEMU. . 171
dziej znanym przykładem w tej grupiejest metodyka SSM (Soft System Methodo
logy), opracowana przez P. Checklanda. Zgodnie z jej założeniami, powinna być ro
zumiana jako proces zarządzania polegający na reagowaniu wobec splotu ciągłych zmian zdarzeń i decyzji (będących pod wzajemnym wpływem). Dopuszczana różno rodność ocen, spojrzeń idziałań decydujeo użyteczności zdefiniowaniapewnych pojęć systemowych. Dla przykładu system działalności ludzkiej oznacza: „zestaw działań powiązanych w logiczną strukturę, stanowiących celowącałość”8. Mówi się także, że metodyka stanowi swoisty system zapytań, który pozwala na osiągnięcie ostatecznego rozwiązania. Całość prac - wedługkoncepcji SSM -jest uporządkowana w następują
cy sposób:
S. Wrycza, Projektowanie systemów informatycznych, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1997.
- stwierdzeniei zlokalizowanie problemu, - dokładne rozpoznanieproblemu,
- zdefiniowanie podstawowych pojęć w stosunku do systemów celowej działalno
ści,
- opracowanie modeli konceptualnych (opisanych systemów) na podstawie prze
biegu wzajemnie powiązanych procesów, - porównanie modelizrzeczywistością, - wskazanie potrzebnych i wykonalnych zmian, - działaniena rzecz rozwiązania problemu.
W metodykach społecznych wykorzystuje się wybrane techniki organizacji i zarządzania, takie jak na przykład: Identyfikacja Istotnych Czynników Powodzenia, Restrukturyzacja Procesów Gospodarczych, sesja MetaPlanu.
Bibliografìa
1. Bocchino W.A., Systemy informacyjne zarządzania, WNT, Warszawa 1975.
2. Flasiński M., Wstęp do analitycznych metod projektowania systemów informatycznych, WNT, Warszawa 1997.
3. Wrycza S., Projektowanie svstemów informatycznych, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1997.
4. Yourdon E., Współczesna analiza strukturalna, WNT, Warszawa 1996.
Summary
The instruments employed to analyse and design the enterprise’s information system as seen in the context of the possibilities provided for by the development of computer science technology.
The article deals with the problem that is particularly topical in our days and that refers to the installing of the efficient and effective information system within the enterprise. The progress made in the niveau of computer science technology is responsible for the uninterrupted growth of the information significance, the information being viewed in terms of the fund that is indispensable for the running of the economic activities. The article acquaints the reader with the most important concepts relating to the analysis and the designing of the information system.
