Ciało, dusza i przedmiot jako elementy kultury

(1)

Str. 1

Ciało, dusza i przedmiot jako elementy kultury

Zakres IV etap edukacyjny Przedmiot Wiedza o kulturze Wymagania

szczegółowe: (III.3) odnosi elementy kultury (zachowania, zwyczaje, praktyki, przedmioty materialne, dzieła sztuki) do kategorii:

czas, przestrzeń, ciało, grupa społeczna (rodzina, rówieśnicy, społeczność lokalna, naród);

Temat lekcji: Ciało, dusza i przedmiot jako elementy kultury

Czas na realizację: 1 godzina lekcyjna.

Cele szczegółowe wiadomości – uczeń:

 zna dzieła ukazujące piękno i brzydotę ciała ludzkiego,

 wymienia wytwory ludzkie, będące świadectwem tworzeniakultury,

 wskazuje obrzędy, zachowania określonych grup społecznych.

umiejętności – uczeń:

 opisuje przekaz wytworów człowieka,

 wypowiada się na temat różnych praktyk ludzkich,

 wskazuje obecność kultury w obrzędach i wierzeniach,

 określa znaczenie działań ludzkich w tworzeniu kultury,

 uzasadnia znaczenie przedmiotu dla kultury.

postawy:

 kształtowanie krytycznego postrzegania zjawisk w sztuce dawnej i współczesnej,

 kreatywność w rozumieniu zjawisk zachodzących w kulturze,

 podziw dla dorobku artystycznego i jego roli w kreowaniu świata,

 świadomość kształtowania kultury poprzez wierzenia i zwyczaje.

Metody pracy: podająca (wykład informacyjny), problemowa, eksponująca (pokaz materiału wizualnego)

Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris – portal wiedzy dla nauczycieli”

współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

(2)

Str. 2

Forma pracy: indywidualna, zbiorowa, praca w grupach Środki

dydaktyczne,

w tym zasoby multimedialne:

reprodukcje dzieł w wersji do wyświetlenia: Dawid Michała Anioła (rzeźba), Trzy studia postaci na podstawie tematu ukrzyżowania Francisa Bacona;

animacja ze zdjęć ukazująca różne praktyki ludzkie

(zachowania, obyczaje, przedmioty materialne, dzieła sztuki);

prezentacja multimedialna ukazująca obecność kultury w mitach, magii i religii.

Przebieg lekcji faza

wprowadzająca:

(8 min.)

1. Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności, zapisanie tematu lekcji).

2. Nauczyciel wyświetla dwa dzieła: rzeźbę Dawida Michała Anioła oraz Trzy studia postaci na podstawie tematu ukrzyżowania Francisa Bacona, stawia tezę – człowiek ukazuje piękno i brzydotę.

3. Uczniowie wymieniają cechy piękna i brzydoty, które zestawione są w powyższych dziełach. W przypadku Dawida wskazują na: idealizację ciała, wzorowanie się na klasycznym ideale piękna, umięśnienie, postawę. U Bacona wskazują na: deformację, potworność,

obrzydliwość.

4. Na podstawie argumentów uczniów nauczyciel buduje wniosek: dzieła powstały w różnym czasie i ukazanie w nich ciała ludzkiego ma odniesienie do warunków historycznych – dzieło renesansowe odwoluje się do antyku, bo takie były założenia epoki, natomiast dzieło Bacona uwarunkowane jest jego własną filozofią życiową, postrzegał on człowieka jako samotnego, wyobcowanego, będącego w sytuacji zagrożenia.

faza

realizacyjna:

(32 min.)

1. Nauczyciel informuje, że cielesność to nie tylko

sposób ukazania postaci w dziełach. Wskazuje też na mowę ciała, gesty, kult ciała oraz na odmienność

podejścia do ciała w kulturze różnych narodów.

Podkreśla też, że cielesność jest częścią tożsamości społecznej.

2. Uczniowie zostają podzieleni na dwie grupy: pierwsza grupa akcjoniści, druga to wytwórcy. Zadaniem grup jest odpowiedź na pytanie, jak zaznaczają swoją obecność w kulturze? jaką wymowę i znaczenie ma ich działalność?

3. Nauczyciel wyświetla animację ze zdjęć ukazującą różne praktyki ludzkie. Grupa pierwsza

zainteresowana jest częścią, gdzie ukazane są:

parada równości, blokowanie dróg, robienie wieńca

(3)

Str. 3

dożynkowego, tańce rytualne z płd. Ameryki. Grupa druga zwraca uwagę na wytwory ludzkie - luksusowe auto, designerską klamkę, puszkę zupy Cambel Warhola oraz Wielki kciuk Cezara.

4. Po upływie wskazanego czasu uczniowie przy pomocy nauczyciela prezentują swoje wnioski, które w

ostatecznej postaci powinny wyglądać następująco:

a. grupa1: działania ludzkie pokazane w animacji miały swój cel: uczestnicy parady manifestują swoje poglądy, walczą o swoje prawa, blokujący drogi oczekują zmian i wyrażają w taki sposób swój sprzeciw, praca przy wieńcu dożynkowym jest wyrazem szacunku dla tradycji a tańce rytualne związane są z obrzędami i kulturą narodu. Wszystkie grupy wyrażają działaniami swój stosunek do otaczającego świata lub do tradycji.

b. grupa 2: luksusowe auto jest wyrazem marzeń i oczekiwań, wygody, klamka została stworzona jako przedmiot użyteczny ale jest jednocześnie wyrazem obecności piękna w świecie

codziennym, Warhol malując zwykłą puszkę pokazał, że to, co nas otacza może stać się elementem sztuki a Kciuk jest świadectwem wypowiedzi artystycznej, ale ma też rangę symboliczną – pionowo wzniesiony do góry, nawiązuje do starożytności wyraża stosunek autora do świata. Wszystkie więc prace są odniesieniem do otoczenia i kultury popularnej.

5. Nauczyciel formułuje wniosek, który uczniowie zapisują w zeszytach: wytwory i praktyki ludzkie (zachowania, obyczaje, przedmioty materialne, dzieła sztuki) są świadectwem kreacji kultury.

6. Nauczyciel iformuje, że ogromną rolę w kulturze odgrywają wierzenia oraz związane z nimi obrzędy i zwyczaje.

7. Uczniowie wymieniają znane im religie a nauczyciel wyświetla prezentację multimedialną ukazującą obecność́ kultury w mitach, magii i religii; na podstawie ilustracji wspólnie z uczniami opisuje praktyki pokazane na zdjęciach: modlitwe wyznawców Islamu, Świątynię Jorubów, Chan Chan, Teatr cieni z Indonezji.

faza

podsumowująca:

(5 min.)

1. Nauczyciel najbardziej aktywnym uczniom z poszczególnych grup wystawia ocenę wyrażoną stopniem.

2. Praca domowa: Obejrzyj film Świat Indian w Muzeum Podróników (http://www.torun24.tv/Kultura-i-

(4)

Str. 4

sztuka/Swiat-Indian-w-Muzeum-Podroznikow) i napisz, czego dowiedziałeś się o wytworach i kulturze

ukazanej w materiale źródłowym.

.