Anoreksja – choroba naszego wieku
1. Cele lekcji
Cel ogólny: Akceptacja własnego ciała.
a) Wiadomości
• Uczeń wie, co to jest anoreksja.
• Uczeń zna przyczyny anoreksji.
• Uczeń zna skutki anoreksji.
b) Umiejętności
• Uczeń potrafi opisać główne cechy choroby.
c) Postawy
• Uczeń lubi swoje ciało.
2. Metoda i forma pracy
Metoda pracy:
• Łańcuch skojarzeń
• Zabawa
• Wykład
• Zdania niedokończone Forma pracy:
• Indywidualna
• Grupowa
• Zbiorowa
3. Środki dydaktyczne
Materiały plastyczne (arkusze szarego papieru, flamastry – kolor czarny i czerwony)
4. Przebieg lekcji
a) Faza przygotowawcza Rundka wstępna:
Uczniowie po kolei określają swoją gotowość do zajęć w skali od 1 do 10.
Łańcuch skojarzeń:
Uczniowie kolejno wypowiadają skojarzenia z pojęciem anoreksja, a następnie zapisują je na arkuszu
szarego papieru.
b) Faza realizacyjna
1. Zabawa – Moje ciało – wstyd czy duma?
Nauczyciel prosi uczniów, by wzięli arkusz szarego papieru i namalowali swoje ciało. Mają na to 10 minut. Następnie kolorem czerwonym uczniowie zaznaczają trzy części ciała, z których są szczególnie dumni, natomiast kolorem czarnym trzy części ciała, których się czasem wstydzą. Zabawa kończy się, gdy wszyscy uczniowie zakończą zadanie. Następnie uczniowie dobierają się czwórkami i dyskutują z sobą o obrazach. Na rozmowę mają 15 minut.
Propozycje pytań do uczniów po zakończonej zabawie:
• Czy zabawa podobała wam się?
• Jak zareagowały inne dzieci na wasze obrazy?
• Z kim rozmawiacie na temat waszego ciała?
• Co cenicie w częściach ciała, z których jesteście dumni?
• Co nie podoba wam się w częściach ciała, których się wstydzicie?
2. Wykład – Jadłowstręt psychiczny – Anoreksja (załącznik 1).
Nauczyciel, nawiązując do wcześniejszej zabawy, tłumaczy uczniom, że są osoby, które w ogóle nie akceptują swojego ciała, wstydzą się go. Takie osoby, które w sposób zaburzony spostrzegają własne ciało, mogą cierpieć na chorobę zwaną anoreksją.
c) Faza podsumowująca Zdania niedokończone:
Uczniowie kolejno kończą zdania wypowiadane przez nauczyciela:
• Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem (-am) się, że…
• Dzisiaj na zajęciach ważne dla mnie było…
• Na dzisiejszych zajęciach nowe dla mnie było…
• Na dzisiejszych zajęciach najbardziej zainteresowało mnie to, że…
5. Bibliografia
1. Abraham S., Llewellyn-Jones D., Anoreksja Bulimia Otyłość, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995.
2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Jad%C5%82owstr%C4%99t_psychiczny
6. Załączniki
a) Wykład nauczyciela Załącznik 1
Co to jest anoreksja? Anoreksja (Anorexia nervosa z grec. an – pozbawienie, brak; orexis – apetyt),
jadłowstręt psychiczny – choroba cywilizacyjna polegająca na utracie wagi wywołanej przez osobę chorą. Chory odczuwa lęk, ponieważ nie spełnia wymogów współczesnego świata, co do własnego wyglądu oraz w sposób zaburzony spostrzega własne ciało. Lęk przybiera postać uporczywej idei nadwartościowej, w związku z czym pacjent wyznacza sobie niski limit wagi. Na anoreksję psychiczną cierpi 15 razy więcej kobiet niż mężczyzn i choroba ta zwykle rozpoczyna się u nastolatek lub młodych kobiet (w wieku 10-13 lat oraz 16-21 lat).
Główne cechy anoreksji: Większość pacjentek cierpiących na anoreksję jest zaabsorbowana jedzeniem i kontrolowaniem swojej wagi. Boją się przytyć i stosują metody prowadzące do utraty wagi.
Odchudzają się prostymi sposobami: jedzą mniej i unikają sytuacji, w których muszą jeść. Aby nie jeść, gdy rodzice wołają na posiłek, używają wymówek takich jak: „już jadłam”, „nie czuję się dobrze”,
„postanowiłam przejść na wegetarianizm”. Mogą też unikać kontaktów towarzyskich, mogą się zamykać w swoim pokoju i prosić, by im nie przeszkadzano. W dodatku przy rygorystycznej diecie często stosują gimnastykę jako sposób na odchudzanie się, np. jogging, tenis, wielogodzinne ćwiczenia.
Przyczyny anoreksji: Osoby cierpiące na anoreksję to w większości przypadków dziewczęta i kobiety, które odczuwają nieświadomy lęk przed identyfikacją z własną płcią. Nie zgadzają się z własną seksualnością, unikają kontaktu z innymi osobami, zwłaszcza z przeciwną płcią, a także odchudzają się, by w wyniku diety zachować sylwetkę dziecka, jaką miały przed okresem pokwitania. Często dochodzi do tego wtórny brak miesiączki. Obsesyjny lęk przed przybraniem na wadze sprawia, że obsesyjnie myślą o jedzeniu i przekonane są, że szczupła figura jest kluczem do sukcesu. Zazwyczaj są to osoby, które każdemu i na każdym kroku chcą udowodnić, że są najlepsze: koncentrują się na kształceniu i zdobywaniu wiedzy, a jednocześnie są bardzo niepewne i boją się niepowodzeń. Chorzy nie widzą swojego wychudzenia, gdy stoją przed lustrem, wydaje im się, że ciągle są za grubi.
Powszechnie w anoreksji występują:
• niska samoocena, poczucie beznadziejności i brak wiary w siebie,
• niezadowolenie ze swojej figury,
• zaburzone postrzeganie obrazu własnego ciała,
• lęk przed dorosłością i dojrzewaniem.
Zaabsorbowanie młodej osoby swoim ciałem często następuje po jakimś incydencie, np. rodzina lub przyjaciel mogą dokuczać z powodu wyglądu, może współzawodniczyć z przyjaciółką, która więcej schudnie.
Typy anoreksji: Rozpoznano dwa typy. Pierwszy to typ restrykcyjny – charakteryzuje się tym, że chory ogranicza przyjmowanie pokarmu do bardzo niewielkich ilości i nieregularnie stosuje środki
przeczyszczające. Drugi to typ bulimiczny – anorektyk, choć zazwyczaj ogranicza ilość
przyjmowanego pokarmu, regularnie miewa okresy przejadania się lub prowokowania wymiotów i nadużywania leków przeczyszczających i moczopędnych. Stosowane metody zwykle prowadzą do zakłóceń czynności pewnych układów i narządów, a także są zagrożeniem dla życia.
Zmiany fizyczne i psychiczne i osób cierpiących na anoreksje:
• zimne stopy i ręce, często sine,
• włosy suche i łamliwe,
• lanugo, czyli miękki puszysty meszek może pojawiać się na twarzy, plecach, ramionach,
• perystaltyka jelit i częstość wypróżnień maleje,
• wyniszczenie,
• zwolnienie czynności serca i tętna,
• niskie ciśnienie krwi ,
• wzdęcia,
• zaparcia,
• nadmierne pocenie się stóp,
• niedokrwistość (anemia) ,
• brak miesiączki lub bardzo wydłużone okresy między menstruacjami (kobiety),
• drażliwość,
• dezorientacja i zakłopotanie,
• nastroje depresyjne (poczucie beznadziejności, niska samoocena),
• bezsenność,
• krótki oddech.
Anoreksja nieleczona może doprowadzić do śmierci.
7. Czas trwania lekcji
2 x 45 minut
8. Uwagi do scenariusza
Scenariusz lekcji godziny wychowawczej jest przeznaczony dla klasy drugiej gimnazjum.
