Ostrożnie inflacja! Inflacja w Polsce - przyczyny i perspektywy

(1)

„Ostrożnie – inflacja!”

Inflacja w Polsce - przyczyny i perspektywy

Ludwik Kotecki

Instytut Odpowiedzialnych Finansów

24 stycznia 2022

(2)

Zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego (w %)

Źródło: GUS

Polityka fiskalna

Polityka

pieniężna

(3)

Zmiany cen według wskaźnika cen towarów i usług

konsumpcyjnych (CPI) oraz zharmonizowanego wskaźnika cen konsumpcyjnych (HICP) w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego (w %)

Źródło: GUS

(4)

Inflacja bazowa

W literaturze przedmiotu, przyjmuje się, że inflacja bazowa jest tą częścią inflacji, która jest związana z oczekiwaniami inflacyjnymi i presją popytową oraz która nie jest bezpośrednio zależna od szoków podażowych.

Z punktu widzenia banku centralnego najważniejsze wydają się być następujące cechy inflacji bazowej:

▪ Przybliża średniookresowy i długookresowy trend wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w gospodarce.

▪ Ilustruje tendencje zmian cen tych towarów i usług konsumpcyjnych, które w mniejszym stopniu podlegają wahaniom periodycznym, sezonowym oraz powstałym na skutek szoków podażowych, które najczęściej mają charakter przejściowy.

▪ Wskazuje na tę część inflacji, której związek z prowadzoną polityką pieniężną jest silniejszy niż w przypadku pozostałych części.

▪ Jest przydatna w analizach (ex-post) kierunku i skali wpływu prowadzonej polityki pieniężnej na inflację.

▪ Jej miary charakteryzują się na ogół mniejszą zmiennością w czasie niż wskaźnik inflacji CPI (wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych, ang. Consumer Price Index).

Źródło: NBP

(5)

Inflacja bazowa

Źródło: NBP

(6)

0, 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14,

Switzerland Malta

Portugal Finland

Denmark France

Austria Iceland

Italy Greece

Sweden Cyprus North Macedonia

Euro area Slovenia

Slovakia Croatia European Union

Czechia Luxembourg

Ireland Norway

Netherlands Belgium

Bulgaria Spain Romania

Hungary Latvia

Serbia Poland

Lithuania Estonia

HICP (12-2021, y/y)

0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7,

Switzerland Greece Italy

Finland Denmark

Sweden Spain

Portugal France

Belgium Netherlands

Norway Malta

Austria Croatia

Luxembourg Euro area

Bulgaria Slovenia European Union

Cyprus North Macedonia

Romania Iceland

Serbia Latvia

Ireland Slovakia

Hungary Estonia

Poland Lithuania

Czechia

HICP (12-2021, y/y)

Ogólny indeks z wyłączeniem energii, żywności, alkoholu i tytoniu

0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10,

Switzerland Norway

Denmark Sweden

Greece Malta

France Portugal

Italy Finland

Belgium Netherlands

Austria Iceland

Cyprus Euro area

Spain European Union

Ireland Slovenia

Luxembourg Croatia North Macedonia

Romania Bulgaria

Latvia Slovakia

Estonia Czechia

Poland Hungary

Serbia Lithuania

HICP (12-2021, y/y)

Wskaźnik ogólny z wyłączeniem mieszkań, wody, energii elektrycznej, gazu i innych paliw

Źródło: Eurostat

(7)

Marzec 2021 Lipiec 2021

Listopad 2021

Źródło: NBP

(8)

Źródło: NBP

(9)

Różnica: stopa referencyjna - CPI

-8,00 -7,00 -6,00 -5,00 -4,00 -3,00 -2,00 -1,00 0,00 1,00 2,00

sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru

2019 2020 2021

(10)

Źródło: GUS

100%

102%

104%

106%

108%

110%

112%

2019 sty lut ma r kw i

ma j

cze lip sie wr z

pa ź lis gru

2020 sty lut ma r kw i

ma j

cze lip sie wr z

pa ź lis gru

2021 sty lut ma r kw i

ma j

cze lip sie wr z

pa ź lis gru

Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw (y/y)

(11)

Kurs PLN/EUR

Źródło: bankier.pl

(12)

80,0 85,0 90,0 95,0 100,0 105,0 110,0 115,0

IV KW. 2018 I KW. 2019 II KW. 2019 III KW. 2019 IV KW. 2019 I KW. 2020 II KW. 2020 III KW. 2020 IV KW. 2020 I KW. 2021 II KW. 2021 III KW. 2021

Spożycie i inwestycje (IV kw. 2018 = 100)

Spożycie w sektorze

gospodarstw domowych Spożycie publiczne Nakłady brutto na środki trwałe 80,0

85,0 90,0 95,0 100,0 105,0 110,0 115,0

IV KW. 2018 I KW. 2019 II KW. 2019 III KW. 2019 IV KW. 2019 I KW. 2020 II KW. 2020 III KW. 2020 IV KW. 2020 I KW. 2021 II KW. 2021 III KW. 2021

Spożycie i inwestycje (IV kw. 2018 = 100)

Spożycie w sektorze

gospodarstw domowych Spożycie publiczne Nakłady brutto na środki trwałe

Strona popytowa gospodarki

- państwo przejęło w 2020 r. rolę stabilizatora, ale nie zaprzestało ekspansywnej polityki

- spożycie gospodarstw domowych relatywnie stabilne

- inwestycje nie powróciły do

przedpandemicznej normalności

(i szybko nie powrócą)

(13)

Cel polityki pieniężnej

Celem polityki pieniężnej po 2003 r. jest

ustabilizowanie stopy inflacji na poziomie 2,5% z dopuszczalnym przedziałem wahań +/- 1 punkt

procentowy.

Zdaniem Rady, określony wyżej ciągły cel inflacyjny jest w warunkach polskich spójny z

szybkim wzrostem gospodarczym.

(14)

Ustawa o NBP

Art. 3. 1.

Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy

jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego

celu NBP.

(15)

Podsumowanie

• Inflacja wysoka już na przełomie 2019/2020

• Pandemia „wygasiła” chwilowo problem w 2020 r.

• Płace rekordowo wysokie (10%) a produktywność już tak szybko nierośnie – czy mamy spiralę

płacowo-cenową ? (podaż na rynku pracy)

• Niektóre rynki już przegrzane … luka popytowa się będzie szybko zamykać ? (IV 2021 – ok. 6%

PKB)

• Oszczędności w gospodarce?

• Prognozy (oczekiwania) ekonomistów – powrót

do przedziału celu inflacyjnego dopiero w 2023 r.

(16)

Podsumowanie

• Inne czynniki dodatkowo będą ”napędzać” inflację:

KPO, PŁ

• Import inflacji z zagranicy

• Spóźniona reakcja polityki monetarnej - fiscal dominance / political dominance w polityce pieniężnej? (wiarygodność)

• Słaba komunikacja (która mogłaby być instrumentem zmniejszania oczekiwań inflacyjnych)

• Brak reakcji / proinflacyjna polityka fiskalna

• Słaby (szczególnie na początku) opór polityczny wobec zagrożenia

• Recepta z okresu po GFC była niewłaściwa – COVID to inny rodzaj szoku

• Nowa RPP?

(17)