CENTRUM VOOR ONDERZOEK WATERKER
IN
GEN
Rapport nr. A 72-037TIELERWAARD
D i c h t e n van wielen .!I
T i e l e r w a a r d D i c h t e n van wielen_
I
-I .
, , . ,
1. I n l e i d i n g
I n mei 1972 is door h e t p o l d e r d i s t r i c t "De Tielerwaard" a a n h e t Centrum een p l a n t o t d i c h t e n van e n k e l e w i e l e n v o o r g e l e g d .
De b e t r e f f e n d e w i e l e n l i g g e n a a n de Waalbandijk t u s s e n Gorinchem en Herwijnen n a b i j r e s p . d e h e c t o m e t e r p a l e n hm 307,
hm
413 en hm418.
Het d i c h t e n van d e z e wielen i s t e z i e n a l s o n d e r d e e l van d e ver-
b e t e r i n g e n d i e t e z i j n e r t i j d a a n d e z e d i j k z u l l e n p l a a t s v i n d e n . Door v e r s c h i l l e n d e oorzaken wordt h e t door h e t p o l d e r b e s t u u r
g u n s t i g g e a c h t d e w i e l e n r e e d s v o o r u i t l o p e n d op d e z e d i j k v e r b e t e r i n g op k o r t e t e r m i j n t e dempen. ( Z i e p l a n op t e k e n i n g e n van f e b r . 1972) D e v r a g e n d i e i n d i t verband door h e t p o l d e r b e s t u u r z i j n g e s t e l d l u i d e n :
a ) kan de s t a b i l i t e i t van d e d i j k na dempen van d e w i e l e n , zonder u i t v o e r i n g van o v e r i g e d i j k v e r b e t e r i n g w e r k e n , n i e t s l e c h t e r worden dan i n d e h u i d i g e t o e s t a n d .
b ) i s r e d e l i j k e r w i j z e t e verwachten d a t d e v o o r g e s t e l d e demping p a s t i n h e t k a d e r van d e d i j k v e r b e t e r i n g .
Het benodigde grond-onderzoek t e n behoeve van de v e r b e t e r i n g van d i t d i j k g e d e e l t e i s nog n i e t begonnen, Omdat i n z i c h t i n de g r o n d g e s t e l d - h e i d t e r p l a a t s e van d e w i e l e n n o o d z a k e l i j k b l e e k , i s e n i g verken- nend grond-onderzoek v e r r i c h t .
2. H e t probleem
Het d i c h t e n van d e w i e l e n h e e f t door d e v e r m i n d e r i n g van d e k e r e n d e hoogte p r i m a i r e e n gunstige i n v l o e d op de s t a b i l i t e i t van d e d i j k . €Iet i s e c h t e r onzeker i n h o e v e r r e d e z e p o s i t i e v e i n v l o e d t e n i e t gedaan kan worden door h e t o n t s t a a n van h o g e r e w a t e r s p a n n i n g e n i n d e d i j k en d e ondergrond t i j d e n s hoogwater. Met name z a l een
v e r h o g i n g van d e w a t e r s p a n n i n g o p t r e d e n a l s een goed waterdoor- l a t e n d e l a a g d i e i n v e r b i n d i n g staat met de r i v i e r door h e t dempen van h e t wiel. a a n d i e z i j d e
D i t gevaar van a f s l u i t e n van w a t e r v o e r e n d e l a g e n i s i n p r i n c i p e aanwezig, omdat op d e bodem van h e t w i e l een s l i b l a a g l i g t , d i e zonder m a a t r e g e l e n na h e t dempen een v r i j w e l o n d o o r l a t e n d e l a a g kan vormen. Het onderzoek i s dan ook g e r i c h t op h e t b e p a l e n van
de m o g e l i j k h e i d van o p t r e d e n van g r o t e w a t e r o v e r s p a n n i n g e n t i j d e n s hoogwater na h e t dempen van de w i e l e n en i n d i e n d i e m o g e l i j k h e i d
n i e t u i t g e s l o t e n i s , welke m a a t r e g e l e n b i j h e t dempen genomen moeten worden om v e r h o g i n g v a n d e w a t e r s p a n n i n g e n z o v e e l m o g e l i j k t e be- p e r k e n . wordt a f g e s l o t e n . I . 3. De w i e l e n Wiel n a b i j
hm
370Dit w i e l h e e f t een maximale d i e p t e van c a N.A.P. -9.00 m', Deze g r o t e d i e p t e wordt e c h t e r pas op een a f s t a n d van c a
65
m v a n u i td e d i j k b e r e i k t , V r i j d i c h t a c h t e r d e d i j k l i g t een smalle g e u l ( b r e e d t e c a 25 m ) met e e n d i e p t e van N.A.P. -2.00
m
2
-2.50 m.---
- 2 -
Ter w e e r s z i j d e n van d e z e g e u l l i g t d e bodem boven d e w a t e r s p i e g e l op c a N.A.P. 4-1.00 m . Het w a t e r i n d i t w i e l kan door m i d d e l v a n een d u i k e r i n de omringende kwelkade i n open v e r b i n d i n g met h e t p o l d e r w a t e r worden g e b r a c h t .
H e t v o o r l a n d h e e f t t e r p l a a t s e van d i t w i e l een t a m e l i j k g r o t e b r e e d t e van c a 100 m.
Wiel n a b i j hm 413
Op c a 40 m v a n u i t d e d i j k h e e f t d i t w i e l een d i e p t e van rond N.A.P. -8.00 m. Deze d i e p t e komt nagenoeg o v e r de g e h e l e b r e e d t e van h e t w i e l op k o r t e a f s t a n d van de d i j k voor. Verder van d e d i j k v e r w i j d e r d b e d r a a g t d e maximale d i e p t e c a N.A.P. -11.00 m.
Het water i n d i t w i e l staat n i e t i n open v e r b i n d i n g met h e t p o l d e r - water. Het p e i l w a s op
7
j u n i 1972 N . A . P .+0,67
m. Het w i e l i s om- geven door e e n kwelkade m e t een hoogte van c a N.A.P.4-1.55
m.Bij
hoogwater s t i j g t h e t w a t e r n i v e a u i n h e t w i e l . De kwelkade i s d a a r b i j e c h t e r n o o i t overstroomd ( i n f o r m a t i e van h e t p o l d e r d i s t r i c t ) . Het v o o r l a n d h e e f t e e n b r e e d t e d i e v a r i e e r t van r o n d 20 m t o t 50m.
---
Wiel n a b i j hm
418
De g r o o t s t e d i e p t e van d i t w i e l komt voor t u s s e n hm 4 1 7 , l O en
hm 417,70. Op c a
35
m u i t d e d i j k a s wordt daar p l a a t s e l i j k e e n d i e p t e van c a N.A.P. -9.00 m b e r e i k t . Aan w e e r s z i j d e n van d i t d i e p e g e d e e l t e l i g t d e bodem a c h t e r d e d i j k h o g e r .Ook d i t w i e l i s omringd door e e n kwelkade. Het water staat n i e t i n v e r b i n d i n g met d e p o l d e r .
Het p e i l was op
7
j u n i N.A.P. +0.61 m. Ook b i j d i t w i e l zou b i jhoogwater de kwelkade n o o i t overstroomd z i j n .
Er
i s b i j---
d i t w i e l geen v o o r l a n d aanwezig.
4.
Het grondonderzoekTeneinde een g l o b a l e i n d r u k t e v e r k r i j g e n van d e opbouw van de onder- grond i s een b e p e r k t grondonderzoek v e r r i c h t .
B i j e l k w i e l z i j n e e n b o r i n g e n s o n d e r i n g n a b i j d e b u i t e n t e e n van d e d i j k u i t g e v o e r d , aangevuld m e t een s o n d e r i n g b i n n e n d i j k s . B i j h e t w i e l
b i j hm 413 is ook een b o r i n g b i n n e n d i j k s gemaakt, d o o r d a t de b o r i n g b u i t e n d i j k s m i s l u k t e .
De r e s u l t a t e n van d e b o r i n g e n en s o n d e r i n g e n z i j n aangegeven op b i j l a g e 2 . Opmerkinq;
D e b o r i n g e n e n s o n d e r i n g e n z o a l s u i t g e v o e r d z i j n s l e c h t s b e d o e l d om e n i g i n z i c h t t e v e r k r i j g e n i n d e l i g g i n g van d e v e r s c h i l l e n d e grond- l a g e n voor zover van b e l a n g voor d i t onderzoek m e t de o n d e r p u n t 2
g e s t e l d e , b e p e r k t e o p z e t .
I n h e t k a d e r van h e t onderzoek
t e n
behoeve van d e f e i t e l i j k e d i j k - v e r b e t e r i n g z a l e e n veel o m v a n g r i j k e r onderzoek n o d i g z i j n , v o o r a l t e r p l a a t s e van w i e l e n omdat d a a r een g r o t e matevan
i n h o m o g e n i t e i t verwakht mag worden.5,
C o n c l u s i e s e n a a n b e v e l i n g e n Van d e d r i e beschouwde w i e l e n l i j k t d i t w i e l i n de h u i d i g e t o e s t a n d h e t m i n s t g e v a a r l i j k . De d i e p t e j u i s t a c h t e r de d i j k i s g e r i n g . I n ' h e t v o o r l a n d , d a t t e r p l a a t s e b r e e d i s , i s bovendien een c a 2 . 5 m d i k w a t e r a f s l u i t e n d k l e i p a k k e t aangeboord. A l s deze k l e i l a a g o v e r d e g e h e l e u i t e r w a a r d e voorkomt ( h e t g e e n v o l g e n s h e t p o l d e r d i s t r i c t h e t g e v a l i s ) en a a n s l u i t a a n de d i j k , d i e u i t goede k l e i met g e r i n g e d o o r l a t e n d h e i d b e s t a a t moet h e t kwelwater e e n l a n g e weg v a n a f der i v i e r door h e t zand onder de k l e i l a a g a f l e g g e n en zal h e t met een g e r i n g verhang i n h e t w i e l stromen.
D e t o t a l e s t r o m i n g s w e e r s t a n d t u s s e n r i v i e r en h e t w i e l z a l a a n z i e n -
l i j k z i j n . I n d i e n nu door 'het dempen van h e t w i e l r e l a t i e f w e i n i g e x t r a s t r o m i n g s w e e r s t a n d wordt v e r o o r z a a k t z u l l e n d e waterspanningen i n de d i j k s l e c h t s w e i n i g toenemen, D i t kan eenvoudig worden b e r e i k t
door h e t
de bodem van h e t w i e l i s o n t d a a n van de s l i b l a a g , zodat d e z e na h e t dempen n i e t a l s e e n a f s l u i t e n d membraam op d e z a n d l a a g g a a t werken. Z i e b i j l a g e 3.
w i e l t e dempen met zand, n a d a t n a b i j de t e e n van d e d i j k
Wiel n a b i j hm 413 en n a b i j hm
418
Deze w i e l e n l i j k e n i n d e h u i d i g e t o e s t a n d n o g a l o n v e i l i g . De d i e p t e
i s d i c h t b i j d e d i j k g r o o t ( s t e i l e t a l u d s ) , t e r w i j l w e i n i g o f geen v o o r l a n d aanwezig i s , I n d e ondergrond z i j n zandlagen aanwezig d i e z e e r w a a r s c h i j n l i j k t o t i n h e t w i e l d o o r l o p e n . V e r g e l i j k h i e r t o e de b o r i n g en s o n d e r i n g b i j d e b u i t e n t e e n met d e s o n d e r i n g b i n n e n d i j k s t e r p l a a t s e van w i e l
418
en de b o r i n g en s o n d e r i n g van de b u i t e n t e e nb i j w i e l 413 m e t de t a l u d h e l l i n g e n op de v e r s c h i l l e n d e d i e p t e n i n
d i t wiel ( z a n d : geen c o h e s i e
-
flauwe t a l u d s , k l e i : c o h e s i e-
s t e i l e t a l u d s m o g e l i j k ) .Voorkomen moet worden d a t door demping van d e w i e l e n d e z e zandlagen worden a f g e s l o t e n , z o d a t t i j d e n s hoogwater g r o t e w a t e r o v e r s p a n n i n g e n kunnen o p t r e d e n met m o g e l i j k v e r s l e c h t e r i n g v a n d e s t a b i l i t e i t van h e t b i n n e n t a l u d a l s g e v o l g .
Het i s dan ook a a n t e b e v e l e n n a b i j d e h u i d i g e d i j k t e e n , vanaf d e s n i j l i j n van h e t b i n n e n t a l u d met h e t t e r r e i n o p p e r v l a k van h e t w i e l na demping, een c a 10 m b r e d e s t r o o k goed d o o r l a t e n d , g r o f , schoon
zand a a n t e b r e n g e n . De s l i b l a a g op de bodem moet daarvÒÒr v e r w i j d e r d z i j n .
De s t r o o k b r e e d t e
van
10 m i s r u i m gekozen, d a a r n i e t p r e c i e s bekend i s waar d e z a n d l a g e n i n h e t w i e l uitmonden. Zie b i j l a g e 3.-i--ii--ii---ii-iii---i--i-iiii-i
6.
Algemene opmerkingen1. De w i e l e n z u l l e n v o l g e n s h e t ontwerp o v e r een l e n g t e van 30 m
v a n u i t d e t o e k o m s t i g e b i n n e n t e e n v a n d e d i j k worden gedempt. Deze b r e e d t e l l i j k t a a n d e ruime k a n t . Het i s e c h t e r n i e t m o g e l i j k met de t e r d e minimaal benodigde b r e e d t e . We v e r t r o u w e n e r o p d a t t e z i j n e r t i j d b i j h e t d e f i n i e u e ontwerp voor d e d i j k v e r z w a r i n g d i t n a d e r b e s c h i k k i n g z i j n d e gegevens e e n u i t s p r a a k t e doen o v e r , bekeken z a l worden. !
- 4 -
I
.-
I
-2. De boringen en sonderingen reiken niet diep; het aanwezige materieel bood niet meer mogelijkhkden. In het onderhavige probleem zullen de diepere grondlagen echter niet maatgevend zijn, daar deze lagen in het stabiliteitsprobleem na dempen van het wiel nauwelijks van belang zijn.
Lij st van bijlagen :
Bijlage 1
-
Situatie-
tek,nr. A2-72.116l I 2
-
Boringen en sonderingen-
11Ab-72.117
,13
-
wiel bij hm370
wiel bij hm 413 en hm
418
-
A2-72.118
,
, . , . . . . . . . .
' V E R W I J D E R E N S L I B L A A G WIEL BIJ Hm,
370
W A A L B A N D I J K
(ANDEL-VUREN
1
1
CENTRUM VOOR ONDERZOEK
N A P V E R WI J DEREN S L I BLAAG L I__
!["The Judicial System at Work in Ptolemaic Egypt: Law Courts", Zaki Aly, "Bull. de la Société Royale d'Archéologie d'Alexandrie", No 36, 1943-1944 : [recenzja]]()