Znaczenie zielonych zamówień publicznych na przykładzie inwestycji budowlanych i transportu

(1)

DOI: 10.17512/znb.2019.1.02

Znaczenie zielonych zamówień publicznych

na przykładzie inwestycji budowlanych i transportu

Dorota Burchart-Korol

1

STRESZCZENIE:

W artykule przedstawiono znaczenie zielonych zamówień publicznych zgodnie z nowymi wytycznymi Unii Europejskiej dla inwestycji budowlanych i transportu drogowego jako obszarów priorytetowych. Zwrócono uwagę na nowe wymagania zgodne z wytycznymi Komisji Europejskiej dotyczącymi aspektów prawnych zielonych zamówień publicznych oraz przedstawiono kryteria środowiskowe w cyklu życia budynków oraz pojazdów dla zielonych zamówień publicznych. Wskazano również na główne inicjatywy, które należy po-dejmować w obszarach budownictwa i transportu w kierunku spełnienia kryteriów zielonych zamówień publicznych.

SŁOWA KLUCZOWE:

zielone zamówienia publiczne; inwestycje budowlane; transport drogowy

1. Wprowadzenie

W ostatnich latach w wielu sektorach gospodarki są podejmowane działania w kierunku ochrony środowiska. Dzięki zmianom w prawie Unii Europejskiej, co również wpływa na mody-fikacje w prawie polskim, przedsiębiorstwa zwracają coraz większą uwagę na ograniczanie wpływu na środowisko. Jednym z ważnych elementów prawa, który ma wpływ na ochronę śro-dowiska, jest prawo zamówień publicznych. Zielone zamówienia publiczne GPP (Green Public Procurement) stanowią proces, w ramach którego instytucje publiczne starają się uzyskać towary, usługi i roboty budowlane, których oddziaływanie na środowisko w trakcie ich cyklu życia jest mniejsze w porównaniu do towarów, usług i robót budowlanych o identycznym prze-znaczeniu, jakie zostałyby zamówione w innym przypadku [1, 2]. Ze względu na szybko postę-pujące negatywne zmiany w środowisku związane z zagrożeniami, jak emisje gazów cieplarnia-nych, wpływ na zdrowie ludzkie oraz inne szkody dla środowiska, coraz większy nacisk kładzie się w gospodarce na stosowanie instrumentów przewidzianych w ustawie Prawo zamówień publicznych, które mogą przyczynić się do ograniczenia tego wpływu. Uwzględnienie kwestii środowiskowych w zamówieniach wpisuje się w realizację głównych celów związanych z aspektami środowiskowymi Unii Europejskiej, jak: racjonalne gospodarowanie zasobami, poprawa stanu wód, powietrza i gleby oraz realizacja założeń gospodarki o obiegu zamkniętym

CE (Circular Economy). W ramach wspólnych prac Urzędu Zamówień Publicznych (UZP) oraz

Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dotychczas opracowano narzędzia wspierające instytucje i podmioty zamawiające w stosowaniu zielonych zamówień publicznych. Budownictwo oraz transport zostały uznane przez UZP jako obszary priorytetowe, dla których należy podejmować inicjatywy w pierwszej kolejności [1].

1_{Politechnika Śląska, Wydział Transportu i Inżynierii Lotniczej, ul. Krasińskiego 8, 40-019 Katowice, e-mail:} dorota.buchart-korol@polsl.pl, orcid id: 0000-0002-2452-5050

(2)

W niniejszej pracy przedstawiono znaczenie zielonych zamówień dzie inwestycji budowlanych oraz transportu drogowego.

2. Prawne uwarunkowania zielonych zamówień publicznych

Głównymi aktami prawnymi mającymi za zadanie regulację prawa w obszarze ochrony środowiska są Dyrektywa Parlamentu Europejs

wiająca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych

skiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi

być spełnione przez zamawiających oraz wykonawców w celu realizacji zielonych zamówień publicznych. Należą do nich: otwarcie procesu udzielania zamówień publicznych na konkure cję, zasada „zazieleniania” specyfikacji techniczny

mający zapewnić wszystkim wykonawcom odpowiednią wiedzę na temat tego, jakie aspekty związane z ochroną środowiska będą wymagane przez zamawiających w danym zamówieniu.

Zamówienia publiczne w świetle prawa polskiego r

nych (PZP) [5], która daje instytucjom zlecającym możliwość uwzględnienia środowiskowych aspektów zamówień w szczególności w zakresie opisu przedmiotu zamówienia, warunków udziału w postępowaniu oraz kryteriów oceny o

rać specyfikacje techniczne

lone instytucje w Komisji Europejskiej nych, jak i warunków realizacji z

publicznym do określenia w opisie przedmiotu zamówienia wymagań związanych z realizacją zamówienia z uwzględnieniem „zielonych zamówień”. W ustawie PZP w wyniku nowelizacji dużo większy nacisk położono na zastosowanie pozacenowych, w tym środowiskowych riów oceny ofert. W celu promowania wykorzystania analizy kosztów cyklu życia produktu w budownictwie wydane zostało Rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju w

metody kalkulacji kosztów cyklu życia LCC (Life Cycle Costing) budynków [6].

3. Kryteria zielonych zamówień publicznych dla budownictwa i transportu Komisja Europejska podjęła działania zmierzające do opracowania wspólnych kryteriów dotyczących zielonych zamówień publicznych możliwych do stosowania w państwach czło kowskich Unii Europejskiej. Kryteria zostały opracowane dla

uznano za najbardziej odpowiednie do wdrożenia GPP zarówno ze względu na wartość zam wień, jak i wpływ na środowisko. Kryteria są rezultatem wspólnych prac Komisji Europejskiej, przedstawicieli przemysłu, społeczeństwa oraz państw członkowskich. Prawo wspólnotowe w ramach polityki środowiskowej wprowadziło kryteria środowiskowe dla zielonych zamówień publicznych GPP (Green Public Procurements) [7]. Wyróżnia się dwa rodzaje kryteriów (rys. 1).

Rys. 1. Rodzaje kryteriów dla zielonych zamówień publicznych [7] kryteria

podstawowe

•mają na celu ułatwienie stosowania zielonych zamówień publicznych ze szczególnym uwzględnieniem kluczowych obszarów efektywności środowiskowej produktu oraz utrzymanie kosztów administracyjnych przedsiębiorstw na minimalnym poziomie

kryteria kompleksowe

•uwzględniają więcej aspektów lub wyższe poziomy efektywności środowiskowej oraz są przeznaczone do wykorzystania przez organy, które chcą osiągnąć wyższy poziom we wspieraniu realizacji celów środowiskowych i innowacyjnych.

W niniejszej pracy przedstawiono znaczenie zielonych zamówień publicznych na przykł dzie inwestycji budowlanych oraz transportu drogowego.

Prawne uwarunkowania zielonych zamówień publicznych

Głównymi aktami prawnymi mającymi za zadanie regulację prawa w obszarze ochrony Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. przedst wiająca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych [3] oraz Dyrektywa Parlamentu Europe skiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie procedur udzielania zamówień publicznych

boty budowlane, dostawy i usługi [4]. Dyrektywy unijne określają zasady, które powinny być spełnione przez zamawiających oraz wykonawców w celu realizacji zielonych zamówień publicznych. Należą do nich: otwarcie procesu udzielania zamówień publicznych na konkure cję, zasada „zazieleniania” specyfikacji technicznych oraz wymóg sporządzania zamówień mający zapewnić wszystkim wykonawcom odpowiednią wiedzę na temat tego, jakie aspekty związane z ochroną środowiska będą wymagane przez zamawiających w danym zamówieniu.

Zamówienia publiczne w świetle prawa polskiego reguluje ustawa Prawo zamówień publicz nych (PZP) [5], która daje instytucjom zlecającym możliwość uwzględnienia środowiskowych aspektów zamówień w szczególności w zakresie opisu przedmiotu zamówienia, warunków udziału w postępowaniu oraz kryteriów oceny ofert. Opis przedmiotu zamówienia może zawi

e zawarte w kryteriach środowiskowych opracowanych przez okreś lone instytucje w Komisji Europejskiej zarówno w zakresie dotyczącym specyfikacji technic

warunków realizacji zamówienia. Regulacje ustawy PZP dają możliwość podmiotom publicznym do określenia w opisie przedmiotu zamówienia wymagań związanych z realizacją zamówienia z uwzględnieniem „zielonych zamówień”. W ustawie PZP w wyniku nowelizacji

większy nacisk położono na zastosowanie pozacenowych, w tym środowiskowych riów oceny ofert. W celu promowania wykorzystania analizy kosztów cyklu życia produktu w budownictwie wydane zostało Rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju w

metody kalkulacji kosztów cyklu życia LCC (Life Cycle Costing) budynków [6].

Kryteria zielonych zamówień publicznych dla budownictwa i transportu Komisja Europejska podjęła działania zmierzające do opracowania wspólnych kryteriów

amówień publicznych możliwych do stosowania w państwach czło kowskich Unii Europejskiej. Kryteria zostały opracowane dla tych grup produktowych, które uznano za najbardziej odpowiednie do wdrożenia GPP zarówno ze względu na wartość zam

środowisko. Kryteria są rezultatem wspólnych prac Komisji Europejskiej, przedstawicieli przemysłu, społeczeństwa oraz państw członkowskich. Prawo wspólnotowe w ramach polityki środowiskowej wprowadziło kryteria środowiskowe dla zielonych zamówień nych GPP (Green Public Procurements) [7]. Wyróżnia się dwa rodzaje kryteriów (rys. 1).

Rodzaje kryteriów dla zielonych zamówień publicznych [7]

mają na celu ułatwienie stosowania zielonych zamówień publicznych ze szczególnym uwzględnieniem kluczowych obszarów efektywności środowiskowej produktu oraz utrzymanie kosztów administracyjnych przedsiębiorstw na minimalnym poziomie

uwzględniają więcej aspektów lub wyższe poziomy efektywności środowiskowej oraz są przeznaczone do wykorzystania przez organy, które chcą osiągnąć wyższy poziom we wspieraniu realizacji celów środowiskowych i innowacyjnych.

publicznych na

przykła-Głównymi aktami prawnymi mającymi za zadanie regulację prawa w obszarze ochrony kiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. przedsta-wiająca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki

oraz Dyrektywa Parlamentu Europej-skiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie procedur udzielania zamówień publicznych

eślają zasady, które powinny być spełnione przez zamawiających oraz wykonawców w celu realizacji zielonych zamówień publicznych. Należą do nich: otwarcie procesu udzielania zamówień publicznych na

konkuren-ch oraz wymóg sporządzania zamówień mający zapewnić wszystkim wykonawcom odpowiednią wiedzę na temat tego, jakie aspekty związane z ochroną środowiska będą wymagane przez zamawiających w danym zamówieniu.

eguluje ustawa Prawo zamówień publicznych (PZP) [5], która daje instytucjom zlecającym możliwość uwzględnienia środowiskowych aspektów zamówień w szczególności w zakresie opisu przedmiotu zamówienia, warunków fert. Opis przedmiotu zamówienia może zawie-w kryteriach środozawie-wiskozawie-wych opracozawie-wanych przez okreś-zarówno w zakresie dotyczącym specyfikacji technicz-amówienia. Regulacje ustawy PZP dają możliwość podmiotom publicznym do określenia w opisie przedmiotu zamówienia wymagań związanych z realizacją zamówienia z uwzględnieniem „zielonych zamówień”. W ustawie PZP w wyniku nowelizacji

większy nacisk położono na zastosowanie pozacenowych, w tym środowiskowych, kryte-riów oceny ofert. W celu promowania wykorzystania analizy kosztów cyklu życia produktu w budownictwie wydane zostało Rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju w sprawie

Kryteria zielonych zamówień publicznych dla budownictwa i transportu Komisja Europejska podjęła działania zmierzające do opracowania wspólnych kryteriów

amówień publicznych możliwych do stosowania w państwach człon-tych grup produktowych, które uznano za najbardziej odpowiednie do wdrożenia GPP zarówno ze względu na wartość

zamó-środowisko. Kryteria są rezultatem wspólnych prac Komisji Europejskiej, przedstawicieli przemysłu, społeczeństwa oraz państw członkowskich. Prawo wspólnotowe w ramach polityki środowiskowej wprowadziło kryteria środowiskowe dla zielonych zamówień

nych GPP (Green Public Procurements) [7]. Wyróżnia się dwa rodzaje kryteriów (rys. 1).

mają na celu ułatwienie stosowania zielonych zamówień publicznych ze szczególnym uwzględnieniem kluczowych obszarów efektywności środowiskowej produktu oraz utrzymanie kosztów administracyjnych przedsiębiorstw na minimalnym poziomie

uwzględniają więcej aspektów lub wyższe poziomy efektywności środowiskowej oraz są przeznaczone do wykorzystania przez organy, które chcą osiągnąć wyższy poziom

(3)

Kryteria GPP obejmują między innymi takie grupy produktów

port drogowy, drogi - projektowanie, budowa i utrzymanie, oświetlenie drogowe i sygnalizacja drogowa, energia elektryczna, farby, lakiery i oznakowanie drogowe, infrastruktura wodno -ściekowa, meble, urządzenia do przetwarzania obrazu oraz komputery i monitory.

Budownictwo i transport publiczny zaliczono do istotnych sektorów dla zielonych zam wień publicznych. Sektory te uznano jako ważne ze względu na ich wpływ na środowisko, znaczenie budżetowe, potencjalny wpływ na rynek oraz dostępność bardziej ekologicznych rozwiązań alternatywnych [1]. Główne inicjatywy, które należy podejmować w obszarach budownictwa i transportu w kierunku spełnienia kryteriów zielonych zamówień publicznych przedstawiono na rysunku 2

Rys. 2.

3.1. Kryteria środowiskowe GPP dla inwestycji budowlanych Działania w sektorze budownictwa

Główne problemy środowiskowe tego sektora dotyczą użytkowania budynków, a zwłaszcza zużycia energii zarówno elektrycznej, jak i cieplnej. Do istotnych czynników, które należy brać pod uwagę, należą materiały wykorzystane w budowie, jakość powietrza wewnątrz budynku, zużycie wody, zużycie materiałów i surowców, użytkowanie gruntów, a także wytwarzanie odpadów w trakcie robót budowlanych. Analiza cyklu życia budynku jest bardzo złożona, gdyż składa się z wielu elementów

publicznych dotyczące projektowania i budowy budynków biurowych oraz zarządzania nimi [8] zostały opracowane w celu ułatwienia organom publicznym zakupu produktów, usług i robót mających ograniczony wpływ na środowisko. Stosowanie kryteriów GPP jest dobrowolne.

Kryteria zielonych zamówień publicznych dotyczą procedury udzielania zamówi dynki biurowe, w tym ich projektowania, przygotowania placu budowy, budowy, obsługi i bi żącego zarządzania. Grupa produktów budynki biurowe obejmuje budynki, w których prow dzona jest głównie działalność administracyjna, biurowa i urzędowa. Kryte

parkingów, które znajdują się poza obrębem fizycznej powierzchni zajmowanej przez budynek lub poza terenem wokół budynku. Zakres kryteriów obejmuje zalecenia, które mają zastosow nie zarówno do renowacji budynków, jak i budowy nowych b

wpływu na środowisko cyklu życia budynków uwzględnione w zielonych zamówieniach publicznych przedstawiono

BUDOWNICTWO:

interaktywna mapa wpływu inwestycji budowlanej na środowisko zawierająca

wskazówki dla zamawiających dotyczące możliwości ograniczenia,

z wykorzystaniem instrumentów przewidzianych ustawą Prawo zamówień publicznych, negatywnego

wpływu na środowisko tego typu inwestycji

Kryteria GPP obejmują między innymi takie grupy produktów, jak: budynki biurowe, tran projektowanie, budowa i utrzymanie, oświetlenie drogowe i sygnalizacja energia elektryczna, farby, lakiery i oznakowanie drogowe, infrastruktura wodno ściekowa, meble, urządzenia do przetwarzania obrazu oraz komputery i monitory.

two i transport publiczny zaliczono do istotnych sektorów dla zielonych zam wień publicznych. Sektory te uznano jako ważne ze względu na ich wpływ na środowisko, znaczenie budżetowe, potencjalny wpływ na rynek oraz dostępność bardziej ekologicznych zań alternatywnych [1]. Główne inicjatywy, które należy podejmować w obszarach budownictwa i transportu w kierunku spełnienia kryteriów zielonych zamówień publicznych przedstawiono na rysunku 2.

Inicjatywy GPP w obszarach budownictwa i transportu [1]

Kryteria środowiskowe GPP dla inwestycji budowlanych

Działania w sektorze budownictwa zmierzają w kierunku budownictwa zrównoważonego. Główne problemy środowiskowe tego sektora dotyczą użytkowania budynków, a zwłaszcza elektrycznej, jak i cieplnej. Do istotnych czynników, które należy brać należą materiały wykorzystane w budowie, jakość powietrza wewnątrz budynku, zużycie wody, zużycie materiałów i surowców, użytkowanie gruntów, a także wytwarzanie trakcie robót budowlanych. Analiza cyklu życia budynku jest bardzo złożona, gdyż składa się z wielu elementów tworzących system [8]. Unijne kryteria zielonych zamówień publicznych dotyczące projektowania i budowy budynków biurowych oraz zarządzania [8] zostały opracowane w celu ułatwienia organom publicznym zakupu produktów, usług i robót mających ograniczony wpływ na środowisko. Stosowanie kryteriów GPP jest

Kryteria zielonych zamówień publicznych dotyczą procedury udzielania zamówi dynki biurowe, w tym ich projektowania, przygotowania placu budowy, budowy, obsługi i bi żącego zarządzania. Grupa produktów budynki biurowe obejmuje budynki, w których prow dzona jest głównie działalność administracyjna, biurowa i urzędowa. Kryteria GPP nie obejmują parkingów, które znajdują się poza obrębem fizycznej powierzchni zajmowanej przez budynek lub poza terenem wokół budynku. Zakres kryteriów obejmuje zalecenia, które mają zastosow nie zarówno do renowacji budynków, jak i budowy nowych budynków. Główne elementy wpływu na środowisko cyklu życia budynków uwzględnione w zielonych zamówieniach

o na rysunku 3. interaktywna mapa wpływu inwestycji budowlanej na środowisko zawierająca

wskazówki dla zamawiających dotyczące możliwości ograniczenia,

z wykorzystaniem instrumentów przewidzianych ustawą Prawo zamówień publicznych, negatywnego

wpływu na środowisko tego typu

BUDOWNICTWO: stosowanie kryterium kosztowego opartego na metodzie kosztów cyklu życia

(LCC) w budownictwie

TRANSPORT: wytyczne dotyczące oceny

wpływu środowiskowego w całym cyklu życia (LCA) pojazdów nabywanych w procedurach zamówień

publicznych jak: budynki biurowe, trans-projektowanie, budowa i utrzymanie, oświetlenie drogowe i sygnalizacja energia elektryczna, farby, lakiery i oznakowanie drogowe, infrastruktura wodno- ściekowa, meble, urządzenia do przetwarzania obrazu oraz komputery i monitory.

two i transport publiczny zaliczono do istotnych sektorów dla zielonych zamó-wień publicznych. Sektory te uznano jako ważne ze względu na ich wpływ na środowisko, znaczenie budżetowe, potencjalny wpływ na rynek oraz dostępność bardziej ekologicznych

zań alternatywnych [1]. Główne inicjatywy, które należy podejmować w obszarach budownictwa i transportu w kierunku spełnienia kryteriów zielonych zamówień publicznych,

w kierunku budownictwa zrównoważonego. Główne problemy środowiskowe tego sektora dotyczą użytkowania budynków, a zwłaszcza

elektrycznej, jak i cieplnej. Do istotnych czynników, które należy brać należą materiały wykorzystane w budowie, jakość powietrza wewnątrz budynku, zużycie wody, zużycie materiałów i surowców, użytkowanie gruntów, a także wytwarzanie

trakcie robót budowlanych. Analiza cyklu życia budynku jest bardzo złożona, system [8]. Unijne kryteria zielonych zamówień publicznych dotyczące projektowania i budowy budynków biurowych oraz zarządzania

[8] zostały opracowane w celu ułatwienia organom publicznym zakupu produktów, usług i robót mających ograniczony wpływ na środowisko. Stosowanie kryteriów GPP jest Kryteria zielonych zamówień publicznych dotyczą procedury udzielania zamówień na bu-dynki biurowe, w tym ich projektowania, przygotowania placu budowy, budowy, obsługi i bie-żącego zarządzania. Grupa produktów budynki biurowe obejmuje budynki, w których prowa-ria GPP nie obejmują parkingów, które znajdują się poza obrębem fizycznej powierzchni zajmowanej przez budynek lub poza terenem wokół budynku. Zakres kryteriów obejmuje zalecenia, które mają

zastosowa-udynków. Główne elementy wpływu na środowisko cyklu życia budynków uwzględnione w zielonych zamówieniach

TRANSPORT: wytyczne dotyczące oceny

wpływu środowiskowego w całym cyklu życia (LCA) pojazdów nabywanych w procedurach zamówień

(4)

Rys. 3. Kluczowe elementy wpływu na środowisko w cyklu życia budynków

Celem analizy w zakresie zielonych zamówień publicznych najczęściej jest ocena wpływu budynku oraz problemów środowiskowych związanych z poszczególnymi elementami. W tym celu można wykorzystywać różne narzędzia i metody służące do oceny wpływu na środowisk inwestycji budowlanych w zamówieniach publicznych. Przykładem takich narzędzi i metod są: ocena cyklu życia LCA (Life Cycle Assessment), deklaracje środowiskowe EDP (Environmental Product Declaration), a także systemy oceny wielokryterialnej budynków pod

oddziaływania na środowisko LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) oraz BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method) [9

3.2. Kryteria środowiskowe GPP dla transportu Sektor transportu odpowiada

skiej, przy czym większość tych emisji generuje sektor transportu drogowego. Mimo wielu po jętych dotychczas działań transport drogowy nadal stanowi poważny problem środowiskowy w wielu częściach Europy. Znane są sposoby na ograniczenie wpływu na środowisko, szczegó nie emisji gazów cieplarnianych, np. przez korzystanie z pojazdów elektrycznych oraz zastos wanie paliw alternatywnych [13].

Zgodnie z nowymi kryteriami zielonych zamówień publicznych w se

zakres grupy produktów „transport drogowy” obejmuje kategorie pojazdów i usług, jak: zakup, leasing lub wynajem samochodów osobowych oraz lekkich pojazdów użytkowych, usługi w zakresie mobilności, zakup lub leasing autobusów, usługi au

do zbierania odpadów, usługi zbierania odpadów oraz usługi pocztowe, kurierskie i usługi w zakresie przeprowadzek [14]. Główne elementy wpływu na środowisko spowodowanego przez transport drogowy podczas cyklu życia produktu z

Dla transportu publicznego została opracowana szczegółowa metodyka w zakresie ziel nych zamówień publicznych [14].

K lu cz o w e e le m e n ty w p ły w u n a ś ro d o w is k o w c y k lu ż y ci a b u d y n k ó w b iu ro w y ch

Zużycie energii pierwotnej i powiązane z tym emisje gazów cieplarnianych w trakcie

Wyczerpywanie się zasobów naturalnych, energia wbudowana i emisje nieodłącznie związane

Wytwarzanie odpadów w trakcie przygotowywania placu budowy, budowy, użytkowania

Pogorszenie jakości powietrza wewnątrz budynku ze względu na emisje substancji stwarzających zagrożenie z produktów budowlanych i wnikania cząstek zanieczyszczonego

Zanieczyszczenie lokalnego środowiska i pogorszenie jakości powietrza w środowisku lokalnym z powodu emisji z pojazdów wykorzystywanych w celach dojazdu do budynku i z niego

Kluczowe elementy wpływu na środowisko w cyklu życia budynków

Celem analizy w zakresie zielonych zamówień publicznych najczęściej jest ocena wpływu budynku oraz problemów środowiskowych związanych z poszczególnymi elementami. W tym celu można wykorzystywać różne narzędzia i metody służące do oceny wpływu na środowisk inwestycji budowlanych w zamówieniach publicznych. Przykładem takich narzędzi i metod są: ocena cyklu życia LCA (Life Cycle Assessment), deklaracje środowiskowe EDP (Environmental Product Declaration), a także systemy oceny wielokryterialnej budynków pod względem ich oddziaływania na środowisko LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) oraz BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method) [9

Kryteria środowiskowe GPP dla transportu

Sektor transportu odpowiada za około 25% emisji gazów cieplarnianych w Unii Europe skiej, przy czym większość tych emisji generuje sektor transportu drogowego. Mimo wielu po jętych dotychczas działań transport drogowy nadal stanowi poważny problem środowiskowy

py. Znane są sposoby na ograniczenie wpływu na środowisko, szczegó nie emisji gazów cieplarnianych, np. przez korzystanie z pojazdów elektrycznych oraz zastos wanie paliw alternatywnych [13].

Zgodnie z nowymi kryteriami zielonych zamówień publicznych w sektorze transportu, zakres grupy produktów „transport drogowy” obejmuje kategorie pojazdów i usług, jak: zakup, leasing lub wynajem samochodów osobowych oraz lekkich pojazdów użytkowych, usługi w zakresie mobilności, zakup lub leasing autobusów, usługi autobusowe, samochody ciężarowe do zbierania odpadów, usługi zbierania odpadów oraz usługi pocztowe, kurierskie i usługi w zakresie przeprowadzek [14]. Główne elementy wpływu na środowisko spowodowanego przez transport drogowy podczas cyklu życia produktu zostały przedstawione na rysunku 4.

publicznego została opracowana szczegółowa metodyka w zakresie ziel nych zamówień publicznych [14].

Zużycie energii pierwotnej i powiązane z tym emisje gazów cieplarnianych w trakcie użytkowania budynku oraz dojazdów do budynku i z niego

Wyczerpywanie się zasobów naturalnych, energia wbudowana i emisje nieodłącznie związane z wytwarzaniem i transportem materiałów budowlanych

Wytwarzanie odpadów w trakcie przygotowywania placu budowy, budowy, użytkowania i rozbiórki budynku

powietrza ze środowiska zewnętrznego

Zużycie wody w trakcie użytkowania budynku

Celem analizy w zakresie zielonych zamówień publicznych najczęściej jest ocena wpływu budynku oraz problemów środowiskowych związanych z poszczególnymi elementami. W tym celu można wykorzystywać różne narzędzia i metody służące do oceny wpływu na środowisko inwestycji budowlanych w zamówieniach publicznych. Przykładem takich narzędzi i metod są: ocena cyklu życia LCA (Life Cycle Assessment), deklaracje środowiskowe EDP (Environmental względem ich oddziaływania na środowisko LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) oraz BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method) [9-12].

za około 25% emisji gazów cieplarnianych w Unii Europej-skiej, przy czym większość tych emisji generuje sektor transportu drogowego. Mimo wielu pod-jętych dotychczas działań transport drogowy nadal stanowi poważny problem środowiskowy

py. Znane są sposoby na ograniczenie wpływu na środowisko, szczegól-nie emisji gazów cieplarnianych, np. przez korzystaszczegól-nie z pojazdów elektrycznych oraz zastoso-ktorze transportu, zakres grupy produktów „transport drogowy” obejmuje kategorie pojazdów i usług, jak: zakup, leasing lub wynajem samochodów osobowych oraz lekkich pojazdów użytkowych, usługi

tobusowe, samochody ciężarowe do zbierania odpadów, usługi zbierania odpadów oraz usługi pocztowe, kurierskie i usługi w zakresie przeprowadzek [14]. Główne elementy wpływu na środowisko spowodowanego

ostały przedstawione na rysunku 4. publicznego została opracowana szczegółowa metodyka w zakresie

zielo-Zużycie energii pierwotnej i powiązane z tym emisje gazów cieplarnianych w trakcie

Wyczerpywanie się zasobów naturalnych, energia wbudowana i emisje nieodłącznie związane

Wytwarzanie odpadów w trakcie przygotowywania placu budowy, budowy, użytkowania

(5)

Rys. 4. Kluczowe elementy wpływu na środowisko w cyklu życia pojazdu [14]

4. Podsumowanie

Zielone zamówienia w prawie zamówień publicznych stanowią coraz istotniejsze narzę dzia do ograniczania wpływu na środowisko, dotyczy to zarówno inwestycji budowlanych, jak i transportu oraz innych działalności.

Przed wieloma sektorami

tem jest wiele wyzwań związanych z rozwojem zielonych zamówień publicznych. Należy poł żyć jeszcze większy nacisk na poszerzenie wiedzy w zakresie istoty aspektów środowiskowych w zamówieniach publicznych. Równie waż

dla zamawiających instrumenty w zamówieniach publicznych. Dlatego tak ważne są nowe, innowacyjne działania, które mają na celu zwiększenie zaangażowania organizacji w działania ograniczające negatywny wpływ n

zacieśnienie współpracy Urzędu Zamówień Publicznych oraz instytucji sektora budownictwa i transportu oraz zwiększenie popularyzacji zielonych zamówień publicznych.

Literatura

[1] https://www.uzp.gov.pl (05

[2] Podręcznik dotyczący zielonych zamówień publicznych, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg 2016. [3] Dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i

udzielania zamówień przez podmioty pocztowych, Dz.U. UE L 134 z 30.4.2004. [4] Dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu

procedur udzielania zamówień publicznych na z 30.4.2004.

[5] Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 października 2018 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo zamówień publicznych

[6] Rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 11 lipca 2018 r. w sprawie metody kalkulacji kosztów cyklu życia budynków oraz sposobu przedstawiania informacji o tych kosztach.

[7] https://ec.europa.eu (02.09

[8] Commission Staff Working Document EU GPP Criteria for Office Building Design, Construction and Manag ment, Brussels, 20.5.2016 SWD(2016) 180

[9] Ganassali S., Lavagna M., Campioli A., Saporetti S., Green Public Procurement and Construction Sector: EPD a LCA Based Benchmarks of the Whole

Technologies, Products and Policies

K lu cz o w e e le m e n ty w p ły w u n a ś ro d o w is k o p o d cz a s cy k lu ż y ci a p o ja zd u

Kluczowe elementy wpływu na środowisko w cyklu życia pojazdu [14]

Zielone zamówienia w prawie zamówień publicznych stanowią coraz istotniejsze narzę dzia do ograniczania wpływu na środowisko, dotyczy to zarówno inwestycji budowlanych, jak i transportu oraz innych działalności.

ami gospodarki, w tym przed budownictwem, jak również transpo jest wiele wyzwań związanych z rozwojem zielonych zamówień publicznych. Należy poł żyć jeszcze większy nacisk na poszerzenie wiedzy w zakresie istoty aspektów środowiskowych w zamówieniach publicznych. Równie ważne jest wprowadzenie instrumentów motywujących dla zamawiających instrumenty w zamówieniach publicznych. Dlatego tak ważne są nowe, innowacyjne działania, które mają na celu zwiększenie zaangażowania organizacji w działania ograniczające negatywny wpływ na środowisko. W celu realizacji tych działań istotne jest zacieśnienie współpracy Urzędu Zamówień Publicznych oraz instytucji sektora budownictwa i transportu oraz zwiększenie popularyzacji zielonych zamówień publicznych.

l (05.09.2019).

Podręcznik dotyczący zielonych zamówień publicznych, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg 2016. Dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i

Dz.U. UE L 134 z 30.4.2004.

arlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi, Dz.U. UE L 134

Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 października 2018 r. w sprawie ogłoszenia Prawo zamówień publicznych, Dz.U. z 2018 r. poz. 1986.

Rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 11 lipca 2018 r. w sprawie metody kalkulacji kosztów cyklu życia budynków oraz sposobu przedstawiania informacji o tych kosztach.

09.2019).

Commission Staff Working Document EU GPP Criteria for Office Building Design, Construction and Manag ment, Brussels, 20.5.2016 SWD(2016) 180 final.

Ganassali S., Lavagna M., Campioli A., Saporetti S., Green Public Procurement and Construction Sector: EPD a LCA Based Benchmarks of the Whole-Building. In: Benetto E., Gericke K., Guiton M. (eds), Designing Sustainable Technologies, Products and Policies, Springer, Cham 2018, 503-513, DOI: 10.1007/978-3-319-66981

Emisje gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń powietrza wytwarzane na skutek zużycia energii na etapie użytkowania pojazdu

Emisje gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń powietrza wytwarzane w całym łańcuchu dostaw nośników energii

Elementy wpływu na środowisko wywołanego w trakcie produkcji akumulatorów do pojazdów elektrycznych

Emisje hałasu wytworzone przez pojazd i opony na etapie użytkowania

Zielone zamówienia w prawie zamówień publicznych stanowią coraz istotniejsze narzę- dzia do ograniczania wpływu na środowisko, dotyczy to zarówno inwestycji budowlanych,

, jak również transpor-jest wiele wyzwań związanych z rozwojem zielonych zamówień publicznych. Należy poło-żyć jeszcze większy nacisk na poszerzenie wiedzy w zakresie istoty aspektów środowiskowych

ne jest wprowadzenie instrumentów motywujących dla zamawiających instrumenty w zamówieniach publicznych. Dlatego tak ważne są nowe, innowacyjne działania, które mają na celu zwiększenie zaangażowania organizacji w działania

a środowisko. W celu realizacji tych działań istotne jest zacieśnienie współpracy Urzędu Zamówień Publicznych oraz instytucji sektora budownictwa

Podręcznik dotyczący zielonych zamówień publicznych, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg 2016. r. koordynująca procedury sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług

z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji Dz.U. UE L 134

Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 października 2018 r. w sprawie ogłoszenia

Rozporządzenie Ministra Inwestycji i Rozwoju z dnia 11 lipca 2018 r. w sprawie metody kalkulacji kosztów

Commission Staff Working Document EU GPP Criteria for Office Building Design, Construction and

Manage-Ganassali S., Lavagna M., Campioli A., Saporetti S., Green Public Procurement and Construction Sector: EPD and Designing Sustainable

(6)

[10] Mattoni B., Guattari C., Evangelisti L., Bisegna F., Gori P., Asdrubali F., Critical review and methodological approach to evaluate the differences among international green building rating tools, Renewable and Sustain-able Energy Reviews 2018, 82, 950-960.

[11] Asdrubali F., Baldinelli G., Bianchi F., Sambuco S., A comparison between environmental sustainability rating systems LEED and ITACA for residential buildings, Building and Environment 2015, 86, 98-108.

[12] Plebankiewicz E., Juszczyk M., Kozik R., Trends, costs, and benefits of green certification of office buildings: A Polish perspective, Institute of Construction Sustainability 2019, 11, 2359.

[13] Burchart-Korol D., Jursova S., Folęga P., Korol J., Pustejovska P., Blaut A., Environmental life cycle assessment of electric vehicles in Poland and the Czech Republic, Journal of Cleaner Production 2018, 202, 476-487. [14] Commission Staff Working Document EU green public procurement criteria for road transport, Brussels,

8.1.2019 SWD(2019) 2 final.

The importance of green public procurement on the example of

construction investments and transport

ABSTRACT:

The article presents the importance of green public procurement in accordance with the European Union new guidelines for construction investments and road transport as priority areas. Attention was drawn to new requirements in line with the European Commission guidelines on the legal aspects of green public procurement and environmental criteria in the life cycle of buildings and vehicles for green public procure-ment were presented. The main initiatives that should be taken in the areas of construction and transport to meet the criteria of green public procurement were also indicated.

KEYWORDS: