dr Marek Masztalerz
KOSZTY OPERACYJNE
UKŁADY EWIDENCYJNE KOSZTÓW
Zespół „5” lub „9”
Zespół „5”
Zespół „5”
Zespół „4”
Koszty wydziału X Koszty wydziału Y ...
Koszty działu A Koszty działu B ... itp.
Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie Koszty zakupu
Koszty dział. podst.
Koszty dział. pomoc.
Koszty zarządu Koszty sprzedaŜy Amortyzacja
ZuŜycie materiałów Usługi obce Podatki i opłaty Wynagrodzenia Świadczenia dla prac.
Pozostałe koszty
koszty wg miejsc koszty wg miejsc powstawania (np.
powstawania (np.
działów, wydziałów, działów, wydziałów,
procesów) procesów) koszty produkcji
koszty produkcji wg nośników (czyli wg nośników (czyli w przekroju wyrobów, w przekroju wyrobów, usług lub klientów) usług lub klientów) koszty funkcji
koszty funkcji realizowanych realizowanych przez jednostkę przez jednostkę koszty proste
koszty proste wg rodzaju wg rodzaju
UKŁAD MPK KALKULACYJNY UKŁAD
FUNKCJONALNY UKŁAD
RODZAJOWY
401 AMORTYZACJA
©
Marek Masztalerz
Amortyzacja długoterminowych inwestycjiniefinansowych, jeśli firma stosuje model wyceny w cenie nabycia
Jednorazowy odpis środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych o niskiej wartości (poniŜej 3 500 zł) Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych
Amortyzacja własnych środków trwałych własnych i w leasingu finansowym
TAK
Wartość netto zlikwidowanych, darowanych, ukradzionych niefinansowych aktywów trwałych (PKO)
Wartość netto niefinansowych aktywów trwałych utraconych w wyniku zdarzeń losowych (SN)
Odpisy z tytułu trwałej utraty wartości niefinansowych aktywów trwałych (PKO) Wartość netto sprzedanych niefinansowych aktywów trwałych (PKO)
NIE
Środki trwałe moŜna amortyzować metodą liniową, degresywna lub naturalną.
Wartości niematerialne i prawne amortyzuje się metodą liniową.
401 AMORTYZACJA
Umorzenie ŚT Umorzenie ŚT
Umorzenie Umorzenie WNiPWNiP
Amortyzacja Amortyzacja
Umorzenie NID Umorzenie NID
402 ZUśYCIE MATERIAŁÓW I ENERGII
©
Marek Masztalerz
Niezawinione niedobory, straty i ubytkinaturalne materiałów, skompensowane z nadwyŜkami, mieszczące się w granicach norm zuŜycia, składowania lub transportu
Materiały na cele biurowe i ogólne: kawa, woda , artykuły spoŜywcze, wydawnictwa, materiały eksploatacyjne, środki czystości ZuŜycie odpadów uŜytkowych powstałych w toku produkcji
ZuŜycie materiałów i części zamiennych na cele konserwacji, napraw i remontów Opakowania jednostkowe i zbiorcze Narzędzia, przyrządy i inne przedmioty niskocenne zaliczane do materiałów Materiały pośrednie: paliwa, energia, gazy Materiały bezpośrednie produkcji: surowce, paliwa, półfabrykaty, komponenty itp.
TAK
Odpisy aktualizujące wartość materiałów oraz wynikające z wyceny materiałów po cenie sprzedaŜy netto niŜszej od ceny nabycia Środki ochrony i higieny pracowników
Straty materiałów wynikające za zdarzeń losowych lub materiały wykorzystane w celu usuwania skutków zdarzeń losowych Niezawinione niedobory i straty materiałów przekraczające normy ubytków
Zawinione niedobory i straty materiałów Materiały w ramach działalności socjalnej Materiały na cele reprezentacji i reklamy Materiały związane z wytworzeniem środków trwałych lub wartości niematerialnych
NIE
402 ZUśYCIE MATERIAŁÓW I ENERGII
Materiały Materiały
Środki pienięŜne Środki pienięŜne
ZuŜycie materiałów i energii ZuŜycie materiałów i energii
Rozrachunki z dostawcami Rozrachunki z dostawcami
403 USŁUGI OBCE
©
Marek Masztalerz
Usługi utrzymania czystości, ochrony, ppoŜ.Usługi księgowe
Usługi biurowe i poligraficzne Transport, spedycja, składowanie
Usługi łączności (telefon, kurier, internet) Usługi bankowe (prowizje i opłaty) Usługi doradcze i prawne, usługi rekrutacji, badań, ekspertyz, analiz, atestów itp.
Usługi menedŜerskie Czynsze za najem i dzierŜawę Remonty, konserwacje, naprawy Usługi podwykonawców produkcji
TAK
Usługi usuwania skutków zdarzeń losowych Koszty napraw pokrywane przez zakład ubezpieczeń
Usługi na rzecz pracowników: szkolenia, przewozy, posiłki, usługi medyczne itp.
Prowizje maklerskie
Usługi związane ze sprzedaŜą, likwidacją, darowizną środków trwałych
Prowizje i odsetki od kredytów i leasingu Usługi na rzecz wytworzenia środków trwałych i wartości niematerialnych
Usługi transportu, montaŜu, modernizacji, przebudowy, rozbudowy, rekonstrukcji lub adaptacji środków trwałych
NIE
403 USŁUGI OBCE
Rozrachunki z dostawcami Rozrachunki z dostawcami
Środki pienięŜne Środki pienięŜne
Usługi obce Usługi obce
Zapasy Zapasy
404 PODATKI I OPŁATY
©
Marek Masztalerz
Opłaty koncesyjnePodatki i opłaty lokalne
Wpłaty na PFRON i inne centralne fundusze tworzone na podstawie przepisów prawa Opłaty administracyjne i skarbowe
VAT naliczony niepodlegający odliczeniu (z wyjątkiem VAT od środków trwałych) VAT naleŜny od towarów i usług przekazanych na cele reprezentacji i reklamy, jeśli wcześniej przysługiwało prawo do odliczenia VAT Cło i akcyza
Opłaty roczne za uŜytkowanie wieczyste Podatek od nieruchomości
TAK
Podatki i opłaty zwiększające wartość środka trwałego lub środka trwałego w budowie Sankcje podatkowe i opłaty karne Odsetki karne
Opłaty sądowe i notarialne związane z dochodzeniem roszczeń
Podatek VAT podlegający odliczeniu Podatek dochodowy (PIT & CIT)
NIE
404 PODATKI I OPŁATY
Rozrachunki publicznoprawne Rozrachunki publicznoprawne
Środki pienięŜne Środki pienięŜne
Podatki i opłaty Podatki i opłaty
405 WYNAGRODZENIA
©
Marek Masztalerz
Wartość świadczeń w naturze (np. deputatów)lub ich ekwiwalentów pienięŜnych Honoraria osób wchodzących w skład organów zarządzających lub nadzorczych Wynagrodzenia brutto z tytułu umów o pracę, umów zlecenia lub umów o dzieło
TAK
Wynagrodzenia osób zatrudnionych przy budowie, rozbudowie, przebudowie, modernizacji, adaptacji środków trwałych
Świadczenia na rzecz pracowników Wynagrodzenia osób zatrudnionych przy usuwaniu skutków zdarzeń losowych
Wynagrodzenia osób „z zewnątrz”, które nie są pracownikami jednostki, np. konsultantów, doradców, prawników, tłumaczy itp.
Wynagrodzenia osób zatrudnionych w obszarze własnej działalności socjalnej jednostki (np. obsługa i administracja obiektów socjalnych)
NIE
405 WYNAGRODZENIA
Rozrachunki z tytułu Rozrachunki z tytułu
wynagrodzeń
wynagrodzeń Wynagrodzenia Wynagrodzenia
Zapasy Zapasy
406 UBEZP. SPOŁ. I INNE ŚWIADCZENIA
©
Marek Masztalerz
Świadczenia dodatkowe np. bilety do kina,do teatru, na basen, do siłowni itp.
Paczki świąteczne i dodatki świąteczne Ubezpieczenia osobowe pracowników pokrywane ze środków pracodawcy Świadczenia rzeczowe związane z ochroną i higieną pracy, środki czystości, artykuły spoŜywcze, odzieŜ ochronna itp.
Szkolenia pracowników
Wypłaty pienięŜne na rzecz osób fizycznych np. nagrody jubileuszowe, stypendia, odprawy pośmiertne itp.
Dopłaty do biletów okresowych Składki na FP oraz FGŚP
Składki na ubezpieczenia społeczne obciąŜające pracodawcę
TAK
Materiały na cele biurowe i ogólne: kawa, woda , artykuły spoŜywcze, prenumeraty czasopism fachowych, środki czystości ogólnego przeznaczenia itp.
Wartość świadczeń w naturze (np. deputatów) lub ich ekwiwalentów pienięŜnych
NIE
406 UBEZP. SPOŁ. I INNE ŚWIADCZENIA
Rozrachunki z ZUS
Rozrachunki z ZUS UbezpUbezp. . spolspol. i inne świadczenia . i inne świadczenia
Rozrachunki z dostawcami Rozrachunki z dostawcami
Środki pienięŜne Środki pienięŜne
Zapasy Zapasy
407 POZOSTAŁE KOSZTY RODZAJOWE
©
Marek Masztalerz
Ubezpieczenia majątkoweInne koszty (np. najem i dzierŜawa, prenumerata czasopism)
Wypłaty na rzecz osób fizycznych, które nie są zaliczane do wynagrodzeń i świadczeń na rzecz pracowników
Odsetki, prowizje, róŜnice kursowe od zobowiązań słuŜących sfinansowaniu wytworzenia produktów, ujęte w koszcie wytworzenia produktów
Składki członkowskie
Koszty reprezentacji i reklamy, z tym zuŜycie materiałów na te cel PodróŜe słuŜbowe
TAK
Wszelkie koszty wchodzące w skład pozostałych kosztów operacyjnych
NIE
407 POZOSTAŁE KOSZTY RODZAJOWE
Rozrachunki z dostawcami
Rozrachunki z dostawcami Pozostałe koszty rodzajowe Pozostałe koszty rodzajowe
Środki pienięŜne Środki pienięŜne
Zapasy Zapasy
Być konsekwentnym...
©
Marek Masztalerz
„Kawa, herbata, woda” w księgach firmy:
„PrzecieŜ wszystkie wersje są poprawne!”
„Skąd mam wiedzieć, jak koleŜanka to księguje?”
„A co za róŜnica, przecieŜ i tak pójdzie w koszty?!”
„I tak tego nikt nie kontroluje...”
Świadczenia Świadczenia na rzecz na rzecz pracowników pracowników ZuŜycie
ZuŜycie materiałów materiałów
i energii i energii
Pozostałe Pozostałe koszty koszty rodzajowe rodzajowe
DLACZEGO TAK JEST ?
Jak to moŜliwe ???
Zakupiono programy komputerowe i dokonano
jednorazowego odpisu.
„Zapomniano” o nabyciu samochodów w lipcu i naliczono
amortyzację za 4 miesiące.
UKŁAD FUNKCJONALNY KOSZTÓW
©
Marek Masztalerz
KOSZTYKOSZTY DZIAŁALNOŚCI DZIAŁALNOŚCI PODSTAWOWEJ PODSTAWOWEJ
KOSZTY KOSZTY ZARZĄDU ZARZĄDU
KOSZTY KOSZTY SPRZEDAśY SPRZEDAśY KOSZTY KOSZTY DZIAŁALNOŚCI DZIAŁALNOŚCI POMOCNICZEJ POMOCNICZEJ
koszty związane z podstawową działalnością jednostki (produkcyjną, handlową lub usługową) – w firmach produkcyjnych są to koszty wytworzenia wyrobów (bezpośrednie i pośrednie koszty produkcji)
koszty ogólnozakładowe, związane z funkcjonowaniem działów administracyjnych (pozaprodukcyjnych)
koszty związane ze sprzedaŜą produktów i towarów, np. koszty reklamy, koszty transportu do odbiorcy, prowizje dla handlowców itp.
koszty bezpośrednio związane z pomocniczą działalnością jednostki (produkcyjną, handlową lub usługową), np.
koszty funkcjonowania własnej elektrowni, kotłowni, warsztatu remontowego itp.
KOSZTY KOSZTY ZAKUPU ZAKUPU
koszty związane z zakupem materiałów i towarów, np. koszty transportu od dostawcy, koszty opakowań itp.
MPK
Koszty Wydziału Produkcyjnego I
Koszty Wydziału Produkcyjnego I Koszty Wydziału Produkcyjnego IIKoszty Wydziału Produkcyjnego II
Koszty Działu Kadr Koszty Działu Kadr
Koszty Działu Transportu Koszty Działu Transportu Koszty Magazynu
Koszty Magazynu
Koszty Działu Handlowego Koszty Działu Handlowego
Koszty Biura Zarządu
Koszty Biura Zarządu Koszty ...Koszty ...
Koszty Działu Marketingu Koszty Działu Marketingu
Koszty Działu Księgowości
Koszty Działu Księgowości Koszty Działu FinansowegoKoszty Działu Finansowego
Koszty Działu
Koszty Działu ControllinguControllingu
Jeśli firma stosuje system budŜetowania, to zamiast typowego podziału na MPK wprowadza się system ewidencji kosztów i wyników wg ośrodków odpowiedzialności.
UKŁAD KALKULACYJNY KOSZTÓW
©
Marek Masztalerz
KOSZTY KOSZTY WYDZIAŁOWE WYDZIAŁOWE
koszty ogólnozakładowe, niezwiązane wprost z dział.
produkcyjną, np. wynagrodzenia pracowników administracyjnych, amortyzacja środków trwałych i wartości niematerialnych uŜywanych w administracji, najem/dzierŜawa budynków i lokali biurowych lub ogólnogospodarczych, usługi obce (remonty, ochrona, utrzymanie zieleni, usługi bankowe, pocztowe, telekomunikacyjne), szkolenia, podróŜe słuŜbowe, zuŜycie materiałów biurowych itp.
koszty związane ze sprzedaŜą produktów, np.
koszty reklamy, koszty transportu do odbiorcy, prowizje dla handlowców itp.
koszty pośrednio związane z działalnością produkcyjną np. płace kierownika produkcji i nadzoru produkcyjnego, amortyzacja hali i maszyn produkcyjnych, zuŜycie energii w hali produkcyjnej itp.
KOSZTY KOSZTY BEZPOŚREDNIE BEZPOŚREDNIE
koszty, które moŜna bezpośrednio przypisać do produktów, np. materiały bezpośrednie, koszty zakupu, płace bezpośrednie, usługi produkcyjne (outsourcing)
KOSZTY KOSZTY ZARZĄDU ZARZĄDU
KOSZTY KOSZTY SPRZEDAśY SPRZEDAśY KOSZTY
KOSZTY POŚREDNIE POŚREDNIE
UKŁAD FUNKCJONALNO-KALKULACYJNY
KOSZTY DZIAŁALNOŚCI PODSTAWOWEJ
KOSZTY ZARZĄDU
KOSZTY SPRZEDAśY
KOSZTY WYDZIAŁOWE
koszty bezpośrednio związane z podstawową działalnością jednostki (produkcyjną, handlową lub usługową)
koszty pośrednio związane z działalnością podstawową
koszty ogólnozakładowe, ponoszone poza wydziałami produkcyjnymi – najczęściej są to koszty stałe
koszty związane ze sprzedaŜą produktów i towarów, np. koszty reklamy, koszty transportu do odbiorcy, prowizje dla handlowców itp.
KOSZT WYTWORZENIA
501 PRODUKCJA PODSTAWOWA
©
Marek Masztalerz
ZuŜycie energii na cele technologiczne, jeślimoŜliwe jest bezpośrednie przypisanie Rozliczone koszty pośrednie produkcji Amortyzacja naturalna maszyn i urządzeń Usługi obce (outsourcing produkcyjny) wykonane w związku z produkcją ZuŜycie narzędzi specjalnych niezbędnych do wytworzenia określonych produktów Wynagrodzenia oraz świadczenia na rzecz pracowników bezpośrednio produkcyjnych
Wyroby odzyskane z braków oraz koszty braków wewnętrznych nienaprawialnych ujawnionych w trakcie produkcji
Rozliczone koszty zakupu przypadające na zuŜyte materiały bezpośrednie
ZuŜycie materiałów bezpośrednich do wytworzenia wyrobów i usług
TAK
Nierozliczone koszty pośrednie produkcji (koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych)
Koszty pośrednie produkcji (wydziałowe i ogólnoprodukcyjne – dopóki nie zostaną rozliczone i przeniesione na konto 501
NIE
501 PRODUKCJA PODSTAWOWA
490
490 Produkcja podstawowa Produkcja podstawowa
Koszty pośrednie produkcji Koszty pośrednie produkcji
Koszty zakupu Koszty zakupu
502-... KOSZTY WYDZIAŁOWE
©
Marek Masztalerz
Rozliczone koszty działalności pomocniczejRozliczone koszty zakupu
Koszty pośrednie produkcji rozliczone na wydziały produkcyjne za pomocą kluczy Koszty pośrednie produkcji ponoszone w wydziale produkcyjnym (bezpośrednie koszty wydziałowe), np. amortyzacja maszyn i urządzeń produkcyjnych w wydziale, zuŜycie materiałów pośrednich, wynagrodzenia kierownictwa wydziału oraz nadzoru produkcyjnego itp.
TAK
Koszty ogólnoprodukcyjne, nierozliczane na wydziały produkcyjne.
Koszty bezpośrednie produkcji ponoszone w wydziałach produkcyjnych
NIE
Na koniec okresu koszty wydziałowe są przenoszone na dwa konta:
uzasadniona część kosztów pośrednich na konto 501 „Produkcja podstawowa”
– celem ustalenia kosztu wytworzenia, a koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych (koszty nieuzasadnione) na konto „Pozostałe koszty operacyjne”.
502-... KOSZTY WYDZIAŁOWE
490 490 Produkcja podstawowa Produkcja podstawowa
Koszty zakupu Koszty zakupu
Koszty dział. pomocniczej Koszty dział. pomocniczej
RMK RMK
508 KOSZTY OGÓLNOPRODUKCYJNE
©
Marek Masztalerz
Rozliczone koszty działalności pomocniczejRozliczone koszty zakupu
Koszty pośrednie produkcji, które w danej jednostce ze względu na małe znaczenie albo brak moŜliwości dokonania pomiaru i wyceny rozchodu świadczeń nie są ujmowane jako koszty działalności pomocniczej (np. magazyny surowców, kontrola jakości, nadzór techniczny) Koszty pośrednie produkcji ponoszone ponad wydziałami produkcji podstawowej albo wspólnie przez wydziały produkcyjne – nierozliczone na koszty wydziałowe
TAK
Koszty wydziałowe (bezpośrednio przypisane do wydziałów produkcyjnych lub rozliczone za pomocą kluczy na wydziały)
Koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych
Koszty bezpośrednie produkcji ponoszone w wydziałach produkcyjnych
NIE
Na koniec okresu saldo konta 508 jest przenoszone na konto 501 celem
ustalenia kosztu wytworzenia.
508 KOSZTY OGÓLNOPRODUKCYJNE
490490 Koszty Koszty ogólnoprodukcyjne ogólnoprodukcyjne
Koszty zakupu Koszty zakupu
Koszty dział. pomocniczej Koszty dział. pomocniczej
RMK RMK
51... KOSZTY ZAKUPU
©
Marek Masztalerz
Koszty składowania poza jednostkąKoszty badań jakości
Koszty opakowań zbiorczych i palet
Koszty transportu, załadunku i wyładunku poniesione w ramach jednostki
Prowizje pośredników (dostawców) Ubezpieczenie transportu
Usługi obce transportu, załadunku, rozładunku, spedycji, wysyłki
TAK
Koszty zakupu przypadające na materiały i towary w magazynach w przypadku ewidencji po cenie zakupu (są rozliczane w czasie proporcjonalnie do rozchodu za pomocą kont 64...)
Koszty zakupu w przypadku ewidencji materiałów i towarów w cenach nabycia
NIE
Na kontach 51... ujmuje się koszty zakupu surowców i materiałów nabytych na potrzeby działalności jednostki oraz koszty zakupu towarów nabytych w celu odsprzedaŜy.
51... KOSZTY ZAKUPU
490490 Koszty zakupuKoszty zakupu
RMK RMK
Koszty dział. pomocniczej Koszty dział. pomocniczej
52... KOSZTY SPRZEDAśY
©
Marek Masztalerz
Koszty obsługi klientówKoszty udziału w targach, wystawach Wartość produktów zniszczonych w czasie sprzedaŜy i transportu uznanych za niedobory niezawinione
Koszty przeglądów i napraw gwarancyjnych Koszty promocji i reklamy produktów Koszty centrów dystrybucji i sklepów
Rozliczenie rezerwy (RMK) na przeglądy i naprawy gwarancyjne
Prowizje przedstawicieli handlowych Koszty załadunku i rozładunku, transportu, ubezpieczenia transportu produktów Koszty opakowań zbiorczych produktów
TAK
Wartość produktów zniszczonych w czasie sprzedaŜy i transportu uznanych za zawinione Koszty przeglądów i napraw pogwarancyjnych
NIE
Koszty sprzedaŜy w całości obciąŜają koszty okresu.
52... KOSZTY SPRZEDAśY
490490 Koszty sprzedaŜy Koszty sprzedaŜy
Koszty zakupu Koszty zakupu
Koszty dział. pomocniczej Koszty dział. pomocniczej
RMK RMK
53... DZIAŁALNOŚĆ POMOCNICZA
©
Marek Masztalerz
Konta 53... słuŜą do ewidencji kosztów wydziałów pomocniczych jak np. elektrownie, kotłownie, gazownie, transformatornie, wydziały remontowe, transportowe, sprzętowe, magazyny surowcówi materiałów, ośrodki przetwarzania danych, biura projektowo-konstrukcyjne, laboratoria, komórki świadczeń pracowniczych, działy obsługi tłumaczeniowej, prawnej itp.
Koszty rodzajowe obciąŜające działalność pomocniczą
Koszty rozliczane w czasie przypadające na produkcję pomocniczą
TAK
Koszty działalności socjalnej
Koszty zaliczane do kosztów wydziałowych, kosztów ogólnoprodukcyjnych, kosztów zarządu lub kosztów sprzedaŜy sprzedaŜy
NIE
53... DZIAŁALNOŚĆ POMOCNICZA
490490 Koszty dział. pomocniczejKoszty dział. pomocniczej
Koszty zakupu Koszty zakupu
RMKRMK
Koszty wydziałów pomocniczych są rozliczane na koszty produkcji, koszty zarządu lub koszty sprzedaŜy na podstawie przyjętych kluczy / zasad rozliczania świadczeń pomocniczych.
55... KOSZTY ZARZĄDU
©
Marek Masztalerz
Rozliczenia międzyokresowe kosztówobciąŜające koszty okresu w komórkach administracyjnych
Koszty świadczeń komórek pomocniczych na rzecz komórek administracyjnych Koszty ogólnozakładowe, niezaliczane do kosztów produkcji i kosztów sprzedaŜy Koszty reprezentacji i public relations Koszty funkcjonowania zarządu i organów nadzorczych jednostki
Koszty rodzajowe ponoszone w komórkach administracyjnych jednostki
TAK
Koszty działalności pomocniczej Koszty działalności socjalnej
Koszty, które moŜna zaliczyć do kosztów produkcji lub sprzedaŜy
NIE
Koszty zarządu w całości obciąŜają koszty okresu.
55... KOSZTY ZARZĄDU
490490 Koszty ogólnego zarządu Koszty ogólnego zarządu
Koszty zakupu Koszty zakupu
Koszty dział. pomocniczej Koszty dział. pomocniczej
RMK RMK
SCHEMATY EWIDENCJI KSIĘGOWEJ KOSZTÓW
©
Marek Masztalerz
PRZYKŁAD: firma dostała rachunek za remont biura 20 000 zł202 Rozrachunki z dostawcami
490 Rozliczenie kosztów rodzajowych
403 Usługi obce
550 Koszty zarządu 20 000
20 000 20 000
20 000 20 000
202 Rozrachunki z dostawcami
EWIDENCJA KOSZTÓW TYLKO W UKŁADZIE RODZAJOWYM
EWIDENCJA KOSZTÓW TYLKO W UKŁADZIE FUNKCJONALNO-KALKULACYJNYM
EWIDENCJA KOSZTÓW W DWÓCH UKŁADACH
202 Rozrachunki z dostawcami 403 Usługi obce
550 Koszty zarządu 20 000
20 000 20 000
ROZLICZANIE KOSZTÓW
Koszty rodzajowe w zespole „4” rozlicza się na koszty w zespole „5” na podstawie kluczy.
Klucze te mogą być ustalane arbitralnie (klucze procentowe ustalone w drodze negocjacji) lub oparte na stosownych nośnikach kosztów, czyli takich wielkościach, które w sposób moŜliwie wierny odzwierciedlają faktyczne rozłoŜenie kosztów pomiędzy produkty/usługi (w układzie kalkulacyjnym) lub miejsca powstawania kosztów (w układzie MPK).
Wynagrodzenia przypadające na konkretne produkty / usługi Liczba roboczogodzin
Koszty ogrzewania (MPK, UFK) Kubatura
Energia i amortyzacja w wydziałach produkcyjnych (UK) Liczba maszynogodzin
Czynsze za najem powierzchni (MPK, UFK) Powierzchnia
ROZLICZANE KOSZTY (przykładowe) KLUCZ
KLUCZ
Część kosztów rodzajowych moŜna rozliczyć bez stosowania kluczy na podstawie szczegółowej ewidencji, np. amortyzację środków trwałych i wynagrodzenia.
ARKUSZ ROZLICZENIOWY KOSZTÓW
©
Marek Masztalerz
27 200 zł4 200 zł 3 400 zł 8 700 zł 600 zł 5 200 zł 1 900 zł 3 200 zł Koszty zarządu
6 500 zł 1 700 zł
600 zł Pozostałe koszty
89 000 zł 89 000 zł
8 200 zł 53 600 zł
SUMA SUMA
6 700 zł 800 zł
2 500 zł Świadczenia
24 000 zł 2 400 zł
12 900 zł Wynagrodzenia
900 zł 200 zł
100 zł Podatki i opłaty
10 100 zł 600 zł
4 300 zł Usługi obce
32 200 zł 2 500 zł
27 800 zł ZuŜycie materiałów
8 600 zł -
5 400 zł Amortyzacja
SUMA Koszty SUMA
sprzedaŜy Koszty
produkcji POZYCJE
POZYCJE KOSZTÓW KOSZTÓW
ARKUSZ ROZLICZENIOWY KOSZTÓW – przykład
ARKUS Z ROZLICZENIOWY KOS ZTÓW
za mie sią c ... ro k ... Za rz ą d Księ g o w o ść Dz ia ł Pro je kto w y
Dz ia ł Pro dukc ji
Dz ia ł
S e rw isu Ma g a z yn Obsług a klie nta
P ro m o c ja i re kla m a
ZA FK DP DR S U MG KL PR IN
41 Am o rtyz a c ja 411 Amortyz ac ja s prz ę tu 412 Amortyz ac ja nieruc homoś c i 413 Amortyz ac ja wa rtoś c i nie mate rialnyc h 42 Ma te ria ły i e ne rg ia
421 Mat. biurowe , ka wa , woda , ś rodki c z ys toś c i 422 P a liwo i cz ę ś c i s a moc hodowe 423 P rą d, ga z, ś c ieki, woda
424 P oz os ta łe ma teria ły (np. s przę t nis koc e nny) 43 Usług i o bce
431 Na je m i dz ierŜ a wa 432 Te le fony
433 Re monty, prz eglą dy, kons e rwa cje 434 Dora dz two, obs ługa pra wna 435 P oz os ta łe us ługi obc e 44 Po da tki i o pła ty 45 Wyna g ro dze nia
46 Ś w ia dcz e nia na rz e c z pra c o w nikó w 461 S kła dki ZUS i inne kos z ty pra c y 462 S z kole nia pra c owników 463 Ube z piec z e nia prac owników 464 P oz os ta łe ś wiadc z e nia 47 Po z o sta łe ko szty 471 P odróŜ e s łuŜ bowe 472 Re prez e ntac ja i re kla ma 473 Ube z piec z e nia mają tkowe 474 P oz os ta łe kos z ty
S UMA - - - - - - - - - -
550 - Ko s zty o g ó lno a dministra cyjne
INNE S UMA
527 - Ko sz ty sprz e da Ŝy
MODEL EWIDENCYJNY KOSZTÓW W FIRMIE DEWELOPERSKIEJ
©
Marek Masztalerz
Pozostałe koszty407
Świadczenia na rzecz pracowników 406
Podatki i opłaty 404
Wynagrodzenia Usługi obce Materiały i energia Amortyzacja
Koszty w układzie rodzajowym
403
405 401 402 Nr konta
Koszty budowy dróg i ulic 503
Koszty sprzedaŜy
-ujmuje się tutaj koszty promocji, reklamy oraz obsługi klienta 527
Koszty zarządu
-ujmuje się tutaj koszty ogólnego zarządu w przekroju komórek funkcjonalnych: Zarząd, Dział Finansowo-Księgowy, Dział Projektowania, Dział Kadr itp.
550
Koszty działalności podstawowej -ujmuje się tutaj wszystkie koszty budowy w przekroju budynków, kilkupoziomowa analityka kosztów
Koszty w układzie funkcjonalno-kalkulacyjnym
502 Nr konta
Ewidencja analityczna kosztów rodzajowych jednopoziomowa, numeracja kont np. 403-1, 403-2 itd.
909 Konto techniczne
MODEL EWIDENCYJNY KOSZTÓW W FIRMIE PRODUKCYJNEJ
Pozostałe koszty 469
Koszty NKUP 470
Podatki 461
PodróŜe słuŜbowe 466
Koszty reklamy 468
Świadczenia na rzecz pracowników 445
Energia 419
Wynagrodzenia 431
Pozostałe usługi obce 429
Usługi transportowe 426
Remonty Obróbka obca Materiały Amortyzacja
Koszty w układzie rodzajowym
421
427 401 411 Nr konta
Koszty sprzedaŜy
-obejmują tutaj wyłącznie koszty opakowań i transportu wyrobów 523
Koszty wydziałowe
-ujmuje się tutaj koszty pośrednie produkcji, analityka wg rodzaju 521
Koszty ochrony środowiska 508
Koszty ogólnego zarządu -ujmuje się tutaj koszty zarządu oraz koszty promocji i reklamy, analityka wg rodzaju
551
Produkcja podstawowa
-ujmuje się tutaj wszystkie koszty bezpośrednie produkcji, analityka według asortymentów produktów
Koszty w układzie funkcjonalno-kalkulacyjnym
501 Nr konta
SCHEMAT EWIDENCJI KOSZTÓW W FIRMIE PRODUKCYJNEJ
©
Marek Masztalerz
KOSZTYRODZAJOWE
„4”
KOSZTY PRODUKCJI
501
KOSZTY ZARZĄDU
550 KOSZTY SPRZEDAśY
527
KOSZT WYTWORZENIA SPRZEDANYCH PRODUKTÓW
710
ROZLICZENIA MIĘDZYOKR.
KOSZTÓW 640 PRODUKTY
GOTOWE 601
KOSZT WŁASNY SPRZEDAśY
PRODUKTY W TOKU
602
ROZLICZENIA MIĘDZYOKRESOWE KOSZTÓW
• rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne
• rezerwy na nagrody jubileuszowe i premie
• rezerwy na naprawy gwarancyjne
• rezerwy na koszty reklamacji
• rezerwy na koszty remontów środków trwałych
• rezerwy na wynagrodzenia urlopowe
• prenumerata czasopism
• czynsz za najem i dzierŜawę
• ubezpieczenia majątkowe i osobowe
• opłaty za wieczyste uŜytkowanie gruntu
• koszty remontów środków trwałych
• koszty zakupu materiałów i towarów
rezerwy na wydatki przyszłych okresów rezerwy na wydatki przyszłych okresów
ujmowane jako koszty bieŜące ujmowane jako koszty bieŜące wydatki bieŜące na poczet kosztów
wydatki bieŜące na poczet kosztów przyszłych okresów przyszłych okresów
RMK – BIERNE RMK – CZYNNE
640 Rozliczenia międzyokresowe kosztów 640 Rozliczenia międzyokresowe kosztów koszty poniesione w bieŜącym
koszty poniesione w bieŜącym okresie, ale dotyczące przyszłych okresie, ale dotyczące przyszłych
okresów (RMK czynne) okresów (RMK czynne)
rozliczenie kwoty kosztów rozliczenie kwoty kosztów dotyczącej bieŜącego okresu dotyczącej bieŜącego okresu
(RMK czynne) (RMK czynne) rozwiązanie rezerwy lub jej
rozwiązanie rezerwy lub jej zmniejszenie (RMK bierne) zmniejszenie (RMK bierne)
utworzenie rezerwy na przyszłe utworzenie rezerwy na przyszłe
wydatki (RMK bierne) wydatki (RMK bierne)