III–1/5
Ćwiczenie 3. Moduł Part - wprowadzenie
1. Otwórz środowisko Część ISO (ISO Part) i zapoznaj się z nim. Przełącz się w sekwencyjny tryb pracy Narzędzia | Model Sekwencyjne1 lub w PathFinder’ze (PF)2 – Przejdź do sekwencyjnego z menu kontekstowego wywołanego nad paskiem Synchroniczne. Zaznacz w PF widoczność głównych płaszczyzn odniesienia. Przećwicz różne sposoby zmiany widoku (obrót, przesunięcie, powiększenie).
Dalej w tekście wytłuszczoną czcionką bezszeryfową (np. Opcje Twórz–
Od) podano nazwy elementów paska polecenia (przycisków, list i in- nych). Nazwy te są wyświetlane, gdy przytrzymasz nieruchomo kursor myszy na danym elemencie.
W ćwiczeniu trzeba wykonać przykładowe części w trybie sekwen- cyjnym przy użyciu komplementarnych poleceń Przeciągnij i Wytnij realizowanych maksymalnie w pięciu a praktycznie w trzech krokach3 1, 2, 4 nadzorowanych funkcją SmartStep (rys. obok). Kroki 1 (szkic) i 2 (rysowanie profilu) służą do wyboru istniejącego albo narysowania lo- kalnego szkicu. Krok 3 (strona) jest aktywny tylko dla profili otwartych
i służy do wyboru strony profilu, po której ma być dodany lub usuwany materiał. W kroku 4 (rozcią- gnięcie) ustala się wysokość i strony wyciągnięcia/wycięcia a krok 5 (obróbka), który jest domyślnie pomijany, pozwala na pochylenie lub wyoblenie bocznych lic tworzonego elementu.
2. Wykonaj model wałka (rys. obok) z rowkiem trójkątnym biegnącym wzdłuż całej jego długości wg poniższych wskazówek.
Rys.2.a. Wywołaj polecenie Przeciągnij. W kroku 1 przypilnuj, aby na liście (1) Opcje Twórz–Od była wybrana pozycja Współpłaszczyzna i wskaż pł. XY. Po automatycznym przejściu programu do środowiska szki-
cownika, co będzie wyrazem realizacji kroku 2, włącz (2) Wymiarowanie automatyczne (panel Wymiarowanie) i narysuj, poleceniem Okrąg ze środka, okrąg 50 utwierdzony w środku układu współrzęd- nych. Jeżeli przypadkowo przekręcisz widok, to prosto- padły widoku szkicu przywrócisz przyciskiem (4) Widok szkicu (CTRL-H) umieszczonym w pasku stanu. Zakończ krok 2, przyciskiem (3) Zamknij szkic.
W kroku 4 (krok 3 jest nieaktywny) przypilnuj, aby oba przyciski (5), czyli Rozciągnięcie niesymetryczne i Roz- ciągnięcie symetryczne były WYŁĄCZONE. W polu Odległość wpisz liczbę 80, wciśnij ENTER i kliknij myszą na ekranie stronę na dodatniej części osi Z. Alternatywnie można w polu Krok wpisać np. liczbę 10 i ustawić mysz tak by w
polu odległości pokazała się liczba 80 i wtedy kliknąć lewym przyciskiem myszy. Na koniec w polu Nazwa wpisz Wałek i użyj przycisku Zakończ.
1Zapis oznacza: Wstążka | Panel Przycisk
2 PF będzie tu i w następnych instrukcjach skrótem na PathFinder’a
3Przyciski (kroki) SmartStep są w tekście oznaczone numerem ich pozycji w pasku wytłuszczoną czcionką bezszeryfową np. 2.
Przyciski SmartStep
Rys. 2.a
III–2/5
Rys.2.b. Wywołaj polecenie Wytnij. W kroku 1 wskaż, jako płaszczyznę górną podstawę (1). Następnie w środowisku szkicownika narysuj dwa odcinki (2) o dowolnej długości połączone ze sobą w począt-
ku układu i symetryczne względem osi pionowej. Jak poprzednio zakończ pracę ze szkicownikiem przyciskiem Zamknij szkic. Ponieważ szkic jest profilem otwartym, to teraz aktywny będzie 3 krok polecenia, w którym należy pokazać myszą (3) stronę wybierania materiału, czyli do środka kąta utworzonego przez odcinki. W tym celu ustaw mysz tak by dynamiczna strzałka była skierowana we właściwą stronę i kliknij w celu zatwierdzenia. W kroku 4 jak poprzednio wpisz w polu Odległość liczbę 80 wciśnij ENTER i kliknij myszą na ekranie tę stro-
nę, w którą ma nastąpić wycięcie (drugi koniec wałka) . Na koniec w polu Nazwa wpisz Rowek kliknij przycisk Zakończ i wciśnij ESC. Zapisz plik i zamknij okno modu- łu.
3. W osobnym pliku wykonaj przykładową część w try- bie sekwencyjnym przy użyciu komplementarnych poleceń Przeciągnij i Wytnij.
Rys.3.a. Wywołaj polecenie Przeciągnij. W kroku 1 przy- pilnuj, aby na liście Opcje Twórz–Od była wybrana pozy-
cja Współpłaszczyzna i wskaż pł. XY. Po przejściu programu do środowiska szkicownika, włącz Wymia- rowanie automatyczne i narysuj, poleceniem Prostokąt ze środka, prostokąt 100 x 90 zamocowany w początku układu współrzędnych a poleceniem Okrąg ze środka, okrąg 60 zamocowany w środku krótszego boku prostokąta, tak jak pokazuje to rys. 3.a. Zakończ krok 2, przyciskiem Zamknij szkic.
Rys.3.b. W kroku 4 (krok 3 jest nieaktywny) włącz (1) opcję Rozciągnięcie symetryczne a potem (2) Rozcią- gnięcie skończone i w polu (3) Odległość wpisz war- tość 30. W efekcie otrzymasz bryłę symetryczną względem XY. Krok 5 jest domyślnie pominięty.
Przed zakończeniem polecenia w polu Nazwa wpisz Podstawa i wciśnij ENTER. To spowoduje zakończe- nie wykonywanej operacji i rozpoczęcie następnego wyciagnięcia. Jeżeli nie wpiszesz nazwy teraz, to możesz zrobić to później. Musisz w PF zaznaczyć operację (zwykle o domyślnej nazwie Wyciągnięcie 1) i wcisnąć F2.
Rys.3.c(I-II). Teraz w następnym wyciągnięciu w kroku 1, z listy Opcje Twórz–Od wybierz pozycje Płaszczyzna nachylona i wskaż, jako płaszczyznę odniesienia (1) górne lico bryły, jako podstawę płasz- czyzny profilu krawędź (2); kliknij w pobliżu jej końca (3) by ustalić początek układu; na koniec wpisz
Rys. 3.a
Rys.3.b
(1) (2) (3)
Rys. 2.b
III–3/5 wartość 45° do pola Kąt, ustaw (4) kursor
po właściwej stronie i kliknij by za- twierdzić położenie płaszczyzny. Na- stępnie, wyłącz Wymiarowanie automa- tyczne (panel Wymiarowanie) i polece- niem Linia lub Linia i Łuk, (5) narysuj OTWARTY profil (odcinek, łuk, odcinek) tak by, był on symetryczny, odcinki były STYCZNE DO ŁUKU i opierały się na koń- cach krawędzi k podstawy (załóż wła- ściwe relacje). Zwymiaruj łuk R30 oraz jego odległość od k na 20mm i zamknij szkic. Teraz ze względu na otwarty pro- fil realizowany jest krok 3 polecenia – strona wypełnienia. Pokaż kursorem
stronę wypełnienia (6) tak by dynamiczna strzałka była skierowana do krawędzi k i kliknij w celu zatwierdzenia. Jeśli przy strzałce widoczny jest znak , to znaczy, że po wskazanej stronie nie można
dodać (usunąć) materiału i trzeba wskazać stronę przeciwną. W kroku 4 polecenia, WYŁĄCZ przycisk (7) Rozciągnięcie symetryczne i włącz przycisk (8) Do następnego a następnie ustaw kursor (9), tak by wyświetlona strzałka skierowana była ku podstawie i kliknij by zatwierdzić. Nadaj operacji nazwę Gniazdo i zakończ polecenie.
Rys.3.d. Następnym etapem jest wykonanie okrągłego wycięcia na płaskim licu gniazda. Wykonaj to poleceniem Wytnij. Przebieg polecenia jest podobny do polecenia Przeciągnij. Rysowany szkic ma być współpłaszczyznowy z licem (1) i składać się z okręgu
25 utwierdzonego współśrodkowo z krawędzią łukową lica.
Wycięcie wykonaj na głębokość taką, by środek dna otworu zna- lazł się na tej samej wysokości, co górne lico podstawy. Aby to zrealizować DOPILNUJ by w kroku 4 żaden z przycisków (2) nie był aktywny (wyciągnięcie jednostronne) oraz by wybrane było (3) rozciągnięcie skończone. Aby wychwycić właściwą głębokość zbliż (4) kursor do dolnej łukowej krawędzi gniazda, tak by wy- świetliła się ikona środka i kliknij by zatwierdzić. Nadaj operacji nazwę Otwór.
Rys. 3.c-I
Rys. 3.d
Rys. 3.c-II
III–4/5 Rys.3.e. Teraz dokonaj edycji gniazda. Przerwij ESC aktu- alne polecenie i zaznacz w oknie dokumentu jedno z lic gniazda albo w PF pozycję (1) Gniazdo. W wyświetlonym pasku narzędzia zaznaczania wybierz polecenie (2) Edycja dynamiczna. Zmień wymiary profilu klikając w odpowied- nie teksty wymiarowe. Wpisz: dla promienia łuku wartość 25, a dla odległości łuku od podstawy 30, zatwierdzając za każdym razem wpisane wartości przy pomocy ENTER. Na koniec, zakończ edycję ESC lub kliknij poza obszarem mo- delu.
Rys.3.f. Ostatnim etapem jest wykonanie trzpienia na osi półkolistego fragmentu podstawy. Wywołaj polecenie Przeciągnij wybierz z listy Opcje Twórz–Od opcję Współpłasz-
czyzna i wskaz lico podstawy (1) od strony gniazda. Narysuj na nim okrąg
30 współśrodkowy z odpowiednim łukiem rzutu podstawy (relacja współśrodkowości) i zwymiaruj. W kroku 4 polecenia włącz (2) Rozcią- gnięcie niesymetryczne i (3) Rozciągnię- cie skończone. To wymusi wykonanie wyciągnięcia w dwóch kierunkach o różnej wysokości. Faza pierwsza (4) rozciągnięcia, to część trzpienia skie- rowana w kierunku gniazda. Wpisz 70 w polu Odległość, wskaż kursorem górną stronę i kliknij. Faza druga (5), to część trzpienia skierowana prze- ciwnie do poprzedniej. Wpisz 56 w polu Odległość, wskaż kursorem stronę przeciwną do poprzedniej i kliknij. Na koniec wykonany zostanie krok 5 wyciągnięcia – obróbka, który jest normalnie pomijany. W tym celu klik-
nij przycisk SmartStep kroku 5 a następnie wybierz rodzaj obróbki (6) Pochylenie. Ustaw oba kąty pochylenia na 3° a przyciskami (7) i (8) ustaw kierunki pochylenia tak jak na rys.
3.f. Na koniec kliknij przycisk Podgląd wpisz nazwę operacji Trzpień i zakończ polecenie.
4. W osobnym pliku wykonaj bryłę na bazie szkicu globalnego, którą będzie sześcian (rys.4). W tym celu wywołaj polecenie Szkic z panelu Szkic. Polecenie to posiada tylko dwa kroki (1, 2) dokładnie te same i tak samo realizowane jak w poleceniach Przeciągnij i Wytnij. Jako szkic, poleceniem Prostokąt ze środka, narysuj kwadrat o boku 50 utwierdzonym w początku układu – pamiętaj o założeniu relacji równości boków oraz zwymia-
Rys. 3.e
Rys. 3.f
Rys.4.
III–5/5
rowaniu go. Po zakończeniu szkicu poleceniem Przeciągnij wykonaj sześcian. W kroku 1 polecenia z listy Opcje Twórz–Od wybierz opcję Wybierz ze szkicu, potem wskaż narysowany kwadrat i zatwierdź prawym przyciskiem myszy lub ikoną . W 4 kroku polecenia włącz opcję Rozciągnięcie symetryczne a w polu Odległość wpisz wartość 50. Zakończ polecenie a w PF wyłącz (1) widoczność szkicu.
5. W osobnych dokumentach wykonaj (poleceniami: Przeciągnij i Wytnij) – bazując na szkicach lokal- nych – bryły pokazane na rys.5. Pamiętaj o zakładaniu więzów wymiarowych na szkicach. Zastosuj się do podanych na rysunkach wymiarów. Brakujące wymiary przyjmij wg uznania tak, by modele były zbliżone w kształcie do pokazanych rysunkach niżej. Nadawaj operacjom nazwy, np. czop, pod- stawa, gniazdo, kątownik, rowek, żebro itp.
Wskazówki:
W części rys. 5.a elementy cylindryczne wykonaj, jako wyciagnięcia okręgów. Większość z nich umieść na płaszczyźnie YZ. Przed rysowaniem można włączyć Wymiarowanie automatyczne (panel Wymiarowanie), co przyspieszy realizację. Rowki wykonaj wycięciami za pomocą profili otwartych.
W części rys. 5.b żebro wykonaj wg szkicu otwartego (S) pokazanego na rysunku (jeden odcinek).
W części rys. 5.c pochylone gniazdo z otworem wykonaj, jako wyciągnięcie na pł. P pochylonej pod katem 45, której osią obrotu jest krawędź ceownika.
a)
b) c)
Rys. 5
