KLASA 6A
JULIUSZ VERNE
W czasach, gdy ludzie wzniośli się pod niebiosa jedynie za pomocą słabo sterowalnych balonów, Verne opisywał lot na Księżyc. W czasach gdy łodzie podwodne były napędzane siłą ludzkich mięśni i starczały jedynie na kilkudziesięciominutową podróż, Verne opisywał losy napędzanej silnikiem wielkiej łodzi podwodnej, za pomocą której kapitan Nemo mógł studiować życie w podwodnych głębinach. Bez Juliusza Verne science fiction prawdopodobnie nigdy nie byłoby tak popularne.
1. W krajach francuskojęzycznych Verne uważany był (całkiem słusznie) za pisarza awangardowego i surrealistycznego, zaś w krajach anglosaskich za… pisarza lit.
dziecięcej i młodzieżowej. Za rozbieżność w odbiorze wielkiego pisarza w dużej mierze odpowiadają tłumacze, którzy znacząco upraszczali zarówno język, jak i treść przekładanych powieści.
2. Dzieła Juliusza Verne przełożono na co najmniej 94 języki obce, co czyni go drugim najczęściej tłumaczonym współczesnym pisarzem na świecie.
3. Początkowo Verne miał być prawnikiem, tak jak jego ojciec. Wbrew nadziejom rodzica zupełnie nie czuł powołania do pracy w sądzie i kancelarii i porzucił ją na rzecz pracy twórczej. Niestety nie znalazło to zrozumienia u rodziciela autora, która obiecał synowi, że dopóki będzie podążał własną, „próżną”, ścieżką, nie otrzyma od niego ani grosza na utrzymanie. Obietnicy dotrzymał.
4. Jak to się stało, że niedoszły prawnik został powieściopisarzem? Oczywiście jego talent i pracowitość mają wielkie znaczenie, ale wielu uzdolnionych nie mogło liczyć na taki start jak Juliusz. Przyjaźnił się on z synem Alexadra Dumasa (wówczas najpoczytniejszego z francuskich pisarzy). To właśnie Dumas był pierwszym, który zapłacił Verne za tekst (a dokładniej za scenariusz sztuki historycznej pt. „Złamane słomki”). To także Dumas przedstawił Juliusza swojemu wydawcy.
5. Nie wszystko jednak w życiu Verne układało się tak dobrze, jak jego kariera twórcza.
W 1886 r. cudem przeżył zamach na swoje życie. W jego kierunku oddano dwa strzały, z czego jeden trafił go w nogę. Zamachowcem był sam Gaston Verne, siostrzeniec pisarza, który próbował zmusić stryja… do kandydowania na prezydenta Francji.
Jak sami pewnie zauważyliście, zazwyczaj dokonuje się zamachów z zupełnie odmiennych powodów, a mianowicie starając się zdjąć kogoś z urzędu, a nie by zachęcić do jego objęcia.
Gaston mógł nie zauważyć braku konsekwencji swoich czynów, ponieważ już przed ich podjęciem stoczył się w otchłań obłędu. Nieszczęśliwie dla niego zauważono to zdecydowanie za późno. Został umieszczony w zakładzie dla psychicznie chorych, gdzie pozostał aż do końca swoich dni.
6. Verne był nie tylko pisarzem science-fiction, ale znanym twórcą literatury podróżniczej. Sam też wiele podróżował (m.in. przepłynął na parowcu cały Ocean Atlantycki).
Zamorskie wyprawy fascynowały go od dzieciństwa. Jako 11 latek zaokrętował się jako majtek na statku płynącym do Indii. Niestety ta podróż mu nie wyszła. Zanim zdążył odpłynąć, odnalazł go przerażony ojciec i kazał obiecać, że za każdym razem, gdy najdzie go ponownie chętka na podróż, to odbędzie ją tylko w swojej wyobraźni.
7. To dwaj wielcy pisarze fantastyki naukowej, H.G. Wells i H. Gernsback, nadali Juliuszowi tytuł „Ojca Science-fiction”.
8. Pierwszy film science-fiction nosił tytuł “Podróż na Księżyc” (reż. George Méliès, 1902 r.) i powstał na podstawie powieści Juliusza Verne „Z Ziemi na Księżyc”.
9. Co więcej to właśnie Verne przewidział, że pionierami lotów na Księżyc będą Amerykanie. Choć w jego powieściach w skład załogi wchodził też Francuz, to na ilustracjach powieści widnieją jedynie amerykańskiego flagi nad pociskiem-statkiem kosmicznym.
10. Verne, jak na Francuza przystało, nienawidził tyranii, dlatego wyznający jego ideały
kapitan Nemo
(bohater „20 tysięcy mil podmorskiej żeglugi”) miał w swojej kabinie portrety wielkich bojowników o wolność, a wśród nich… podobiznę Tadeusza Kościuszki! Niestety w polskich tłumaczeniach często na próżno szukać wzmianki o naszym dowódcy. Wiążę się to z faktem, że Juliusza Verne po raz pierwszy tłumaczono na język polski w XIX wieku i najprawdopodobniej wydawcy, bojąc się podpaść rosyjskiemu zaborcy, pomijali wątek polski.Juliusz Verne zmarł w wieku 77 lat, tuż przed swoją śmiercią kończąc powieść o tytule
„Inwazja morza”. Był nie tylko wyśmienitym autorem, ale też wizjonerem, samorządowcem (członkiem Rady Miejskiej w Amiens) i podróżnikiem. Oby los zsyłał nam więcej tak genialnych twórców.
Mikołaj Kołyszko
Nautilus — diabeł tkwi w szczegółach
Okręt podwodny opisany w powieściach "Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi" i
"Tajemnicza wyspa" wydaje się trafną, a przy tym niezwykle precyzyjną przepowiednią. W czasie, gdy powstawały te powieści, czyli latach 60. i 70. XIX wieku, statki zdolne do
zanurzenia były jeszcze niewielkie, a przy tym dość prymitywne.
Wygląd Nautilusa według opisu Juliusza Verne'a (Fot. NemoTechnik.com)
W takim kontekście wizja okrętu o długości przekraczającej 100 metrów i zdolnego do długich, podmorskich rejsów wydaje się bardzo wizjonerska i znajduje potwierdzenie w postaci współczesnych okrętów podwodnych z napędem jądrowym, które mogą mieć zbliżoną długość, osiągać podobną, a nawet większą prędkość (Nautilus rozpędzał się do 24 węzłów), mają podobny zapas wyporności — około 10 proc. i tak, jak Nautilus, są zasilane prądem (reaktor służy do produkcji elektryczności).
Warto jednak zwrócić uwagę na popełnione przez Verne'a błędy. Okręt o opisanym przez niego kształcie byłby niemal niezdolny do rejsów na powierzchni — Nautilus nie miał kiosku, więc sternik wynurzonego okrętu znajdowałby się niemal na poziomie morza. Co więcej, każda większa fala groziłaby zalaniem okrętu w wypadku otwarcia jakiegokolwiek włazu.
Racji bytu nie miała również opisywana przez pisarza busola, działająca wewnątrz metalowego kadłuba.
Zupełnie nietrafiony jest również sposób sterowania zanurzeniem Nautilusa — stery głębokości umieszczone w połowie kadłuba, zamiast na jego końcach, byłyby nieskuteczne.
Oderwana od rzeczywistości jest również głębokość, na jaką mógł zejść fikcyjny okręt — według Verne'a wynosiła aż 16 kilometrów. Było to niewykonalne — na dnie oceanów nie ma tak wielkiej głębiny, a gdyby istniała, to okręt o konstrukcji Nautilusa nie mógłby jej osiągnąć.
Skafander nurka opisany przez Verne'a (Fot. NemoTechnik.com)
Na jeszcze jeden, znamienny dla czasów, gdy powstawały dzieła Verne'a fakt zwrócił uwagę Wojciech Karolak z magazynu "Morze":
Analizując podział okrętu na pomieszczenia, stwierdzimy, że niemal połowa jego wnętrza przeznaczona była jedynie dla kapitana (kabina, salon, jadalnia, biblioteka) i urządzona z wyrafinowanym smakiem i przepychem radży, podczas gdy dwadzieścia osób załogi musiało zadowolić się bardzo ograniczoną przestrzenią — pomieszczeniami 2 na 5 metrów gdzie była tylko goła blacha z drewnianymi stołami i krzesłami.
Telewizja informacyjna i inne wynalazki
Juliusz Verne przewidywał również powstanie konkurencji dla gazet. W opublikowanym w 1889 roku artykule "W roku 2889" niezwykle szczegółowo przedstawił współczesne serwisy informacyjne. Wiadomości miały być czytane odbiorcom, którzy mieli również zapoznawać się z różnymi wydarzeniami dzięki odtwarzaniu im zarejestrowanych rozmów polityków i dziennikarzy.
Kolejnym z trafnych przewidywań jest opisana w tym samym artykule wideokonferencja i
"reklama atmosferyczna" - ogłoszenia umieszczane wysoko na niebie, co współcześnie można osiągnąć za pomocą skywritingu, czyli pisania po niebie za pomocą dymu i samolotów. Warto również wspomnieć o opisanych w "Dwudziestu tysiącach mil podmorskiej żeglugi" taserach i śluzie, umożliwiającej opuszczanie zanurzonego okrętu.
Podstawą, na której pisarz oparł swoją pracę była bardzo rozległa wiedza. Aby ją zdobyć, prenumerował różne czasopisma, również techniczne i według krytyków to właśnie z nich czerpał swoje pomysły, dotyczące szczegółów ogromnego okrętu podwodnego czy kosmicznych podróży.
Nie ulega za to wątpliwości, że wielka wyobraźnia i wiedza w przypadku Verne’a spotkały się z nieprzeciętnym talentem. Nawet, jeśli XIX wieczni futurolodzy czy inżynierowie przedstawiali podobne rozwiązania, to właśnie Juliusz Verne spopularyzował je na tyle, by z technicznej ciekawostki, znanej jedynie gronu specjalistów stały się wizjami, oddziałującymi na wyobraźnię milionów czytelników.
Żródło https://gadzetomania.pl/4461,juliusz-verne-trafione-i-nietrafione-przepowiednie-kultowego- pisarza
Co łączy z Polską sławnego pisarza?
Mimo że twórczość Verne’a jest – przynajmniej w części – powszechnie znana, warto przypomnieć o licznych, polskich wątkach związanych z pisarzem. Zainteresowanie Polską, znajdującą się wówczas pod zaborami, Verne przejawiał jeszcze w czasie studiów. W czasie Wiosny Ludów, w 1848 roku kwestie związane z Polską były we Francji tematem publicznej debaty, a jak przypomina Krzysztof Czubaszek, prezes Polskiego Towarzystwa Juliusza Verne’a:
„Debaty te, toczone także we francuskim parlamencie, nie uszły uszu młodego Verne’a, toteż zainteresował się on tym tematem. W ramach ćwiczeń stylistycznych napisał nawet rozprawkę zatytułowaną „Czy Francja ma moralny obowiązek pomagać Polsce?”, w której dowodził, że ojczyzna Napoleona już dużo zrobiła dla bratniego kraju znad Wisły i nie powinna się więcej z jego powodu wikłać w krwawe rozgrywki”.
W późniejszej twórczości pisarza pojawiło się kolejne nawiązanie do Polski – jeden z portretów, wiszących w kajucie kapitana Nemo przedstawia Tadeusza Kościuszkę, jednak mało brakowało, by polski wątek był jeszcze mocniej zaakcentowany.
W pierwotnej wersji powieści "Dwadzieścia tysięcy mil podmorskiej żeglugi" kapitan Nemo był Polakiem, szukającym po całym świecie okazji do zemsty na Rosjanach za krzywdy, wyrządzone przez nich podczas powstania styczniowego. Wydawca w trosce o swoje interesy w Rosji skłonił jednak pisarza do zmiany tego wątku, w wyniku czego dowódca Nautilusa został Hindusem.
Kontrowersje budzi również krążąca od ponad wieku plotka, która sugeruje, że Juliusz Verne to w rzeczywistości polski Żyd, Julian Olszewiec. Przed laty dementował ją nawet Henryk Sienkiewicz, przytaczając wypowiedź francuskiego pisarza:
„(…) on sam uznał za stosowne temu zaprzeczyć. Uczynił to zresztą bardzo przyzwoicie, oświadczając z góry, że uważałby to sobie za zaszczyt, do którego jednak nie może się przyznać, będąc rodem z Gaskonii. Oświadczenie to przecięło, wedle nas, raz na zawsze wszelkie wątpliwości”.
Henryk Sienkiewicz
Jak w każdej plotce, również i w tej tkwiło ziarno prawdy – jak udało się ustalić badaczom biografii Verne'a, Julian Olszewiec rzeczywiście istniał, a po wyemigrowaniu do Francji zmienił personalia na Julien de Verne. Poza zbieżnością nazwisk, nie miał jednak nic wspólnego ze sławnym pisarzem.
Źródła: Polskie Towarzystwo Juliusza Verne'a • Facta Nautica • Jules Verne FAQ • National Geographic • Encyclopedia Astronautica
DLA ZACIEKAWIONYCH JESZCZE LINK DO INFORMACJI O TAJEMNICZYM STATKU KAPITANA NEMO
https://www.nautilus.org.pl/artykuly,1908,juliusz-verne---patron-fundacji-nautilus.html
ZADANIE DOMOWE:
Juliusz Verne – notatka biograficzna w dowolnej formie.
Pozdrawiam
