164 Z A P I S K I
T rzon p ra cy sta n o w i a n a liz a w y r o b ó w g lin ia n y ch i in w e n ta r z zn a lezisk . D ysp o
n u ją c d o k ła d n ie d a to w a n ą cera m ik ą a u to r o m a w ia te n d e n c je r o z w o jo w e w te c h n o lo g ii p rod u k cji. N a u w a g ę z a słu g u je p o d w a żen ie p o g lą d u o a b so lu tn ej d o m in a c ji te c h n ik i to czen ia w o k r e sie n o w o ży tn y m . Z au w ażaln y jest r ó w n ie ż n iż s z y p o z io m g a rn ca rstw a w ie js k ie g o o raz reg res te c h n ic z n y w g a rn ca rstw ie p o lsk im X V II—
X V III w . S zero k o o m ó w io n o ta k ż e te c h n ik i i m eto d y zd o b n icze o ra z ich ch ro n o lo g ię . Z a sy g n a lizo w a ć n a le ż y r ó w n ie ż p rób ę w y d o b y c ia o d ręb n o ści reg io n a ln y ch w ro zw o ju garn carstw a, a n a lo g ii z n a czy n ia m i n ie d a to w a n y m i sk a r b a m i m on et. S p o r o m iejsca p o św ię c o n o ga rn ca rstw u w ie js k ie m u , w sk a z u ją c ró w n ie ż n a z w ią z k i m ięd zy g a rn ca rstw em n o w o ż y tn y m i ceram ik ą lu d o w ą X I X w .
Z e sta w ie n ie ro d za jó w i fo r m n a c z y ń za b ezp iec za ją cy ch sk a rb y u k a zu je ich w ie lk ie zró żn ico w a n ie. D om in u ją g a rn k i i d zb a n k i (razem o k o ło 64%), a le zn aj
d u jem y ta k że ila s z e , k u b k i, p o k ry w k i, sk arb on k i, m isk i, a n a w e t k a fe l. C iek a w y t o p rzy czy n ek d o h isto rii p ien iąd za, w a r t o so b n eg o zbadania.
B lisk o p o ło w ę p ra cy z a jm u je d o k u m en tacja: in w e n ta r z z n a le z isk z teren u o b e c n ej P o lsk i i z w ią z a n e z n im ta b lic e p rzed sta w ia ją ce a n a liz o w a n ą c era m ik ę. In w e n ta r z o b ejm u je 135 sk a rb ó w . P o n a d p o ło w a z n ic h p rzyp ad a n a X V I—X V III w .
M. D.
H isto ria P o m o rz a t. II, cz. 1, pod red. G erarda L a b u d y , W y d a w n ic tw o P o zn a ń sk ie, P o zn a ń 1976, s. 1098.
J e st to k o lejn a p ozycja, w ie lk ie j, w ie lo to m o w e j s y n te z y d z ie jó w P om orza, p r z y g o to w y w a n e j d o d ru k u p r z e z Z akład H isto rii P om orza In sty tu tu H isto rii P A N . T om p ie r w sz y , o p u b lik o w a n y p rzed paru la ty , d o ty c z y ł d z ie jó w reg io n u do p o ło w y X V w ie k u . O becny, w zam ierzen iu a u to ró w , m a o b ją ć czasy n o w o ż y tn e od p o ło w y X V w ie k u (1464/66) p o p o czą tek X I X stu le c ia (1815). Jak d otąd d o rąk c z y te ln ik a o d d a n o p ierw szą c z ę ść d ru g ie g o to m u o b ejm u ją cą la ta 1464/66— 1648/57.
W to m ie p r z y ję ty zo sta ł u k ła d ch ro n o lo g iczn y w y k ła d u . C a ło ść o m a w ia n eg o te ry to riu m p o d zielo n o n a d w a od ręb n e r e g io n y — P om orze w s c h o d n ie i zachod
n ie. T y m sa m y m u w zg lęd n io n o o d m ien n o ści ro zw o ju p o lity c z n e g o i gosp od arczego ob u ziem , w id o czn e ju ż w p e łn i w ep o ce n o w o ży tn ej. Z a d ecy d o w a ły o n e ta k ż e o r ó żn y ch cezu ra ch w e w n ę tr z n y c h d la ob u d zieln ic, ja k ie za p ro p o n o w a li au torzy tom u . D la P o m o rza w sc h o d n ie g o w y r ó ż n io n o p o d o k resy 1466— 1526 (M . B i s k u p ) i 1526— 1657 (A . M ą c z a k , M. B o g u c k a ) trzy m a ją c s ię tra d y c y jn e g o p o d zia łu n a P ru sy K r ó le w sk ie i K rzy ż a ck ie, a od 1525 r., c z y li od d a ty sek u la ry za cji ty c h o sta tn ich , n a P ru sy K r ó le w s k ie i K s ią żęce. W w y p a d k u P om orza zach od n ie g o cezu rę w e w n ę tr z n ą p o ło żo n o n a roku 1571, w a ż n y m z e w z g lę d u n a z a w a r t e w n im u m o w y su k c e s y jn e p om or ak o-b r an denbu r skie.
R ozd ziały p o św ię c o n e p o szczeg ó ln y m p od ok resom p o p rzed za in fo r m a c ja o p od sta w o w y c h źród łach , sta n ie b a d a ń i litera tu r ze p o lsk iej ,i ob co języ czn ej, z jakiej k o r z y sta li p iszą cy . W d a lszej k o le jn o śc i o m ó w io n a z o sta ła sy tu a c ja ek on om iczn a i sp o łeczn a teren u , jeg o d z ie je p o lity c z n e i sp r a w y w y z n a n io w e . R ozd ział k o ń czą z w y k le w ia d o m o śc i o k u ltu r z e u m y sło w e j i a rty sty czn ej reg io n u o r a z o życiu co d zien n y m jeg o m ieszk a ń có w . K sią żk ę o p a trzo n o b ard zo s o lid n y m a p a ra tem n au k o w y m . S ie d z e n ie m y ś li a u to r ó w u ła tw ia ją p rzy p isy źró d ło w e i rzeczo w e, a ta k że lic z n e ilu s tr a c je i m apy.
A . P.
