Katedra Gospodarki Œwiatowej i Integracji Europejskiej, Uniwersytet Marii Curie-Sk³odowskiej w Lublinie
B O G U M I £ A M U C H A - L E S Z K O
Policentryzacja uk³adu si³ gospodarczych a multilateralna polityka handlowa
The polycentralization of great economic powers and the multilateral trade policy
S³owa kluczowe: policentryzacja uk³adu si³, regionalizacja polityki handlowej, os³abienie liberalizacji handlu na zasadach multilateralnych
Keywords: economic order polycentralization, regionalization of the trade policy, weakening trade liberalization on multilateral pronciples
Wstêp
Najwiêkszy wp³yw na zasady funkcjonowania gospodarki w skali globalnej maj¹ g³ówni uczestnicy miêdzynarodowych stosunków gospodarczych. Pierw- szym centrum gospodarki œwiatowej by³a Wielka Brytania, która stworzy³a w XIX wieku podstawy globalnych stosunków handlowych. Po pierwszej wojnie œwiatowej pozycja gospodarcza Wielkiej Brytanii os³ab³a, natomiast uzyskany potencja³ przemys³owy i przewaga konkurencyjna zapewni³y pozycjê g³ównego mocarstwa Stanom Zjednoczonym. Jednak w okresie miêdzywojen- nym nie zdecydowa³y siê one na przejêcie funkcji przywódczych w gospodarce œwiatowej, co miêdzy innymi przyczyni³o siê do upadku handlu miêdzy- narodowego w okresie kryzysu lat 30.
Zmiany w uk³adzie si³ gospodarczych maj¹ zasadniczy wp³yw na warunki rozwoju transakcji transgranicznych. Jeœli podstaw¹ tego uk³adu jest jedno centrum g³ówne posiadaj¹ce przewagê konkurencyjn¹, wówczas d¹¿y ono do
U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K £ O D O W S K A L U B L I N – P O L O N I A
VOL. XLVI, 2 SECTIO H 2012
budowania globalnego systemu gospodarczego, który kontroluje i stara siê nim zarz¹dzaæ. Natomiast uk³ad policentryczny i rywalizacja pomiêdzy jego g³ów- nymi oœrodkami prowadz¹ do regionalizacji gospodarki œwiatowej, w tym tak¿e wymiany handlowej. Celem artyku³u jest potwierdzenie tezy, ¿e wzrost liczby centrów w gospodarce œwiatowej po upadku Pax Americana i globalizacja procesów gospodarczych spowodowa³y spadek zainteresowania krajów umac- nianiem multilateralnego systemu handlu miêdzynarodowego i rozwój poro- zumieñ bilateralnych i regionalnych.
1. Upadek Pax Americana (1974–1985)
Upadek ³adu gospodarczego Pax Americana, którego podstawowym filarem by³ uk³ad z Bretton Woods, oparty na sta³ych kursach walutowych i dolarze pe³ni¹cym funkcje pieni¹dza œwiatowego oraz zdecydowane umocnienie pozycji gospodarczej EWG i Japonii os³abi³y si³ê oddzia³ywania Stanów Zjednoczonych na globalne stosunki gospodarcze. Wzrost konkurencji w handlu w rezultacie rosn¹cej przewagi technologicznej Japonii i ekspansji eksportowej RFN, a tak¿e rosn¹cego eksportu z nowo uprzemys³owionych krajów azjatyckich i Ameryki
£aciñskiej, zasadniczo zmieni³y pozycjê USA na rynku œwiatowym.
Podstaw¹ konkurencyjnoœci krajów azjatyckich oraz Brazylii i Meksyku by³y ni¿sze koszty produkcji (zw³aszcza ni¿sze p³ace) i wprowadzanie nowych technologii, które finansowano z kredytów rz¹dowych zaci¹ganych w du¿ych miêdzynarodowych bankach. Wzrost mo¿liwoœci eksportowych krajów roz- wijaj¹cych siê by³ tak¿e w du¿ym stopniu rezultatem nap³ywu zagranicznych inwestycji bezpoœrednich i rozwoju produkcji przeznaczonej do sprzeda¿y na innych rynkach. Zagraniczne inwestycje bezpoœrednie przyczynia³y siê do umiêdzynarodowienia produkcji i pog³êbiania specjalizacji. Nowym zjawiskiem i wa¿n¹ tendencj¹ w handlu by³ rozwój wymiany wewn¹trzga³êziowej, czyli jednoczesny eksport i import przez dany kraj produktów tej samej ga³êzi przemys³u. Wzrost aktywnoœci inwestycyjnej korporacji japoñskich i euro- pejskich od lat 80. oraz decentralizacja produkcji poprzez dzielenie procesu produkcyjnego na wiele faz i przestrzenne ich rozproszenie na œwiecie przy- œpieszy³y rozwój specjalizacji i wymiany wewn¹trz sieci korporacyjnych.
Zasadnicze os³abienie przewagi konkurencyjnej Stanów Zjednoczonych wskutek spadku tempa wzrostu wydajnoœci pracy od 1965 roku i utraty przywództwa technologicznego w latach 70. oraz zmiana uk³adu si³ gospo- darczych wp³ynê³y na podejmowanie dzia³añ w celu ograniczania importu.
Wprawdzie oficjalnie popiera³y one ideê wolnego handlu, ale w praktyce
przyczyni³y siê do powrotu do protekcjonizmu, który w latach 70. polega³
przede wszystkim na stosowaniu instrumentów pozataryfowych. Stany Zjedno- czone wprowadzi³y now¹ ustawê – Trade Act of 1974, która na podstawie Klauzuli 301 (Section 301) dawa³a mo¿liwoœæ domagania siê od partnerów handlowych dobrowolnych ograniczeñ eksportu (voluntary export restraints – VERs). Klauzula 301 mia³a byæ stosowana wobec tych partnerów handlowych, którzy prowadzili nieuczciw¹ konkurencjê. Natomiast w rzeczywistoœci zosta³a wykorzystana do ochrony rynku i okreœlania tzw. dobrowolnych ograniczeñ eksportu dla japoñskich producentów stali i samochodów
1.
Spadek dominacji Stanów Zjednoczonych w stosunkach globalnych spo- wodowa³, ¿e by³y coraz mniej zainteresowane rozwojem multilateralnej polityki handlowej, podczas gdy do lat. 70. popiera³y wielostronn¹ liberalizacjê handlu i konsekwentnie hamowa³y rozwój integracji regionalnej w Ameryce £aciñskiej i w Azji.
Europejska Wspólnota Gospodarcza rozszerzaj¹c swój rynek wewnêtrzny, prowadz¹c wspóln¹ politykê handlow¹ (zewnêtrzn¹), podpisuj¹c umowy hand- lowe i wystêpuj¹c jako strona w negocjacjach na forum GATT, zwiêksza³a swoj¹ si³ê oddzia³ywania na miêdzynarodowe stosunki handlowe. Zewnêtrzna polityka handlowa Unii obejmuje stosunki bilateralne, interregionalne i multilateralne (WTO). Jednak priorytetowym celem polityki handlowej, wczeœniej EWG a nastêpnie UE, pozostaje dalsze umacnianie wp³ywów na rynku globalnym.
Pod koniec lat 70. Europa Zachodnia uzyska³a ju¿ zdecydowan¹ przewagê w œwiatowym eksporcie z udzia³em oko³o 40%, a udzia³ Stanów Zjednoczonych spad³ do 9,7%
2. Dowodem spadku konkurencyjnoœci eksportu USA by³ zmniej- szaj¹cy siê udzia³ w œwiatowym rynku produktów wysokich technologii z 30%
w roku 1970 do 21% w roku 1989, a w tym samym czasie udzia³ Japonii wzrós³ z 7% do 16%
3.
Pozycja Stanów Zjednoczonych w handlu miêdzynarodowym pogarsza³a siê do po³owy lat 80. W latach 1982–1986 roczne wartoœci eksportu USA by³y ni¿sze ni¿ w roku 1981
4. Dlatego w interesie Stanów Zjednoczonych by³o
1
B. Mucha-Leszko, Rozwój powi¹zañ w gospodarce œwiatowej – etapy globalizacji i regio- nalizacja procesów gospodarczych, [w:] B. Mucha-Leszko (red.), Wspó³czesna gospodarka œwiato- wa. G³ówne centra gospodarcze, Wyd. UMCS, Lublin 2005, s. 57.
2
M. Perczyñski, Zmiany wspó³zale¿noœci miêdzy g³ównymi oœrodkami gospodarki kapita- listycznej USA –Europa Zachodnia–Japonia, [w:] Przemiany gospodarcze i procesy dostoso- wawcze we wspó³czesnym kapitalizmie i Trzecim Œwiecie, INE PAN, „Studia Ekonomiczne” 1990, nr 22, s. 54.
3
T. Oatley, International Political Economy, Pearsons Education, Inc. 2005, s. 33.
4
J.M. Destler, American Trade Politics, Institute for International Economics, Washington,
June 2005, s. 46.
przyspieszenie multilateralnej liberalizacji wymiany i podjêcie dzia³añ w celu obni¿enia wartoœci dolara na rynku walutowym. By³y wiêc inicjatorem roz- poczêcia negocjacji na forum GATT oraz podpisania porozumienia z RFN, Japoni¹, Francj¹ i Wielk¹ Brytani¹, które mia³o na celu uzgadnianie dostosowañ kursowych w sytuacji du¿ej aprecjacji b¹dŸ deprecjacji walut na rynku (Plaza Acord 1985).
Podsumowuj¹c, w latach 1974–1985 handel miêdzynarodowy charakte- ryzowa³ siê du¿¹ dynamik¹ w ujêciu nominalnym, co by³o skutkiem wysokiego wzrostu cen ropy naftowej i innych surowców oraz w konsekwencji inflacji kosztowej. Natomiast tempo wzrostu wymiany w ujêciu realnym zdecydowanie spad³o w stosunku do lat 1950–1973 wskutek przed³u¿aj¹cej siê dekoniunktury gospodarczej i protekcjonizmu pozataryfowego. Wed³ug A. Maddisona œrednio- roczne tempo wzrostu wolumenu eksportu towarów w latach 1950–1973 wy- nosi³o 7,88%, a w latach 1974–1985 spad³o do 4,51% (towary i us³ugi)
5W latach 1973–1983 udzia³ USA w œwiatowym eksporcie towarów zmniejszy³ siê z 12,3% do 11,2%. Od lat 70. zdecydowanie umacnia³a swoj¹ pozycjê w wymianie miêdzynarodowej Azja. Udzia³ tego regionu w œwiatowym ekspor- cie towarów zwiêkszy³ siê z 14,9% w 1973 roku do 19,1% w 1983 roku. W tym samym okresie nast¹pi³o zmniejszenie udzia³u w œwiatowym eksporcie Europy z 50,9% do 43,5%
6.
2. Rywalizacja o przywództwo w gospodarce œwiatowej miêdzy USA i EWG/UE (1986–1994)
Równolegle z rozwojem terytorialnym Wspólnot Europejskich od 1986 roku by³ realizowany Projekt Jednolitego Rynku Europejskiego 1992 w celu przyspieszenia integracji rynków krajów cz³onkowskich, któr¹ istotnie opóŸni³y kryzysy i protekcjonizm pozataryfowy lat 70. Wprowadzanie JRE oraz rosn¹ce zainteresowanie cz³onkostwem we Wspólnotach Europejskich (od koñca lat 80.) krajów Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu, a nastêpnie krajów Europy Œrodkowo-Wschodniej powodowa³y obawy Stanów Zjednoczonych, Japonii oraz innych krajów pozaeuropejskich o dostêp do rynku tego ugru- powania. Nasili³y siê tendencje do tworzenia regionalnych bloków handlowych, które umo¿liwia³y szybsze znoszenie barier w wymianie w porównaniu z libe- ralizacj¹ multilateraln¹ na podstawie uk³adu GATT.
5
W cenach sta³ych z roku 1990, A. Maddison, Contours of the World Economy 1-2030 AD.
Essays in Macro-Economic History, Oxford University Press 2007, s. 81.
6
WTO, International Trade Statistics 2009, s. 10.
Regionalne porozumienia handlowe, a zw³aszcza polityka handlowa EWG i USA prowadzi³y do coraz wiêkszego znaczenia wzajemnych preferencji handlowych na wspólnym rynku EWG/UE i w strefie wolnego handlu USA, Kanady i Meksyku (NAFTA). Ponadto Stany Zjednoczone nadmiernie wyko- rzystywa³y w celu ograniczania importu tzw. escape clause (art. 19 GATT)
7. Na skutek takich dzia³añ traci³a znaczenie zasada niedyskryminacji GATT, do której twórcy tego Uk³adu przywi¹zywali du¿¹ wagê, czyli równego traktowania produktów partnerów handlowych. Rozwój regionalnych porozumieñ handlo- wych, wzrost liczby uczestników wymiany transgranicznej, z których nie wszyscy byli zainteresowani dalsz¹ jej liberalizacj¹ oraz wprowadzenie barier pozataryfowych w sytuacji, gdy c³a zosta³y istotnie obni¿one, przyczynia³y siê do zmniejszania roli Uk³adu GATT.
Pomimo wzrostu znaczenia wspólnego rynku, to EWG d¹¿y³a do umac- niania multilateralnego systemu handlu miêdzynarodowego. Jednak paradok- salnie inicjatorem kolejnej rundy negocjacyjnej GATT by³y Stany Zjednoczone.
Runda Urugwajska (1986–1994) doprowadzi³a do rozszerzenia zakresu re- gulacji handlowych, utworzenia instytucjonalnego podmiotu miêdzynarodowej polityki handlowej – Œwiatowej Organizacji Handlu (World Trade Organization) oraz rozpoczêcia liberalizacji wymiany produktami rolnymi.
Na prze³omie lat 80. i 90. rozpocz¹³ siê nowy etap w polityce handlowej Stanów Zjednoczonych, charakteryzuj¹cy siê du¿¹ aktywnoœci¹ administracji centralnej, która stara³a siê osi¹gn¹æ równoczeœnie dwa cele: 1) umocnienie pozycji kraju w stosunkach regionalnych, utworzenie NAFTA i APEC oraz 2) sfinalizowanie Rundy Urugwajskiej GATT. By³a to wiêc próba godzenia celów polityki do pewnego stopnia sprzecznych ze sob¹. Najwiêksz¹ aktywnoœæ na rzecz tworzenia liberalnego systemu wymiany handlowej w skali globalnej, opartego zarówno na dalszym rozwoju wspó³pracy multilateralnej, jak równie¿
na rozszerzaniu regionalnych stref wolnego handlu z krajami azjatyckimi oraz Ameryki Œrodkowej i Po³udniowej, przejawia³a administracja prezydenta B.
Clintona. Nale¿y tak¿e dodaæ, ¿e pocz¹tkowo optymistycznie zapowiada³a siê wspó³praca transatlantycka. Stosunki handlowe Stanów Zjednoczonych i Euro- py maj¹ bowiem zasadnicze znaczenie w rozwoju handlu œwiatowego. NAFTA i APEC zosta³y utworzone, ale strefa wolnego handlu obu Ameryk, która mia³a powstaæ do 2005 roku, nie znalaz³a siê wœród priorytetów zagranicznej polityki handlowej USA po przejêciu w³adzy przez partiê konserwatywn¹ (okres prezy- dentury G.W. Busha), a wspó³praca transatlantycka jest ma³o efektywna.
7
J. M. Destler, op. cit., s. 54.
Podsumowuj¹c, w latach 1986–1994 rywalizacja w uk³adzie triadowym zaostrza³a siê, a Stany Zjednoczone i Unia Europejska d¹¿y³y do rozszerzania rynków, buduj¹c w ten sposób silniejsze podstawy w³asnych gospodarek. Od kryzysu w latach 1990–1993 spada³a dynamika gospodarcza Japonii i coraz wiêkszy wp³yw na stosunki globalne mia³y USA i UE. Przejawia³o siê to miêdzy innymi w kszta³towaniu zasad miêdzynarodowej polityki handlowej, przy czym Unia jednoznacznie opowiada³a siê za rozwijaniem multilateralnego systemu w skali globalnej, natomiast USA próbowa³y równoczeœnie tworzyæ preferen- cyjne uk³ady regionalne z wa¿nymi dla siebie partnerami handlowymi. Suk- cesem miêdzynarodowej polityki handlowej by³o efektywne zakoñczenie Rundy Urugwajskiej GATT i utworzenie WTO. Najwa¿niejszymi czynnikami od- dzia³uj¹cymi na wzrost obrotów handlowych by³y: regionalizacja wymiany, umiêdzynarodowienie produkcji i wzrost wymiany wewn¹trz sieci korpora- cyjnych oraz powstanie globalnej przestrzeni gospodarczej, w której przestaj¹ dominowaæ rynki i gospodarki krajowe, a roœnie wspó³zale¿noœæ pomiêdzy uczestnikami rynku globalnego.
3. Intensywna globalizacja i regionalizacja gospodarki œwiatowej (od po³owy lat 90.)
Od po³owy lat 90. miêdzynarodowy system handlu charakteryzuj¹ nastê- puj¹ce zjawiska: 1) zmiana uk³adu si³ – wzrost udzia³u w handlu miêdzynaro- dowym Chin, Indii i Brazylii, 2) intensyfikacja procesu umiêdzynarodowienia produkcji, 3) rosn¹ca integracja gospodarek krajowych z rynkiem globalnym, 4) wzrost tendencji do podpisywania uk³adów bilateralnych i regionalnych w wymianie miêdzynarodowej oraz wyraŸne ró¿nice stanowisk w sprawie dalszych reform handlu miêdzynarodowego wœród g³ównych jego uczestników.
Przywództwo technologiczne w gospodarce œwiatowej odzyska³y Stany Zjed- noczone, poniewa¿ stanowi³y centrum zmian bêd¹cych rezultatem rewolucji infor- macyjno-komunikacyjnej. Znacznie ni¿sze nak³ady na rozwój sektora ICT w Unii Europejskiej spowodowa³y wzrost luki technologicznej w stosunku do Stanów Zjednoczonych i spadek konkurencyjnoœci w wymianie miêdzynarodowej.
Nowy etap w rozwoju miêdzynarodowej polityki handlowej rozpocz¹³ siê
w roku 1995, gdy wesz³y w ¿ycie postanowienia Rundy Urugwajskiej GATT
i podjê³a swoj¹ dzia³alnoœæ WTO. Ale od koñca lat 90. multilateralna polityka
handlowa nie rozwija siê zgodnie z za³o¿eniami przyjêtymi podczas Rundy
Urugwajskiej i celami zawartymi w Agendzie Doha (2001). Dla Unii Euro-
pejskiej ma to istotne znaczenie, poniewa¿ mimo wielu preferencyjnych uk³a-
dów handlowych, jakie podpisa³a w ostatnich piêædziesiêciu latach, w dalszym
ci¹gu oko³o 3/4 importu wci¹¿ odbywa siê poza regu³ami preferencji.
Policentryczny uk³ad si³ nie sprzyja rozwijaniu globalnego systemu hand- lowego. Interesy gospodarcze Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej s¹ rozbie¿ne. Przedmiotem sporu w grupie krajów rozwiniêtych WTO jest reforma polityki handlowej dotycz¹ca eliminacji tych jej instrumentów, które s¹ nie- zgodne z zasadami konkurencji. Jednak Japonia popieraj¹ca Uniê w d¹¿eniu do inicjowania przez WTO projektów prowadz¹cych do multilateralizacji polityki handlowej zrezygnowa³a z forsowania tego modelu i koncentruje siê na pod- pisywaniu umów bilateralnych. Polityka handlowa krajów ma na celu przede wszystkim u³atwianie w³asnym podmiotom gospodarczym ekspansji na rynkach zewnêtrznych. Wspó³czeœnie najbardziej perspektywiczne s¹ rynki krajów wschodz¹cych, na których popyt na dobra inwestycyjne i konsumpcyjne roœnie szybciej w miarê wzrostu dochodów ni¿ w krajach wysoko rozwiniêtych, gdzie nasycenie dobrami jest wy¿sze.
Charakterystyczn¹ cech¹ wspó³czesnych porozumieñ regionalnych jest od- chodzenie od tradycyjnych stref wolnego handlu na rzecz rozszerzania swobód ekonomicznych o przep³ywy kapita³u i us³ug, jak np. NAFTA. S³u¿¹ one tworzeniu uk³adów, w których kraje s³abiej rozwiniête staj¹ siê atrakcyjnymi obszarami outsourcingu pracoch³onnych rodzajów produkcji i reimportu pro- duktów finalnych bez barier handlowych
8. Powstawanie tego typu obszarów przyczynia siê do wzrostu powi¹zañ i wspó³zale¿noœci gospodarczej w re- gionach. Umacnianie siê uk³adów regionalnych nie bêdzie sprzyjaæ negocjacjom multilateralnym, poniewa¿ ka¿dy blok handlowy w pierwszej kolejnoœci libera- lizuje przep³ywy towarów, us³ug i coraz czêœciej kapita³u w ramach w³asnego obszaru, a dopiero w drugiej kolejnoœci kraje pozostaj¹ce w tym uk³adzie s¹ sk³onne anga¿owaæ siê we wspó³pracê w WTO. Liczba preferencyjnych poro- zumieñ handlowych wzros³a z 70 w roku 1990 do 300 w roku 2010
9. W wa- runkach intensywnej globalizacji, gdy gospodarki krajowe s¹ coraz bardziej zintegrowane z rynkiem globalnym, który staje siê g³ównym mechanizmem reguluj¹cym procesy rozwoju, rozszerzanie zakresu wielostronnych zasad w handlu jest wa¿n¹ podstaw¹ efektywnej konkurencji, lepszej alokacji czyn- ników produkcji, korzyœci skali produkcji i wzrostu gospodarczego.
Umocnienie multilateralnego systemu wymiany handlowej wymaga równie¿
rozwi¹zania na poziomie miêdzynarodowym zasad polityki konkurencji i roz- strzygania podstawowych problemów wynikaj¹cych z ³amania zasad wolnego handlu przez prywatnych uczestników globalnego rynku. Pomimo licznych
8
G. Glania, J. Matthes, Multilateralism or Regionalism?, Centre for European Policy Studies, Brussels 2005, s. 100.
9
WTO, Trade Report 2011, s. 54.
inicjatyw podejmowanych w celu rozwoju miêdzynarodowej polityki konkurencji w ramach dzia³alnoœci GATT do koñca lat 80. nie przeprowadzono dyskusji w sprawie harmonizacji narodowych regu³ konkurencji. Dopiero utworzenie WTO i zaanga¿owanie UE oraz wstêpna akceptacja przez USA stworzenia wi¹¿¹cych miêdzynarodowych regu³ konkurencji, a przede wszystkim w³¹czenie polityki konkurencji do Agendy Doha (2001) dawa³y realne podstawy dostoso- wania zasad handlu miêdzynarodowego do globalnego wymiaru procesów gospo- darczych i rynku. Negocjacje handlowe w ramach Rundy Doha nie zosta³y do tej pory zakoñczone nie tylko w kwestiach dotycz¹cych polityki konkurencji, ale nie osi¹gniêto kompromisu w sprawach zasadniczych, czyli dalszej liberalizacji handlu. Zaistnia³y problem mo¿na uj¹æ nastêpuj¹co: Czy w sytuacji, gdy Stany Zjednoczone buduj¹ w³asny uk³ad powi¹zañ handlowych za pomoc¹ porozumieñ bilateralnych i regionalnych, Unia Europejska bêdzie w stanie przeprowadziæ w WTO realizacjê za³o¿eñ multilateralnego systemu handlu?
Osi¹gniêcie tego celu jest wa¿ne z punktu widzenia mo¿liwoœci rozwoju wymiany handlowej Unii, s¹ one bowiem uzale¿nione od rynku globalnego.
Stopieñ otwartoœci gospodarek europejskich jest znacznie wy¿szy ni¿ USA, dlatego system wolnego handlu w skali œwiatowej jest dla Unii istotnym warunkiem rozwoju gospodarczego. W zwi¹zku z tym pojawia siê kolejne pytanie: Czy Unia Europejska jest w stanie skutecznie realizowaæ cele polityki handlowej na poziomie ugrupowania, czy zosta³a ona wystarczaj¹co zcentrali- zowana i czy sprzyja temu podzia³ kompetencji pomiêdzy instytucjami UE?
Uprawnienia do okreœlania celów i realizacji zewnêtrznej polityki handlo- wej UE zosta³y w du¿ym stopniu przekazane Komisji Europejskiej, ale wcale to nie oznacza, ¿e jest w swoich dzia³aniach niezale¿na. Wprawdzie jest ona podmiotem prowadz¹cym negocjacje handlowe i ma prawo inicjatywy w tej dziedzinie, ale nie mo¿e podj¹æ negocjacji bez uzyskania mandatu od Rady Unii Europejskiej (Art. 207 TFUE). Rada UE formu³uje równie¿ podstawowe cele, jakie Komisja powinna osi¹gn¹æ w trakcie negocjowania umowy handlowej, ale pozostawia jej swobodê taktyki negocjacyjnej. Niemniej Komisja jest zobo- wi¹zana do przedstawiania Radzie okresowych raportów z przebiegu i efektów negocjacji. Komisja musi równie¿ uzyskaæ od Rady akceptacjê ka¿dej wynego- cjowanej umowy handlowej oraz podejmowanych dzia³añ jednostronnych, jak np. ce³ antydumpingowych czy ce³ wyrównawczych, jakie stosuje wobec partnerów zagranicznych
10.
10
