Markery miniSTR jako nowa technologia badania śladów biologicznych w kryminalistyce

Markery miniSTR jako nowa technologia

badania

śladów

biologicznych w kryminalistyce

Wewspółczesnym świeci e,w któ-rymprzestępstwa, ataki terrorystycz -ne i klęski żywiołowe stwarzają ogromne zagroż e nie dlaludzi,iden -tyfikacja osobnicza jest niezmiernie ważna. Dziękiodkryciom zdziedziny biologii molekularn ej dokonanym w połowie lat80. przezA.J. Jeffrey-sa1możliwa stała sięin dywidualiza-cja śladu biologicznego i wskazanie, z prawdopodobieństwem graniczą­ cym zpewn ością, konkretnej osoby, od którejślad pochodzi. Dzięki opra-cowaniu metody powielania pojedyn-czych fragmentów DNA nastąpi ł przełomwbadaniuśladówbiologicz -nych.Metodazaproponowana przez Mullisa2, zwanatechni kąamplifikacji PGR (Polymerase Chain Reaction),

umożliwiłabowiem badaniema teria-łu zawierającego znikomą ilość DNA i dawała szansę na badania DNA częściowo zdegradowanego,pocho -dzącego np. z ekshumowanych zwłok3_.

Obecnie do badań na potrzeby identyfikacji osobniczej wykorzys ty-wane są najczęściej sekwencje mi-krosatelitarnezwane krótkimi pO w1Ó-rzeniamitandemowymi- STR (Short Tandem Repeats). Markery STR są silnie polimorficzne i można dzię ki nim uzys kać wynik genotypowania z bardzomałej ilości mate ri ał u bi olo-giczneg04 Analiza DNA za pomocą zestawów multipleksowych STR, z zastosowaniem reakcji PGRwru ty-nowym postępowani u, pozwala na osiągnięcie bardzodużejsiły dyskry -minacji.

W niektórych przypadkach przed-miotem badań są próbki DNA o znacznymstopniu zdegradowania. Różne czynniki atmosferyczne, jak wysoka temperatura i wi l g otn ość, promieniowanieUV orazogieńpo wo-dują fragmentację DNA do krótkich

56

odcinków (w komórkach zachodzą wówczas procesy biochemiczne, oksydacyjne i bakteryjne)5. Z mate-riałem zdegradowanym specjaliści mieli do czynienia podczas badania DNA ofiar ataku terrorystycznego na Word Trade Genter z 11 września

2001 r.Ślady biologiczne występują ponadto na rozmaitych podłożach, któremogą zawierać substancje che -miczne hamujące reakcję PGR. Do takich czynnikównależy między inny-miznajdujący sięwtkaninachdżinso­ wych barwnik indygo czy kwas hum i-nowy obecny w glebie.

W sytuacji gdy DNA jest silnie zde -gradowanelub reakcja PGR jest ha-mowana, analiza zestawem multi-pleksowym STR uniemożliwia uzy-skaniepełnego profilu6.J.M. Buller7 i B.Budowle8 poszukiwali odpowied -niego zestawu multiplekso-geqo do analizowaniazdegradowanegoDNA. Zauważyli, żekrótsze amplikony da-ją większą szansę na otrzymanie produktu PGR z powielanych f rag-rnentćw". Do systemów zawierają­ cych niskoczą steczkowe markery dające amplikony o niewielkich dł u­ gości ach nal eżą markery p olimorfi-zmu pojedynczego nukleotydu SNP (Single Nucleotide Polymorp hism)

oraz markery miniSTR mające krót -kie regionyflankujące10.

Komercyjne markery m ultiplekso-we STRgenerują produktyw zakre -sie długości od 100 do 450 par za-sad!",natomiast produktyamplifika -cji miniSTR mieszczą sięw zakresie długości od50do 150 parzasad12. Markery SNP pozwalają osiągnąć amplikony o najmniejszej wielkości (40par zasad),dlatego mogłyby być bardziejpreferowaneniżmarkery mi-niSTR. Należy zauważyć, że z esta-wy multipleksowe SNPobejmujądu -żą li czbę analizowanych układów,

wahającą si ę w granicachod 40 do 50 loci.W takiejsytuacjitrudno o od-twarzalność i pow1arzaln ość wyni-ków badań, zmniejsza się równi eż efektywnośćamplifikacji13.Aby uzy-skać lepszą jakość profili, możn a , prowadząc reakcje wieloprobówko -we,stosować równocześniekilka ze-stawów multipleksowychSNP.Takie rozwiązanie wymaga jednak wyko-rzystania dużej ilości materiału ge-netyczneqol", a wyniki nie dają możliwości porównywaniaich z prof i-lami oznaczanymiw systemachmul -tipieksowych STR zarejestrowanymi w narodowych bazach danych DNA15. Optymalnym rozwiązan iem w przypadku badań zdegradowa-nychśladówjestwięcwykorzystanie markerówminiSTR,któredają możli­ wośćtakiegoporównywania.Ampl ifi-kowany obszar w locusminiSTR po-winien zostać skrócony poprzez przesunięcie starterów wstronę ob-szaru repetetywnego na jak naj-mniejsząodleg łość.

Prowadząc badania, najwyższą czułość uzyskiwano dla produktów posiadających wie l kość poniżej 150 par zasad16,co zai nicjowało debatę natemat tego,któryzeznanych sy s-temów pozwoli na uzyskiwanie n aj-lepszychwynik ówl".

Rozwój technologii i w prowadza-nie nowychmetodbadawczychdo la -boratoriów kryminalistycznychsą ko -ordynowane przez międzyn arodowe organizacje,którewytyczająs tandar-dy gwarantujące wysoką jakość b

a-dań. ENFSI - Europejska Sieć Laboratoriów Kryminalistycznych

(European Network ot Forensic Science Institutes) we współpracy z ENDAP- Europejską Grupą Prof i-lowania DNA (European DNA Profi

-/ing Group)opublikowała serię doku-mentów dostarczających wskazówek

i rekomendacji,które dotyczą badań

polimorfizmu DNA na potrzeby id en-tyfikacji osobniczej. Celem publikacji

była standaryzacja metodyki profi lo-wania DNA umożliwiająca poró

wny-wanie uzyskanych wyników mi ędzy

laboratoriamiwcałej Europie.

W laboratoriach europejskich sto-suje się kilka komercyjnych zesta-wów STR18 ichociażoficjalna liczba loeiakceptowana przez Interpol wy

-nosi 7 (International Standard Set ol Loci,wskr.ISSOL),to wiele labora-toriów prezentuje wyniki badań po

-równawczych w znacznie większym zakresie analizowanych układów. W kręgach kryminalistycznych okre

-ślono podstawowe zestawy

marke-rów STR, których należy używać

w celu identyfikacji osób. Przykła­ dem może być amerykańskie Fede -ralne BiuroŚledcze(FederalBureau ot Investigation), które wyznaczył o dla swoich baz danych 13 lociSTR systemu CODIS (Combined DNA In-dex System).Ze wzg l ęd u na szero

-kie zastosowanie stanowią one dla

naukowców idealny materiał wyj-ściowy do projektowania nowych

starterówlf'.W celu polepszeniaja

-kości wyników analiz zdegradowa-nego DNA grupy ENFSI i EDNAP opracowały zalecenia, wedle któ-rych należy zmieniać obecnie uży­

wane zestawy multipleksowe.

Wpro-wadzanie innowacji powinno

przy-czy nić się do zwiększenia si ły dys

-kryminacji oraz poprawyczułościt

e-stów 20 Z tego powodu zestawy

mi-niSTR ci eszą się szczególnym za in-teresowaniem.

Butler i wsp.21 zaprezentowalino -we starte ry,które am p l ifi kują 13 loci

STR systemuCODIS,atakżemarke

-ry Penta D, Penta E i D2S1338.

Wszystkie znajd uj ą się w komercyj

-nych zestawach STR (tab.1).

Każdy z markerów STR

zmniej-szono otaką ilośćpar zasad, najaką pozwalała budowa sekwencyjna da

-nego markera. Sekwencje referencyj-ne dla skracanych markerów STR

otrzyman o z Banku Genów22

(tab.2).

Tabela 1 Zestawienieleci komercyjnych zestawów multipleksowych zsystemamiminiSTR.Koloremżółtymoznaczonozestawloci ENFSI,

koloremniebieskimdodatkowe lociCOOISniewch odzącewskładzestawu ENF81 Commercielsets ot STR markerscompiled with miniSTR systems.ENFSlloci are marked yel/ow,

CODIS tociare marked b/ue

Komercyjne zestawymultipleksoweSTR Komercyjnezest aw y Zest awyminiSTRzapropono wane multipleksowe miniSTR przez Butleraiwsp.

Układ <D

'"

N

,

.

_•

~ w ~ e

.

,

_{X X X}

.

.

N

,

~ N

'"

e- Ol

•

,

_.l!

li:

.

.

•

•

•

U- e

li: li: _i1= ~ c, c,

.l!

X X X X X li: ~

_~

.l!

~ N Ol Ol

•

•

•

•

•

'c :;: C u: r;: ~_{~ ~}~

s

•

X

X

X

u:'c '

c.

c 'c

c.

c.

'c 'c

c.

'c

c.

:E

to

•

e

o

e

o o o c, c, c,

_:E

_:E

_:E

_:E

_:E

_:E

_'"

en 32 n, U

..

.. ..

c,

s

s

:;: iii 0351358 + + + + + + + + + vWA + + + + + + + + + + 016S539 + + + + + + + 0251338 + + + + AMG + + + + + + + + + + + 0851179 + + + + + + + + 021S 11 + + + + + + + + + + 018551 + + + + + + + + + 0195433 + + TH01 + + + + + + + + + + + + FGA + + + + + + + + + + + CSF1PO + + + + + + + + 055818 + + + + + + 075 820 + + + + + + + + + 0135317 _{+ + + + + +} + TPOX + + + + + + + Penta D + + Penta E + + SE33 + + +

*Wpodanym zestawiemarkerdlaJocusSE33niezostałskrócony

Tabela 2 Redukcja wielkościamplikonów loeiminiSTR

Size reduction ot ampJicons within miniSTRioci

Redukcja rozmiaru amplikonu UkładSTR NumerdostępuBanku Genów

dla sekwencji referencyjnej

MiniFiler™ MiniSTR 03S1358 NT 005997 25 pz3 vWA M25858 64pz3 016S539 AC024591 157 pz l 152 pz2 02S1338 AC010136 183pz l 198 pz l 08S1179 AF216671 37 pz :) 021S11 APOO0433 33pzl 33pz3 018S51 AP001534 168pz I 151 pZ 3 TH01 000269 10 5pz2 FGA M64982 87 pz l 71pz3 CSF1PO X14720 201 pz l 191 pz 2 05S818 AC008512 53 pz 3 07S820 AC004848 129pz ' 117 pz3 013S317 AL353628 99pz I 105 pz3 TPOX M68651 148 pz2 PentaD APOO1752 282pz4 Penta E AC027004 299pz 4

1 - porównanie z zestawami Identifile"® oraz SGM Pius'"

2- porównanie z zestawem CoFiler® 3 - porównanie z zestawem Profiler Plus® 4 - porównanie z zestawem PowerPlex16®

1- in comparison with Identifiler® and SGM Plus'"

2- incomparison with CoFile"® 3- in comparison with Profiler Plus® 4- in comparison with PowerPlex16®

Do projektowania możliwie naj-mniejszych produktów PGR dla każ­

dego markera użyto dostępnego

w Internecie programu "Primer3"23, programu łatwego w obsłudze

iumożliwiającegodefiniowanie para-metrów, jak minimalna i maksymalna

długość startera, temperatura top-nienia czy wielkość produktu PGR. Obszar powielany zawierał region powtarzalny STR oraz regiony

flan-kujące, w których zaobserwowano

częściowe powtórzenia lub jednonu-kleotydowe ciągi powtórzeń.

Wyj-ściowa wielkośćproduktu PCR,jaką

ustawiano w punkcie startowym .Pr i-mer3", wynosiła 80-100 par zasad. Temperatura topnienia dla efektyw-nego startera obliczona na podsta-wie wzoru podanego przez Maniatisa i wsp.24powinna mieścić się w

za-S8

kresie od 570G _{do 63}0G_{ibyć zb l iżo ­} na do temperatury hybrydyzacji PGR

wynoszącej 550G. _Wysokość tempe-ratury topnienia zależy od długości startera oraz ilości zawartych w nim zasad G oraz G25.

Niektóre markery STR mają se-kwencjeflankujące,zawierającepoli -morficzne nukleotydy, atakże nukle-otydoweciągi powtórzeń,insercje lub delecje,co może uniemożliwiać sta-bilneprzyłączenie startera do matry-cy DNA.Nie wszystkie startery mogą zostać więc zaprojektowane tak, aby

przyłączać się najbliżej obszaru

po-wtórzeńSTR.Projektującstartery dla danego markera, należy każdorazo­

wo uwzględniać budowę sekwencyj

-ną obszaru flankującego. Przykła­

dem może być locus D7S820, w którymrozciągnięciesekwencji poly-T

umiejscowionejest wodległości trzy-nastu nukleotydów za rdzeniem po-wtórzeniaGATA i zawiera8, 9 lub 10 nukleotydów tyminowych26. Taki poli-morfizmrozciągnięćT powoduje bar-dzoduży wzrost liczbywariantów al-leli, dlatego starter odwrócony(rever

-seci)dlalocus D7S820 powinien

zo-stać zaprojektowany w taki sposób, aby obszar powielany obejmował rozciągnięcia poły-T.Pozwala to uzy

-skać pełną zgodność z wynikami otrzymanymi dla komercyjnych ze-stawów STR27.

Zestawy mullipleksowe miniSTR

mogą poprawić wyniki analizy STR w przypadkach, gdy doszło do tzw. wypadania alleli(drop out)na skutek polimorfizmu pojedynczego nukleoty -du w obszarzeprzyłączania startera.

Tego typu zjawisko zaobserwowano

Ayc.2.Schematprzedstawiającyprzesunięciestarterów STR zpominięciemobszaruoelecjl

Fig. 2.ShiftingSTR markersoutsaede/etionregion

Ryc1.Porównanie wynikówana lizpróbekDNApochodzącychod leLsam ej

osob y zapomocąkomercyjnegozestawumultip leks owegoIdentifileł6'ize -stawu miniSTAzaprojekt owaneg oprzezButteraiwsp.wobręb ie/oeus

D135 317

Fig. 1.Comparisano/resu/ts obtainedtrom Identifile'®and min/STRset

designed byBut/eret.alwith tnesameDNA sampIesusingthe D135317

marker Id",_ · miniSIR i i

,

i

,

Ij " " i ' " ,i:l iij " ,'I 210 220 230 240 250 100 110 120 130 140

I

DUSlł7

I I

DUSlł7

I

~

~

@J@J

JJpowtórzenminus

s

p:

ujednolicenia systemu działającego w Europie i zal ecających włączenie tych trzech układów mini5TR do standardowego zestawu locl (IS

-SOL).

Narodowe bazy danych DNAz o-stałystworzonena bazieróżnychze

-stawówmultipleksowych 5TR,d

late-go podczaszastępowania ich marke-rami mini5TR będą musiały zostać

uwzględnione wymagania poszcze

-gólnych krajów.Konieczne staje się wprowadzenie zestawów z wieloma

markerami, wśród których nowe loci

koegzystować będą z d otychczaso-wymi.Rdzeń 7 loci1550L,wyk orzy-stywany w narodowych bazach da

-nych DNA,będzie zastępowanym

ar-kerami mini5TR poprzez skracanie

amplifikowanych obszarów. Zaletą

markerów mini5TR jest zachowanie

kom patybi l ności oznaczanych profili

DNA z profilamijuż znajdującymi się

w bazach danych ONA37. Główne

zalecenie dotyczące nowych s

tarte-rówmówi otym,żeich w budowywa-nie powinnonastępowaćbliskoreq

io-nów repetetywnych38_.

Dyskusja człon ków grup EO

-NAP/ENF51z producentamip okaza-ła, że istn ieją znaczne ograniczenia w produkcji zestawów m ultiplekso-wych zgodnych z przedstawionymi

wymaganiami. Do rozwoju nowych

multipleksów zawierających wi ęcej

ciestarterów z pominięciem obszaru delecji32. Przesunięcie starterów mi

-ni5TR poza obszar występowania delecjiprzedstawiarycina 233.

Butleriwsp.34 zaobserwowali, że istniejemożliwośćumieszczeniakoń­ ca 3'starteraw obszarze powtarzal-nym 5TR.Starter został

zaprojektowany tak, aby przyłączać się o dwa pełne powtórz enia po

-wyżej obszaru repete

-tywnego. Mimo to nadal uzyskiwano wydajną

amplifikację.Przykładem

może być zestaw zawie

-rający przesunięty star

-ter frontowy (forwa rd) TPOX, nachodzący na

obszar czterech zasad,

czyli na jedno pełne p

o-wtórzenie35 .

Coble wraz z Butl

e-rem kontynuowali prace

nad nowymi markerami

mini5 TR. Wspólnie zaprojektowa li

iprzetestowali starterydlanastępują­ cych loc/: 015 1677, 025441, 0452364, 01051248, 01451434

oraz 02251045.Największąsiłę dys-kryminacji uzyskano dla 025441,

0105 1248 i 0225 104536. Znalazło to odzwierc iedlen ie w wytycznych grup EONAP/ENF5 1 dotyczących dlalocus 0851179 w zestawie

Profi-ler Plus® - w miejscu przyłączenia

startera odwróconego (55 nukleotyd

poniżejpowtórzenia)występował

po-limorfizm pojedynczego nukleotydu. 5powod owało to wypadanieallelidla niektórych próbek po c hod zących z Azji28. Odwrócony starter mini5TR

085 1179został zaprojektowany tak,

aby obszar jegoprzyłączaniazna

jdo-wał się poza tympolimorfizmem,co

z kolei eliminuje ryzyko wystąpien ia zjawiskawypadaniaalleli.

W przypadku umieszczaniastarte

-rów wbezpośrednim sąsiedztwie re-gionu powtarzalnego 5TRzpominię­ ciemregionuflan kującego, w którym występuj einsercjalubdelecja,moż li ­ wejest uzyskanie produktu am

plifika-cji z allelem zdefiniowanym inaczej

niż w zestawie komercyjnym. Na

przykład wlocus 0135317J.Drabek i wsp. definiowali allele 11 i 1329

z użyciem zestawu minipleksowego

zaproponowanego przez Butlera

i wsp.30,natomiastz użyciem zes

ta-wów Idenli filer® i P

ower-Plex 16®allele 10 i 13.Porównanie uzyskanych wyników analiz próbek tego samegoDNA zapomocą komer-cyjnego zestawu multipleksowego Identifiler® izestawu mini5TRw o

b-rębie locus 0135 317 przedstawia ry-cina 131.

Zjawiskoto b y-ło spowodo wane potencjalną dele-cją czterech nu -kleotydów TGTC w obszarze f ian-kującym, z najdu-jącą się w od le-głości 24 par za -sad za blokiem powtórzeń TATC. Komercyjne ze-stawy definiowały allel zdelecjąjako posiadający 10 powtórzeń. Ich faktyczną liczbę -11, ujawniło do-piero

6niskocząsteczkowychtoci 10niskocząsteczkowychloci+3 loci istniejącychsystemów

miniSTR +

=

możliwośćdodania

13 loeimlniSTRdlapaństw 0125391I0151656

uzywających5GM Plus™

₌

zestaw multipleksowyminiSTA

Możliwośćdodania Wprowadzenie kolejnychtooi

0125391i0151656 miniSTR

Połączen iestrategii1 i2zuwzględn ieniem różn icnarodowych. 15 loeimini5TRdlabazdanychuzywającychsystemu5GMPlus™

Ayc.3. StrategiewprowadzaniazestawówmultipleksowychminiSTR Fig.3.Strategies otintroauctionthemini$TRmultiplexes

I I

niż 13 loci STR potrzebne są czas i znaczne nakłady środków, dlatego producenci zasugerowali, aby s top-niowo wdrażać markery miniST R.

Pozwoli to na ostrożne śledze nie zmia n na każdym etapie rozwoju i umoż liwi odpowiednie poczynienie

Strategia1

dalszych kroków. W związ ku z tym

wyłoniły się dwie różniące się, lecz

równoległestrategie,z których p ierw-sza zakłada utworzenie zestawu 13 loci miniSTR. Najprostszy m rozwią­

zaniem technicznym jestzatempołą­

czenie 10 zredukowanych loci SGM

PlusTM ztrzema nowymi markerami

miniSTR- Dl0S1248,D2S441 oraz

D22S1045 .Takierozwiązanie zwi ęk­

szyło by wyd aj n ość isiłędyskry

mina-cji nowego zestawu39,co w efekcie

skróciłobyczas wprowadzenia n owe-go systemu. Laboratoria preferujące tę strategięwolą używaćjednego z

e-stawu multipleksowego dla oz nacza-nia wszystkich rodzajów materiałów

dowodowych, w tym również próbek

wysoce zdegradowanego DNA.

Druga strategia zakłada wy korzy-stanie zestawu multipleksowegoSTR

składającego się z sześciu obecnie

używanyc h wysokocząstecz kowych

markerów STR zmodyfikowanych

tak, by uzyskać mniejsze amplikony

60

z dodaniem dwóch loci midiSTR (120-180 par zasad) odużejsile dys-kryminacji. Zakłada się, żenowy ze-staw multipleksowy byłby stworzony w oparciu o komercyjne zestawy

STR. Wiele labo rato riów wyrazi ło

chęć dołączen ia zwalidawanych już

Strategia1

przez EDNAP loci midiSTR:

D12S391 oraz D1S1656.Zaletątych

loci jest wysoka siła dyskryminacji (0,0067) . Rozważa się również włą­

czenie locus TPOX, który może być

zaprojektowany jako miniSTR.Posi a-da on relatywnie małą siłę dy

skrymi-nacji, dlatego jest przedm iotem

dys-kusji. Nowy zestaw multipleksowynie

zastąpiłby obecnie używanych

zestawów, stanowiłby zaś al

terna-tywną metodę postępowania w przy-padk u zdegradowan ego materi ału

genetycznego: dwa zestawy m

ulti-pleksoweużywanerównolegle

dawa-łyby możliwość prowadzenia powią­ zań badań śladówz profilami znajdu-jącym i się w narodowych bazach da

-nych DNA.Niewątpliwiejest tozaletą

powyższejpropozycji40.

Nadrzęd nym wymaganiem w st

o-sunkudo nowych strategii jestzwięk­ szenie liczby 7 uniwersalnych loci

ISSOL, które mogłyby być używane

wcałejEuropie.W przeciwnymrazie

nie będzie możliwości efektywnego porównywania wyników analiz w eu -ropejskichbazach danych. P

rzedsta-wione strategie mogłyby zostać

w póżniejszym czasie połączone

(ryc. 3), co dop rowadziłoby do uzy -skania zestawu multipleksowego 15 lociminiSTR . Procesten byłbyki

ero-wany przez grupy EDNAP/ENFSI41. Podczastworzenia nowych zesta-wów zostaną uwzględ nione również lokalne wymagania,które jednak

po-zostaną poza zakresem rekorneoda-cji42, takie jak wprowadzenie locus SE33 dlalaboratoriów niemieckich.

Według aktuainych wytycznych

należy wprowadzać systemy mi

-niSTRjako sposóbzwiększenia cz

u-łościanalizy.Głównymcelem nie jest

wprowadz enie metody o bardzo

wysokiej czułości czy odpowiednika metodyniskiejliczby kopii (LawCopy

Numer, w skr. LeN), lecz ułatwi en ie analizy częściowo zdegradowa nego

DNA poprzez zwiększenie siły dys -kryminacji i poprawienie e

fektywno-ści porównań wyników między n aro-dowymi bazami danych.Trzebamieć

równieżna uwadze fakt,żeimwięcej loci zawiera zestaw multipleksowy, tym mniejszajest wydajnośćprocesu

amplifikacji, a także powtarzalność

iodtwarza lnośćmetody. Oznacza to,

że dobre wyniki osiąga się dzi ę ki

kompromisowi polegającemu na wy

-pośrod kowa n i u między rozmiarem zestawu, ajegoefektywnością43.

MagdalenaSp6 1nic ka

Jacek Drabik tab.iryc.3.:autorzy

PRZYPISY

1 A.J. Jellreys, V. Wilson, S.W. Theln: Hypervariable.rninisatellite"

regions in human DNA, "Nature"

1985,nr3 14,s.67-73;

2K.S. Mullls.,A.F.Faloona:5peclfie

synthesisofDNA invitro via apoły­

merase-catalyzed chain reaction, .Methods inEnzymology" 1987, nr 155,s.350--355;

3M. Czarny, J. Kwiatkowsk a,

M. srom ska., B. Slemianko,

R. Słomski : Moż liwości badawcze

polirnorficzny ch lociDNA człowieka

i ich wykorzystaniewbadaniachm

e-dyczno-sądowych ,"Arch. Med.Sąd.

Kryminol."1995,nr 45,s.257-262;

K.B Mullis: The polymerase chain reaction in an anemie mode: How

avoidcoldoligodeoxyribonuclear

tu-sion , "PCR Methods and Appl."

1991, nr l, s. 1-4; K. Mulll s, A.F.

Faloona, S. Schaff, R. Saiki, G. Horn, H.Erlich:Specificenzymatic

ampliticationotDNAin vitro:The po

-Iymerase chain reactlon . Cold

Spring Harbor, "Symp. Quant.Biol."

1986,nr51, s.263-273;

45.5. Arcos, Z.Wang, J.L. Web er,

P.L. Deining er,M.A.Bałzer: Alu r e-peats:a sourceforthe Genesisot primatemicrosatellites, "Genomics"

1995,nr29. s.136-144 ;R.K.Bu

n-ker,y. pMao,D. Gluten ,V.J. Dzan,

E.S. Lander: Genetic mapping of

a gene causinghypertension in the stroke-prone spontaneously

hyper-tensive rat, "Celi" 1991, nr 67,

s. 213-224;J.L. Weber, P.E. May: Abundantclassot human DNA p

oly-morphisms which can be typed using the polymerasechain rea

c-tlon, .Am. J. Hum. Genet." 1989, nr44,s. 388-396;

5 J.M.Butler, Y. Shen,B.R.McCord:

The Developmentot Reduced Size

STR Amplicons as Tcolsfor Analy -sis ot Degraded DNA, "J. Forensic

Sci." 2003,nr48(5), s.1054-1064;

6J.P. Whitaker, T. M. Clayton, A.J.

Urqu hart , E.S. MiIIlcan, T.J.

00-wnes, C.P. Kimpton :Shorttandem repeat typingot bodies trom a mass

disaster:highsuccessrate and

cha-ractertatle amplitication patterns in

highlydegraded sampies.

.Blo'Tech-niques"1995, nr 18 (4),s.670-677; 7J.M. Butler: Forensic DNATyping.

Elsevier Academic Press, Burl

ing-ton,London 2005,s.148-150; 8 B.Budo wle: SNP typingstrategies,

.Forensic Sci, Int." 2004, nr 146

(Suppl.),s.139-142;

PROBLEMYKRYMINALISTYKI258/07

9J.M.Butler,Y.Shen ,B.R. McCord:

op.cit, s. 1054- 1064; M.D. Coble,

J.M. Butler : Characte rization ot

newmini-STRlocito aidanalysisot

degraded DNA, .Forensi c Sci."

2005,nr50, s. 43-53; A. Hellmann,

U. Rohlede r, H.Schm iUer, M.

w

n-tig: STR typing of human telogen

halts-a new approach,.jnt.J.Legal

Med." 2001,nr114, s.269-273;

10 L.A. Dixon , A.E. Dobb ins, H.K. Pulker, J.M. Bulier, P.M. Vallone,

M.O.Coble, W. Parson, B.Berger,

P.Grubwleser, H.S. Mogensen,N.

Morling, K.Nielsen, J.J. Sanchez,

E. Pet kovski, A. Carracedo, P.

Sanchez-Diz, E. Ramos-Luis, M.

Brion,J.A.Irwin,R.S.Just,O. L

o-relll e,T.J.Parsans,D.Synde

rcom-be-Court, H. Schmitter, B. St

rad-mann-Bellin ghausen , K. Ben der,

P. Gili: Analysisof artificla llydeg

ra-ded DNA using STRs and SNPs

-results ot collaborative European

(EONAP) exercise, .Forensic Sci.

Int."2006,nr 164,s.33-44;

11 B.E. Krenk e,A.Tereba, S.J.An

der-son, E. Buel, S. Culhane, C.J. Fi-nis, et al.: Validationot a 16-locus

fluorescent multiplex system,"J.

Fo-rensic Sci." 2002, nr 47 (4),

s.773-85;

12J.M.Butler,Y.Shen, B.R. McCord :

op.cit, s. 1054-1064 ; L.A. Oixon,

A.E. Dobb lns, H.K. Pulker:... op.cit.,s. 33-44;

13 B.Budowle:op.cit.,s. 139- 142;

14P.A.Bell., S.Chat ur ve d l, C.A. Ge

l-land, C.Y.Huang, M.

Kochersper-ger, R.Kopia, F.Modica, M.Pohl, S. Varde, R. Zhao , X. Zhao,

M.T. Boyce-Jacino: SNPstream

UHl ultra-highthroughput SNP

ge-notyping tor pharmacogenomics

and drug discovery,.Biotechniques"

(Suppl.) 2002, s.7-77; S. Inagak i,

Y. Yamamoto, Y. Doi, T. Takata,

T. Ishikawa, K. Imabayashi,

K. Yosh itome, S. Miya ishi, H. Ishuzu:A new 39-plexanalysis

rne-thod for SNPs including 15 blood

grouploci,.ForensicSci.Int."2004,

nr 144, s.45-57;

15P.Gili :Anassessment otthe utility of

single nucleotide polymorphisms

(SNPs)for forensicpurposes,.Jnt.J. LegaiMed." 2001,nr114,s. 204-210;

16 L.A. Dixon, A.E. Dobbins, H.K. Pul ker: ...op.cit. ,s. 33-44;

17P.Gili,D.J.Werrell,B.Budowle,R.

Guerrieri: An assessment ot wh

e-therSNPs willreplaceSTRs innatio

-naj DNA databases- jointc

onside-ranona ot the DNA workinggroupot

the European Network ot Forensic

Science Institutes (ENFSI) and the

Scientitic Working group on DNA

Anaiysis Methods (SWGDA M),.sci.

Justice"2004,nr44, s. 51- 53;

18 http://www.entsi.org/ewg/activiti es;

19J.M. Bulier,Y. Shen,B.R. MeCord:

op. cit,s. 1054- 1064 ; P. Gili,L. Fere-day, N. MorII ng, P.M. Schneider:

The evolu tio n ot DNA databa

ses-Recommendations tor new Eu rope-an STR loci, .Forensic Sci. lnt."

2006, nr 156,s.242-244 ;

20J. Drabek, D.T.Chung, J.M. Butl er,

B.R. McCord: Concordance study

betweenMiniplexassaysand ac om-mercialSTRtyping kit,.ForensicSci, lnt."2004,nr49,s. 859-860; P.GIli,

L. Fer ed ay, N. MorIIng, P.M.

Schn eid er: op.c it., s. 242-244;

A. Hellmann , U. Roh leder,

H. Schmiller, M. Willlg : op.cit.,

s.269-273;

21J.M.Butler, Y.Shen, B.R. MeCord:

op.cit.,s.1054-1064;

22 hltp:/Iwww.cstl.nist.gov/bio

tech/str-base/seq_ret.htm;

23 hltp:llwww.csll.nist.gov/div83

1/strba-se/miniSTR.htm;

24T.Manialis, E.F.Frltsch : Molecular

Cloning Alaboratory Manual. Cold

Spring Harbor Łaboratery. Cold

Spring Harbor N.Y,1982;

25J.MBulier, Y.Shen, B.R.MeCord :

op.cit., s. 1054- 1064; T. Man lat ls ,

E.F.Fritsc h:op.cit.;

26 P.Gili, L.Fereday, N.Morli ng,P.M.

Schneider :New multiplexestor

Eu-rope-amendments and claritication ot strategiedevelopment, .Forensic

Sci. Int." 2006, nr 163 (1-2),

s.155-157;

27 J.M. Bulier,Y. Shen, B.R. McCord:

op.cit., s.1054-1064; P. Gili,L.

Fe-red ay,N.Morling, P.M.Schneider:

op.clt.:

28B. Budowle, A. Masibay, S.J. An

-dersan, C. Sarna, L. Biega,

S. Brenneke: STR primer

eoneor-dance study, .Forensic ser, lnt."

2001,nr 124 (1),s. 47-54;J.M.Bu

-lier,Y.Shen, B.R.McCord: op.cit.,

s. 1054-1064; G.R.Han,E.S.Song,

J.J.Hwang: Non-amplificationot en

alleleot the D8S1179 locus due lo a

point rnutation, .Jnt. J. Legal Med."

2001,nr115 (10, s. 45-47;

29J. Drabek, D.T Chung, J.M Bulier,

B.R.McCord :op.cit.,s.859-860;

30 J.M.Bulier, Y.Shen, B.R McCord:

op.clt.:

31 hltp:l/www.cstl.nist.gov/div831Istrba

-se/miniSTR.htm;

32 J.Drabek,D.T.Chung ,J.M.Bulier,

B.R.McCord: op.cit.,s. 859-860;

33 hltp:llwww.csll.nist.gov/d iv831 /s1

r-base/miniSTR.htm;

34 M. Bulier, Y. Shen, B.R. McCor d :

op.cit.,s. 1054-1064;

35 J.M.Bulier,Y. Shen, B.R.McCord:

ibidem; http://www .cstl.nist.gov/div

831/strbase/miniSTR.hlm

36 M.D. Coble,J.M.Bulier: Characle

ri-zation of new rnini-S'Tfł Joci to aid

analysis ot degraded DNA, "J.

Fo-rensicSci."2005, nr 50,s.43-53;

37 M. Butler, Y. Shen, B.R. McCord:

op.cit.,s. 1054-1064;

38 J. Drabek, D.T. Chung,J.M. Bulier,

B.R. McCord: op.cit, s. 859-860;

w

następnym

numerze

P. Gili, L. Fereday, N. Mor li ng,

P.M.Schneider:op. cit., s. 242-244 ; A. Hellma nn, U. Rohleder,

H. Schmltter, M. Wlttlg, op.cit.,

s.269-273;

39M. Bulier, Y. Shen, B.R. McCord:

op.cit., s. 1054-1064; M.D Coble,

J.M Bulier,op.cit.,s.43-53;P.Gili ,

L. Fereday, N. Morling, P.M.

Schneider: New multiplexesfor

Eu-rope... op.cit.,s.155-157;

40 P. Gili, L. Fereday, N. Morling,

P.M.Schneider: New multiplexesfor

Europe... op.cit.,s. 155-157 ;

41 Ibidem;

42 Ibidem;

43 P. Gili, L. Fereday, N. Morling,

P.M.Schneider:op.cit.,s.242-244.

Ocena dowodu z opinII

biegłego

przez organ procesowy w

postępowaniu

karnym.

Wykorzystanie opinii

biegłego

wpolskim procesie karnym.

Monika Calkiewicz

Nitrowanie jako technika derywatyzacll przy IdenlYllkacll N-(m-chlorotenylo)piperazyny (m-CPP)

Ma/gorzata Czajkowska, ŁukaszMatyjasek

Komputer to nie wSZystko

Józef Gurgul

N,N-dletylobenzyloamina - produkt utleniania benzoesanu denatonlum podchlorynem sodu

Łukasz Matyjasek

62

Międzynarodowa

konterencJa naukowa "Edukacja policjantów a technologie Intormacyjne"

Małgorzata Olewińska

Kryteria

oceny opinii

biegłych

Małgorzata Żołna

Szeroka

rozpiętość

tonalna I

duża głębia ostrości zdjęć

- sposoby

rozwiązania

problemu z Ich uzyskaniem

Waldemar Nowicki