IV. Podstawy finansowe działalności Ubezpieczalni
2. Środki lecznicze i przeciw zniekształceniu oraz kalectwu
Leki i środki opatrunkowe:
Ilość wydanych leków w r. 1936 w aptekach obcych 345.013
w aptece własnej 89.641
w punktach rozdawania leków 5.235 ogółem: 439.889
33 apteki obce razem wydały 345.013 leków czyli przeciętnie na 1 aptekę obcą przy
pada 10.455 leków.
Własna apteka Ubezpieczalni wydała tymczasem 8^.641 leków, czyli o 79.185 tj. o 755<,/o więcej aniżeli każda z aptek obcych.
Apteka Ubezpieczalni w roku 1935 wydała leków 52.992 a zatem wydajność jej w roku sprawozdawczym 1936 zwiększyła się o 36.649 leków wydanych.
Cyfry powyższe mówią, że apteka Ubezpieczalni cieszy się ze strony ubezpieczonych i członków ich rodzin większą frekwencją aniżeli wszystkie inne apteki, pomimo, że jest ona położona w niezbyt dogodnym miejscu i że nie ma w stosunku do ubezpieczonych żadnego przymusu, by realizowali recepty lekarskie w aptece Ubezpieczalni.
Środki przeciw zniekształceniu i kalectwu:
Rodzaj środka Ilość
Okulary 4.675
Protezy (oczy, ręce i nogi) 15 Pasy brzuszne i rupturowe 796 Aparaty i obuwie ortopedyczne, gilzy na
nogi, wkładki na płaskostopy i pończo
chy gumowe 469
Opaski elastyczne 112
inne środki (inhalatory, irygatory, pesa-ria, termofory, palce skórzane itp.) 153 do szpitali własnych w roku sprawozdawczym musiała być mniejsza aniżeli w poprzednim.
Zwyżka przekazanych w roku 1936 do leczenia szpitalnego tłumaczy się:
a) panującymi epidemiami błonicy, płonicy i grypy,
b) trudnymi na skutek kryzysu warunkami materialnymi, które niezamożnym chorym nie pozwalały na leczenie domowe,
c) rozszerzonym wogólc zakresem świadczeń leczniczych.
W szpitalach obcych i własnym łącznie w roku 1936 leżało dziennie przeciętnie 460 chorych.
Przeciętny pobyt chorego w szpitalach obcych trwał 18 dni, w szpitalu Ubezpieczalni 27 dni.
Szpital Chorób Wewnętrznych Ubezpieczalni.
Szpital Chorób Wewnętrznych Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu, przy ul. Raczyń
skich 13/14, założony 1. II. 1932 r. jest przeznaczony dla chorych z cierpieniami wewnętrz
nymi tak dla kobiet jak i dla mężczyzn. Szpital przyjmuje chorych uprawnionych do świad
czeń ze strony Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu oraz bratnich Ubezpieczalni, nadto w niektórych wypadkach także i chorych bezrobotnych.
Prace szpitala normuje regulamin, zatwierdzony przez Komisarza i Dyrekcję Ubezpie
czalni Społecznej.
Obsada personalna:
1. Dyrektor szpitala i ordynator, 2. I. lekarz - asystent,
3. II lekarz - asystent,
4. 10 sióstr Zakonu SS. Elżbietanek, 5. 1 pielęgniarz,
6. 1 woźny,
7. 8 osób służby pokojowej.
Dyrektor szpitala jest równocześnie kierownikiem Zakładu Rozpoznawczego oraz La
boratorium Bakteriologicznego i Ośrodka dla płucno - chorych.
Szpital posiada łóżek etatowych 90 i mieści się w budynku 2-piętrowym. Sal chorych jest 11, przeciętna powierzchnia podłogi na salach chorego na jednego chorego wynosi 6,5 m2, a kubatura 21 ms. Nadto posiada szpital pokój izolacyjny, salę rentgenowską, ciemnię, labo
ratorium, gabinet fizykalny, pokój do badań specjalnych oraz zabiegów, pokój do badań pa
cjentów ambulatoryjnych, 5 łazienek, umywalnie i ustępy. Kuchnia dysponuje 5 obszernymi ubikacjami, z których jedna służy jako kuchnia właściwa, jedna jako pomywalnia, dwie jako spiżarnie i jedna jako refektarz dla sióstr. W skład dalszych ubikacyj wchodzi biuro szpitala, gabinet dyrektora, pokój dyżurny, 2 pokoje mieszkalne lekarzy, 4 oddzielne pokoje mieszk.
dla sióstr, oraz pomieszczenia dla służby i na każdym piętrze odpowiednie ubikacje jako kuchnie podręczne oraz hole, przeznaczone dla chorych i odwiedzających rodzin.
Jako magazynów i szatni używa się obszernych, odpowiednio przystosowanych ubikacyj na strychu. Kaplica mieści się oddzielnie na drugim piętrze. Nadto posiada szpital ogród, oraz obszerne podwórze dla chorych. Oświetlenie szpitala jest elektryczne, ogrze
wanie centralne, poza tym wszędzie instalacje wodociągowe do ciepłej i zimnej wody.
Wyposażenie szpitala jest zupełne i na poziomie nowoczesnych wymogów. Na podniesienie zasługuje urządzenie laboratorium, seli rentgenowskiej oraz gabinetu fizykalnego.
Gospodarka szpitala odbywa się w ramach corocznie ustalonego budżetu, zatwierdzo
nego przez Dyrekcję Ubezpieczalni Społecznej i Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
W roku 1936 leczono w szpitalu 1.145 osób.
Czynności specjalnych wykonano: zabiegów fizykalnych 2.600, prześwietleń rentgenow
skich 2.441, zdjęć rentgenowskich 660. U chorych, którzy wymagają badań specjalistycz
nych z innej dziedziny — przeprowadza się je wspólnie z odpowiednim specjalistą i wy
daje orzeczenie co do właściwego dalszego leczenia. W wypadku zaistnienia potrzeby lecze
nia na innych oddziałach np chirurgicznym, ginekologicznym itd., kieruje się pacjenta do od
nośnej kliniki wzgl. szpitala.
Szpital jest w stałym kontakcie z lekarzami domowymi. Każdy pacjent, opuszczając szpital, otrzymuje szczegółowy opis przebiegu choroby z wynikami przeprowadzonych pod
czas pobytu pacjenta w szpitalu badań oraz ewentualnymi wskazaniami co do dalszego le
czenia.
W szpitalu pracują prócz 3 stałych lekarzy, lekarze stażyści, odbywający przepisowy rok praktyczny, lekarze wolontariusze, nadto studenci medycyny.
Personel szpitala pracuje naukowo i bierze czynny udział w zjazdach oraz posiedze
niach lekarskich. Prace oparte na materiale szpitala ogłasza się w czasopismach lekarskich.
Przy szpitalu znajduje się Zakład Rozpoznawczy i Komisja Odwoławcza, do których zgłaszają się pacjenci, skierowani przez lekarzy domowych wzgl. Obwody Lecznicze. Chorzy podlegają badaniu klinicznemu, laboratoryjnemu, rentgenologicznemu, a w razie potrzeby badaniu przez lekarzy specjalistów innych dziedzin jak: chirurga, ginekologa, neurologa, okulisty, laryngologa, wenerologa, stomatologa. Po ustaleniu rozpoznania otrzymuje pacjent opis przeprowadzonych badań i rozpoznanie dla lekarza leczącego, a orzeczenie Komisji Od
woławczej kieruje się do Naczelnego Lekarza Ubezpieczalni. Nadto w zakres działalności Zakładu Rozpoznawczego wzgl. Komisji Odwoławczej wchodzi określanie zdolności wzgl.
niezdolności do pracy oraz konieczność leczenia szpitalnego wzgl. sanatoryjnego.
Zakład Rozpoznawszy jak i Komisja Odwoławcza korzystają z wszelkich urządzeń szpitala.
W roku 1936 Zakład Rozpoznawczy oraz Komisja Odwoławcza zbadały 352 osoby oraz wydały odpowiednie orzeczenia.
Laboratorium chemiczno - bakteriologiczne szpitala wykonuje badania dla Szpitala, Ośrodka dla płucno - chorych, Zakładu Rozpoznawczego oraz dla pacjentów ambulatoryj
nych Ubezpieczalni.
W laboratorium pracuje jeden z lekarzy szpitalnych oraz 2 laborantki i lekarze sta
żyści, lekarze wolontariusze oraz studenci medycyny i kandydatki na laborantki, które za
poznają się pod nadzorem lekarza z pracą laboratoryjną.
Laboratorium jest dobrze wyposażone we wszystkie nowoczesne urządzenia, umożli
wiające wykonanie wszelkich potrzebnych badań.
W roku 1936 przeprowadzono w laboratorium 17.960 badań, czyli przeciętnie 60 badań dziennie.
Poza opisanym wyżej własnym szpitalem korzysta Ubezpieczalnia jeszcze z usług na
stępujących szpitali samorządowych" oraz prywatnych:
1. Uniwersytet - Klinika Chorób Dziecięcych— Poznań
2. ,, ,, ,, Nerwowych „ 9. Krajowy Zakład Psychiatryczny — Kościan
10. Szpital Miejski — Poznań 23. Sanatorium Zakładu Ubezpieczeń Społeczn.— Bystra
24 ,, ,, „ — Kiekrz
Leczenie sanatoryjne:
Rok Ilość osób leczo Ilość dni sanato
nych ryjnych
1936 416 22.403
1935 368 14.594
Pobyt chorych w sanatoriach trwał przeciętnie około 2 miesięcy.
Przez cały rok sprawozdawczy przebywało i leczyło się w sanatoriach orzeciętnie 62 pacjentów dziennie.
Zakłady psychiatryczne:
1936 r. Ilość osób leczoriych w zakładzie
Ilość dni zakła
dowych Kościan
Dziekanka
104 1
6.993 60
razem 105 7.053
W zakładach psychiatrycznych w ciągu roku 1936 przebywało codziennie przeciętnie 19 chorych.
Leczenie fizykalne we własnym Zakładzie Przyrodoleczniczym:
„ . , . , . Liczba wykonanych zabiegów
Rodzaj wykonanych zabiegów B
Naświetlania lampą kwarcową 24.720 23.272
Nagrzewania diatermią 29.221 26.128
Faradyzacja i galwanizacja 13.785 12.775
Naświetlania żarówkowe 32.342 27.300
Kąpiele lecznicze 15.351 18.966
Natryski 3.503 5.331
Inne zabiegi 56.471 60.420
razem: 175.393 174.192
Zakład we wszystkie dni tygodnia za wyjątkiem niedziel i świąt był czynny przez 7 godzin a mianowicie przed południem 4 i pół a po południu 2 i pół godziny.
Zakład Rentgenologiczny:
Rok Liczba dokonanych zabiegów prześwietl. zdjęć naświetlań ogółem
1936 11.003 4.492 7.269 22.764
1935 8.209 3.999 4.713 16.921
Ponadto w Zakładzie Rentgenologicznym w ciężkich i uporczywych chorobach (rak, gruźlica skóry itp.) leczono 88 osób radem.
W roku sprawozdawczym dokonano zabiegów o 5.843 tj. o 34,5% więcej aniżeli w roku 1935.
Fakt ten ma swoje uzasadnienie w zwiększonej działalności lekarzy domowych i spe
cjalistów, którzy w roku sprawozdawczym częściej korzystali z pomocniczo - leczniczych urzą
dzeń aniżeli w roku 1935.
Analizy chemiczno - bakteriologiczne
Rok Wykonano analiz w zakładach:
własnych obcych razem
1936 17.960 5.088 23.048
1935 17.586 4.026 21.612
Z ogólnej liczby analiz jedno własne Laboratorium Chemiczno - Bakteriologiczne przy Szpitalu Ubezpieczalni wykonało 78°/o analiz, zaś 4 obce laboratoria 22%>.
Dziennie wykonuje się przeciętnie 60 analiz.
W roku 1936 wykonano analiz o 7°/o więcej aniżeli w roku 1935.
Leczenie ambulatoryjne:
Liczba pacjentów w szpitalach
własnych 1.381
obcych 1.572
razem: 2.953
Leczenie ambulatoryjne polega na tym, że chorzy dochodzą do szpitali na zabiegi chirur
giczne i opatrunki.
4. Leczenie w bratnich Ubezpieczalniach:
Wystawiono przekazów na leczenie do bratnich Ubezpieczalni dla ubezpieczonych 755
dla członków rodzin 826 razem: 1.581
Wpłynęło przekazów na leczenie z bratnich Ubezpieczalni dla ubezpieczonych 535
dla członków rodzin 576 razem 1.111
Przekazy na leczenie w bratnich Ubezpieczalniach są wystawiane wtedy, gdy ubezpie
czony lub członek jego rodziny wyjedzie po za teren działalności swojej Ubezpieczalni. Ko
rzysta on wówczas na podstawie przekazu ze świadczeń leczniczych w tej Ubezpieczalni, na terenie której czasowo się znalazł.
c) Działalność profilaktyczna.
1. Niezależnie od ustawowo przewidzianych świadczeń leczniczych — Ubezpieezalnia Społeczna w Poznaniu rozwijała również bardzo ożywioną działalność profilaktyczną t. zn.
zapobiegającą powstawaniu i szerzeniu się chorób.
Działalność ta obejmowała tak ubezpieczonych i członków ich rodzin, jak i nie ubez
pieczoną niezamożną ludność miejską i wiejską.
Ubezpieezalnia spełniała swą rolę na tym odcinku za pośrednictwem własnych urzą
dzeń profilaktyczno - zapobiegawczych albo też wspierała swymi funduszami podobne in
stytucje obce. Ośrodek dla płucno - chorych istnieje przy własnym Szpitalu Chorób W e
wnętrznych w Poznaniu i jest całkowicie utrzymywany przez Ubezpieczalnię.
W Ośrodku tym pracuje 2 lekarzy, 1 higienistka i 1 siła personelu niższego.
W zakres działalności Ośrodka dla płucno - chorych wchodzi:
a) rozpoznawanie chorób płucnych,
b) opieka nad chorymi leczonymi ambulatoryjnie i ich rodzinami, c) opieka nad chorymi, zwolnionymi z sanatoriów i szpitali,
d) komisyjne badanie płucno - chorych, mających być przekazanymi do sanatoriów i szpitali,
e) orzecznictwo o niezdolności do pracy, f) leczenie odmą sztuczną,
g) umieszczanie płucno - chorych dla obserwacji względnie zabiegów na oddziale płuc
no - chorych Szpitala Chorób Wewnętrznych Ubezpieczalni Społecznej, h) orzecznictwo w sprawie przerwania ciąży u chorych cierpiących na gruźlicę,
i) orzecznictwo dla klinik względnie szpitali dziecięcych o stanie zdrowia matki, ojca lub członka rodziny,
j) pośrednictwo w sprawie otoczenia opieką chorego względnie jego rodziny przez W y
dział Opieki Społecznej,
k) badanie warunków socjalnych chorych,
1) propaganda wiadomości o zapobieganiu i zwalczaniu gruźlicy,
m) kształcenie lekarzy i studentów medycyny w leczeniu i rozpoznawaniu gruźlicy.
Działalność Ośrodka w roku sprawozdawczym wyraża się w cyfrach następująco:
Było w opiece osób. 1.578
Porad udzielono 9.950
Odmą sztuczną leczono 426 Odmę założono po raz pierwszy 82 Dopełniono odmy osobom 3.902 Analiz chemicznych wykonano 2.937 Zabiegów i entgenologicznych:
prześwietleń 1.728
zdjęć 551
Odczytów dla lekarzy domowych 4 Ośrodek był czynny od godziny 9 do 14 oraz od 16 do 19.
Ośrodek Zdrowia w Swarzędzu utrzymywany jest z funduszów Ubezpieczalni przy czę
ściowym finansowym współudziale związków samorządowych (powiatu poznańskiego i Za
rządu Miejskiego w Swarzędzu), Urzędu Wojewódzkiego i Towarzystwa Przeciwgruźliczego.
W Ośrodku tym istnieją:
Poradnia dla niemowląt, Kuchnia mleczna,
Poradnia przeciwjaglicza i przeciwweneryczna, Poradnia higieny szkolnej,
Poradnia sportowo lekarska, Kąpielisko.
Poza tym odbywają się dla matek kursy z ćwiczeniami praktycznymi oraz dwa razy w miesiącu wykłady z zakresu higieny i walki z chorobami.
W Ośrodku pracuje 3 lekarzy, 1 higienistka i 2 siły personelu niższego.
W roku sprawozdawczym 1936 z opieki i pomocy Ośrodka korzystało 4.032 osób.
Ośrodek zdrowia w Śremie utrzymywany jest przez Ubezpieczalnię na takich samych zasadach współpracy finansowej, jak Ośrodek w Swarzędzu.
Przy Ośrodku są zorganizowane:
Stacja Opieki nad Matką i Dzieckiem i poradnie: przeciwjaglicza, przeciwgruźlicza oraz przeciwweneryczna.
W Ośrodku pracuje 1 lekarz i 1 siła pomocnicza.
W roku 1936 z opieki Ośrodka korzystało 2.005 osób.
Z opieki i pomocy wszystkich trzech Ośrodków Ubezpieczalni w roku sprawozdawczym korzystało więc razem 7.615 osób. Z działalności i urządzeń powyższych ośrodków korzystali ubezpieczeni wraz z rodzinami, członkowie Ubezpieczalni, którzy stracili prawo do świadczeń oraz niezamożne warstwy ludności nie ubezpieczonej.
Opieka dentystyczna szczególnie wśród młodzieży szkolnej i rzemieślniczej stanowi jeden z ważnych odcinków działalności Ubezpieczalni Społecznej.
Z opieki tej w roku 1936 korzystały wszystkie dzieci zgłaszające się, bez względu na to, czy rodzice ich byli ubezpieczeni czy też nie.
Opiekę na tym odcinku Ubezpieczalnia spełniała za pośrednictwem:
a) jednego gabinetu wyłącznie dla celów profilaktyczno - zapobiegawczych we włas
nej Przychodni Lekarsko - Dentystycznej (2 lekarzy i 1 higienistka),
b) jednego gabinetu dentystycznego przy Dokształcającej Szkole Zawodowej, gdzie od
bywało się leczenie zapobiegawcze uczniów i terminatorów rzemieślniczych, c) dwu gabinetów czynnych w czasie trwania kolonij i półkolonij w ośrodkach najwięk
szego skupienia dzieci, a mianowicie 1 w Dębcu pod Poznaniem i 1 w Śremie.
W roku sprawozdawczym z opieki dentystycznej w zakresie profilaktyczno - zapobie
gawczym korzystało 3,585 osób.
2. Kolonie letnie dla dzieci organizowała Ubezpieczalnia wespół z różnymi organizacjami społecznymi oraz z władzami szkolnymi.
W roku sprawozdawczym zorganizowano na terenie województwa poznańskiego w róż
nych miejscowościach 6 kolonij, na które wysłano 980 dzieci.
Półkolonie letnie zorganizowała Ubezpieczalnia w porozumieniu z Miejskim Komitetem Wychowania Fizycznego w różnych częściach miasta Poznania na terenie dziecińców i ogrodów miejskich.
W półkoloniach tych w roku 1936 wzięło udział na koszt Ubezpieczalni 1.150 dzieci.
3. Szczepienia ochronne przeciw szkarlatynie, dyfterytowi, gruźlicy i tyfusowi brzusz
nemu wykonywały na koszt Ubezpieczalni Społecznej odpowiednie stacje przy Klinice Dzie
cięcej Uniwersytetu Poznańskiego.
W roku sprawozdawczym 1936 otrzymało szczepienia ochronne na koszt Ubezpieczalni 1.293 dzieci.
4. Badania młodocianych tj. tej młodzieży, która przystępuje do pracy zawodowej, prze
prowadza specjalny lekarz, który jest utrzymywany i opłacany przez Ubezpieczalnię.
Badania te mają na celu stwierdzenie, czy badany ze względu na stan zdrowia nadaje się do pracy zawodowej i w jakim zawodzie wzgl. w jakiej gałęzi przemysłu może pracować bez obawy poniesienia szkody na zdrowiu.
W roku sprawozdawczym zbadano w tym zakresie przekazanych przez Inspektora Pracy 832 osoby.
5. Dożywianie dzieci i akcja tranowa odbywały się na koszt Ubezpieczalni w szkołach powszechnych i w Dokształcającej Szkole Zawodowej oraz za pośrednictwem organizacyj spo
łecznych i własnych ośrodków zdrowia tak w Poznaniu jak i na prowincji.
Dożywianiem i akcją tranową były objęte dzieci, rekrutujące się z niezamożnych warstw ludności ubezpieczonej i nie ubezpieczonej, a zwłaszcza bezrobotnych.
W roku sprawozdawczym ogólny koszt akcji tranowej i dożywiania dzieci wyniósł 5.155,84 zł.
6. Subwencjonowane przez Ubezpieczalnię były następujące instytucje profilaktyczno - zapobiegawcze przy Klinice Dziecięcej Uniwersytetu Poznańskiego:
a) Stacja Opieki nad Matką i Dzieckiem, b) Stacja Przeciwkiłowa,
c) Stacja Przeciwgruźlicza.
Z porad i zabiegów zapobiegawczych powyższych stacyj w roku 1936 skorzystało z po
śród ubezpieczonych i ich rodzin 1899 osób.
7. Propaganda higieny i sposób zapobiegania chorobom była prowadzona przez Ubez- pieczalnię przez:
a) masowy kolportaż popularnego czasopisma lekarskiego p. t. „Droga do Zdrowia", b} masowy kolportaż różnobarwnych plakatów i wywieszek propagujących higienę
i sposoby zapobiegania chorobom,
c) publiczne wykłady z zakresu higieny i troski o zdrowie prowadzone przez lekarzy szpitalnych, ośrodków zdrowia i lekarzy administracyjnych Ubezpieczalni.
Koszt propagandy w roku sprawozdawczym wyniósł 2.394,10 zł.
Po za wyżej wymienioną akcją zapobiegawczą Ubezpieczalnia opłaca jeszcze dodat
kowo z funduszów profilaktyki:
a) leczenie szpitalne gruźlicy i chorób wenerycznych u tych ubezpieczonych, którzy wyczerpali ustawowy okres świadczeń,
b) leczenie ambulatoryjne gruźlicy, które kontynuuje się bez przerwy i bez względu na wyczerpanie przez pacjenta wszelkich praw do świadczeń ubezpieczeniowych.
Na koniec należy podkreślić, że w zakresie akcji profilaktyczno - zapobiegawczej Ubez
pieczalnia z każdym rokiem stale i konsekwentnie rozszerza ramy swego działania. Świadczą o tym sumy przewidziane i wydatkowane na profilaktykę w poszczególnych latach, a miano
wicie:
W roku 1935 wydano na ten cel ogółem 16.566 zł — wydatki w roku sprawozdawczym wyniosły 63.576 zł — wreszcie w preliminarzu budżetowym na rok 1937 pozycja pro
filaktyki wyraża się już kwotą 104.836 zł.
8. Pomoc Ubezpieczalni dla bezrobotnych przedstawiała się w roku sprawozdawczym następująco:
• bezpłatną pomoc leczniczą otrzymało 575 osób w postaci
porad lekarskich 197
dopełnień odmy sztucznej 314
analiz chemicznych 298
prześwietleń rentgenowskich 110 różnych zabiegów fizykalnych 64 na pomoc zimową wyasygnowano 39.020 zł.
Niezależnie od powyższych świadczeń bezrobotni i ich rodziny wielokrotnie korzystali z leczenia szpitalnego we własnym szpitalu Chorób Wewnętrznych oraz z pomocy wszystkich urządzeń profilaktyczno - zapobiegawczych Ubezpieczalni, zwłaszcza zaś w bardzo szerokim zakresie z pomocy Ośrodka Zdrowia.
d) Z instytucjami państwowymi współdziałała Ubezpieczalnia przedewszystkiem w za
kresie pomocy leczniczej dla osób znajdujących się pod opieką Państwa.
Ubezpieczalnia Społeczna wykonuje mianowicie na koszt Skarbu Państwa całokształt leczenia:
1. inwalidów wojennych i wojskowych z powodu uszkodzeń zdrowia, mających całko
wity lub częściowy związek przyczynowy z odbytą służbą wojskową w czasie wojny, inwalidów w czasie służby wojskowej pokojowej w organizacjach przysposobienia wojskowego, powszechnego zastępczego obowiązku wojskowego, hufców junackich,
2. b. skazańców politycznych z powodu uszkodzeń zdrowia, mających związek przy
czynowy z działalnością, zmierzającą do odzyskania niepodległości Państwa Pol
skiego lub zjednoczenia ziem, wchodzących w skład Państwa Polskiego,
3. emerytowanych zawodowych wojskowych ze specjalnymi uprawnieniami, którzy wskutek działań wojennych lub nieszczęśliwego wypadku, pozostającego w ścisłym związku ze służbą wojskową, bez własnej winy doznali uszkodzeń cielesnych lub stali się chorymi.
Z powyższych tytułów:
leczyło się w r. 1936 osób 1.052 udzielono porad lekarskich 13.366
Z innymi instytucjami współpracowała Ubezpieczalnia Społeczna pozostając w stałym kontakcie z placówkami opieki społecznej poszczególnych powiatów oraz gmin samorządo
wych, a także ze szkołami i przedszkolami i różnymi zakładami opiekuńczymi, administro
wanymi przez samorządy bądź przez społeczne organizacje.
Powyższe instytucje korzystały głównie z lecznictwa fizykalnego, które było stoso
wane szeroko i bez ograniczeń w Zakładzie Przyrodoleczniczym Ubezpieczalni, w Ośrod
kach Zdrowia i w Stacjach Opieki nad Matką i Dzieckiem.
Wydatną pomoc w zakresie akcji profilaktycznej i w koordynowaniu współpracy w tym kierunku z władzami samorządu terytorialnego i organizacjami społecznymi udzielał Ubezpie
czalni stale Poznański Urząd Wojewódzki, a w szczególności PP. Naczelnicy Wydziałów Zdro
wia i Opieki Społecznej — po za tym PP. Starostowie poznański i śremski, Lekarze Powiatowi tych powiatów oraz Zarządy Miejskie w Poznaniu, Śremie i Swarzędu i Miejski Komitet P. W.
i W. F. w Poznaniu.
W dziedzinie zwalczania chorób społecznych współdziałała Ubezpieczalnia również z bardzo dobrymi wynikami z Towarzystwem Przeciwgruźliczym, Towarzystwem dla zwalcza
nia Gośca i Towarzystwem Medycyny Społecznej.