Ubezpieczalnia Społeczna w Poznaniu posiada osobowość prawną, a właściwość jej do
tyczy jak już wspomniano wyżej, przyznawania i udzielania świadczeń w zakresie ubezpie
czenia na wypadek choroby i macierzyństwa na własny rachunek.
Po za tym załatwia Ubezpieczalnia czynności wspólne dla wszystkich innych działów ubezpieczeń społecznych wykonywanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyni
kających:
a) z ubezpieczenia emerytalnego i na wypadek braku pracy pracowników umysłowych, unormowanego rozporz. Prez. Rz. z dnia 24 listopada 1927 (Dz. U. Rz. P. nr. 106, poz. 911),
b) z ubezpieczenia emerytalnego robotników,
c) z ubezpieczenia od wypadków, z którego wyodrębnia się ubezpieczenie od wypad
ków w rolnictwie i drobnych producentów rolnych.
Oba te ostatnie działy oraz wyżej wymieniony dział ubezpieczenia chorobowego nor
muje ustawa o ubezpieczeniu społecznym z 28. III. 1933 r. (Dz. U. Rz. P. nr. 51, poz. 396).
Te czynności zlecone są następujące:
1. ustalanie obowiązku ubezpieczenia oraz prowadzenie wykazów ubezpieczonych, 2. ustalanie uprawnień do kontynuowania poszczególnych rodzajów ubezpieczeń, 3. ustalanie stopy niebezpieczeństwa odnośnie ubezpieczenia wypadkowego,
4. przyjmowanie roszczeń o świadczenia oraz przeprowadzanie czynności przygoto
wawczych dla udzielania świadczeń, przyznawanych przez poszczególne fundusze Za
kładu Ubezpieczeń Społecznych, oraz udzielanie na zlecenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przyznanych świadczeń,
5. prowadzenie wykazów i kontroli osób pobierających świadczenia,
6. wymierzanie i pobieranie składek ubezpieczeniowych, oraz kontrola ich uiszczania przez pracodawców.
Niezależnie od tych zleconych funkcyj Ubezpieczalnia wymierza i pobiera opłaty na Fundusz Pracy.
a) Czynności ewidencyjne.
Odnośnie punktu 1. i 2. Ubezpieczalnia Społeczna przeprowadza przebieg ubezpieczenia na indywidualnych dla każdego ubezpieczonego rocznych kartach, zaliczając do wspomnia
nych rodzajów ubezpieczeń czas pracy oraz zarobki i płace.
Wpisy wiążą się z czynnościami wymiaru składek. Liczba wpisów dokonanych na kar
tach przebiegów wynosiła w 1935 roku 826.606, a w roku 1936 — 866.114. Karty te po za
mknięciu za dany rok są kontrolowane i odkładane do archiwum przebiegów. Zawiera ono na koniec 1936 r. około 315.000 kart. Na ich podstawie dostarczono Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w roku 1936 około 5.900 danych do wniosków o świadczenia rentowe i do za
siłku na wypadek braku pracy pracowników umysłowych.
W ciągu roku 1935 w sprawie ubezpieczenia wypadkowego wpłynęło 5.305 zgłoszeń nowych zakładów pracy. Wydano na skutek tego 3.722 orzeczeń zaliczeniowych, z których w 70 wypadkach wniesiono odwołanie do Wyższego Urzędu Ubezpieczeń w Poznaniu w pierw
szej instancji, względnie do Trybunału dla Spraw Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu w drugiej instancji. Instancje te oddaliły odwołania w 67 wypadkach, a w 3 uchyliły orzecze
nia Ubezpieczalni, co świadczy o należytym poziomie jej orzecznictwa pod względem praw
nym i formalnym.
W tym samym czasie zgłoszono 1.489 gospodarstw rolnych o obszarze powyżej 30 ha, na które przypadający podatek gruntowy w markach niemieckich przekracza kwotę 25 mk.
niem., czyli gospodarstw pracodawców rolnych, oraz 4.778 gospodarstw drobnych produ centów rolnych, w rozumieniu § 2. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1933 roku (Dz. U. R. P. nr. 102, poz. 793) w sprawie ubezpieczenia od wypadków drobnych produ
centów rolnych.
W roku 1936 na podstawie uskutecznionych zgłoszeń zaliczono do właściwych kate
gorii i klas niebezpieczeństwa 4.595 przemysłowych zakładów pracy i wydano 1.479 orzeczeń zaliczeniowych, od których pracodawcy odwołali się w 39 wypadkach.
Uchwałami instancyj odwoławczych wszystkie odwołania zostały rozstrzygnięte zgo
dnie z orzeczeniem Ubezpieczalni.
b) Świadczenia.
Działalność Ubezpieczalni:
1. z zakresu udzielania świadczeń z tyt. ubezpieczenia wypadkowego przedstawia po niższa tabela:
Wypadki w za
trudnieniu
Choroby zawodowe
Kategor Pomoc lecznica
e spraw Badanie le
karskie na } lecenie Zakładu U.S.
Inne Ogółem
spraw
1. Stan na początku roku
1 2 3 4 5 6
730 — 17 57 — 804
2. Wpłynęło w ciągu roku 2990 3 44 916 56 4009
3. Razem do załatwienia 3720 3 61 973 56 4813
4. Załatwiono w ciągu roku 3107 1 50 905 56 4119
5. Pozostaje do załatwienia 613 2 11 68 — 694
Z powyższej tabeli wynika, że w roku sprawozdawczym załatwiono 3.107 spraw wy
padkowych i zmniejszono ilość spraw zawisłych o 110, t. zn. o 15,85°/o. Innych czynności przeprowadzono 1.012. W liczbie tej ujęto 746 wypadków w tym 19 -śmiertelnych, które przekazano do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych celem przyznania renty.
W 2361 wypadkach zaniechano dalszych dochodzeń, ponieważ niezdolność do pracy spowodowana wypadkiem w zatrudnieniu nie trwała dłużej niż 4 tygodnie wzgl. dochodzenia wykazały brak związku przyczynowego wypadku z zatrudnieniem;
2. w zakresie ubezpieczenia emerytalnego robotników:
Roszczenia o świadczenia emerytalne robotników załatwia Ubezpieczalnia na podsta
wie niemieckiej ordynacji ubezpieczeniowej z 19 lipca 1911 r. (Dz. Ust. Rzeszy str. 509), gdyż postanowienia polskiej ustawy o ubezpieczeniu społecznym z dnia 28. III. 1933 r. będą miały zastosowanie do roszczeń o świadczenia emerytalne dopiero począwszy od roku 1938, o ile ubezpieczony przebył w ubezpieczeniu conajmniej 200 tygodni na podstawie polskiej ustawy.
Polska ustawa wprowadziła natomiast już teraz nowy rodzaj świadczeń, a mianowicie zapomogę pośmiertną w wysokości jedno miesięcznego zarobku jednak nie mniej niż 75 zł, która przysługuje rodzinie pozostałej po zmarłym ubezpieczonym niezależnie od zasiłku po
grzebowego, wypłacanego przez Ubezpieczalnię z ubezpieczenia chorobowego (21 dniowy za
robek).
W roku 1936 wypłacono wspomnianą zapomogę w 284 wypadkach na łączną kwotę zł 29.181,94.
Załatwiono spraw:
Kategorie spraw
Renty inwalidzkie Renty starcze Rentywdowie i sieroce Renty niemieckie Zapomogi pośmiertne Pomoc lecznicza Inne Ogółemspraw
1 2 3 4 5 6 7 8
1
Stan
na początku roku 237 22 102 1 22 3 9 396
2
Wpłynęło
w ciągu roku 2044 118 751 219 354 74 214 3774
3 Razem
do załatwienia 2281 140 853 220 376 77 223 4170
4
Załatwiono
w ciągu roku 2022 130 801 188 338 45 215 3739
5 Pozostaje
do załatwienia 259 10 52 32 38 32 8 431
3. w zakresie ubezpieczenia emerytalnego i na wypadek bezrobocia piacowników umysłowych:
W roku sprawozdawczym przyjęto roszczeń:
543 o renty wzgl. odprawy,
224 o zwrot składek z powodu zamążpójścia, 86 o pomoc leczniczą z art. 25,
46 o pomoc leczniczą z art. 61,
1782 o zasiłek bezrobocia — oraz otrzymano do wykonania
2687 decyzyj Zakładu Ubezpieczeń Społecz
nych w sprawie zasiłku bezrobocia.
Zasiłków z powodu braku pracy wypłacono na łączną sumę zł 568.844,06, przy czym ogólna ilość wypłat wyniosła w roku 1936 — 8912, a przeciętnie miesięcznie 726.
c) Składki — Zwroty kosztów za czynności zlecone.
Należy następnie wyjaśnić, że składki wymierza Ubezpieezalnia dla każdego ryzyka osobno według następującej stopy procentowej (licząc od zarobku stanowiącego podstawę ubezpieczenia):
a) na ubezpieczenie na wypadek choroby i macierzyństwa 5°/o zarobku pracowników fizycznych i 4,6% zarobku pracowników umysłowych,
b) na ubezpieczenie emerytalne robotników 4,2% zarobku poprzednio (do dnia 26. I.
1936 r. 5,2%),
c) na ubezpieczenie emerytalne i na wypadek braku pracy pracowników umysłowych 8,5% zarobku (do 31. I. 1936 r. 10%),
d) na ubezpieczenie od wypadków— składkę ustaloną indywidualnie w zależności od ustalonej klasy niebezpieczeństwa zakładu pracy. — Najniższa składka była wy
mierzona w wysokości 0,52% zarobku, zaś najwyższa 5,14%, e) na Fundusz Pracy 2% zarobku.
Wymierzone w ten sposób w łącznej kwocie składki Ubezpieezalnia ściąga i następnie przeprowadza podział według ustalonego klucza repartycyjnego.
Wysokość wymierzonych składek i odsetek t. zw. „przypis" oraz kwotę rzeczywiście ściągniętych składek i odsetek t. zw. „wpływ" wyliczoną według ustalonego klucza, jakoteż stosunek procentowy wpływu składek na poszczególne ryzyka w stosunku do ogólnej kwoty wynika z poniższego zestawienia:
Rodzaj Przypis składek i odsetek
% ogólnego Faktyczny wpływ % ogólnego ubezpieczenia poszczególne
pracown. umysł. 31.390.19 4.531.447.56 36.44 4.534.311.01 36.63 II. Ubezpieczenie
ducentów roln. 72.894.57 1.663.514.95 13.38 1.460.364.46 11.80 V. Fundusz Pracy 326.980.21 326.980.21 2.62 391.650.54 3.16
Razem: 12.436.522.30 100 — 12.379.430.77 100.—
Kwalifikowanie ubezpieczonych do kategorii ubezpieczenia i ustalanie stopy składki wypadkowej w poszczególnych zakładach pracy, następnie wymierzanie składek, podział ich wpływu, sporządzanie i archiwowanie przebiegów, oraz udzielanie danych do wymiaru świad
czeń, jak również współdziałanie z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych w zakresie kontroli osób, korzystających ze świadczeń, stanowią bardzo poważny odsetek czynności administra
cyjnych, wykonywanych przez Ubezpieczalnię Społeczną.
Za wszystkie czynności wykonywane przez Ubezpieczalnię dla poszczególnych fun
duszy ubezpieczeniowych i Funduszu Pracy otrzymuje ona odszkodowanie ryczałtowe w myśl art. 23 ustawy, obliczone od ilości obsługiwanych czynnych członków odnośnego ubezpie
czenia:
1. od ubezpieczenia emerytalnego i na wypadek braku pracy pracowników umysłowych 8,— zł za jednego ubezpieczonego rocznie,
2. od ubezpieczenia emerytalnego robotników zł 3,— za jednego ubezpieczonego rocznie,
3. od ubezpieczenia od wypadków 2,— zł za jednego ubezpieczonego rocznie,
4. od ubezpieczenia od wypadków osób ubezpieczonych w grupie II. t. j. ubezpiecze
nie od wypadków w rolnictwie, w grupie Ha. t. j. ubezpieczenie od wypadków w przemyśle i w grupie VI. t. j. ubezpieczenie od wypadków drobnych producentów rolnych 9% wpływu składek,
5. od opłat na Fundusz Pracy 10% wpływu składek.
W roku 1936 otrzymała Ubezpieczalnia za czynności:
pod 1. 110.489,39 pod 2. 135.232,70 pod 3. i 4. 151.324,27 pod 5. 38.949,24
razem: 435.995,60 zł, o którą to kwotę obniżają się kwoty wydatkowane przez Ubezpieczalnię Społeczną na administrację, gdyż czynności o których wyżej mowa wykonywane są dla potrzeb i na zlecenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, oraz Funduszu Pracy.
Pozostała po odjęciu wymienionych wyżej zwrotów kwota stanowi dopiero koszty ad
ministracyjne działu ubezpieczenia chorobowego, wykonywanego przez Ubezpieczalnie Spo
łeczne w całości we własnym zakresie.