S P R A W O Z D A N I E
z działalności
UBEZPI ECZALNI S P O Ł E C Z N E J
W POZNANIU
z a r o k 1 9 3 6
P O Z N A N
1 9 3 7
Sprawozdanie
z działalności
Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu
za rok 1936
I-
21002P r z e d mowa.
W ciągu kilku ostatnich lat działalność sprawozdawcza Ubezpieczalni Społecznych ograni
czała się jedynie do umieszczania szczegółowych zestawień wyników swej działalności w „Prze
glądzie Ubezpieczeń Społecznych" — CO' z natury rzeczy ograniczało znajomość tych sprawozdań do nielicznego koła zawodowców, mających czas i sposobność do studiowania ich w Przeglądzie
Natomiast szerokie rzesze ubezpieczonych wiedziały o sposobie zużytkowania płaco
nych przez nie składek bardzo niewiele i nie zdawały sobie sprawy z podstaw i zasad gospo
darki Ubezpieczalni. Częściowo zapobiegano temu przez umieszczanie krótkich sprawozdań informacyjnych w prasie codziennej („Dziennik Poznański", „Kurier Poznański" i „Nowy Ku
rier") — oraz drukowanie sprostowań i odpowiedzi o charakterze dyskusyjno - polemicznym, je
dnak środki te nie były wystarczające z uwagi na dorywczość i małą objętość odnośnych arty
kułów.
Wynikający z tego brak wystarczającego uświadomienia opinii publicznej stał się w wielkiej mierze powodem powodzenia akcji prasowej przeprowadzonej przeciw ubezpiecze
niom społecznym w okresie ich reorganizacji t. zn. w latach 1934-35.
Chcąc zapobiec powtórzeniu się takiej sytuacji i zdając sobie sprawę z obowiązku in
formowania ubezpieczonych o wszystkich działach pracy Ubezpieczalni, przystępujemy po dłuższej przerwie do wznowienia publikowania szczegółowych sprawozdań rocznych z dzia
łalności instytucji.
Oddając do użytku to pierwsze sprawozdanie wyrażamy nadzieję, że pozwoli ono jak najszerszym sferom zorientować się objektywnie i bezstronnie co do’ zakresu zadań Ubezpie
czalni i licznych trudności napotykanych na drodze do ich zrealizowania.
UBEZPIECZALNIA SPOŁECZNA w Poznaniu
S C H E M A T O R G A N IZ A C Y J N Y
UBEZPIECZALNI SPOŁECZNEJ W POZNANIU
Rada
i Komisja Admimstr.
(Komisarz) ,
Tymcz. Tymcz.
Kom. Rewizyjna Kom. Rozjemcza Dyrektor i
I Wicedyrektor A. Dział Ubezpieczeniowy I. Wydział
Ewidencji
Sekcja rejestr, ubezp. i prac.
oraz ewid.
przebiegów ubezpiecze
niowych
oO)
*Ł -Q3 oc<u
Sekcja orzecz
nictwa i kontr,
zakład, pracy
II. Wydział Wym. Składek
Sekcja wymiaru składek
Sekcja repar- tycji
III. Wydział Świadczeń
Sekcja świad
czeń chorobo
wych
£o ue NO
<D 'O£
<0
<U -o -c(O
c
(0CL 83N
U
a?£ o OŁ- O o TJu
Sekcja świadczeń długotermi
nowych
<D c
o o
J£. ja
-a o
03C-
> , £ S <u
N N
O U
T3 -a
(0 (0
i
j
Rada Lekarska nrzy Lek. Naczel.
Wicedyrektor I
B. Dział Finansowo-Gospodarczy Wydział Finans.
Rachunkowy
Sekcja pobo
ru składek i egzekucji
o U3
Sekcja ra
chunkowości
o£ Ełfio
II. Wydział Administr.
Gospodarczy
Sekcja admir nistracyjna
<u Q-
£(0 (U 'Ooc
o
£
Sekcja gospo
darcza
Zast. Lek. Nacz.
C. Dział Lecznictwa
Spis rzeczy.
Str.
Wstąp . . . . . . . . . . . . 5
I. Organa Ubezpieczalni i władze nadzorcze . . . . . . . . 7
II. Organizacja Ubezpieczalni a) Administracja . . . . . . . . . . 1 0 b) Lecznictwo . . . . . . . . 1 1 III. Ubezpieczeni i zakłady pracy . 1 7 IV. Podstawy finansowe działalności U bezpieczalni: a) dochody z tytułu składek i odsetek zwłoki . . . . . . 21
b) dopłaty i opłaty ubezpieczonych . . . . . . . . 24
c) zwroty za udzielone świadczenia . . . . . . . . 24
d) subwencje z Ogólnego Funduszu Ubezpieczenia na Wypadek Choroby . 2 4 e) inne dochody . . . . . . . . . . 2 4 V. Świadczenia: a) działalność świadczeniowa pieniężna (zasiłki, zwroty) . . . . . 25
b) działalność świadczeniowa lecznicza: 1. opieka lekarska . . . . . . . . . . 25
2. środki lecznicze oraz przeciw zniekształceniu i kalectwu . . . . 27
3. szpitale, sanatoria i zakłady . . . . . . . . . 28
4. leczenie w bratnich Ubezpieczalniach . . . . . . . . 32
c) działalność profilaktyczna: 1. przychodnie profilaktyczne . . . . . . . . . 32
2. kolonie i półkolonie . . . . . . . . . . 34
3. szczepienia ochronne . . . . . . . . . . 34
4. badanie młodocianych . . . . . . . . . . 34
5. dożywianie dzieci i akcja tranowa . . . . . . . . 34
6. subwencjonowane instytucje . . . . . . . . . 35
7. propaganda higieny . . . . . . . . . . 35
8. pomoc Ubezpieczalni dla bezrobotnych . . . . . . . . 35
d) współdziałanie w zakresie lecznictwa z instytucjami państwowymi, samorządowymi i spo łecznymi . . . . . . . . . . . . 35
VI. Działalność Ubezpieczalni na rzecz innych rodzajów ubezp. społ. i Funduszu Pracy 36 VII. Koszty administracyjne . . 4 1 VIII. Zarząd majątkiem: a) nieruchomości . . . . . . . . . . . 42
b) ruchomości . . . . . . . . . . . 44
c) inne składniki majątkowe . . . . . . . . . 45
Wnioski ogólne i zamierzenia na najbliższą przyszłość . . . . . . . 46
* * *
W sprawozdaniu niniejszym używać będziemy następujących skrótów:
M. O. S .= Ministerstwo Opieki Społeczne). Z. U. S. ~ Zakład Ubezpieczeń Społeczny<
U. S. = Ubezpieczalnia Społeczna w Poznaniu.
Ustawa = ustawa o ubezpieczeniu społecznym z dnia 28. III. 1933 r. dz. ustaw R. P. nr. 51 poz. 396.
S P R A W O Z D A N I E
z działalności Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu za rok 1936.
Wstęp.
Kasy Chorych istniejące w Poznaniu na podstawie II księgi ordynacji ubezpieczeniowej b. Rzeszy Niemieckiej z 19 Lipca 1911 r. („ogólno - miejscowe1’, cechowe, zawodowe i fa
bryczne) zostały zlikwidowane z chwilą wejścia w życie ustawy o obowiązkowym ubezpie
czeniu na wypadek choroby z dnia 19 maja 1920 r. (Dz. U. R. P. nr. 44 poz. 272). W ich miej
sce utworzono Kasę Chorych miasta Poznania, obejmującą miejski powiat administracyjny.
Wspomniana „Kasa Chorych m. Poznania" została następnie zreorganizowana na podsta
wie rozporządzenia Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 28 września 1931 r. (Dz. U. R. P.
nr. 94 poz. 724) opartego na rozporządzeniu Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 29 listopada 1930 r. o organizacji i funkcjonowaniu instytucyj ubezpieczeń społecznych (Dz. U. R. P. nr. 81 poz, 635) i w jej miejsce powołano do życia z dniem 1 stycznia 1932 r. „Kasę Chorych w Pozna
niu1' obejmującą terytorialnie miasto Poznań oraz powiaty poznański, śremski i kościański.
W dalszym ciągu Kasa Chorych w Poznaniu została przekształcona na Ubezpieczalnię Społeczną w Poznaniu po myśli ustawy o ubezpieczeniu społecznym z dnia 28 marca 1933 r.
(Dz. U, R. P. nr. 51 poz. 396) oraz na podstawie statutu, nadanego jej w dniu 30 grudnia 1933 r.
przez Pana Ministra Opieki Społecznej. Wyżej cytowana ustawa o ubezpieczeniu społecznym, powołująca do życia ubezpieczalnie społeczne na całym obszarze Państwa, za wyjątkiem górno
śląskiej części Województwa Śląskiego weszła w życie z dniem 1 stycznia 1934 r. (rozporzą
dzenie Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 1933 r. (Dz. U. R. P. nr. 102 poz. 789).
W kolejnym rozwoju organizacyjnym Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu jest wi
doczną wyraźna tendencja do stworzenia jednostki o silnej strukturze gospodarczej i finan
sowej, która byłaby zdolną do należytego wypełnienia wszystkich zadań w zakres ubezpiecze
nia społecznego wchodzących i udzielania świadczeń w jak najszerszym zakresie przy składce możliwie najniższej, a gospodarczo uzasadnionej.
Widzimy mianowicie kolejno na terenie miasta Poznania naprzód kilka kas chorych specjalnych niemieckich obsługujących poszczególne grupy zawodowe — następnie łączą się one w jedną kasę miejską — a wreszcie powstaje w Poznaniu jak gdyby okręgowa centrala łącząca w sobie dawne miejskie i powiatowe komórki ubezpieczeniowe.
Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z 28 marca 1933 r. przewiduje:
1 ubezpieczenie na wypadek choroby i macierzyństwa, normowane dotychczas ustawą z 19. V. 20 r. (Dz. U. R. P. nr. 44 poz. 272)
2. a) ubezpieczenie od wypadków w zatrudnieniu, normowane dotychczas III księgą or
dynacji ubezpieczeniowej Rzeszy z 19 lipca 1911 r. (Dz. u. p. niem. str. 509) b) ubezpieczenie od chorób zawodowych, którego dotychczas nie było
3. ubezpieczenie emerytalne robotników, istniejące dotychczas jako ubezpieczenie po
wszechne tylko na obszarze województw zachodnich i normowane IV księgą ordynacji ubezpieczeniowej Rzeszy.
Ubezpieczenie emerytalne i na wypadek braku pracy pracowników umysłowych normo
wane jest nadal rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 listopada 1927 r. (Dz.
U. R. P. nr. 106 poz. 911) znowelizowanym ustawą z dnia 15 marca 1934 r. (Dz. U. R. P. nr. 39 poz. 347), oraz rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 kwietnia 1933 r. (Dz.
U. R. P. nr. 27 poz. 229).
Obejmując trzy rodzaje ryzyk, ustawa jednak zachowuje odrębność ubezpieczenia w za
kresie każdego z nich przez różną konstrukcję świadczeń i odrębną kalkulację składki.
Poza tym na tut. obszarze obowiązuje ustawa w zakresie ubezpieczenia emerytalnego robotników rolnych, normowana wyżej cyt. niem. ordynacją ubezpieczeniową z 19 lipca 1911 roku, którą wykonuje Ubezpieczalnia Krajowa w Poznaniu.
Obowiązkowi ubezpieczenia z ustawy o ubezpieczeniu społecznym podlegają z zastrze
żeniem art. 4, 5 i 6 wszystkie osoby bez różnicy płci i wieku, pozostające w stosunku pracy najemnej lub w stosunku służbowym. Ubezpieczenie w całkowitym zakresie, objętym ustawą, jest przymusowe i niezależne od woli zainteresowanych.
Jakiekolwiek umowy, zmierzające do ograniczenia uprawnień, wynikających z wspom
nianej ustawy, jak również jednostronne zrzeczenie się tych uprawnień są z samego prawa nieważne (art. 291).
Art. 4 i 6 określa kategorię osób, wyłączonych od niektórych ryzyk. W szczególności art. 4 i 6 ust. 3 określa kategorie osób wyłączonych od obowiązku ubezpieczenia chorobowego, a podlegających ubezpieczeniu wypadkowemu i emerytalnemu. Są to pracownicy, zatrudnieni w gospodarstwach rolnych, leśnych, ogrodowych, hodowlanych i rybnych, jak również w za
kładach pracy, ściśle z tymi gospodarstwami związanych, a nie posiadających przeważającego charakteru przemysłowego lub handlowego, oraz służba domowa w tych gospodarstwach i za
kładach pracy, jak również te kategorie pracowników, zatrudnionych przy melioracjach i wy
konywanych przez Państwo pracach regulacyjno - agrarnych, które określą rozporządzenia Ministra Opieki Społecznej, wydane w porozumieniu z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych.
Minister Opieki Społecznej w drodze rozporządzeń wydanych w porozumieniu z Ministrem Przemysłu i Handlu oraz z Ministrem Rolnictwa i Reform Rolnych, ustala rodzaje zakładów pracy, ściśle z powyższymi gospodarstwami związanych, a nie posiadających przeważającego charakteru przemysłowego lub handlowego. Tej kategorji pracownikom art. 212 ustawy za
pewnia pomoc na tych samych warunkach jakie obowiązują Ubezpieczalnie Społeczne ze strony pracodawców rolnych.
Już ustawa o obowiązkowym ubezpieczeniu na wypadek choroby z 19 maja 1920 r.
rozszerzyła znacznie zakres świadczeń i zakres uprawnionych do świadczeń osób przyznając prawo do pomocy lekarskiej rodzinom ubezpieczonych, gdy na podstawie ordynacji ubezpie
czeniowej Rzeszy pomoc ta była tylko fakultatywna i zależna od statutu danej Kasy Chorych.
W Poznaniu na przykład na 17 istt iejących tu Kas Chorych tylko cztery z nich wprowadziły pomoc lekarską dla rodzin, ustalając jednak rozmaicie jej zakres. Mianowicie w niektórych Kasach uprawnione były tylko żony, w drugich znowu żony i dzieci do lat 15-tu itp. Członkom rodziny udzielano pomocy lekarskiej na wniosek ubezpieczonego i za opłatą dodatkowej składki zależnie od ilości tych członków.
Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z 28. III. 1933 r. poszła jeszcze dalej jeżeli chodzi o tego rodzaju uprawnienia, przyznając prawo do pomocy lekarskiej poza członkami rodziny również dalszym osobom nie należącym do rodziny (art. 111 i 112) tj. jeżeli stale zamieszkują w wspólnym gospodarstwie domowym z obowiązkowo ubezpieczonym i są wyłącznie i całkowi
cie na jego utrzymaniu, a zostały wpisane do wykazu Ubezpieczalni. Poza tym na podstawie obecnie obowiązującej ustawy członkowie rodziny dobrowolnie ubezpieczonego wzgl. konty
nuującego ubezpieczenie mają również prawo do opieki lekarskiej, gdy z ustawy z 19. V. 1920 roku tego prawa nie posiadali.
Jeżeli chodzi o ciężary, jakie ponoszą pracodawcy i ubezpieczeni z tytułu ubezpiecze
nia na wypadek choroby i macierzyństwa, to stwierdzić wypada, że one są obecnie niższe o ca jedną trzecią część niż poprzednio. Mianowicie np. b. Kasa Chorych Miasta Poznania pobie
rała składkę za ubezpieczenie chorobowe w wysokości 7% płacy ustawowej, zaś b. Powia
towa Kasa Chorych w Poznaniu 61/2°/o, gdy obecnie Ubezpieczalnia Społeczna pobiera na pod
stawie art. 220 cyt. ustawy 4,6% zarobku za pracowników umysłowych i 5% zarobku za po
zostałych ubezpieczonych. Składka za pracowników umysłowych jest niższą od składki za po
zostałych ubezpieczonych o 0,4%>, co uważać można jako ekwiwalent za odebrane tej ka
tegorii pracownikom uprawnienie do zasiłku chorobowego w 3-miesięcznym okresie wypo
wiedzenia, t. zn. w czasie, gdy w myśl przepisów prawnych przysługuje im prawo do całko
witego wynagrodzenia od pracodawcy.
Niezależnie od tej obniżki ustawowej nastąpiło jeszcze dalsze zmniejszenie składki w niektórych kategoriach w drodze zarządzeń administracyjnych jak np. przez obniżenie ry
czałtu za utrzymanie i mieszkanie doliczonego do zarobków gotówkowych służby domowej.
Dzięki temu miesięczna (4 tygodniowa) składka ubezpieczeniowa za służącą pobierającą 20 zł pensji spadła na zł 2,93, gdy jeszcze w r. 1935 wynosiła ona zł 3,19, a w r. 1933 zł 5,40 za cztery tygodnie i zł 6,75 za pięć tygodni.
W końcu obowiązująca obecnie ustawa z 28 III. 1933 r. wprowadziła znaczne udogo
dnienia tak dla pracodawców, jak i ubezpieczonych przez to, że wszelkie sprawy w zakres ubezpieczenia społecznego wchodzące, a więc zgłaszanie pracowników i opłacanie za nich skła
dek, jakoteż zgłaszanie roszczeń o świadczenie chorobowe, emerytalne i wypadkowe załatwia bezpośrednio Ubezpieczalnia Społeczna, o czym później mowa w niniejszym sprawozdaniu, za wyjątkiem ubezpieczenia emerytalnego robotników rolnych, które bezpośrednio załatwia nadal Ubezpieczalnia Krajowa w Poznaniu. Centralizacja więc jest, jak widzimy, nie tylko tery
torialna lecz i rzeczowa.
Niezależnie od czynności unormowanych ustawą o ubezpieczeniu społecznym — Ubez
pieczalnia wymierza i ściąga również opłaty na Fundusz Pracy w myśl § 3 rozporz. Prezesa Rady Ministrów z dnia 31. III. 1933 r. (Dz. U. R. P. nr. 22 poz. 176/33). Rozporządzenie to zostało następnie uzupełnione zarządzeniem Ministra Opieki Społecznej z dnia 24. I. 1935 r., w myśl którego zakłady pracy zatrudniające ponad 4 (od 5 począwszy) pracowników winny uiszczać opłaty na Fundusz Pracy, bezpośrednio do Wojewódzkiego Biura Funduszu Pracy, a zakłady zatrudniające do 4 włącznie pracowników nadal do Ubezpieczalni Społecznej.
I. Organa Ubezpieczalni i władze nadzorcze.
Zwierzchni nadzór nad Ubezpieczalnią Społeczną w Poznaniu sprawuje Minister Opieki Społecznej (art. 254 ust. 1). Bezpośredni nadzór nad Ubezpieczalnią Społeczną w Poznaniu wykonywał do dnia 1 lutego, a częściowo do dnia 31 marca 1935 r. Okręgowy Urząd Ubez
pieczeń w Poznaniu. Obecnie wykonuje nadzór bezpośredni Zakład Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie, a mianowicie od dnia 1 lutego 1935 r. w zakresie § 1 pkt. 2, 3, 4 i 5 rozp. M i
nistra Opieki Społecznej z 14. I. 1935 r. (Dz. U. R. P. nr. 3 poz. 23), zaś od dnia 1 kwietnia 1935 r. w zakresie pozostałych czynności nadzorczych wskazanych w § 1 tegoż rozporzą
dzenia.
Organami Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu są (art. 26):
1. rada Ubezpieczalni 2. komisja administracyjna 3. dyrekcja
4. komisja rozjemcza 5. komisja rewizyjna.
Do zakresu działania Rady (art. 39) należy:
1. uchwalanie zmian statutu
2. uchwalanie preliminarza budżetowego
3. uchwalanie sprawozdania rocznego i zamknięcia rachunkowego 4. wybór członków komisji administracyjnej, rewizyjnej i rozjemczej 5. rozpatrywanie sprawozdań poszczególnych komisyj i dyrekcji.
Komisja administracyjna wykonywa nadzór nad czynnościami dyrekcji i udziela jej dyrek
tyw w zakresie swej kompetencji.
Uchwały Rady w sprawach wymienionych w pkt. 1 wymagają zatwierdzenia Pana Mi
nistra Opieki Społecznej, zaś uchwały w sprawach z pkt. 2 i 3 zatwierdzenia Zakładu Ubezpie
czeń Społecznych.
Do zakresu działania Komisji administracyjnej należy w szczególności (art. 44):
1. uchwalanie z zastrzeżeniem art. 56 pkt. 2 regulaminów dla chorych i innych regulami
nów w zakresie ubezpieczenia na wypadek choroby, przewidzianych w ustawie;
2. uchwalanie z zastrzeżeniem art. 60 przepisów służbowych dla pracowników Ubez
pieczalni;
3. powoływanie i zwalnianie dyrektora i na jego wniosek pozostałych członków dyrekcji oraz zastępcy naczelnego lekarza;
4. decydowanie, z zastrzeżeniem art. 56 i 60, w sprawach umów z lekarzami, apteka
rzami, instytucjami ubezpieczeń społecznych, instytucjami państwowymi i samorządo
wymi oraz w sprawach umów w zakresie lecznictwa z instytucjami prywatnymi;
5. decydowanie, z zastrzeżeniem art. 242, w sprawach majątkowych Ubezpieczalni, a w szczególności w sprawie lokaty funduszów, nabywania, zbywania i obciążania nie
ruchomości Ubezpieczalni, zaciągania pożyczek oraz dokonywania inwestycyj, przekra
czających wysokość, do jakiej statut Ubezpieczalni zezwala na decyzję dyrektorowi;
6. uchwalanie ogólnych wytycznych dla dyrektora i lekarza naczelnego w zakresie przy
znawania świadczeń, udzielanych przez Ubezpieczalnię Społeczną;
7. rozpatrywanie miesięcznych sprawozdań dyrekcji i miesięcznych planów finansowych;
8. udzielanie dyrekcji wiążących wytycznych w zakresie spraw, rozstrzygniętych przez komisję rozjemczą wbrew stanowisku dyrekcji, oraz spraw, poddanych pod rozważenie przez komisję'rewizyjną;
9. przygotowywanie wniosków na radę;
10. rozpatrywanie wniosków, zgłoszonych na radę przez dyrekcję.
Uchwały Komisji w sprawach wymienionych pod 1 i 2 wymagają zatwierdzenia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Uchwały Komisji w sprawach wymienionych pod 5 oraz w sprawie powołania i zwolnienia dyrektora i lekarza naczelnego wymagają zatwierdzenia Pana Ministra Opieki Społecznej.
Obie wspomniane funkcje t. zn. Rady i Komisji1 administracyjnej, pełni obecnie powołany przez Pana Ministra Opieki Społecznej na okres przejściowy Komisarz, którym jest profesor Uniwersytetu Poznańskiego Dr. Stefan Różycki.
W roku sprawozdawczym Komisarz Ubezpieczalni odbył 24 posiedzeń, na których za
łatwił 11 spraw z zakresu kompetencji Rady i 131 spraw z zakresu kompetencji Komisji admi
nistracyjnej.
Dyrekcja jest organem wykonawczym Ubezpieczalni, w skład której wchodzą dyrektor, który stoi na czele dyrekcji, lekarz naczelny, będący kierownikiem działu lecznictwa i 2 wice dyrektorzy, z których jeden jest kierownikiem działu ubezpieczeniowego, a drugi działu finan
sowo - gospodarczego. Stanowisko dyrektora zajmuje od 1. III. 1935 r. mgr. Czesław Mańkowski.
Lekarzem naczelnym jest Dr. Erazm Wierzbicki, zaś wicedyrektorami pp. Jan Warmuziński i Józef Krejczy. Dyrektor jest zwierzchnikiem pracowników Ubezpieczalni Społecznej nie wyłączając członków dyrekcji, załatwia wszystkie sprawy bieżące nie zastrzeżone dla innych organów Ubezpieczalni oraz kieruje pod względem organizacyjnym i administracyjnym z zacho
waniem postanowień art. 39 i 44, całą działalnością Ubezpieczalni. Do zadań dyrektora należy między innymi (art. 46):
1. wykonywanie uchwał rady i komisji administracyjnej;
2. układanie preliminarza budżetowego;
3. wykonywanie budżetu;
4. opracowywanie sprawozdania rocznego i zamknięć rachunkowych oraz przedkładanie miesięcznych sprawozdań komisji administracyjnej i przedstawianie jej miesięcznych planów finansowych;
5. przyjmowanie i zwalnianie, z uwzględnieniem art. 51 pracowników Ubezpieczalni, z wyjątkiem członków dyrekcji i zastępcy lekarza naczelnego;
6. orzekanie z zastrzeżeniem kompetencji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, we wszyst
kich sprawach, wynikających ze stosunku ubezpieczeniowego, a w szczególności o obo
wiązku ubezpieczenia, o wysokości składek, o uprawnieniach do kontynuowania ubez
pieczenia, o właściwości Ubezpieczalni itp.;
7. przyznawanie świadczeń, wskazanych w art. 23 pkt. 4.
8. zgłaszanie na radę i komisję administracyjną wniosków w sprawach, należących do rady lub do komisji administracyjnej;
9. nakładanie kar, przewidzianych w art. 277;
10. stawianie wniosków w sprawach o wykroczenia, przewidziane w art. 269-275 i 279-281.
Czynności, wymienione w ustępie poprzednim, o ile dotyczą lecznictwa i profilaktyki, wykonywane są przez dyrektora łącznie z lekarzem naczelnym.
Decyzje dyrektora w sprawach wymienionych w pkt, 2, 4, 5 i 8 zapadają jedynie po ich rozważeniu na posiedzeniach dyrekcji.
Odwołania od orzeczeń dyrektora w sprawach świadczeń Ubezpieczalni z tytułu ubez
pieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa oraz od orzeczeń w sprawach kar (art.’ 46 pkt. 7 i 9} rozstrzyga Komisja Rozjemcza, Przeciwko orzeczeniom Komisji Rozjemczej przysłu
guje prawo odwołania się do organów orzekających, o których mówi art. 268 ustawy. Do czasu utworzenia tych organów orzeczenia Komisji Rozjemczej są jednak ostateczne, podobnie zre
sztą, jak było to w czasie obowiązywania ustawy z 19. V. 1920 r.
Odwołania od orzeczeń w sprawie świadczeń wypadkowych i emerytalnych rozstrzygają na tutejszym terenie do czasu utworzenia organów w pierwszej instancji przewidzianych w art, 268, Wyższy Urząd Ubezpieczeń oraz Trybunał dla spraw ubezpieczeń społecznych w drugiej i ostatniej instancji.
W roku sprawozdawczym była czynna Tymczasowa Komisja Rozjemcza, powołana przez Pana Ministra Opieki Społecznej w składzie następującym:
Przewodniczący: mgr. Henryk Kaysiewicz — Poznań;
Członkowie z grupy pracowników:
a) z pośród pracowników umysłowych:
p. Wojciech Szklarz, prokurent Bku Rolnego — Poznań;
b) z pośród robotników:
p. Czesław Kamiński — robotnik Monop. Tytoń, — Poznań, p. Ludwik Pawlak — ,, Gazowni Miejskiej — Poznań;
Członkowie z grupy pracodawców:
p, Ignacy Thomas — dyrektor Drukarni Mieszczańskiej w Poznaniu, p. Franciszek Wilczyński — spedytor — Poznań,
p, Władysław Pokora — przemysłowiec — Poznań.
Zastępca przewodniczącego:
p. Józef Głowacki, przysięgły rewizor ksiąg — Poznań Zastępcy członków z grupy pracowników:
a) z pośród pracowników umysłowych:
p. Stefan Prawowski — urzędn. Bku Ziemstwa Kredytowego w Poznaniu;
b) z pośród robotników:
p. Antoni Linkowski — robotnik Zarządu Miejskiego — Poznań;
p. Łucja Frankowska — pracownica biur Z. Z. Z. — Żabikowo;
Zastępcy członków z grupy pracodawców:
p. Miądowicz Stanisław — likwid. Tow. Akc. „Konfekcja Damska" — Poznań, p. Zajączkowski Józef — dyrektor Zw. Centr. Maszyn — Poznań,
p. Greger Kazimierz — kupiec — Poznań.
Komisja Rozjemcza odbyła w r. 1936 — 15 posiedzeń, na których rozpatrywała 93 sprawy i wydała orzeczeń:
53 oddalających skargę,
5 uwzględniających skargę częściowo, 16 uwzględniających skargę całkowicie, 19 odraczających sprawę.
Komisja Rewizyjna kontroluje czynności Komisji administracyjnej i dyrekcji oraz doko
nywa rewizji ksiąg, dokumentów i zasobów kasowych.
Działalność Komisji rewizyjnej nie rozciąga się na Radę, ani też na Komisję rozjemczą, której orzeczenia nie mogą być przez Komisję rewizyjną kwestionowane.
W roku sprawozdawczym odbyła Komisja rewizyjna 10 posiedzeń, z których protokóły przedłożono każdorazowo Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych.
Skład Tymczasowej Komisji Rewizyjnej powołanej przez Pana Ministra Opieki Społecz
nej był następujący:
Przewodniczący: p. Kisielewski Stefan, dyrektor Młyna — Poznań;
członek z grupy pracowników umysłowych:
p. Cierniak Jan, urzędnik Bku Rolnego — Poznań, członek z grupy robotników:
p. Nowicki' Tomasz, pracownik Gazowni — Poznań, członkowie z grupy pracodawców:
p. Rączkowski Józef, właściciel realności — Piątkowo, p. Stempniewicz Stanisław, przemysłowiec — Poznań;
zastępca członka z grupy pracowników umysłowych:
p. Jachimowicz Stanisław, urzędnik Bku Rolnego — Poznań;
zastępca członka z grupy robotników:
p. Grzelak Franciszek — pracownik Gazowni — Poznań;
zastępca członka z grupy pracodawców:
p. Kotarski Aleksander, dyrektor — Poznań.
11. Organizacja Ubezpieczalni.
a) Administracja.
Ogólne kierownictwo Ubezpieczalni Społecznej sprawuje dyrektor. Zadania jego okreś
lone są w szczególności w art. 46 ustawy o ubezpieczeniu społecznym, oraz w § 87 statutu Ubez
pieczalni. Schemat organizacyjny Ubezpieczalni przewiduje trzy zasadnicze działy organi
zacyjne:
A. Dział Ubezpieczeniowy
B. Dział Finansowo - Gospodarczy C. Dział Lecznictwa
Dział Ubezpieczeniowy posiada 3 wydziały, a mianowicie:
I. Wydział Ewidencji z obsadą 36 pracowników i składa się on z 2 sekcyj:
1. Sekcji rejestracji ubezpieczonych i pracodawców oraz ewidencji przebiegów ubezpie
czenia,
2. Sekcji orzecznictwa i kontroli zakładów pracy.
II. Wydział Wymiaru Składek z obsadą 32 pracowników i składa się cn z 2 sekcyj:
1. Sekcji wymiaru składek, 2. Sekcji repartycji składek,
III. Wydział Świadczeń z obsadą 23 pracowników i składa się on z 2 sekcyj:
1. Sekcji świadczeń chorobowych, 2. Sekcji świadczeń długoterminowych.
Dział Finansowo - Gospodarczy posiada 2 wydziały, a mianowicie:
I. Wydział Finansowo - Rachunkowy z obsadą 52 pracowników w tym 12 inkasentów i składa się on z 2 sekcyj:
1. Sekcji poboru składek i egzekucji, 2. Sekcji rachunkowości (książkowość).
II. Wydział Administracyjno - Gospodarczy z obsadą 26 pracowników i składa się on z 2 sekcyj:
1. Sekcji administracyjnej, 2. Sekcji gospodarczej.
Punkt kontrolny w Śremie.
Ogólne kierownictwo Punktu Kontrolnego w Śremie sprawuje lekarz obwodowy który jest przełożonym personelu lekarskiego i administracyjnego. Zatrudnionych jest tam dwu pracowników, którzy załatwiają sprawy dotyczące administracji.
Do zakresu czynności Punktu Kontrolnego należy:
1. przyjmowanie zgłoszeń, zameldowań i wymeldowań, zakładów pracy, wykazów stanu zatrudnienia i roszczeń o świadczenia, następnie sprzedaż druków i udziela
nie informacyj interesentom,
2. doręczanie legitymacyj członkowskich wystawionych przez Centralę, 3. kontrola zakładów pracy na zlecenie Wydziału Ewidencji, oraz wywiady,
4. załatwianie spraw dotyczących świadczeń chorobowych i długoterminowych na każ
dorazowe zlecenie Centrali (Wydział Świadczeń),
5. wypłacanie zasiłków bezrobocia pracownikom umysłowym oraz innych należności na każdorazowe zlecenie Centrali,
6. administracja własnej nieruchomości oraz czynności w zakresie administracji lecz
nictwa.
Zgodnie z etatem stanowisk administracyjnych zatwierdzonym przez Zakład Ubezpie
czeń Społecznych w roku 1936 zatrudnionych było w administracji Ubezpieczalni 162 pra
cowników umysłowych, oraz 12 inkasentów i liczba ta nie uległa żadnej zmianie w stosunku do' roku 1936 — mimo' wzrostu ubezpieczonych na koniec roku o 7.849 osób czyli o 12,7°/o.
W końcu roku 1935 było mianowicie ubezpieczonych 61.679 nie licząc członków ro
dzin, zaś w końcu roku 1936 ilość ta wzrosła do 69.528 osób.
Następnie w biurach administracji zatrudnionych było- w roku 1936 14 pracowników fizycznych, z tego 8 woźnych i 6 uprzątaczek.
Po za tym tak w r. 1935 jak i w r. sprawozdawczym zatrudniała Ubezpieczalnia dorywczo kilku dietariuszy w okresie większego nasilenia pracy.
W związku z posiadaniem i eksploatacją 5 własnych nieruchomości: w Poznaniu (dwa budynki), w Śremie, Swarzędzu i Pobiedziskach (po jednym budynku), zatrudnionych było dalszych 9 pracowników fizycznych a to bez zmiany w roku 1935 jak i w roku 1936.
b) Lecznictwo.
Organizacja administracji lecznictwa.
Na czele działu lecznictwa Ubezpieczalni stoi Lekarz Naczelny.
Jako organ doradczy i opiniodawczy istnieje' przy Lekarzu Naczelnym Ubezpieczalni
„Rada Lekarska”, której fekład oraz kompetencje określa art. 50 ustawy oraz § 95 slatutu Ubezpieczalni.
Przewodniczącym Rady Lekarskiej iest z urzędu Lekarz Naczelny, zaś członkami jej byli w roku sprawozdawczym:
1. Docent U. P. Dr. Bajoński Jan 2. Dr. Chmielewski Seweryn 3. Dr. Jagielski Józef
4. Profesor U. P. Dr. Jonscher Karol
5. Prezes Izby Lekarskiej Dr. Konkiewicz Roman 6. Dyrektor Szpitala Miejskiego Dr. Sokołowski Łucjan
7. Naczelny Lekarz Miejski Dr. Szulc Tadeusz 8. Dr. Wieleński Bolesław
9. Lekarz Powiatowy Dr. Wierusz Antoni 10. Naczelnik Wydz. Zdrowia Dr. Zaroski Józef
W zakres czynności Lekarza Naczelnego wchodzi kierownictwo i kontrola nad nor
malnym i prawidłowym funkcjonowaniem całego aparatu świadczeń leczniczych. Lekarz Na
czelny posiada do pomocy i jako organa wykonawcze zastępcę i lekarzy administracyjnych.
Cały teren Ubezpieczalni pod względem organizacji lecznictwa jest podzielony na cztery obwody lecznicze.
Każdy ubezpieczony czy członek jego rodziny załatwia bowiem wszelkie sprawy zwią
zane z uzyskaniem świadczeń leczniczych w obwodzie swego miejsca zamieszkania. W ob
wodach tych rolę czynnika administracyjno - lekarskiego spełniają lekarze administracyjni zwani lekarzami obwodowymi.
Do czynności lekarzy obwodowych należy:
a) komisyjne uznawanie i zatwierdzanie niezdolności do pracy u chorych nieobłożnie, b) zatwierdzanie przekazów do szpitala i ich przedłużanie w razie potrzeby oraz in
spekcja chorych w szpitalach,
c) stwierdzanie konieczności udzielenia uzębień sztucznych i' protez dentystycznych • d) komisyjne badanie wysyłanych do sanatoriów i zatwierdzanie przekazów na le
czenie sanatoryjne (za wyjątkiem gruźlicy),
e) zatwierdzanie środków pomocniczych przeciw kalectwu i zniekształceniu,
f) komisyjne badanie pracowników oraz dzieci wysyłanych do kolonij leczniczych i wypoczynkowych,
g) zatwierdzanie recept na narkotyki i leki specjalne,
h) zatwierdzanie kosztów podróży powstałych w związku z przyjazdem chorych do le
karzy czy szpitali i zakładów leczniczych.
W Ubezpieczalni pracowało na początku okresu sprawozdawczego 8 lekarzy admini
stracyjno - obwodowych. Ilość ta obniżyła się w ciągu roku do 5-ciu lekarzy.
Organizacja lecznictwa w Ubezpieczalni1 Społecznej jest uzależniona i stoi w ścisłym związku z charakterem i zakresem świadczeń leczniczych na rzecz ubezpieczonych.
Świadczenia ze strony Ubezpieczalni1 dla jej członków wyrażają się poprzez:
1. zapewnienie opieki lekarskiej we wszelkich jej postaciach,
2. dostarczenie leków i środków pomocniczych przeciw zniekształceniu i kalectwu, 3. leczenie w szpitalach i innych zakładach leczniczych oraz pomoc ze strony zakładów
rozpoznawczych.
Powyższy właśnie charakter i zakres świadczeń leczniczych decyduje o strukturze organizacyjnej lecznictwa w Ubezpieczalni. I tak:
1. Opieka lekarska.
Podstawowy i zasadniczy czynnik, na którym opiera się cała organizacja opieki lekarskiej stanowi rejon terytorialny z lekarzem domowym na czele. Terenowy za
sięg działania Ubezpieczalni Społecznej obejmuje 62 rejony i tyluż lekarzy domo
wych, z których przypada na miasto Poznań 49, na powiat poznański 7 i na powiat śremski 6.
W jednym rejonie zamieszkuje przeciętnie około 1000 ubezpieczonych, którzy łącznie z członkami swych rodzin podlegają stałej opiece swego lekarza domowego. Każdy lekarz domowy posiada ewidencję swego rejonu w formie indywidualnej kartoteki dla każdego ubez
pieczonego i jego rodziny.
Każdorazowa zmiana rejonu i lekarza domowego przez ubezpieczonego jest uwidocz
niona w legitymacji ubezpieczeniowej przy czym kartoteka zostaje przesłana nowoprzydzie- lonemu lekarzowi.
Do obowiązków i zadań lekarza domowego należy:
a) udzielanie porad w gabinecie,
b) wizytowanie i leczenie chorego u niego w domu, c) przekazywanie chorego w razie potrzeby do leczenia:
1. szpitalnego i źakładowo - sanatoryjnego, 2. lekarza specjalisty.
d) uznawanie niezdolności do pracy u obłożnie chorych.
Z pomocy i opieki lekarza domowego można korzystać na podstawie legitymacji ubez
pieczeniowej.
Jak z wyżej wymienionych czynności lekarza domowego wynika — działalność jego wyraża się mietylko w bezpośredniej opiece lekarskiej, lecz stanowi ona również niejako mo
ment wyjściowy do uzyskania wszystkich innych świadczeń, leczniczych Ubezpieczalni.
Ubezpieczalnia zapewnia swym członkom także leczenie specjalistyczne.
Na tym odcinku praktykę lekarską wykonuje 32 lekarzy specjalistów zakontraktowa
nych przez Ubezpieczalnię. Każda specjalność jest reprezentowana przez lekarzy w nastę
pującym stosunku liczbowym: 5-ciu specjalistów chorób dziecięcych, 4-ch ginekologów - po
łożników, 8-miu specjalistów chorób skórnych i wenerycznych, 4-ch specjalistów chorób uszu, gardła i nosa, 4-ch chirurgów, 3-ch specjalistów chorób nerwowych i 3-ch specjalistów chorób oczu.
Do zadań i obowiązków lekarza specjalisty należy:
a) udzielanie porad w gabinecie lekarskim, b) wizytowanie i leczenie chorego domu,
c) dokonywanie we własnym zakresie drobniejszych zabiegów chirurgiczno - ope
racyjnych,
d) przekazywanie chorego do leczenia szpitalnego, e) uznawanie niezdolności do pracy u obłożnie chorych.
Wybór lekarza w poszczególnej specjalności pozostawiony jest do woli każdego ubez
pieczonego czy członka rodźmy.
Z lekarskiej pomocy specjalistycznej może korzystać każdy uprawniony do świadczeń, po uprzednim zgłoszeniu się do swego lekarza domowego i uzyskaniu od niego przekazu do specjalisty. Ta droga nie obowiązuje jednak wówczas, jeżeli chodzi o choroby kobiece, we
neryczne i dziecięce. W tych bowiem wypadkach ubezpieczeni czy członkowie ich rodzin mogą się zgłaszać u odpowiedniego specjalisty bezpośrednio.
Ubezpieczalnia Społeczna zapewnia ponadto opiekę w zakresie chorób zębów za po
średnictwem 16 lekarzy - dentystów.
Do zadań i obowiązków lekarza - dentysty należy:
a) udzielanie pierwszej pomocy tj. usuwanie i znieczulanie bolących zębów, b) racjonalne leczenie i plombowanie schorzałych zębów.
Ubezpieczony czy członek jego rodziny może korzystać z opieki dentystycznej na podsta
wie legitymacji ubezpieczeniowej, przy czym w wyborze lekarza dentysty nie jest niczym krępowany.
Niezależnie od zakontraktowanych i praktykujących w swoich gabinetach lekarzy dentystów istnieje własna Przychodnia Lekarsko - Dentystyczna Ubezpieczalni, mająca na celu:
a) leczenie chirurgiczno - operacyjne schorzeń zębów i jamy ustnej, b) wykonywanie sztucznych uzębień i wszelkiego rodzaju protez.
Z pomocy dentystycznej w Przychodni mogą korzystać ubezpieczeni i członkowie ich rodzin na podstawie przekazów wystawionych przez:
a) szpitale,
b) lekarzy domowych i specjalistów, c) lekarzy dentystów,
d) Komisję Lekarską Ubezpieczalni.
Personel Przychodni składa się z dwu lekarzy dentystów, dwu techników dentys
tycznych i dwu sił pomocniczych. W wypadkach nagłych zachorzeń i kiedy nie można z ja
kichkolwiek powodów uzyskać pomocy lekarza domowego, specjalisty czy dentysty — ubez
pieczony i członkowie jego rodziny mają możność korzystania z pomocy i opieki Pogotowia Le
karskiego im. Marszałka Józefa Piłsudskiego (telefony 66-66 i 55-44).
Do zadań i obowiązków Pogotowia należy:
a) przewóz lekarza do chorego w celu udzielenia natychmiastowej pomocy, b) udzielenie pierwszej pomocy choremu, zgłaszającemu się na stację Pogotowia.
Niezależnie od tych czynności Pogotowie Lekarskie dokonuje:
a) przewozów lekarzy Wyjazdowej Polikliniki Położniczej do nagłych porodów czy poronień,
b) przewozów chorych do szpitali, klinik, zakładów leczniczych i do zakładów za
mkniętych.
Pogotowie jest czynne przez cały dzień i całą noc. W zakresie opieki lekarskiej nad ubezpieczonymi i ich rodzinami spełniają pomocniczą rolę akuszerki.
Na terenie działalności Ubezpieczalni Społecznej jest zakontraktowanych 85 akusze
rek, w wyborze których ubezpieczeni i członkowie ich rodzin nie są niczym krępowani.
Z pomocy akuszeryjnej można korzystać na podstawie legitymacji ubezpieczeniowej.
Oprócz wszystkich wyżej wymienionych urządzeń opieki lekarskiej — Ubezpieczalnia Społeczna zatrudnia 7 higienistek, które zostały zaangażowane w celu spełniania opieki po
mocniczo - lekarskiej w domu chorego oraz w gabinetach lekarzy domowych.
Do zadań i obowiązków higienistek należy:
a) udzielanie chorym porad i wskazówek o sposobie zachowywania się w czasie cho
roby (np. zwracanie uwagi na warunki higieniczne, wskazówki co do przestrzegania diety, pouczanie co do zażywania leków itp.
b) wykonywanie drobnych zabiegów (np. zastrzyki, stawianie baniek, opatrywanie ran itp.),
c) stwierdzanie, czy warunki materialne i sanitarno - higieniczne w domu chorego nie przeszkadzają skutecznemu leczeniu go itp.
Powyższe czynności spełniają higienistki w wypadkach koniecznych na polecenie le
karzy administracyjnych Ubezpieczalni, pozostających w porozumieniu z lekarzami leczącymi.
1. Środki lecznicze i pomocnicze oraz aparaty przeciw zniekształceniu i kalectwu.
Ubezpieczeni i członkowie ich rodzin są zaopatrywani w środki lecznicze przez 33 pry
watne apteki, zakontraktowane przez Ubezpieczalnię. Przy zawieraniu kontraktów uwzglę
dniono, by przez odpowiednie rozmieszczenie aptek w różnych punktach ułatwić dogodne i szybkie zaopatrywanie się w leki.
Na miasto Poznań przypada 20 aptek, na powiat poznański 7 i na śremski 6.
Oprócz prywatnych aptek zakontraktowanych, jest czynna jeszcze własna apteka Ubez
pieczalni w Poznaniu. Personel jej składa się z 4 magistrów farmacji i dwu sił pomocni
czych w laboratorium aptecznym.
Wreszcie dla ubezpieczonych i ich rodzin zamieszkujących w powiecie, celem udogo
dnienia im zaopatrywania się w środki lecznicze, zorganizowano punkty rozdawnictwa leków w Książu, Żabikowie, Puszczykowie i Górczynie.
Punkty te są zorganizowane w ten sposób, że lekarze domowi posiadają u siebie ap
teczkę podręczną zaopatrywaną stale w najkonieczniejsze leki przez aptekę Ubezpieczalni.
Ubezpieczeni i członkowie ich rodzin zaopatrują się w pomocnicze środki przeciw zniekształceniu i kalectwu w odpowiednich przez Ubezpieczalnię Społeczną zakontraktowa
nych firmach.
Okularów dostarczają dwie firmy, pasów brzusznych i innych środków pomocniczych pięć firm, aparatów ortopedycznych i protez dwie firmy.
Wszystkie wymienione firmy mięszczą się w Poznaniu.
Leczenie szpitalne i w zakładach leczniczych.
Chorych wymagających leczenia szpitalnego względnie sanatoryjno-zakładowego Ubez
pieczalnia umieszcza w szpitalach, klinikach, zakładach zamkniętych i sanatoriach.
S z p i t a l e : Opiekę szpitalną nad ubezpieczonymi i ich rodzinami wykonuje 16 szpitali i kli
nik, z którymi w tym celu ubezpieczalnia zawarła indywidualne umowy. W Poznaniu istnieją umowy: z 5 klinikami Uniwersytetu Poznańskiego, 4 szpitalami należącymi do różnych kon- gregacyj zakonnych, z jednym Publicznym Szpitalem Miejskim, z jedną kliniką Położniczo- Ginekologiczną Poznańskiego Sejmiku Wojewódzkiego i z prywatną kliniką oczną Dra Sta
sińskiego.
W powiatach poznańskim i śremskim została zawarta umowa ze szpitalami w Śremie i Kórniku.
Niezależnie od zakontraktowanych szpitali obcych Ubezpieczalnia Społeczna posiada własny Szpital Chorób Wewnętrznych w Poznaniu przy ul. Raczyńskich 13-14. Szpital ten zajmuje budynek dwupiętrowy i liczy 100 łóżek rozmieszczonych w 11 obszernych salach, od
powiadających wszelkim sanitarno - higienicznym wymogom. Szpital posiada własny gabinet fizykalny, laboratorium chemiczno - bakteriologiczne i pracownię rentgenowską. W szpitalu pracuje 3 lekarzy, 10 sióstr oraz 10 osób niższego personelu pomocniczego nie licząc prak
tykantów absolwentów medycyny.
Ubezpieczeni i członkowie ich rodzin korzystają z pomocy i opieki szpitalnej na pod
stawie przekazów wystawianych przez lekarzy domowych i specjalistów zatwierdzanych 1 przedłużanych w miarę potrzeby przez lekarzy administracyjnych Ubezpieczalni.
Chorych umysłowo kieruje Ubezpieczalnia do zakładów psychiatrycznych w Owiń skach, Kościanie i Dziekance koło Gniezna, które są własnością Poznańskiego Sejmiku W o
jewódzkiego.
Poza tym chorzy ubezpieczeni są umieszczani na oddziale psychiatrycznym Szpitala Miejskiego w Poznaniu.
Jeżeli chodzi o inne zakłady leczenia specjalnego — to Ubezpieczalnia rozporządza włas
nym Zakładem Przyrodoleczniczym w Poznaniu przy ul. Pocztowej 8.
Zakład ten mieści się w 13-tu salach i obejmuje zasadniczo dwa działy:
a) elektrolecznictwo tj. diatermia (2 sale z 5 aparatami), elektryzacja (1 sala z 5 apa
ratami), naświetlania (4 sale z 13 lampami kwarcowymi i 9 innymi aparatami), na
grzewania i masaże (3 sale z 19 aparatami);
b) wodolecznictwo tj. kąpiele lecznicze (2 sale z 11 wannami, 2 nasiadówkami i 2 na
tryskami) — hydroterapia (1 sala z 1 wanną do polewań i 1 nasiadówką).
Poza tym urządzona jest specjalna kabina do wykonywania płukań ginekologicznych.
Zakład Przyrodoleczniczy posiada swój gabinet również w dzielnicy Łazarz przy ul. Spo
kojnej 12 (1 sala z 2 lampami kwarcowymi, z 3 innymi lampami i 2 łukami żarówkowymi).
W zakładzie Przyrodoleczniczym (łącznie z gabinetem w dzielnicy łazarskiej) pracuje 2 lekarzy, 13 sił pomocniczo - lekarskich, 2 siły biurowe i 3 osoby niższego personelu tech
nicznego.
Z leczenia w Zakładzie Przyrodoleczniczym można korzystać bez ograniczeń na pod
stawie przekazów lekarzy domowych i specjalistów.
Zakład ten udzielił w r. 1936 razem 175.393 zabiegów, a jego przeciętna dzienna frek
wencja w tymże roku wyniosła 584 osób.
S a n a t o r i a : ubezpieczeni i członkowie ich rodzin, których choroby wymagają lecze
nia klimatycznego i sanatoryjnego — mają zapewnione tego rodzaju leczenie w Zakopanem, Bystrej, Iwoniczu, Krynicy, Ludwikowie i Kiekrzu, gdzie są sanatoria należące do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie.
Ponadto wykorzystuje Ubezpieezalnia w tym celu na podstawie umowy jeszcze 3 inne sanatoria, a mianowicie w Smukale (własność Poznańskiego Sejmiku Wojewódzkiego) i w Inowrocławiu oraz Kowanówku koło Obornik, należące do Ubezpieczalni Krajowej w Poznaniu.
Otrzymanie przekazu do leczenia klimatyczno - sanatoryjnego we wszystkich choro
bach, za wyjątkiem gruźlicy, dokonuje się:
a) na wniosek lekarza domowego czy specjalisty i
b) po stwierdzeniu konieczności takiego leczenia przez Komisję Lekarską.
Oprócz wyżej wymienionych świadczeń leczniczych — Ubezpieezalnia Społeczna daje ubezpieczonym i ich rodzinom możność korzystania z pomocniczych urządzeń w rodzaju za
kładów rozpoznawczych i' analitycznych laboratoriów chemiczno - bakteriologicznych.
Te urządzenia pomocnicze posiadają doniosłe znaczenie tak w leczeniu szpitalnym, jak i dla pracy lekarzy domowych, specjalistów i dentystów.
Na tym odcinku świadczeń leczniczych wykonują wszelkie czynności dwa zakłady, a mia
nowicie:
Zakład Rentgenologiczny Dra Schreibera, z którym Ubezpieezalnia zawarła specjalną umowę w kwestii wykonywania prześwietleń i zdjęć oraz naświetlań.
Przy zakładzie tym istnieje również Instytut Radowy, który udziela członkom Ubez
pieczalni pomocy leczniczej w formie naświetlań radem.
Z a k ł a d R o z p o z n a w c z y przy własnym Szpitalu Chorób Wewnętrznych przepro
wadza badanie pacjentów, u których na skutek skomplikowanego schorzenia trudno leka
rzowi leczącemu rozpoznać i ustalić rodzaj choroby.
W Zakładzie każdy chory zostaje poddany szczegółowej obserwacji i badaniu klinicz
nemu, laboratoryjnemu i rentgenologicznemu przez odpowiednich specjalistów.
Do czynności Zakładu należy również ustalanie, czy dane schorzenie nadaje się do le
czenia szpitalnego ewtl. sanatoryjnego.
W wypadkach gruźlicy rolę zakładu rozpoznawczego spełnia Ośrodek dla płucno - cho
rych przy Szpitalu Chorób Wewnętrznych Ubezpieczalni.
Zakład Rozpoznawczy korzysta ze wszelkich urządzeń leczniczo - pomocniczych szpi
tala Ubezpieczalni.
W roku 1937/38 przewiduje się rozszerzenie tego zakładu. ,
A n a l i t y c z n e l a b o r a t o r i a c h e m i c z n o - b a k t e r i o l o g i c z n e : Wszelkie analizy i badania chemiczno - bakteriologiczne dla ubezpieczonych i członków ich rodzin wykonują na koszt Ubezpieczalni cztery laboratoria, a mianowicie Za
kład Mikrobiologii przy Uniwersytecie Poznańskim, Państwowy Zakład Higieny, La
boratorium przy Publicznym Szpitalu Miejskim i Prywatne Laboratorium Dr. Karłowskiej w Poznaniu.
Poza tymi* laboratoriami Ubezpieezalnia posiada własne Laboratorium Chemiczno - Bak
teriologiczne przy Szpitalu Chorób Wewnętrz-nych, w którym pracuje 1 lekarz i 2 laborantki.
Laboratorium jest dobrze wyposażone we wszystkie nowoczesne urządzenia, które umożliwiają wykonanie wszelkich potrzebnych badań.
Jedyną trudnością jest szczupłość ubikacyj, w których laboratorium się mieści w związku z czym zostanie ono rozszerzone o 2 sale dodatkowe.
Przy czynnościach analitycznych laboratoriów trzeba zaznaczyć, że prace przez nie wy
konywane posiadają niesłychane znaczenie dla rozpoznania chorób i właściwego ich leczenia.
W lecznictwie pracowało w roku 1935 1936 a) lekarzy:
1. domowych 62 62
2. specjalistów 34 32
3. szpitalnych 3 . 3
4. zakładów leczniczych i rozpoznawczych — 2
5. dentystów 16 16
6. administracyjnych i komisyj lek. 9 8
7. innych 1 4
razem: 125 127
b) farmaceutów 5 5
c) personelu pomocniczo-lekarskiego (higienistki, pielęgniarki,
sanitariusze, masażyści, laboranci itp.) 40 36
d) personelu biurowego 20 19
e) personelu fizycznego (palacze, portierzy, masażyści, pie
lęgniarze, szoferzy, woźni, uprzątacze, sanitariusze, si
ły fizyczne pom. lekarskie, robotnicy apteczni, łazienne,
pokojówki szpitalne) 33 27
razem: 98 87
ogółem: 223 214
III. Ubezpieczeni i Zakłady Pracy.
Liczba osób, pozostających (zarejestrowanych) w ewidencji Ubezpieczalni Społecznej wy
nosiła na koniec roku 1936 około 145,000, z czego 118.000 przypadało na robotników i 27.000 na pracowników umysłowych.
Liczby tej nie należy identyHkować z liczbą osób aktualnie ubezpieczonych, gdyż wy
kazuje ona tylko ilość pracowników, którzy w czasie od 1. 1. 34 r. do 31. 12. 1936 podjęli po raz pierwszy pracę na terenie Ubezpieczalni Społecznej w Poznaniu od chwili jej powstania.
Niektórzy ubezpieczeni pozostawali w zatrudnieniu stale u jednego pracodawcy, inni zaś zmieniali kilkakrotnie miejsce pracy, jednakże wyżej wymienioną liczbą zostali objęci tylko raz.
Dla porównania podaje się cyfry dotyczące ubezpieczonych za rok 1935. Liczba zare
jestrowanych ubezpieczonych wynosiła wtedy ogółem około 119.000, W tym robotników 97.000, pracowników umysłowych 22.000. — Ogromną większość osób, które po raz pierwszy zostały ujęte w ewidencję (t. zw. pierwsze zgłoszenia) zgłoszono w roku 1934, tj. w okresie or
ganizacji Ubezpieczalni Społecznej.
Dla orientacji zaznacza się, że z liczby ogólnej zgłoszeń o wstąpieniu d:0’ pracy, która za ro*k 1935 wyniosła 69.000, przypada na zgłoszenia pierwsze około 33.000 zaś na zgłoszenia ponowne około 36.000. W roku 1936 było zgłoszeń pierwszych 21.000 a zgłoszeń wtórnych 60.000, zaś wpływ zgłoszeń o wstąpieniu do pracy w poszczególnych miesiącach przedstawia się następująco;
