• Nie Znaleziono Wyników

lutego – święto Oczyszczenia Najświętszej Marii Panny (Matki Boskiej Gromnicznej). Święto to jest w liturgii katolickiej zakończeniem okresu Bożego

VI. Praktyki religijne

2 lutego – święto Oczyszczenia Najświętszej Marii Panny (Matki Boskiej Gromnicznej). Święto to jest w liturgii katolickiej zakończeniem okresu Bożego

Narodzenia. Przed sumą święcone były uroczyście gromnice. Żołnierze służby zasadniczej obecni na mszy nie święcili gromnic, możliwość tę mieli członkowie rodzin wojskowych oraz żołnierze zawodowi po służbie. Rytuał poświęcenia gromnic i rytuał mszy świętej

754 K. Hrynakowski, Ignacy Mościcki jako elektrochemik i wynalazca, „Żołnierz Wielkopolski”, 1928, nr 14, s. 3.

755 Nie posiadamy informacji świadczących o liturgicznej celebracji przez wojsko dnia imienin prezydenta Wojciechowskiego.

756 Na dzień Imienin Zwierzchnika Państwa, „Żołnierz Wielkopolski”,1928, nr 5, s. 1.

757 Uroczysta akademja [sic] ku czci P. Prezydenta Rzeczypospolitej w Zamku poznańskim, „Żołnierz Wielkopolski”,1928, nr 7, s. 1.

758 RW 1938, nr 1.

759 AAP, PW 5, Księga odprawionych ....

przypominały ofiarowanie Jezusa w świątyni Jerozolimskiej w 40 dniu po narodzeniu.

Płonąca gromnica symbolizować miała Jezusa niesionego na rękach przez Maryję.

Podawano ją do ręki konającemu, zapalano w czasie burzy i piorunów (gromów), a także w podczas innych niebezpiecznych sytuacji760. Rytuał ten więc służył uświęceniu przedmiotu, który po przeistoczeniu (zamiana zwykłej świecy w poświęconą gromnicę) zyskiwał wartość symboliczną i sprawczą. Księga odprawionych nabożeństw i wygłoszonych kazań w kaplicy w Biedrusku pokazuje, iż w czasie tego święta w mszy uczestniczyli żołnierze i rodziny wojskowe oraz ludność miejscowa, jednak niewielu wiernych przystępowało do komunii świętej – w 1939 roku były to tylko 2 osoby. W kaplicy biedruskiej odprawione msze w 1938 i 1939 roku odbywały się z udziałem orkiestry wojskowej. Analizując tematykę wygłoszonych kazań w czasie tego święta zauważamy, że celebrans ks. Wężyk wygłaszał kazanie niezwiązane z tym wydarzeniem, np. w 1938 roku kazanie dotyczyło walki z nadużywaniem alkoholu761.

12 lutego – Rocznica Koronacji Ojca Świętego Piusa XI. Ks. Achilles Ratti w roku 1918 mianowany został przez Benedykta XV wizytatorem apostolskim Polski i Litwy, a 6 czerwca 1919 nuncjuszem apostolskim w Polsce. W czasie zagrożenia Warszawy przez zbliżające się oddziały bolszewickie był jednym z dwóch przedstawicieli dyplomatycznych, którzy pozostali w stolicy. Należy podkreślić, że zaangażował się w ustanowienie odrębnego biskupstwa polowego dla Wojska Polskiego. Po wyborze na Stolicę Piotrową (06 lutego 1922) wielokrotnie dawał dowody znajomości stosunków panujących w Polsce, a także swej sympatii do Józefa Piłsudskiego – biskup polowy Gawlina wspominał że:

Gdy zakończyłem sprawozdanie, zapytał Ojciec św. o zdrowie Marszałka, gdyż widział go niedawno na fotografii, przy czym wygląd jego mu się nie podobał.

Następnie Ojciec św. mówił, że marszałek jest człowiekiem wielkim i dobrym.

„Mieliśmy często okazję z nim pertraktować i zawsze wobec nas jeszcze jako nuncjusza był lojalny. (…) Sądzimy, że nie ma prośby, której by nam Marszałek odmówił. Przekonaliśmy się też o jego pobożności, gdyśmy razem z nim do Wilna jechali. Było coś pilnego do załatwienia, a więc niespodziewanie weszliśmy do jego sypialni, gdzieśmy widzieli na jego stoliku krzyż i obraz Matki Bożej”762.

760 G. Szmyd, Życie ..., Lwów 1937, s. 96.

761 AAP, PW 5, Księga odprawionych...

762 J. Gawlina, Wspomnienia..., s. 86.

Dzień koronacji papieża Piusa XI obchodzony był w sposób szczególny. W okresie poprzedzającym rocznicę, zgodnie z zarządzeniami biskupa polowego, w pododdziałach przeprowadzano z żołnierzami pogadanki duszpasterskie o papiestwie, Piusie XI, jego przychylności do Polski763. Na przykład w oddziałach podległych parafii w Ostrowie Wielkopolskim przeprowadzone zostały następujące pogadanki: Papież Pius XI a Polska;

O działalności ojca św. Piusa XI764. Odprawiono uroczyste nabożeństwo zakończone modłami w jego intencji. Jeśli była taka możliwość, starano się urządzać uroczyste akademie ku czci Piusa XI. W roku śmierci Ojca Świętego w biedruskiej kaplicy odprawiona została dla 7 psk msza, w trakcie której wygłoszone zostało kazanie O życiu i śmierci ojca św. Piusa XI – 10 lutego 1939765. 18 lutego 1939 odprawiona została msza żałobna, w której udział wzięły wszystkie oddziały stacjonujące w Biedrusku, a w jej trakcie do komunii przystąpiło około 350 żołnierzy, co stanowi znacznie większą liczbę niż zwykle766.

Nie zachowały się informacje źródłowe o obchodach liturgicznych w DOK VII w rocznicę koronacji poprzednika Piusa XI – Benedykta XV, który sprawował swoją posługę w latach 1914 -1922, jednak należy założyć, iż takie obchody miały miejsce.

Następcą Piusa XI został Eugenio Pacelli, który przyjął imię Piusa XII. Z powodu wybuchu wojny nie zdążono celebrować rocznicy jego koronacji, jedynie po jego wyborze w Biedrusku, 12 marca 1939 odprawiono z tej okazji mszę z Te Deum, podczas której wygłoszono kazanie: O ojcu św. Pius [sic!] XII oraz Ukrzyżowanie kazanie pasyjne. Z obecnych na mszy dwóch pułków jazdy (7 psk. i 15 p.uł.) do komunii przystąpiły dwie osoby767. Obowiązek odprawienia nabożeństwa wynikał z rozkazu biskupa polowego, który precyzował, iż msza powinna być śpiewana, kazanie dotyczyć powinno znaczenia urzędu papieskiego oraz życia Piusa XII, podczas kazania kapłan miał zachęcić i wzywać słuchaczy do modlitw w intencji papieża. Po mszy zamiast typowych modlitw powinny zostać odmówione w intencji Piusa XII: Ojcze nasz, Zdrowaś Maryjo, Chwała Ojcu, po czym Te Deum i Pro gratiarum actione. Podczas Te Deum nakazano bicie w dzwony768.

763 RW 1924 nr 2.; RW 1927 nr 2.; RW 1939 nr 1.; RW 1938 nr 1.

764 AOP,164/133, Wykaz pogadanek WUPO za mc luty 1938.; AOP,164/101, Wykaz pogadanek WUPO za mc luty 1935.

765 AAP, PW 5, Księga odprawionych...

766 Tamże.

767 Tamże.

768 RW 1939 nr 4.

18 marca – dzień imienin marszałka Edwarda Rydza Śmigłego. Po śmierci Józefa Piłsudskiego w 1935 roku obóz sanacyjny zaczął szerzyć kult jego następcy. Prasa lokalna i wojskowa podkreślała znaczenie i rolę nowego Naczelnego Wodza769. Ponieważ obchodził on imieniny dzień przed Piłsudskim, organizacja uroczystości z podobnym natężeniem co w przypadku Marszałka była znacznie utrudniona. W DOK VII w roku 1938 uroczystości te świętowano przez odmówienie modlitw rannych w intencji Rydza-Śmigłego770. Nie zachowały się informacje źródłowe świadczące o mszy w jego intencji, a co za tym idzie obchodzono imieniny znacznie skromniej niż imieniny jego poprzednika771.

19 marca – dzień imienin marszałka Józefa Piłsudskiego. Dzień ten był dla