Aktywa z tytułu prawa do użytkowania

Wybrane zasady rachunkowości

Zgodnie z MSSF 16 umowa jest leasingiem lub zawiera leasing, jeżeli przekazuje prawo do kontroli zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres czasu w zamian za wynagrodzenie. Prawo do kontroli przechodzi na leasingobiorcę na mocy zawartej umowy, jeśli przez cały okres użytkowania dysponuje on łącznie:

▪ prawem do uzyskania zasadniczo wszystkich korzyści ekonomicznych z użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów, oraz

▪ prawem do kierowania użytkowaniem zidentyfikowanego składnika aktywów.

Początkowe ujęcie i wycena aktywa z tytułu prawa do użytkowania

Dla umów zidentyfikowanych jako leasing Grupa ujmuje w swoim bilansie aktywa z tytułu prawa do użytkowania na dzień rozpoczęcia leasingu (tj. na datę, kiedy aktywo objęte umową leasingu jest dostępne dla Grupy do użytkowania).

Aktywa z tytułu prawa do użytkowania są ujmowane początkowo po koszcie.

Koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania obejmuje: kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu, wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia leasingu lub przed tą datą pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe, początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez leasingobiorcę oraz

szacunek kosztów, które mają zostać poniesione przez leasingobiorcę w związku z demontażem i usunięciem bazowego składnika aktywów.

Późniejsza wycena aktywa z tytułu prawa do użytkowania

Grupa wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania stosując model kosztu, tj. w pomniejszeniu o odpisy amortyzacyjne oraz ewentualne straty z tytułu utraty wartości, ale także po odpowiednim skorygowaniu o dokonywane przeliczenia zobowiązania z tytułu leasingu (tj. modyfikacje nieskutkujące koniecznością ujęcia odrębnego leasingu).

Uproszczenia dotyczące umów krótkoterminowych i aktywów o niskiej wartości

Grupa stosuje wyjątek praktyczny dotyczący umów najmu oraz umów o podobnym charakterze zawartych na okres krótszy niż 12 miesięcy od daty rozpoczęcia leasingu.

Wyjątek dotyczący wynajmu aktywów o niskiej wartości jest natomiast w Grupie stosowany dla wynajmu głównie sprzętu IT i pozostałego wyposażenia o niskiej wartości początkowej. Zgodnie z wytycznymi Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości za przedmioty o niskiej wartości uznać można przedmioty, których wartość nie przekracza 5 tys. USD.

Płatności leasingowe w przypadku obu wymienionych wyjątków rozpoznawane są w kosztach operacyjnych okresu, którego dotyczą, co do zasady metodą liniową. Ujęcie kosztów w odpowiedniej kategorii w wymiarze funkcjonalnym i rodzajowym zależy od przeznaczenia przedmiotu leasingu. Ani aktywo z tytułu prawa do użytkowania ani odpowiadające mu zobowiązanie finansowe nie są w tym przypadku rozpoznawane.

Wyłączenia od stosowania zapisów MSSF 16

Grupa nie stosuje zapisów MSSF 16 do umów najmu lub umów o podobnym charakterze, których przedmiotem są aktywa ujmowane w pozycji wartości niematerialnych. MSSF 16 nie ma też zastosowania do umów, których przedmiotem są licencje własności intelektualnej, ponieważ obszar ten objęty jest zakresem MSR 38.

Szacunki

Do szacowania ewentualnej utraty wartości składników aktywów z tytułu prawa do użytkowania Grupa stosuje przepisy MSR 36 Utrata wartości aktywów. Grupa ocenia na każdy dzień bilansowy czy zaistniały obiektywne przesłanki mogące wskazywać na utratę wartości danego składnika aktywa z tytułu prawa do użytkowania. Dodatkowo na koniec każdego roku obrotowego Zarząd Spółki dla umów zawartych na czas nieokreślony, dokonuje osądu, aby ustalić z wystarczającą pewnością okres trwania umowy.

Amortyzacja prawa do użytkowania w Grupie dokonywana jest co do zasady metodą liniową. Jeżeli w ramach umowy leasingu przeniesione zostanie prawo własności do bazowego składnika aktywów na rzecz spółki z Grupy pod koniec okresu leasingu lub jeżeli koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania uwzględnia to, że Grupa skorzysta z opcji kupna, Grupa dokonuje amortyzacji składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania, począwszy od daty rozpoczęcia użytkowania bazowego składnika aktywów aż do końca tego okresu. W przeciwnym razie Grupa dokonuje amortyzacji składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania od daty rozpoczęcia leasingu aż do końca okresu użytkowania tego składnika lub do końca okresu leasingu, w zależności od tego, która z tych dat jest wcześniejsza.

Grupa Asseco

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 według MSSF UE (w milionach złotych)

62 Zmiana wartości netto aktywów z tytułu prawa do użytkowania w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2020 roku wynikała z następujących ruchów:

ro Grunty i

mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN

Wartość netto aktywów z tytułu prawa do

użytkowania na dzień 1 stycznia 2020 roku 589,1 12,4 84,5 0,6 686,6

Wykupu aktywów z tytułu prawa do

użytkowania - (0,8) (5,7) (0,2) (6,7)

Zmiana prezentacji - (2,0) - - (2,0)

Różnice kursowe z przeliczenia jednostek

zagranicznych 18,0 0,5 3,3 - 21,8

Wartość netto aktywów z tytułu prawa do

użytkowania na dzień 31 grudnia 2020 661,1 7,4 55,7 0,5 724,7

Największe saldo aktywów z tytułu prawa do użytkowania w Grupie stanowią grunty i budynki. W przypadku gruntów na saldzie na dzień 31 grudnia 2020 roku ujęte zostały przede wszystkim umowy prawa wieczystego użytkowania gruntów, których stroną są spółki z Grupy z siedzibą w Polsce. Pozostały okres użytkowania wieczystego gruntów wynikający ze wspomnianych umów jest długi i waha się w przedziale od 68 do 99 lat, a na użytkowanych wieczyście gruntach postawione zostały własne budynki biurowe, co przekłada się na stosunkowo mniejszą elastyczność w zakresie opcji wyjścia z takich umów.

Aktywa z tytułu prawa do użytkowania budynków to z kolei aktywa wynikające z umów najmu powierzchni biurowych w wielu krajach na świecie. Okresy najmu wynikające z umów dochodzą do nawet 20 lat. Umowy najmu powierzchni biurowych mają charakter standardowy i nie zawierają zapisów, które stanowiłyby odstępstwa od praktyki rynkowej i przez to rodziłyby nietypowe ryzyka.

Zobowiązania finansowe odpowiadające wartości aktywów z tytułu prawa do użytkowania zostały przedstawione w nocie 6.17.

Zmiana wartości netto aktywów z tytułu prawa do użytkowania w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2019 roku wynikała z następujących ruchów:

Grunty i

mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN

Wartość netto aktywów z tytułu prawa do

użytkowania na dzień 1 stycznia 2019 roku 577,0 6,3 109,1 1,0 693,4

Odpisu amortyzacyjnego za okres

Wartość netto aktywów z tytułu prawa do

użytkowania na dzień 31 grudnia 2019 589,1 12,4 84,5 0,6 686,6