Testy z tytułu utraty wartości

Na każdy dzień bilansowy Grupa ocenia, czy istnieją przesłanki wskazujące na to, że mogła nastąpić utrata wartości któregoś ze składników niefinansowych aktywów trwałych. W razie stwierdzenia, że przesłanki takie występują, lub w razie konieczności przeprowadzenia corocznego testu sprawdzającego, czy nastąpiła utrata wartości, Grupa dokonuje oszacowania wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego dany składnik aktywów został przypisany.

Wartość odzyskiwalna składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne odpowiada wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży tego składnika aktywów lub ośrodka, lub jego wartości użytkowej, zależnie od tego, która z nich jest wyższa. Wartość odzyskiwalną ustala się dla poszczególnych aktywów, chyba, że dany składnik aktywów nie generuje samodzielnie przepływów pieniężnych, a są one w większości niezależnie generowane przez inne aktywa lub grupy aktywów. Jeśli wartość bilansowa składnika aktywów jest wyższa od jego wartości odzyskiwalnej, ma miejsce utrata wartości i dokonuje się wówczas odpisu do wysokości oszacowanej wartości odzyskiwalnej. Przy szacowaniu wartości użytkowej prognozowane przepływy pieniężne są dyskontowane do ich wartości bieżącej przy zastosowaniu stopy dyskontowej odzwierciedlającej bieżące rynkowe oszacowania wartości pieniądza w czasie oraz ryzyko typowe dla danego składnika aktywów. Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości składników majątkowych używanych w działalności kontynuowanej ujmuje się jako element kosztów operacyjnych.

Na każdy dzień bilansowy Grupa ocenia czy występują przesłanki wskazujące na to, że odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości, który był ujęty w okresach poprzednich w odniesieniu do danego składnika aktywów jest zbędny, lub czy powinien zostać zmniejszony. Jeżeli takie przesłanki występują, Grupa szacuje wartość odzyskiwalną tego składnika aktywów. Poprzednio ujęty odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości ulega odwróceniu wtedy i tylko wtedy, gdy od momentu ujęcia ostatniego odpisu aktualizującego nastąpiła zmiana wartości szacunkowych stosowanych do ustalenia wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów. W takim przypadku podwyższa się wartość bilansową składnika aktywów do wysokości jego wartości odzyskiwalnej. Podwyższona kwota nie może przekroczyć wartości bilansowej składnika aktywów, jaka zostałaby ustalona (po uwzględnieniu umorzenia), gdyby w ubiegłych latach nie ujęto odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości w odniesieniu do tego składnika aktywów. Odwrócenie odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości składnika aktywów ujmuje się niezwłocznie jako pomniejszenie kosztów operacyjnych. Po odwróceniu odpisu aktualizującego, w kolejnych okresach odpis amortyzacyjny dotyczący danego składnika jest

Grupa Asseco

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 według MSSF UE (w milionach złotych)

76 korygowany w sposób, który pozwala w ciągu pozostałego okresu użytkowania tego składnika aktywów dokonywać systematycznego odpisania jego zweryfikowanej wartości bilansowej pomniejszonej o wartość końcową.

Wartość firmy – test na utratę wartości

Po początkowym ujęciu, wartość firmy jest wykazywana według ceny nabycia pomniejszonej o wszelkie skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Test na utratę wartości przeprowadza się raz na rok lub częściej, jeśli wystąpią ku temu przesłanki. Wartość firmy nie podlega amortyzacji. Na dzień przejęcia nabyta wartość firmy jest alokowana do każdego z ośrodków wypracowujących środki pieniężne, które mogą skorzystać z synergii połączenia.

Każdy ośrodek lub zespół ośrodków, do którego została przypisana wartość firmy: odpowiada najniższemu poziomowi w Grupie, na którym wartość firmy jest monitorowana na wewnętrzne potrzeby zarządcze oraz jest nie większy niż jeden segment operacyjny określony zgodnie z MSSF 8 Segmenty operacyjne. Odpis z tytułu utraty wartości ustalany jest poprzez oszacowanie odzyskiwalnej wartości ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego została alokowana dana wartość firmy. W przypadku, gdy odzyskiwalna wartość ośrodka wypracowującego środki pieniężne jest niższa niż wartość bilansowa, ujęty zostaje odpis z tytułu utraty wartości. Odwrócenie dokonanego uprzednio odpisu z tytułu utraty wartości firmy nie jest możliwe.

W przypadku, gdy wartość firmy stanowi część ośrodka wypracowującego środki pieniężne i dokonana zostanie sprzedaż części działalności w ramach tego ośrodka, przy ustalaniu zysków lub strat ze sprzedaży takiej działalności wartość firmy związana ze sprzedaną działalnością zostaje włączona do jej wartości bilansowej. W takich okolicznościach sprzedana wartość firmy jest ustalana na podstawie względnej wartości sprzedanej działalności i wartości zachowanej części ośrodka wypracowującego środki pieniężne.

Szacunki

Każdorazowo, przeprowadzenie testu na utratę wartości wymaga oszacowania wartości użytkowych ośrodków lub grupy ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne, do których przypisana jest wartość firmy lub/i wartości niematerialne o nieokreślonym okresie użytkowania. Oszacowanie wartości użytkowej polega na ustaleniu przyszłych przepływów pieniężnych generowanych przez ośrodek lub ośrodki i ustaleniu stopy dyskontowej, która jest następnie wykorzystywana do obliczenia wartości bieżącej tych przepływów.

Spółki notowane na aktywnym rynku

W przypadku ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne, którymi są spółki/grupy notowane na aktywnym rynku, wartością odzyskiwalną może być wartość rynkowa (tzw. kapitalizacja giełdowa) spółki/grupy lub jej wartość użytkowa, w zależności od tego, która z nich jest wyższa. Tym samym w przypadku ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne, którymi są spółki/grupy notowane na aktywnym rynku test z tytułu utraty wartości był przeprowadzany w dwóch etapach. W pierwszej kolejności porównywano wartość bilansową ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne z ich wartością rynkową (giełdową). Jeśli wartość rynkowa przewyższała wartość bilansową uznawano, że nie występuje utrata wartości danego ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne. W przeciwnym przypadku szacowano wartość użytkową takiego ośrodka za pomocą modelu zdyskontowanych wolnych przepływów pieniężnych dla właścicieli kapitału własnego i wierzycieli (tzw.

FCFF).

Na dzień 31 grudnia 2020 roku jak i w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2020 roku, kapitalizacja giełdowa Asseco Poland utrzymywała się na poziomie poniżej wartości księgowej aktywów netto Grupy.

Sytuacja ta została przez Zarząd Asseco uznana za czynnik wskazujący na możliwość utraty wartości ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne, do których przypisana jest wartość firmy.

W przypadku Segmentu Asseco International, dla celów analizy utraty wartości firmy dokonywana jest alokacja na poziom segmentu operacyjnego, którym pozostają spółki i subgrupy wchodzące w skład Grupy Asseco International.

W przypadku ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne, którymi są spółki notowane na aktywnym rynku, przesłanką wskazującą na możliwość utraty wartości może być niska kapitalizacja danego ośrodka (tj. nadwyżka wartości bilansowej ośrodka nad jego wartością rynkową).

Do spółek/grup notowanych na aktywnym rynku należą: Asseco Business Solutions S.A., Asseco South Eastern Europe S.A. oraz Formula Systems (1985) Ltd. i subgrupy od niej zależne.

W poniższych tabelach zaprezentowano porównanie wartości rynkowej (liczonej jako średnia cena akcji spółek notowanych z ostatniego kwartału przed datą bilansową) z wartością bilansową ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne dla spółek/grup notowanych na aktywnym rynku na dzień 31 grudnia 2020 roku oraz na dzień 31 grudnia 2019 roku.

31 grudnia 2020 Asseco South Eastern Europe S.A.

Asseco Business

Solutions S.A. Grupa Formula

mln PLN mln PLN mln PLN

wartość aktywów netto ośrodka 980,1 334,5 2 787,3

wycena giełdowa 2 164,2 1 149,8 4 779,9

nadwyżka(+) /niedobór(-) wartości godziwej nad wartością

księgową 1 184,1 815,3 1 992,6

31 grudnia 2019 Asseco South Eastern

Europe S.A.

Asseco Business

Solutions S.A. Grupa Formula

mln PLN mln PLN mln PLN

wartość aktywów netto ośrodka 855,9 318,7 2 520,8

wycena giełdowa 1 179,9 930,3 3 993,5

nadwyżka(+) /niedobór(-) wartości godziwej nad wartością

księgową 324,0 611,6 1 472,7

Nadwyżka wartości godziwej nad wartością bilansową dla spółki Asseco Business Solutions S.A., Grupy Asseco South Eastern Europe oraz Grupy Formula Systems S.A. pozostaje znaczna, dzięki czemu stwierdzono, że nie wystąpiła konieczność rozpoznania odpisu z tytułu utraty wartości tych ośrodków. Odpowiednie testy na utratę wartości zostały jednak przeprowadzone zgodnie z wymogami MSR 36, a założenia do nich przyjęte opisano poniżej.

Spółki nienotowane na aktywnym rynku

W przypadku spółek/grup nienotowanych na aktywnym rynku, wartość odzyskiwalna ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne jest ustalona w oparciu o ich wartość użytkową, która jest szacowana za pomocą modelu zdyskontowanych wolnych przepływów pieniężnych dla właścicieli kapitału własnego i wierzycieli (tzw. FCFF).

W wyliczeniach wartości użytkowej ośrodków/grup ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne, zostały przyjęte następujące założenia:

▪ w każdej jednostce zależnej analizowano tzw. jednostki biznesowe, które w sumie składają się na budżet i prognozy całej jednostki zależnej;

▪ szczegółową prognozą objęto okres 5 lat, w czasie którego zostały założone wzrosty przepływów w kolejnych latach, dla reszty okresu funkcjonowania jednostek obliczono wartość rezydualną przy założonym braku wzrostu przepływów;

▪ zakładane wzrosty przepływów zależą od strategii dla całej Grupy, taktycznych planów poszczególnych jednostek oraz biorą pod uwagę uwarunkowania poszczególnych rynków geograficznych, jak i sektorowych, jednocześnie odzwierciedlając obecny oraz potencjalny portfel zamówień. Potencjalny portfel zamówień zakłada utrzymanie bieżących oraz pozyskanie nowych klientów. Dodatkowo, w związku z faktem, że w Jednostce Dominującej zarówno w Segmencie Administracji Publicznej, jak i w Segmencie Przedsiębiorstw realizacja budżetów i prognoz w znacznej mierze zależy od pozyskania w przyszłości kilku kontraktów z kluczowymi klientami Jednostki Dominującej, zaznaczyć należy, że w prognozach do testów przyjęto scenariusz kontynuowania współpracy z tymi klientami w długim okresie oraz pozyskanie tych znaczących kontraktów;

▪ prognozy jednostek zagranicznych zakładają wzrosty przychodów w ich walutach funkcjonalnych;

▪ stopa dyskonta jest zgodna ze średnioważonym kosztem kapitału dla danego ośrodka. Poszczególne składniki tej stopy zostały oszacowane na podstawie danych rynkowych o stopach wolnych od ryzyka, wartości współczynnika beta, która została zalewarowana w oparciu o rynkową strukturę dług/kapitał oraz wartości oczekiwanej stopy zwrotu z rynku.

Tylko w bardzo niewielu przypadkach obecnie panująca pandemia miała wpływ na bieżące wyniki i/lub przewidywania Zarządu Grupy co do wyników w przyszłości spółek z Grupy. W przypadku, gdy sytuacja bieżąca się pogorszyła lub gdy spółka działa na rynku szczególnie dotkniętym bieżącą sytuacją, w prognozach na kolejne lata odzwierciedlono większą niepewność wynikającą z panującej epidemii w stosunku do oczekiwań, które

Grupa Asseco

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 według MSSF UE (w milionach złotych)

78 ujęto w modelach w ubiegłym roku. W takich wypadkach korygowano przyszłe przepływy pieniężne przyjmując bardziej konserwatywne niż w ubiegłych latach podejście. W znaczącej większości przypadków jednak wyniki ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne w roku 2020 były dobre, często lepsze niż budżety, dlatego też Zarząd nie widział konieczności zmiany prognoz co do tych ośrodków na kolejne lata i utrzymał generalne założenia przyjmowane w poprzednich latach.

Przeprowadzone testy na utratę wartości polegające na oszacowaniu wartości użytkowej za pomocą modelu zdyskontowanych wolnych przepływów pieniężnych dla właścicieli kapitału własnego i wierzycieli (tzw. FCFF) wykazały, że wartość użytkowa ośrodków/grup ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne przewyższa ich wartość księgową w każdym przypadku.

Analiza wrażliwości

Dla testów na utratę wartości sporządzonych na dzień 31 grudnia 2020 roku polegających na wyliczeniu wartości użytkowej, przeprowadzono analizę wrażliwości. W analizie tej badano wpływ zmiany:

▪ zastosowanej realnej stopy dyskonta dla okresu rezydualnego, tj. dla przepływów po 2025 roku;

▪ średniorocznej efektywnej stopy zmiany przepływów FCFF w okresie prognozy, tj. w latach 2021-2025;

jako czynnika wpływającego na wartość odzyskiwalną ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne, przy założeniu braku zmian pozostałych czynników.

Celem analizy wrażliwości było zbadanie jaką wartość musiałyby przybrać wybrane parametry modelu, aby oszacowana wartość użytkowa ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne zrównała się z wartością bilansową ośrodka. Wyniki przeprowadzonej analizy na dzień 31 grudnia 2020 roku zostały zestawione w poniższej tabeli.

Ośrodek generujący przepływy pieniężne stanowiący segment operacyjny Formula Systems

Grupa Formula Systems 3 989,0 6,8% 14,7% (4,8%)

Główne ośrodki generujące przepływy pieniężne

w segmencie Asseco International

Główne ośrodki generujące przepływy pieniężne w segmencie Asseco Poland

Spółki z segmentu Asseco Poland zidentyfikowane jako ośrodki generujące przepływy pieniężne

ZUI Novum 4,5 10,7% ∞ n/a

Asseco Data Systems 398,2 8,2% 31,0% (13,8%)

Dahliamatic 66,3 10,7% 14,4% 8,2%

Ośrodki generujące przepływy pieniężne w postaci segmentów operacyjnych zidentyfikowane w Jednostce Dominującej

Segment „Administracja Publiczna” 1 144,8 7,5% 10,8% 4,0%

Segment „Bankowość i Finanse” 1 303,2 7,5% 8,6% 6,4%

Segment „Przedsiębiorstwa” 252,2 7,5% 20,0% (16,5%)

* Wartość bilansowa ośrodka to rozpoznane w sprawozdaniu finansowym skonsolidowane metodą pełną aktywa operacyjne netto (w tym wartość wycenionych do wartości godziwej aktywów rozpoznanych na nabyciu (PPA)) oraz wartość firmy (oznacza to więc, że wartość ta nie uwzględnia długu/gotówki netto)

∞ oznacza, że wartość graniczna stopy dyskonta dla okresu rezydualnego jest większa niż 100% lub ujemna

Analogiczna analiza wykonana na dzień 31 grudnia 2019 roku przedstawiała się następująco:

Ośrodek generujący przepływy pieniężne stanowiący segment operacyjny Formula Systems

Grupa Formula Systems 3 516,4 7,5% 11,4% (1,0%)

Główne ośrodki generujące przepływy pieniężne

w segmencie Asseco International

Główne ośrodki generujące przepływy pieniężne w segmencie Asseco Poland

Spółki z segmentu Asseco Poland zidentyfikowane jako ośrodki generujące przepływy pieniężne

Eversoft 0,5 11,0% ∞ (57,8%)

ZUI Novum 5,1 11,0% ∞ (88,0%)

Asseco Data Systems 419,0 8,4% 17,1% (5,5%)

Dahliamatic 64,4 11,0% 13,7% (3,7%)

Ośrodki generujące przepływy pieniężne w postaci segmentów operacyjnych zidentyfikowane w Jednostce Dominującej

Segment „Administracja Publiczna” 1 121,7 7,5% 9,3% 18,3%

Segment „Bankowość i Finanse” 1 284,2 7,5% 8,3% 31,2%

Segment „Przedsiębiorstwa” 248,0 7,5% 14,1% 4,3%

Objaśnienia do tabeli (* i ∞) są identyczne jak ujawnione pod tabelą powyżej.

Jak to wskazano w tabeli powyżej (dla roku 2020), dla Segmentu Bankowość i Finanse zidentyfikowanego jako ośrodek generujący przepływy pieniężne w Jednostce Dominującej w modelu przyjętym do analizy zastosowano stopę dyskonta równą 7,5%. Natomiast średnia roczna stopa zmiany przepływów pieniężnych zastosowana w modelu dla okresu od 2021 do 2025 wynosiła w tym segmencie 12,7%. Wartości analogicznych parametrów (tj. WACC i średnioroczny CAGR) zastosowanych w modelu dla Segmentu Administracji Publicznej wynosiły odpowiednio 7,5% oraz 13,6%. W modelu dla Segmentu Przedsiębiorstw z kolei zastosowano tę samą wysokość parametru WACC co w pozostałych segmentach oraz średnią ważoną stopę wzrostu wolnych przepływów pieniężnych równą 2,3%.

Jednocześnie dla Segmentu Administracji Publicznej oraz Segmentu Przedsiębiorstw zwracamy uwagę, że w związku z założeniem pozyskania kilku kontraktów z kluczowymi klientami tych segmentów o znaczącym udziale w planowanych przychodach, przyjętym do prognoz na lata 2021-2025, zakończenie takiej współpracy lub utrata takich kontraktów będzie miała istotny wpływ na wyniki testu.

Dodatkowo w poniższej tabeli zaprezentowano analizę wrażliwości modeli wyliczających wartości odzyskiwalne ośrodków generujących przepływy pieniężne na zmiany stóp dyskontowych (zastosowaną stopę dyskonta zmieniano w przedziale 0,5 p.p. do 1,5 p.p. in plus i in minus) oraz na procentową zmianę prognozowanych wolnych przepływów pieniężnych (zmieniano wartość FCFF z modelu o 1%, 3% i 5% in plus i in minus).

Segment Bankowość i Finanse8 zmiana wartości stopy dyskonta dla okresu rezydualnego (zmiana podana w punktach procentowych)

Grupa Asseco

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 według MSSF UE (w milionach złotych)

80

Segment Administracja Publiczna-ta40 zmiana wartości stopy dyskonta dla okresu rezydualnego (zmiana podana w punktach procentowych)

Segment Przedsiębiorstwa zmiana wartości stopy dyskonta dla okresu rezydualnego (zmiana podana w punktach procentowych)