Rezerwy

Wybrane zasady rachunkowości

Rezerwy tworzone są wówczas, gdy na Grupie ciąży obowiązek (prawny lub zwyczajowo oczekiwany) wynikający ze zdarzeń przeszłych, i gdy prawdopodobne jest, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków uosabiających korzyści ekonomiczne, oraz można dokonać wiarygodnego oszacowania kwoty tego zobowiązania.

W przypadku, gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny, wielkość rezerwy jest ustalana poprzez zdyskontowanie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej, przy zastosowaniu stopy dyskontowej brutto odzwierciedlającej aktualne oceny rynkowe wartości pieniądza w czasie oraz ewentualnego ryzyka związanego z danym zobowiązaniem. Jeżeli zastosowana została metoda polegająca na dyskontowaniu, zwiększenie rezerwy w związku z upływem czasu jest ujmowane jako koszty finansowe.

Umowy rodzące obciążenia

Grupa rozpoznaje rezerwy na umowy rodzące obciążenia, jeżeli nieuniknione całkowite koszty wypełnienia obowiązków przewyższają możliwe do uzyskania korzyści.

Kontraktem uciążliwym jest umowa z klientem, w której łączna kwota przychodów jest niższa niż całkowita łączna wartość kosztów obcych (COGS) oraz kosztów wytworzenia.

W przypadku rozpoznania kontraktu uciążliwego (rozpoznanie to może nastąpić w dowolnym momencie trwania kontraktu), cała przewidywana do poniesienia strata na kontakcie powinna być od razu ujęta jako koszt bieżącego okresu (poprzez utworzenie rezerwy na oczekiwaną stratę).

Weryfikacja stanu rezerwy na umowy rodzące obciążenia dokonywana jest na każdy dzień bilansowy (na dany dzień bilansowy wartość rezerwy powinna być równa różnicy pomiędzy całą planowaną stratą na kontrakcie a stratą zrealizowaną do dnia bilansowego), w efekcie czego może nastąpić zwiększenie lub zmniejszenie rezerwy.

Rezerwy na naprawy gwarancyjne

Rezerwa na naprawy gwarancyjne tworzona jest na pokrycie przyszłych przewidywanych kosztów realizacji zobowiązań gwarancyjnych lub serwisowych wynikających z realizowanych kontraktów IT, o ile zobowiązania do świadczenia gwarancji spełniają, w rozumieniu MSSF 15, definicję gwarancji standardowej.

Jeżeli gwarancja spełnia definicję usługi (jest gwarancją ponadstandardową w rozumieniu MSSF 15) tj. gwarancja ma zakres szerszy niż tylko zapewnienie klienta, że dany produkt/usługa jest zgodny z ustaloną przez strony specyfikacją, nie są na nią tworzone rezerwy. Świadczenie gwarancji ponadstandardowej jest bowiem zobowiązaniem do wykonania usługi i jako takie powinno być ujęte w przychodach ze sprzedaży, nie zaś w kategorii rezerw.

Rezerwa na naprawy gwarancyjne (dotycząca gwarancji standardowej) jest zawiązywana w następujących przypadkach:

(i) z klientem nie została podpisana umowa na usługi utrzymaniowe, lub

(ii) zakres umowy utrzymaniowej nie pokrywa całości oczekiwanych kosztów związanych z realizacją zobowiązań gwarancyjnych, lub

(iii) zakres gwarancji producenta dla odsprzedawanego sprzętu jest węższy od gwarancji, do jakiej spółka z Grupy zobowiązała się w umowie z klientem.

Wartość rezerwy rozpoznawana na dzień bilansowy jest współmierna ze stanem realizacji kontraktu IT.

Koszty związane ze świadczeniem usług wynikających ze zobowiązania gwarancyjnego pomniejszają w momencie ich ponoszenia wartość zawiązanej rezerwy. Na każdy dzień bilansowy Grupa dokonuje weryfikacji wysokości zawiązanych rezerw na naprawy gwarancyjne. Jeśli faktyczna realizacja zobowiązania lub przewidywane przyszłe koszty są niższe/wyższe niż zakładano w momencie początkowego ujęcia rezerwy, rezerwa jest odpowiednio obniżana/zwiększana tak, aby odzwierciedlić bieżące oczekiwania Grupy, co do kosztów realizacji zobowiązania gwarancyjnego w przyszłych okresach.

Świadczenia po okresie zatrudnienia

Zgodnie z zakładowymi systemami wynagradzania pracownicy Grupy mają prawo do odpraw emerytalnych. Wysokość odpraw emerytalnych zależy od przepisów prawa pracy, które obowiązuje w poszczególnych krajach, w których działają spółki z Grupy. Spółki z Grupy tworzą rezerwę na świadczenia po okresie zatrudnienia w oparciu o wyliczenia dokonane przez niezależnych aktuariuszy, wykonane przy zastosowaniu założeń specyficznych dla danej spółki i danego kraju.

Wartość bieżąca tych zobowiązań na każdy dzień bilansowy jest obliczona przez niezależnego aktuariusza. Ponowna wycena zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych dotyczących programów określonych świadczeń obejmująca zyski i straty aktuarialne ujmowana jest w innych całkowitych dochodach i nie podlega późniejszej reklasyfikacji do zysku lub straty.

Rezerwy na kary umowne

W rezerwach na kary umowne ujmowane są rezerwy na kary umowne nieprojektowe, czyli rezerwy dotyczące kar niezwiązanych bezpośrednio z realizacją obowiązku świadczenia i stanowiących raczej wynagrodzenie za szkodę (odszkodowanie) niż niespełnienie obowiązku świadczenia. Potencjalna wysokość kar umownych nieprojektowych oraz moment ich wystąpienia nie jest Grupie znany. Źródłem kar nieprojektowych są raczej przepisy prawa niż umowa i przewidziane w niej kary umowne. Rezerwy na kary umowne prezentowane są w Pozostałych rezerwach oraz jako pozostałe koszty operacyjne.

Rezerwy na ryzyka spraw sądowych i pozostałe rezerwy

Pozostałe rezerwy obejmują głównie rezerwy na toczące się postępowania sądowe i tworzone są na bazie dostępnych informacji, w tym zwłaszcza opinii prawników i niezależnych ekspertów. Grupa tworzy rezerwy w przypadku, gdy na koniec okresu sprawozdawczego na Grupie ciąży obowiązek wynikający ze zdarzeń przeszłych, który można wiarygodnie oszacować i gdy jest prawdopodobne, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wydatkowania środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne.

Zmiany stanu rezerw w okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2020 roku oraz w okresie porównawczym zostały przedstawione w tabeli poniżej:

Rezerwy

Grupa Asseco

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 według MSSF UE (w milionach złotych)

106

Na dzień 31 grudnia 2020 roku, w

tym: 5,9 1,3 70,1 44,9 24,2 146,4

Rezerwy na ryzyka podatkowe na dzień 31 grudnia 2020 roku pochodziły w całości z Grupy Formula, która też (głównie w Grupie Sapiens) zawiązała dodatkową rezerwę w trakcie 2020 roku na niepewne pozycje podatkowe zgodnie z interpretacją KIMSF 23 w kwocie 9,8 mln PLN. Jednocześnie w związku z zakończoną rutynową kontrolą rozliczeń podatkowych w latach 2014-2016 w Grupie Magic, w wyniku której potwierdzono prawidłowość rozliczeń podatkowych Grupy za te lata, Grupa Magic w roku 2020 rozwiązała rezerwę na ryzyka podatkowe w kwocie 4,3 mln PLN.

Rezerwa na koszty napraw gwarancyjnych dotyczy obsługi serwisu gwarancyjnego producentów sprzętu komputerowego oraz gwarancji standardowej na własne oprogramowanie, które zostało dostarczone do klientów Grupy.

Rezerwa na świadczenia po okresie zatrudnienia dotyczy w głównej mierze świadczeń emerytalnych, które zostaną wypłacone pracownikom Grupy w momencie przechodzenia na emeryturę.

W saldzie pozostałych rezerw na dzień 31 grudnia 2020 roku ujęta została rezerwa na umowy rodzące obciążenia w kwocie 13,2 mln PLN, analogiczna wartość na dzień 31 grudnia 2019 roku wynosiła 11,0 mln PLN.

Zmiany stanu rezerw w okresie porównawczym wyglądały następująco:

Rezerwy

Na dzień 31 grudnia 2019 roku, w

tym: 5,3 1,6 53,9 38,4 21,9 121,1

Krótkoterminowe 31 grudnia 2019

roku 5,1 1,5 1,3 10,6 20,7 39,2

Długoterminowe 31 grudnia 2019

roku 0,2 0,1 52,6 27,8 1,2 81,9

6.22. Rozliczenia międzyokresowe kosztów i przychodów