Analiza struktury demograficznej ankietowanych

Kolejną kwestią wymagającą refleksji jest struktura demograficzna osób biorących udział w badaniu. Wśród ankietowanych było 40 kobiet i 35 mężczyzn. Pod tym względem obie grupy były reprezentowane w podobny sposób i nie wystąpiła dysproporcja, która na dalszym etapie analizy mogłaby zaważyć na wynikach badania (tabela 27).

Tabela 27 Płeć ankietowanych

Kobieta 40 osób

Mężczyzna 35 osób

Źródło: opracowanie własne (N = 75).

Ankietowani w większości odznaczali się wyższym wykształceniem (68 odpowiedzi). Jedynie 7 osób wskazało, iż posiada wykształcenie średnie (tabela 28). Żadna z osób biorących udział w badaniu nie wskazała na poziom własnego

517 Dobór próby badawczej, Partner in Business Strategies, https://pbs.pl/dobor-proby-badawczej/ (16.05.2019).

197

wykształcenia jako na: podstawowy, gimnazjalny, ani zasadniczy zawodowy. Fakt ten skłania do refleksji dotyczącej struktury społecznej osób zaangażowanych w omawiany tu instrument partycypacji społecznej. Odwołując się do badań Głównego Urzędu Statystycznego z 2016 roku, wśród mieszkańców Łodzi w wieku 15-64 lata, odsetek posiadających wyższe wykształcenie wyniósł 24,2%518. W związku z tym, należy stwierdzić, że w grupie projektodawców w budżecie obywatelskim występuje nadreprezentacja osób z wyższym wykształceniem a z kolei pozostałe osoby, posiadające niższy poziom wykształcenia są niedoreprezentowane.

Tabela 28Poziom wykształcenia zadeklarowanego przez ankietowanych

Podstawowe 0 osób

Gimnazjalne 0 osób

Zasadnicze zawodowe 0 osób

Średnie 7 osób

Wyższe 68 osób

Źródło: opracowanie własne (N = 75).

Pod względem wieku najwięcej osób (27) znalazło się w trzeciej kategorii (od 36 do 45 lat). W drugiej kolejności najbardziej licznymi grupami byli ankietowani w wieku od 26 do 35 lat oraz w wieku od 46 do 55 lat (po 18 osób). Należy również podkreślić, że najmłodszy z nich miał 23 lata, a najstarszy 71519. W efekcie rozkład zmiennej, wieku przybiera kształt rozkładu normalnego, a zatem można sądzić, że struktura wiekowa respondentów pokrywa się z tą występującą w całej populacji mieszkańców Łodzi520.

Tabela 29 Rozkład wieku ankietowanych

16-25 26-35 36-45 46-55 56-65 65+

5 18 27 18 4 3

Źródło: opracowanie własne (N = 75).

518 Statystyczne Vademecum Samorządowe 2017. Województwo Łódzkie, Bank Danych Lokalnych. Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2017,

Zob.

https://lodz.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_lodzkie/portret_wojewodztwa/wojewodztwo_lodzkie.p df (15.05.2019).

519 Interesujące badanie na temat partycypacji obywatelskiej ankietowanych w relacji do ich wieku zostało przedstawione w publikacji B. Będzik, Zróżnicowanie poziomu kapitału społecznego…, s. 89.

520 Więcej na temat relacji wieku obywateli do wielkości ich kapitału społecznego można znaleźć w publikacji G. Trzpiot i J. Szołtysek, Starzenie się funkcjonalnych grup wieku a kapitał społecznych, „Ekonometria” 2017, nr 2(56), ss. 11–27.

198

W dalszej kolejności ankietowani zostali poproszeni o wskazanie kategorii społeczno-zawodowej do jakiej przynależą. Celem tego badania było uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy osoby zawodowo związane z instytucjami administracji samorządowej np. urzędnicy, pracownicy służby zdrowia oraz nauczyciele, stanowią znaczące grono projektodawców w budżecie obywatelskim w Łodzi. Z danych wynika, że 17 ankietowanych wykonuje wolny zawód a 16 pracuje w sektorze usługowym. Z kolei 9 osób wskazało, iż wykonuje zawód nauczyciela w szkole publicznej. W dalszej kolejności ankietowani wskazywali na następujące odpowiedzi: pracownik samorządowy – 8 osób, emeryt/rencista – 6 osób, pracownik administracji publicznej oraz wykładowca uniwersytecki – po 4 osoby, pracownik sektora przemysłowego – 3 osoby. Jedna osoba wskazała, że jednocześnie wykonuje wolny zawód oraz jest pracownikiem organizacji pozarządowej. Z przedstawionych danych wynika, że osobami, które są najaktywniejsze w budżecie obywatelskim nie są urzędnicy oraz osoby zawodowo związane z funkcjonowaniem podmiotów trzeciego sektora. Najczęściej są to ludzie wykonujący wolny zawód oraz pracownicy sektora usługowego. Przypuszczalnie przyczyną tego jest struktura łódzkiego rynku pracy a nie fakt zawodowych relacji poszczególnych osób z instytucjami administracji publicznej.

Tabela 30 Rozkład miejsca zatrudnienia zadeklarowanego przez ankietowanych Sektor wytwórczy - rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo i przemysł

wydobywczy 0 osób

Sektor przemysłowy - obejmujący przemysł przetwórczy

i budownictwo ^{3 osoby}

Sektor usługowy - obejmujący szeroko rozumiane usługi 16 osób

Służby mundurowe (policja, straż pożarna, straż graniczna) 1 osoba

Służba zdrowia 1 osoba

Samorządowa administracja publiczna 8 osób

Państwowa administracja publiczna 4 osoby

Wykładowca uniwersytecki 4 osoby

Nauczyciel w szkole publicznej 9 osób

Student/Uczeń 3 osoby

Emeryt/Rencista 6 osób

Bezrobotny 2 osoby

Wolny zawód 17 osób

Pracownik sektora pozarządowego 1 osób

Inne 0 osób

199

Osoby biorące udział w badaniu w przeważającej większości zamieszkiwały Łódź. Tylko dwie z spośród nich wskazały inne miejsce swojego stałego pobytu, a jedna nie zaznaczyła żadnego miejsca zamieszkania. Największa grupa respondentów zaznaczyła w tym kontekście dzielnicę Polesie (mapa 3). Z kolei najmniejsza wskazała jako miejsce zamieszkania Śródmieście i Widzew (po 9 osób). Powyższy fakt skłania do refleksji nad poziomem zaangażowania mieszkańców różnych dzielnic miasta w budżet obywatelski. Przedstawione dane wskazują na nadreprezentację mieszkańców dzielnicy Polesie oraz na niedoreprezentowanie grupy osób zamieszkujących Widzew oraz Śródmieście. Przyczyną tego może być niedoskonałość operatu wykorzystanego do niniejszego badania, jakim była lista adresów mailowych projektodawców w budżecie obywatelskim, znajdująca się w posiadaniu Biura ds. Partycypacji Społecznej Urzędu Miasta Łodzi. Z drugiej strony można sądzić, że wśród mieszkańców dzielnicy Polesie znajduje się wyraźnie większa niż w pozostałych częściach miasta grupa osób, zainteresowana sprawami lokalnego samorządu oraz aktywnie biorąca udział w życiu społeczno-politycznym Łodzi. Przejawem tego jest ich zaangażowanie w budżet obywatelski oraz stały kontakt z przedstawicielami Urzędu Miasta Łodzi521. Można jedynie domniemywać, że wskazane czynniki spowodowały, że to właśnie oni zdecydowali się na udział w badaniu i postanowili wypełnić kwestionariusz ankiety.

Mapa 3 Miejsce zamieszkania ankietowanych

Źródło: opracowanie własne (N = 75).

521 Potwierdzają to badania S. Lundasena, który wskazywał na bezpośredni kontakt z przedstawicielami administracji publicznej jako na ważny czynnik funkcjonowania sfery społeczeństwa obywatelskiego. Zob. S. Lundasen, op. cit., s. 147.

Bałuty 18 osób

Górna 14 osób

Polesie 22 osób

Śródmieście 9 osób

200

Przedstawiona analiza skłania do sformułowania następujących wniosków. Pierwszym z nich jest ten, że płeć respondentów w badaniu o nazwie „Społeczeństwo obywatelskie w Łodzi” nie stanowi zmiennej w istotny sposób deformującej jego wyniki, gdyż liczba kobiet oraz mężczyzn jest tutaj niemal identyczna. Następnie należy stwierdzić, że wśród osób składających propozycje inwestycyjne występuje wyraźna nadreprezentacja osób z wyższym wykształceniem. Z drugiej jednak strony, biorąc pod uwagę wiek projektodawców można zauważyć, że struktura ta nie jest daleka od tej występującej w całej populacji mieszkańców Łodzi. Ponadto nie ma wyraźnego związku między uczestnictwem w budżecie obywatelskim a statusem społeczno-zawodowym projektodawców. W szczególności nie jest ona widoczna w przypadku osób zawodowo związanych z samorządowymi instytucji administracji publicznej. Na koniec, odwołując się do kwestii miejsca zamieszkania ankietowanych warto zaznaczyć, że osoby, które zadeklarowały, iż ich miejscem stałego pobytu jest dzielnica Polesie, stanowią grupę nadreprezentowaną względem pozostałych mieszkańców Łodzi, co może wynikać z ich ponadprzeciętnej aktywności obywatelskiej lub niedoskonałości operatu badania.