Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO przykłada dużą wagę do transformacji różnych systemów w kierunku ujednolicenia konfiguracji rozwiązań organizacyjno-technicznych i informacyjno-technologicznych w celu uzyskania zdolności do efektywnej eksploracji zasobów informacyjnych w układzie koalicyjnym. Dlatego kryteria koalicyjnego współ-działania i interoperacyjności powinny być wielokrotnie zweryfikowane podczas ekspe-rymentów, badań oraz ćwiczeń, np. CWIX1. Program CWIX uwzględnia szerokie spek-trum technicznej i informacyjnej kompatybilności narodowych rozwiązań i może być uznany za pewien standard zgrywania różnego typu rozwiązań. Przez najbliższe lata ob-szary tych rozwiązań będą dotyczyć interoperacyjności w zakresie funkcji informacyjno--decyzyjnych (CIS) w NATO i w rozwiązaniach narodowych. CWIX ma na celu polep-szenie interoperacyjności technicznej w odpowiednim czasie, głównie przez badanie niedoborów spełnienia tego kryterium.
Prace nad integracją różnego typu rozwiązań w NATO2 trwają od kilku lat. Głównym ich przesłaniem jest osiągnięcie funkcjonalności poszczególnych systemów i zapewnienie
punk-1 Coalition Warrior Interoperability eXploration, eXperimentation, eXamination, eXercise; przeprowadzone w Centrum Szkolenia Sił Połączonych w czerwcu 2014 w Bydgoszczy.
2 Sojusznicze Dowództwo Transformacji (ACT); Supreme Headquarters Allied Powers w Europie (SHAPE); Wspólne Centrum Szkolenia Sił (JFTC), Joint Warfare Centre (JWC), Agencja Informacyjna NATO oraz NATO Science & Technology Organization, NATO C3, Cyber & Defence Centre of Excellence (CCDCOE) i inne.
tu odniesienia dla narodowych systemów wszystkich członków NATO w różnych obszarach działania.
W obszarze standaryzacji rozwiązań ważne są usługi GIS (IETV-CORE-GIS), które umoż-liwiają systemom NATO dostęp do usług i informacji geoprzestrzennych za pośrednictwem usług internetowych świadczonych przez NATO lub innych dostawców tej klasy usług z wy-korzystaniem standaryzowanych interfejsów. Udostępnia się w ten sposób wiele typów da-nych geoprzestrzenda-nych (np. wektorowych, rastrowych) oraz wyniki analiz przestrzenda-nych.
Systemy NATO i użytkownicy końcowi mogą bezpośrednio wykorzystywać dokładne i ak-tualne informacje geoprzestrzenne do operacyjnego planowania. Przedmiotowa aplikacja stanowi centralny punkt dostępu do wszystkich istotnych informacji geoprzestrzennych za pośrednictwem jednolitych usług. Obecna wersja podstawowa GIS NATO bazuje na ESRI ArcGIS 10.1 i obejmuje oprogramowanie ArcGIS Desktop związane z przygotowaniem da-nych oraz usług dla ArcGIS Server na portalu ArcGIS dla różda-nych szczebli dowodzenia.
Drugim ważnym obszarem jest standaryzacja sieci i jej elementów. Dąży się do ujednoli-cenia usług podstawowych typu routing, DNS (system nazw domenowych, system serwe-rów, protokół komunikacyjny oraz usługa obsługująca rozproszoną bazę danych), NTP (pro-tokół komunikacyjny umożliwiający precyzyjną synchronizację czasu między komputerami), VOIP (protokół umożliwiający przesyłanie dźwięków mowy za pomocą łączy internetowych lub dedykowanych sieci) oraz e-mail i współpraca typu czat3. Uwierzytelnianie w sieci Web jest istotnym komponentem jakości usług. W tym obszarze trwają prace nad budową i testa-mi przenośnej architektury FMN NATO MNE4. Rozwiązania tej klasy mogą mieć istotne znaczenie również dla systemów zintegrowanego sterowania procesami dowodzenia i zarzą-dzania różnego typu operacjami. Szczególnie operacje powietrzne podczas różnych misji są traktowane jako priorytetowe. Podstawowe narzędzia klasy C2 są wykorzystywane przez sztaby operacyjnego planowania i realizacji operacji lotniczych oraz działań powietrznych w ponad 400 miejscach w 23 krajach. Wspólne grupy zadaniowe z uwzględnieniem kom-ponentu powietrznego, morskiego i lądowego są koordynowane w wymiarze NATO i w wy-miarze krajowym. W rozwiązaniach mobilnych eksponuje się potrzebę interoperacyjności możliwie niskiego poziomu funkcji (w tym bezpieczeństwa informacji), a także interfejsów i potencjalnych połączeń/współdziałania. Stąd też konieczność odniesienia się do usług w chmurze obliczeniowej (cloud computing) i wykorzystania sprzętu mobilnego. Szczególne inwestycje w tej dziedzinie czynią Niemcy i Finlandia oraz Turcja i Wielka Brytania.
Systemy bieżącego śledzenia/monitorowania (IFTS-FFT5) ze zunifikowanym interfejsem operacyjnym między NATO i systemami krajowymi mają status prototypów. Stanowią inte-gralny element systemu IFTS wdrożonego jako część CUR6-287. Eksponuje się w nich stan-daryzację wymiany informacji oraz niezawodność procesów komunikacji. Rozwiązania te bazują na FMN oraz komputerach mobilnych z dostępem do usług w chmurze
obliczenio-3 Taktyczny komunikator JChat.
4 Federated Mission Networking Mission Network Element (FMN MNE).
5 Fielded ISAF Friendly Force Tracking System-NATO Friendly Force Information.
6 Crisis Response Operations Urgent Requirements (CUR).
Technika i logistyka
wej. Systemy te wymagają dostępu do danych geoprzestrzennych w systemach IGeoSIT7 za-pewniających bieżące dane sytuacyjne w postaci kombinacji geomap i zdjęć satelitarnych wraz z odniesieniem do incydentów w czasie rzeczywistym8. Duże znaczenie przy tym ma eksponowanie środowiska sieciocentrycznego. Celem operacyjnym jest stworzenie wspól-nego obrazu operacyjnych, realistycznych geodanych o obiektach kosmicznych, morskich i powietrznych. Pod względem techniczno-technologicznym eksponuje się architekturę SOA9 oraz warstwę komunikacyjną, w tym NVG10 (v1.4) i JCOP11 (wykorzystywana może być stara i nowa wersja 0.6) oraz OGC WMS12. Zaawansowane prace w tym obszarze prowadzą Niemcy, Dania, Norwegia, Wielka Brytania i Finlandia.
Systemy teletransmisji i komunikacji zapewniają faktyczne współdziałanie (NIRIS13) z eks-pozycją usług informacyjnych w czasie rzeczywistym przy spełnieniu kryterium interopera-cyjności. Systemy te są wdrożone w wielu miejscach w całej Europie, w tym w nowych kra-jach członkowskich NATO, a także w ISAF14. W ten sposób umożliwia się udostępnianie obrazów o sytuacji powietrznej i lądowej różnym użytkownikom, z uwzględnieniem różnych formatów danych. Ponadto systemy te umożliwiają filtrowanie zabezpieczeń i dopasowywa-nie protokołu. Mogą także zbierać dane taktyczne z wielu systemów, udostępniać je do róż-nych miejsc i przekształcać zgodnie z wymaganiami użytkownika końcowego. Przy udostęp-nianiu danych zaleca się protokoły Link 16, Link 1, Link 11B oraz Link 22, a także NFFI 1.3 IP1/IP2 i NATO AdatP-3. Od strony użytkownika preferuje się protokoły NVG i KML15. Celem nadrzędnym tych systemów jest zapewnienie komunikacji na najniższym poziomie każdej jednostce wojskowej wraz z interoperacyjnością na tym poziomie. Działania w tej dziedzinie są szeroko prowadzone w Niemczech, Finlandii, Danii, Polsce (Jaśmin, Topaz) oraz Turcji.
Spełnienie kryterium interoperacyjności wymaga odpowiedniej infrastruktury. Stąd roz-wiązania typu MAK RTI16 TOOLSET umożliwiają tworzenie wysokopoziomowej architek-tury, zgodnej z modelem HLA17, do szybkiej i skutecznej komunikacji. Uwzględnia się wie-le różnych topologii sieci i architektur, z mechanizmami filtrowania do sprawnego funkcjonowania sieci WAN włącznie. Ważnym kryterium jest łatwość konfiguracji (GUI RTI) i rodzaj obsługiwanych platform. Konfiguracja pozwala na przełączanie różnych trybów wy-bieranych z listy dostępnych połączeń. Ponadto architektura ta umożliwia eksploatację
róż-7 IGeoSIT (Interim Geo-Spatial Intelligence Tool) – system umożliwiający zobrazowanie sytuacji operacyjnej, bazujący na wspólnych podkładach mapowych na wszystkich zdefiniowanych poziomach dowodzenia, z którego korzystają inne usługi, np. NITB (NATO Intelligence Toolbox).
8 System do zbierania, przechowywania i przetwarzania informacji o incydentach z dostępem do Joint Operations Centre Watch (JOCWatch).
9 Service Oriented Architecture.
10 NVG (NATO Vector Graphics).
11 Joint Common Operational Picture (JCOP).
12 Open Geospatial Consortium (OGC) Web Map Service (WMS).
13 Networked Interoperable Real-time Information Services (NIRIS), 14 International Security Assistance Force (ISAF).
15 Keyhole Markup Language (KML 2.2), NVG i KML bazują na XML.
16 MAK RTI (Run-Time Infrastructure).
17 The High Level Architecture (HLA).
nych systemów symulacyjnych i pozwala na kompleksową oraz pełną symulację określonych sytuacji na świecie ze wspólnym obrazem zagrożenia. Zbierane dane mogą stanowić źródła danych do systemów C4I (zostało to sprawdzone w trakcie wielu ćwiczeń w trybie czasu rze-czywistego). Celem tych rozwiązań jest więc zapewnienie interakcyjnego współdziałania z wieloma symulatorami przez DIS18 lub HLA jako wspólne środowisko dla systemów C2 przy zachowaniu wymagań FMN oraz NRF19. W tym obszarze dość intensywnie współpra-cuje Bułgaria (JCATS-2014) z Danią (Tactical Trainer NVL).
Jedną z ważnych funkcji jest funkcja zapewniana przez JCHAT20. Istotny aspekt stanowi interoperacyjność w trybie Chat Serwis dla wszystkich partnerów. Korzystanie z interope-racyjnych systemów łączności i współdziałania ma stać się kluczowym atrybutem skutecz-ności działań wojskowych w całym cyklu dowodzenia i kontroli, począwszy od szczebla taktycznego, przez operacyjny, aż do poziomu strategicznych operacji wojskowych. Czat komunikacyjny jest używany codziennie przez operatorów do przekazywania informacji, koordynowania działania i wspierania wspólnych decyzji. Język obsługi to w tym przypad-ku nieocenione narzędzie do wspierania współpracy, planowania oraz realizacji funkcji C2.
Obecna wersja JCHAT została zoptymalizowana dla szczebli taktycznych. Istotnym celem technicznym jest w tym przypadku tak zwany Taktyczny Język Obsługi, który może być stosowany w NATO i służyć integracji z krajowymi rozwiązaniami tej klasy. Język ten mo-że być używany w rozwiązaniach krajowych w celu zapewnienia przede wszystkim zgod-ności formy. W tym obszarze najintensywniej działają Kanada, Niemcy, Finlandia oraz USA i Włochy.
W realizacji skutecznego i skoordynowanego dowodzenia ważną rolę odgrywa Wspólne Centrum Operacyjne (CJOC)21 z systemem JOCWatch22. System ten to prototyp operacyj-ny opracowaoperacyj-ny przez NCIA z myślą o wsparciu zarządzania incydentami na potrzeby misji NATO. Jest to aplikacja internetowa zapewniająca wspólny bazowy interfejs (Webbased), pozwalający CJOC skutecznie zarządzać, analizować i publikować informacje o zdarzeniach mających znaczenie dla podjęcia działań. Dzięki temu powstaje elektroniczny dziennik zda-rzeń, który opisuje incydenty operacyjne, ich czas, miejsce oraz inne istotne szczegóły na wspólnym obrazie sytuacyjnym. Mechanizm powiadamiania (RSS Feed) ostrzega zaintere-sowanych użytkowników i wymusza aktualizację najnowszych informacji opublikowanych przez nadającego. Istnieją zarówno proste, jak i zaawansowane możliwości wyszukiwania w repozytorium incydentu. Informacje te mogą stanowić wsad do dziennika operacyjnego dowódcy, co łącznie zapewnia utrzymanie spójności danych i odniesienia do źródeł generu-jących owe dane. Celem tej klasy narzędzi jest zapewnienie interoperacyjności z krajowymi systemami za pomocą usług internetowych z uwzględnieniem standardów interfejsów. W tym obszarze główną rolę odgrywają Niemcy, Finlandia, Wielka Brytania oraz Włochy.
18 Distributed Interactive Simulation (DIS).
19 NATO Response Force (NRF).
20 Joint CHAT.
21 Combined Joint Operations Centre.
22 NATO’s Joint Operations Center Watch, czyli JOCWatch, jest narzędziem raportowania incydentów, a w ramach tego NC3A rozwija aplikacje połączone z IGeoSIT.
Technika i logistyka
We wspólnych działaniach dominujące znaczenie może mieć system wspólnego określa-nia celów (JTS23). Wspomaga on realizację NATO Doctrine AJP 3.9 oraz AM AD 80-70 i jest sponsorowany przez SHAPE, a opracowany przez NC3A. Eksponuje narzędzia pracy grupowej24 i służy do synchronizacji wyznaczania celów działania, do planowania i zarzą-dzania listą celów (proces identyfikacji) oraz procedury oceny skutków działania. Wymaga wdrożenia usług internetowych z zapewnieniem współdziałania z ACC ADatP-3. W tej dzie-dzinie zaawansowane prace prowadzą Włochy, USA i Holandia.
Ważnym obszarem rozwiązań NATO są narzędzia do planowania operacyjnego (ocena stosunku sił) oraz symulatory (TOPFAS25). Narzędzia te umożliwiają planowanie operacji pokojowych i stanowią zintegrowany pakiet narzędziowy do planowania współpracy oraz wspomagania decyzji na podstawie analiz i oceny sytuacji w ujęciu kompleksowym NATO zgodnie z wymaganiami Połączonego Dowództwa Operacyjnego. Pod względem technicz-nym TOPFAS ma świadczyć usługi w ramach planowania strategicznego w zautomatyzo-wanym systemie informacji (Bi-SC AIS26) z ustandaryzowanym interfejsem27. Narzędzia te bazują na Microsoft SQL Server. Ogólnym ich celem jest współdzielenie i zwiększenie do-stępności, polepszenie jakości i terminowości wymiany informacji, a także zapewnianie wspólnego obrazu sytuacji operacyjnej oraz zwiększenie synergii/synchronizacji w plano-waniu i działaniu wojsk. Pod względem zdolności partnerskiej w tym obszarze główną rolę odgrywają Niemcy (Informationspace @ COP), Finlandia (LEW) oraz Włochy (C2I ADV).
Pakiety i narzędzia symulacyjne dotyczące ćwiczeń i połączonych działań na szczeblu tak-tycznym są rozwijane w rozwiązaniach JCATS28. Rozwiązania te bazują na obrazach wyso-kiej rozdzielczości udostępnianych wielu użytkownikom z uwzględnieniem wielu stron kon-fliktu i zapewniają symulację zdolności poszczególnych jednostek. JCATS może wspierać szkolenia i ćwiczenia na najniższym szczeblu dowodzenia z uwzględnieniem JTF29. Celem technicznym tych rozwiązań jest nie tylko obsługa szkoleń batalionu i powyżej poziomu ba-talionu. Mogą być one przydatne również w symulowaniu realistycznych działań w środo-wiskach miejskich i wiejskich dzięki wykorzystaniu obrazu szczegółowych obiektów i na-turalnych cech terenu, to zaś może wspierać działania w systemach reagowania kryzysowego. Symulacja zapewnia wybór szczegółowości opisu i orientacji obiektu30. Pod względem zdolności partnerskiej najbardziej liczą się Bułgaria (JCATS-2014), Dania (Tactical Trainer NVL) oraz Polska (AFCCS Topaz).
23 Joint Targeting System.
24 Szybki User Group.
25 The Tools for Operations Planning Functional Area Service.
26 Bi-Strategic Command Automated Information Systems.
27 LC2IS 1.X, LOGFAS 6.2, Force Profile and Holdings (FPH), Statement of Requirements (SOR) oraz Allied Disposition List (ADL).
28 Joint Conflict and Tactical Simulation.
29 Joint Task Force.
30 DIS i HLA w relacji z C4I umożliwia szczegółowe modelowanie małych grup taktycznych w danym środowisku w dzień lub w nocy przy sztucznym oświetleniu i w różnych warunkach pogodowych. Rozdzielczość może być dostosowana do indywidualnego wyposażenia według cech i parametrów broni bojowej oraz struktury sił. JCATS umożliwia skalowanie cyfrowego modelu terenu i wyświetla mapy podobne do standardowych map wojskowych, z konturami, drogami, rzekami, roślinnością i obszarami miejskimi oraz zaznaczeniem ich wysokości (DTED).
Procesy planowania i symulacji istotnie wspierają przygotowanie działań, ale faktyczne działania wymagają szczególnej uwagi zarówno w wymiarze ćwiczeń, jak i realnych dzia-łań. Na obecnym etapie rozwoju narzędziem takim może być przeglądarka JWC View31. Narzędzie to umożliwia komunikację z JWC32 oraz pozyskanie bieżącej, szczegółowej in-formacji o wydarzeniach, łączy także różne aplikacje usług internetowych i zapewnia ma-powanie źródeł pozyskiwania tych danych. Celem technicznym przedstawionych rozwiązań jest integracja bieżących danych z wykorzystaniem chmury obliczeniowej oraz komputerów mobilnych i technologii cienkiego klienta.