Do przygotowania algorytmu symulacji i przeprowadzenia obliczeń użyto środowiska Code::Blocks. Jest to darmowe oprogramowanie służące do wykonywania aplikacji w języku C++308 oferującym najnowsze kompilatory. Podstawową zaletą Code::Blocks jest całkowita niezależność od systemu operacyjnego, stąd kod jest w pełni przenośny i może być finalnie uruchamiany na maszynach o wysokiej mocy obliczeniowej.
Symulacja oparta jest na podstawowej pętli, która w kolejnych krokach generuje stan klastra. Każdy krok symbolizuje ustalony interwał czasowy (w danym przypadku dzień) ewolucji badanego klastra. Stan klastra jest sumą stanów poszczególnych przedsiębiorstw.
Podstawą do wyliczenia kolejnych stanów przedsiębiorstw będących uczestnikami klastra są informacje o menedżerach i warunkach niezbędnych do wdrożenia Lean. Stan wiedzy menedżerów na temat Lean Management jest aktualizowany w każdym kroku poprzez generowane losowo kontakty między nimi lub migracje pomiędzy przedsiębiorstwami.
Kontakty zewnętrzne menedżerów z innymi przedstawicielami firm klastra sieciowego, kontakty menedżerów wewnątrz firmy, a także ich migracje nazywane są w programie
„powiązaniem”. Każde zdarzenie w symulacji jest szczegółowo analizowane tak, żeby odwzorowywało rzeczywiste możliwości przekazywania wiedzy. Pozyskanie czy też
307 Implementacja w kontekście proponowanego modelu jest rozumowana jako pomyślne wdrożenie wybranego narzędzia koncepcji Lean Management i dalsza kontynuacja działań w kierunku wyszczuplania firmy.
308 C++ jest to jeden z podstawowych języków programowania, którego zakres zastosowań jest bardzo szeroki, włączając wykonanie obliczeń naukowych i inżynierskich, a także tworzenie symulacji komputerowych.
198
poszerzenie wiedzy o Lean przez menedżera wpływa na zmianę stanu jego wiedzy. Zmiana wiedzy menedżerów wpływa bezpośrednio na ocenę stanu przedsiębiorstwa, a w konsekwencji – na stan wiedzy całego klastra.
W związku z powyższym symulacja w każdym kroku bazowana jest na losowym zbiorze zdarzeń, co oznacza, że pozyskiwane wyniki mają charakter stochastyczny (stany klastra tworzą tak zwany łańcuch Markowa309). Obserwacja wielu symulacji pozwala wyznaczyć wspólne trendy, które dają podstawę zdefiniować reguły opisujące dyfuzję innowacji w kontekście Lean Management w określonych warunkach wyjściowych.
Schemat klas zdefiniowanych w programie przedstawiony został na rysunku 6.7.
Każdy obiekt klasy składa się z trzech elementów, a mianowicie: nazwy klasy, atrybutów klasy, metod klasy. Linie łączące oznaczają asocjacje klas, czyli ich związki. Z kolei strzałki symbolizują dodatkowo kierunek zależności klas. W symulacji wyróżniono 4 podstawowe klasy, a także 7 klas potomnych.
Podstawową klasą jest „Menedżer”. Zawiera ona informacje dotyczące numeru identyfikacyjnego pracownika, jego przypisania do typu osobowego menedżera („lis”,
„sowa”, „dinozaur”), poziomu wiedzy o Lean, a także bieżącej informacji o przedsiębiorstwie, z którym menedżer jest związany. Niniejszy obiekt powstaje poprzez uruchomienie konstruktora zawierającego informację o przedsiębiorstwie, w którym pracuje menedżer. W kontekście danej klasy bardzo istotną funkcją są „kontakty menedżerskie”
tworzące obiekt klasy „Powiązania”.
Klasa „Powiązania” ujmuje informacje dotyczące kontaktów menedżerów w klastrze, a w tym – numer kontaktu, dane o menedżerach. O ile w modelu wyróżniono trzy kanały komunikacyjne, zatem z daną klasą są powiązane trzy klasy potomne. Pierwszą z nich jest klasa pod nazwą „Spotkania dedykowane LM”, z którą związane są takie informacje jak częstotliwość kontaktów zewnętrznych menedżerów i efektywność przykładu przedsiębiorstwa. Drugą klasą potomną jest „Word-of-mouth”, która dotyczy częstotliwości kontaktów jak zewnątrz, tak i wewnątrz firmy, a także siły przekonywania menedżerów.
Trzecia klasa to „Migracje”, zawierająca informacje o częstotliwości migracji, a także sile przekonania menedżerów. Powyższe klasy potomne nawiązują do trzech kanałów komunikacyjnych w prezentowanym modelu i powstają w wyniku uruchomienia konstruktora
309 Przez łańcuch Markowa rozumiany jest układ zupełny zdarzeń losowych (stanów) E1…..En, w którym przyjmuje się, że prawdopodobieństwo pn (t) tego, że w doświadczeniu (momencie) t nastąpi zdarzenie E1 pod warunkiem, że w doświadczeniu (momencie) t-1 nastąpiło zdarzenie E1, nie zależy od tego, jakie zdarzenia zachodziły w poprzednich doświadczeniach (momentach) (Topolska K., (2017), „Wyznaczanie ryzyka łańcuchów markowa w planowaniu łańcucha dostaw. Cz. 2”, [w:] „Autobusy: technika, eksploatacja, systemy transportowe, Nr 6, s. 1585).
199
zmiana poziomu wiedzy o Lean Word-of-mouth
+pola opisowe obiektu:
symbol, typ, wpływ w klastrze, warunki do absorpcji Lean, czas przygotowania do wdrożenia, moment przygotowań przygotowanie do wdrożenia, wdrożenie +funkcje powiązane z klasą Menedżer: LM
aktualizacja zbioru menedżerów
Rys. 6.7. Diagram klas modelu symulacyjnego Źródło: opracowanie własne
200
zawierającego informacje o kontaktach menedżerskich. Z kolei obiekt klasy „Powiązania”
powstaje poprzez uruchomienie konstruktora zawierającego informację o menedżerach, którzy wchodzą w interakcję.
Trzecią ważną klasą w symulacji jest „Przedsiębiorstwo”. Dana klasa uzależniona jest od klasy „Menedżer”. Włącza ona takie informacje jak symbol przedsiębiorstwa, znaczenie (wpływ) w klastrze sieciowym, posiadane warunki po absorpcji LM, czas przygotowania i wdrożenia koncepcji. Dana klasa realizuje się dzięki 4 klasom potomnym z określonymi parametrami odpowiadającym dużemu, średniemu, małemu i mikro-przedsiębiorstwu. Każdy z tych obiektów opisany jest poprzez numer identyfikacyjny firmy, liczbę menedżerów w niej pracujących, siłę oddziaływania na inne jednostki, czas przygotowania i wdrożenia koncepcji Lean Management. Obiekty te powstają w wyniku uruchomienia konstruktora zawierającego informacje o przedsiębiorstwach w klastrze. Na podstawie aktualizacji wiedzy menedżerów aktualizowany jest stan poszczególnych przedsiębiorstw w klastrze sieciowym. Obiekt
„Przedsiębiorstwo” powstaje w wyniku wprowadzenia przez użytkownika symulacji stanu wyjściowego.
Ostatnią utworzoną klasą jest „Stan przedsiębiorstwa”. Informacje przyporządkowane do danej klasy dotyczą ustalonego zbioru stanów przedsiębiorstw w klastrze sieciowym (od 1 do 5) i wskaźnika absorpcji LM (sprawdzenie 5 warunków niezbędnych do implementacji koncepcji Lean). Niniejszy obiekt powstaje poprzez uruchomienie konstruktora zawierającego informację o przedsiębiorstwach w klastrze. Dana klasa wyznacza stany przedsiębiorstw w poszczególnych jednostkach czasu, czyli wyznacza wektor stanu klastra310. Na podstawie klasy „Stan przedsiębiorstwa” generowany jest wydruk informacji ogólnych, jak też wydruk zmieniających się w toku symulacji stanów poszczególnych przedsiębiorstw. Wydruki te umożliwiają przeprowadzenie analizy i dokonanie wnioskowania wpływu parametrów zadanych w stanie wyjściowym.
Poszczególne stany przedsiębiorstwa są osiągane w programie symulacyjnym dzięki zdefiniowanym funkcjom. Wynikiem działania poszczególnych funkcji jest przejście przedsiębiorstwa do kolejnych stanów lub zatrzymanie się na którymś z nich (przy braku sprzyjających warunków do implementacji Lean Management przedsiębiorstwo zatrzymuje się w stanie 2).
310 Wektor stanu jest uogólnieniem w stosunku do pojedynczej zmiennej stanu. W przypadku większej liczby zmiennych stanu nie można określić konkretnego stanu za pomocą jednej liczby, lecz za pomocą zbioru liczb reprezentujących wartości poszczególnych zmiennych.